장음표시 사용
341쪽
se mihi i Sarmatica caede sanguineus Ister objiciet. Attritam pedestribus proeliis Bataviam referam 8 Saxo consumptus bellis navalibus offeretur. Redactum ad paludes suas Scotum loquar λ Compulsus in solitudines a vias omnis Alain annus, & uterque Maurus occurrent. Cum igitur impediat 3 turba dilectum; ad hoc viri tanti praestet gesta in summa in referre, quam enumerando tenuare. Dixisse susticiat unum illum divinitus extitille in quo virtutes simul omnes vigerent quae singulae in omnibus praedicantur. An si ejus seculo mos ille vixisset quo Romani duces ' Macedonici, Cretici, Numantini de vocabulis gentium sub ictarum adoptivum insigne su- Io mebant e nonne hodie pauciora in annalium scriniis quam in vestrae domus titulis cognomenta legerentur ; cum ipse Saxonicus, ipse Sarmaticus, ipse Alamanicus dicerctur, & quantum tota respublica habet hostium, tantum una familia ostenderet & triumphorum pVI. ' Sed quid necesse est mitti in praeteritum diliῆentiam curiosam λPatrem, Imperator, tuum de te aestimemus. Nec dissicilis conjectatio est. Nam cum duo sint quae claros duces faciant: summa virtus , summaque felicitas ; scire obvium est qua praeditus suerit virtute 'qui te docuit, qua fuerit felicitate praeditus qui te genuit. O digna imperatore nobilitas,' ejus
esse filium principem, qui princeps esse debuerit, qui hunc Romani fastigii
dio apicem non solum sortitudine atque sapientia, sed decore etiam corporis& dignitate potuerit aequare t Velut tua haec sorma venerabilis, quam fortunae suae par est λ quam longe lateque conspicua commendat imperium λUt plane in ambiguo sit utrumne te magis nostris mentibus virtus , an obtutibus vultus insinuet. Non frustra plane opinione sapientium qui na-23 turalium momenta causarum subtilius sciscitati, arcanis coelestibus nobiles curas intulerunt, augustissima quaeque species plurimum creditur trahere
versara circa id quos praeteritum es tb D.s esse filium . qui imperator esse de
buerit , quique supremam hane Romanae reipublica dignitatem meruerat, non tantum erc.
ndio ear molestaret , Iussa ni merte notiata . continuo se ibis egresst, bellum movebant; adversus quos Theodosius a Valentinianornissis an . 366. Bataviam a Francis de Saxonibus piratis liberavit e manu. l. 27.
. Sarmatica caede. J Idem Sarmatas ad Danubium obtrivit . Scolos Britanniam populantes dissipavit. Londinum victor in gressus Mauros superavit. Ammanωσ
. Macelonici. J Philippus Alexandri
entum quι rerum naturalium causas curio
magni pater rex Macedonum. s. Cretici. J Puta Metellum . ob Cretensem insulam ari. V.C. 6s7 expugnatam, dictum Creticum. Vide Florum L. 3. e. 7 de bessi Cretico. 6. Numantini J Nempe Scipionem dictum AE milianum aut Iuniorem Africanum Pauli a milii filium a Scipione Asri
cano adoptatum , qui ob Numantiam an. U. C. fixi. eversam dictus est Numantinus.
i stri te Aouit. J Id est, parens qui te
342쪽
de coelo. Sive enim divinus ille animus vcnturus in corpus dignum prius' metatur hospitium, sive cum venerit, fingit habitaculum pro nabitu suo, sive aliud e x altero crescit, & cum se paria junxerunt utraque majora sunt, parcam arcanum coeleste rimari. Tibi istud soli pateat, Imperator, cum deo consorte secretum. Illud dicam quod intellexisse hominem, & dixiste uefas est; talem esse debere qui a gentibus adoratur, cui toto orbe terrarum privata, vel publica vota redduntur, a quo petit navigaturus serenum, peregrinaturus reditum, pugnaturus auspicium.
VII. Dudum, ut video, dedignaris hanc gloriam ; sed patere ea a me in laudum tuarum parte constitui, quae sotcbant in aliis sola laudari. io Virtus tua meruit imperium , sed virtuti addidit forma suffragium. Illa praestitit ut oporteret te principem fieri, haec ut deceret. An vero quidquam putamus in imperii tui declaratione praeteritum, cum ductam esse rationem ipsorum etiam videamus 'annorum Cujus quidem rei tanta suit cura majoribus, ut non solum Τ in ampli lsimis magili ratibus adipiscendis, is sed in praeturis quoque, aut aedilitatibus capessendis aetas sipectata sit petitorum, nec quisquam tantum valuerit nobilitate, vel gratia , vel pecunia, qui annos' comitiali lege praescriptos fistinatis honoribus occuparit. Nec injuria id quidem. Nam & ' qui venturi sunt in virtutis adoptionem, illo tamen adolescentiae lubrico, V ut non cadant, titubant. An non clarissimos zonominis Romani viros Sullas, Catulos, Scipiones loquor, aliquantisper
INTERPR ET ATIO. a mar virtur si i mancipatura est. b Etsi non labuntum in scelus. N o T AE. 'ad artem bellicam erudivit. a. Metatur hospitium J Respexit ad Io-
eum Eumenii plane similem n. II. pan. 8.
Naturam ipsam magnis mentibus domui in corporum igna metari. Et vero notum est R.
thiopas & Indos in rege deligendo id primum observare solitos, ut aliis regendis qui praeponerentur, insigni de excelsa corporis statura praecellerent. Aristoteles L7 politie. . Cum ἀο eon rete. J Cum eo genio,
qui consiliis tuis pue est. Veteres erant in ea opinione . suum unicuique, in primis vero imperatoribus genium adesse. I. Ea a me. J Fr. Balduini emendatio. nem sequor, cum in Puteana editione sit, sed patere eam is laudum tuarum parte constitui, quaestibant m asis sola laudari. Quod serii non potest, nisi pro selebant legatur solebat. a. δεηοrum. J Theodosius agebat annum II cum iactus est Augustus. 3.In amplios is maxi fraeιbus.JIn eo lata. . Cσmitiati lege. J Legem Annalem intelligit qua definitum ea ab L. Hias tribuno
plebιs, quot annos quem Iue magistratum pete. r. ut, caperento e In se cognomen familia in i tum, ut Annaler appe Parentur. Livius i. o. c.
3. Quanquam id quidem fuerat multo ante definitum, ut ex Livio ipso,& aliis scriptoribus facile colligitur. At Villius diei potest
eam legem aut renovasse, aut novo edi
cto sanxisse, ut religiosius servaretur. Saepe autem gloriatur Tullius se magistratus omnes anno suo , idest legibus definitis consecutum. Atque is quidem Quaestor in Stelliam ivit anno aetatis suae 3 i. AEdilia curulis suit an . 37. praetor an . o. ae deismum consul an. 43. Idem Tullius s. Pli, lippi ea n. 4 . Alexandrum dicit tertia Otrigesimo anna mortem obisisse : Mua s. iii-
quit, aetas nostris legi a ricem annu rumor. quam consularis.
343쪽
sibi luxuria vindicavit 3 Quos etsi ad portum mutati in melius revexerint . satus, diu tamen vitiorum turbo jactavit, & naufragos atque fluctantes, ab illis quibus mersabantur erroribus aegre aetas recepit. Bene igitur cuncta quadrarunt, & ceteris, quae innumera congruebant, ' anni quoque tuum 1 junxere se fagium, qui soli in homine perfecti bono duarum potiuntur aetatum, virtute juvenum, & maturitate seniorum. Prius fortasse impirium inire debueris, ut diutius imperares ; sed μ sine exempli periculo providebitur ne quid amiseris. Vita longiore pensandum quod ex praeterito perdidisti. Parum interest quando coeperit quod terminum non habebit. io VIII. Hactenus in te praedicata sint, Imperator , dona fatorum, nunc ad ea proferamus gradum quae tibi debes. Neque enim tua illa praeterita bellicae rei gloria, quam per tot laborum experimenta quaesisti, adscribenda fortunae est. Cui hoc nomine etiam succenseri potest, quod quem sceptro& solio destinaverat, 'nunquam indulgenter habuit. Sed ut severi
s 3 patres his quos plus diligunt filiis ' tristiores sunt, ita ille te plurimis bel
lis, & dissicillimis reipublicae temporibus exercuit, dum aptat imperio. Et prius quidem quam ad illa veniam , quae 'aevi maturus egisti, summatim tuum illud attingam cum patre divino castrense collegium, actas sub pellibus hiemes , aestates inter bella sudatas, dies noctesque praeli Indo. aut dio vigilando consumptas, gravissimas pugnas terra marique pugnatas. Non tam patiens Φ Africanus prima rudimenta militiae sub Paulo patre toleravit, nec pari indole' Annibal puer in tentoria Hispana siccessit, nec futurarum spe certiore virtutum Philippaea castra Alexander nondum Magnus implevit. Quos etsi plurima laude dotaverit amplificatrix veri vetustas, nihil plus Ι N T E R P
Tullius oratione pro Caelion. 28. Equidem multas ct vid. in hu civitate , ct audivi. non modo qui primaribus labris gustasoni gemus
hoc vitae , O extremis . ut vicιtur . digitis
attigissent, sed qui totam adolescoriam volup ratibus dedississent, emerme aliquando, sese ad frugem bonam ut ricitur recepis , gravesque hominιι atque illustres suis. De his sustus agit
6. Sine exempli periculo. J Absque eo quod quisquam sperare idem postit. I. Nunquam indulgenter. J Theodosius enim post patrem imperatoris iussu interfectuin fugere in Hispaniam neceisse habuit , ut periculo se subduceret , ibique delituit donec ad imperium revocaIetur. E T A T I Ο.a Asperurer fol.
7 .E. Fuit & aliis adversae fortunae casibus exercitus, ut non immerito de eo Ambrosius in oratione sui ebri dixerit: portavit jugum grave Iurarisius a juventute, quando m --bantur eiur saluti. νι patrem e us irrumpha
3. Africa L J Scipio minor AEmilianus Pauli suus sub patre bellum gessi in Hii
in casma vit. Pluia vide apud A. Victorem. tamen
344쪽
amen blandita praestitit quam ut eos in his annis secutos regum, aut ducum castra vulgaret, in quibus tu ita fortiter multa gessilii, ut canon tantum Alexander, aut Africanus, aut Annibal videre dum discerent, sed parentes atque institutores eorum optassent facere dum docerent. IX. ' Quam tecta sunt semper consilia fortunael Quis, quaeso, tum s
quietem receptum p Enimvero illa futurum V principem comens idcirco Iulisper voluit esse privatum, ut quia jam ad plenum bellicis artibus a- undabas , usus civilis experiens sub otii tempore reddereris. Quod ego
tuum otium aliorum negotiis anteverto. Non enim te amoena litora, nec Iodispositi' ad temporum vices hibuere secessus, sed sive tu agris, sive oppidis tempus dabas , rem & famam pariter augebas. Et in urbibus quidem omnium aetatum ordinumque homines his, aut illis beneficiisqapprehendebas , amicorum commoda, absentium negotia assiduitate, consilio, re juvabas. Jam si placuisset oppida rure mutare, ut tu vitae oblitus Is urbanae exequebaris agricolam p Audio etiam , Imperator , & credo sepe aliqua te laborum tibi injunxisse, & ne contraheres corporis vetemnum , cujuscemodi semper opere insidiantis otii tersisse rubiginem. Sie a-
cum indutiae bella suspenderant, inter aratra vivebant ; & ne virtus quiete 2 olanguesceret, depositis in gremio Capitolini Jovis laureis , triumphales viri rusticabantur. Inde est quod accepimus datos serentibus fasces, &missas cum curulibus suis per rura' palmatas, quod agricolas consulares, nINTERPRETATIO.
r. Teum receptum J Intelligo de tem pore quo Theodosius statim a parentis nece in Hii paniam se recepit: ubi annum seri ne integrum privatus vixit , donec a Gratiano inde ad imperii societatem revocatus est. z. oment. J An cenans , ut vult Bazinius adversar. I. 24. c 2.3. Oppida rure mutare. J Horat. l. I. Od. 7 Velox amararum saepe Lucretilem murat Lycaeo Faunus cte.
- curis. J Intellige de Marco Curio Den tuto,qui post Samnites, Sabinos & Lucanos variis bellis subactos rus concessit, ut priva
s. Coruncani. J Is omnium primus de plebe a Romanis factus pontifex cum ad Teueam Illyriorum reginam esset legatus praeter j iis fasque interfectus est. Huic a populo Romano statuam dedicatam esse tradit Ptimus I. 3 . e. 6. Huius continentiam laudant Tulliui pro doma sua . er Livius. 6. FabWieti. J De Fabricii abstinentia Q. pra dictum. Videri etiam potest Cicero in
7. Palmatas.J Vestis palmata, seu triumphalis dicebatur qua triumphantes , aut certe qui palmam meruerant, uti solerent. Hine illud Sidonii in paneg. Ps palmam palmata venis. Videtur etiam ad consulem pertinuisse: nam Auson. paneg. Palmata
345쪽
318 PACATI PANEGYRICU spastoresque trabeatos, & Dictatores inter armenta vestitos. Sed illes ouidem anetusta res familiaris addicebat labori, ut quibus ipsi suburbam Forti, praecepsque Ianiculum, & iugera aristata pomoerio vomere es
sent, aut lieto ne versanda , ' nec iniuria opus reverteretur ad dominos .s eum deerant quibus iuberent. Detrahit laudem patientiae inopia et majoris .iempli est labor sine necessitate. . . . . X. Gaudent prosecto divina' perpetuo motu, & iugi agitatione leve etat aeternitas, & quidquid homines vocamus laborem, vestra natura est Ut indefessa vertigo coelum rotat, ut maria aestibus inquieta sunt, io ut stare sol nescit, ita tu, Imperator, continuatis negotiis, & in te quodam orbe redeuntibus semper exercitus es. Vix ' tecta Hispana successeras, iam Sarmaticis tabernaculis tegebaris. Vix emerita arma lui penderas , iam hosti acinatus instabas. Vix Iberum tuum videras , iam Istro praetendebas. Ne tum quidem ' cum in altiorem provectus gradum, jubere , tantum , & dividere cum negotiis otium, & parta glotia velut ' repositio frui posses honore, operam remisisti, quin omnium castrensitum Τmun rum numeros primus, aut cum primis obires, stare pro signis, excubias sorte agere, si vallum ferre, locum bello antecapere , sipeculatum egredi, castra metari, in praelium primus ire, praelio postremus excedere . duxeto consilio esse, miles exemplo : ut jam tum pollet intelligi alios imperatori pugnare, te tibi. illud tamen prae ceteris mirum, quod cum omnia Iaceres ut imperare deberes, nihil tamen faciebas ut imperares.
b Et per aliquem circulum sibi succedemi, ibus, semper te exerce/.c His in His mam adveneras : Cr jam l
s. V stior. J Indutos consulum imigm-bus. Forte legendum quaesitos ut Claudian. de Consul. Mallii Theodor. V. s. In me sui consul quaesitus aratis. s. Ianiculum. J Collis est , qui transtiberinae regioni imminet a Jano dictus. Romae adiectus est ab Anco Marcio , huncque non muro solum . sed etiam sublicio ponte, tum primum Tiberi imposito coniungi Urbi placuit. io . Me iniuria. J Quia enim deerant, quibus agri sui colendi curam committe. rent . necesse erat ut hunc ipsi laborem susciperent. I. Tecta Hispana. J Tangit tempus eum Theodosius ad valentis furorem evitan-
eastra metabaris m Sarmatis, vix abjecer arma victruis, iam ere. . d Tunquam duas:o militiae mere. T IE.
dum sese in Hispaniam recepit an. Cliti sucirciter 37 . 2. Cum in altiorem pro υectus gradam. ICum factus es imperator. . Dividere eum negatus otium. J Tale tu lud Plinii l. s. ad Amanum . Graviorave
Afibui, jacisque aestiuua. Velleius i. t. Neque enim qui quam hoc Scipione et gantias in
teria a negotiorum otio δέ unx s.
. Reposito honore. J Velut deposta ad tempus dignitate. Alii pro bonare legunt
onere, ut est apud Catullum. . Munerum numeras. J Id est . partes Seossieta. Haud absimile illud Plinii. o es
6. Vatam ferre. J Terram ferre vallo
346쪽
XI. Argumento est dies ille communis boni auctor, quo tu eum ad suscipiendam rempublicam vocabatis , oblatum imperium deprecatus es enec id ad speciem tantum, ut cogi videreris, sed obnixe, & diu, & velut impetraturus egisti. ' Quippe aberat causa fingendi. Non enim te princeps solus &domi, & tanquam tentaret ambibat, sed publice & in comitio, s& ut aliud iam facere non pollit. Prorsus ut, nili imperium affectu sim- Ilici noluisses, potueris velle securus. Expostulari hoc loco tecum reipuli e verbis necesse est, quae in summam tua cunctatione formidinem a media spe relapsa, tali aliqua te prosecto, sed quam solus audires, voce convenit. Palumne me, Theodosi, hactenus uistuli re fata, ut tu insu- ropertentes moras augere fatorum 8 An nescis rem tuam per momenta consumi Nescis me tibi, tuisque decrescere λ Quidquid atteriti Gotthus, quidquid rapit' Hunnus , quidquid aufert Alanus id olim desiderab tArcadius. 7 Perdidi infortunata Pannonias ; lugeo ianus Illyrici; ' specto excidium Galliarum. ' Principum senior in tanta bella non susscit ; alter Isetsi futurus sit aliquando sortissimus .' adhuc tamen parvus est. Tu dubitas excipere collapsiam , & ut nihil differas, sero reparandam λ Hanc
INTERPRETATIO. a Ut nisi imperatoriam dignitatem mereo ex ouno recusessa , patueris tuto silama ittere.
b T. Iana hujusmodi verbis , sed qua seliis
I. In comitio. J Comitium vel pro consessu ipso sumitur, vel pro loco. in quo ad eligendos magistratus conveniebatur. . Turi M. J Liberis. 3. Gotthiso. J Gotthi populi ex Scandinavia oriundi,in Scythiam inde transgressi. paulo post in totam Europam exundarunt. Φ. Hunnus. J Hunni Sarmatiae Europaeae populi iuxta Maeoticam palude olim inc lentes, unde egressi in Pannonias primum, tum in Gallias migrarunt ι ubi in Catalaunicis eampis a ab AEtio & Merovaeo iunctis i Wisigoti horum Burgundi num. que ducibus victi an. Chr. 4, r. Draet M. Hreb o Geticis e. 14. Ammian I. . s. Alamis. J Alani populi Scythiae Eur paeae ad Maeotidas paludes, a fluvio cogno
6. Id olim desederabit Arcadiui. J Haud absimile illud quod AEneas de Ascanio ii. lio AEneid. 4. Is . Me puer Asan , capiti ruei uria chara, quem regno Hesteriae fraua. fasalibus armis. Arcadius autem suit Theo. dosu magni liberorum natu maximuS. audivi , compellavis.c Sersus insuar in m. via si maram uia iam a hibe-.
Rhenanus . hoc tempore Pannoniam im seriorem . quae hodie Hungaria nominatur , ab Hunnis occupatam Quid si intelligamus illud de Quadorum motibus in Pannonia . Ob Gabinium eorum regem a Romanis intersectum , cum ita exarserunt ut Danubium transgressi, Occupatam circa messes aprestem plebem trucidarint . parumque abfuerunt quin Constantii filiam Gratiano A ugust o mox nupturam ab duxerint. Ammian Ia'. c. 31.
stam eladem quae an. Chr. 37 . sub Valentiniano contigit. Ammιan. l. 3. c. it. u. Specto exciancm Gazarum. J Transrhenanis populis in Gallias irrumpentibus.
Io. Principum senior. J Gratianus tum
xi. Adhuc parvus est J Valentinianus Ju
nior nonum tantum agebat annum . t
ste Ammiano , Idatio , Chronico Aledi
347쪽
mihi gratiam refers quod te etiam felix desideravi λ quod eum me Nerva
tranquillus, amor generis humani Titus , pietate memorabilis Ant ninus teneret ; cum moenibus Augustlis ornaret, te bus Hadrianus imbueret, finibus Traianus augeret, parum mihi vidcbar beata , quia non F eram tua λ Quid tu mihi faceres s juris tui esses Orat ecce te dominus meus, orat ecce te dominus adhuc tuus, &, qui posset cogere, m vult impetrare. Imperium quod ab imperatore desertur , tam tibi nolle iam non licet, quam velle non licuit. XII. Solus igitur, Auguste, solus inquam omnium qui adhuc imp Io raverunt' ut princeps esses praestitisti. Alios empta legionum se stragia , alios vacans aula, alios ais nitas regia imposuere reipublicae: te nec ambitus , nec occasio, nec propinquitas principem creaverunt. Nam & eras asamilia imperatoris alienus ,&' adsciscebaris tertius, de cogebaris invitus, invitus inquam. Audite hoc Τ publici parricidae, qui ' oblita fide, do- 3 minorum sceptra.cepistis, & periculo non minore quam scelere, imPerium vita paciscentes , sanguinis pretio regium nomen ena istis; repulsam patitur principatus, S unus est ambitus candidati ne declaretur. Credetne hoc olim ventura polleritas , &praestabit nobis tam gloriosam fidem,' ut nostro demum seculo annuat factum quod tantis infra supraque tem zo Poribus nec invenerit aemulum , nec habuerit exemplum Sed qui ρ vitae tuae sectam rationesque costa verit, fidei in cunctas ter accedet, nec abnuisse dubitabit imperium sic' imperaturum. Illi enim, illi avide regna desiderent, quos soluta legibus vita dei celat, quorum crudelitas indemna- tos necandi, cupiditas privata rapicndi, libido honesta foedandi ius atque 23 impunitatem requirunt. Quid tua intcrerat te principem fieri, qui futuius cras in imperatore privatus λβ Nisi forte in te hodie aut pudicitiae reinis-
INTERPR ET ATIO. a in nes a taniam aetate fateatur contigisse quod sec.
a. Maenιbu3 ernaret. J Balduinus pro manibus restituit moribus Juxta illud Hora
tii l. a. ep. l. Res Italas arinas rurem , mori bus orne . 3. Dominus meus. J Gratianus.
r. in Princepi esses praestitisti. J An ut placet Acidalio addendum restitisti x. Ausciscebam tertiui l Tum enim Gratianus dc Valentinianus imperium obti
3. PubIιi parricidae. J Etsi hoc in multos cadere possit, tamen alludere mihi vide
tur potissmum ad Tyrannum Maximum Gratiani intei lectorem. Recens enim erat factum.
mitur ut apud Virg. Ecl. o. s . Nune oboita mihi tot caruina. Alii legunt obsiti caede, id est . contaminati. s. Ambitus ean idati J Nova species ea didatus. Neque enim postulabat ut fieret, sed ut ne fieret imperator.
6. Vitin tuis sectam. J Respexit ad illus
Plinii pan n. 1 . Sed quι vitae tuae institu: rationemque cognoverit , facile famem copia
7. Imperaturum. J Id est, eum qui tanta cum laude erat administraturus imperium. s. In imperatore priυatus. J Qui in imperio privati hominis modestiam servatu
348쪽
sior cultους, aut minor sanguinis humani metus, aut alitnae rei major est appetitus. Idem es qui sui iii, & tantum tibi per te licet quantumper leges licebat. Jus summum facultate & copia commodandii, non securitate peccandi experiris. Unum tibi praestitit principatus, ut certum habere mus omnes, etiam sub imperatoribus aliis vixisse te legibus tuis. Nam qui snihil facit licenter cum potcst, nunquam Voluit. XIII. Quin ubi primum te imperio praestitisti, non contentus ipse' ultra vitia recessisse alienis vitiis corrigendis curam adiecisti ; idque moderate , ut suadere, potiἴs honesta quam cogere videreris. Et quia vel
longo Orientis usu, vel multorum retro principum remissione , tantus Io quolitam luxus infecerat, ut adulta consuetudo latici viae haud quaquam sicile videretur obtemperatura medicinae, ne quis se pati injuriam putaret, a te voluisti incipere censuram, &' impendia palatina minuendo, nec solum abundantem rejiciendo sumptum, sed vix neces Iarium usurpando i dimensum, quod natura dissicillimum est, emendalii volentes. An quis is ferrct moleste ad principis semet modum coerceri ρ aut subtractum sibi doleret de privata luxuria , cum videret imperatorem, rerum potentem, terrarum hominumque dominum , parce content eque viventem, modicodi castrensi cibo jejunia longa solantem Θ ad hoc aulam omne mi Spartanis gymnasiis duriorem, laboris, patientiar, frugalitatis exemplis abun- rodantem p ncminem unum inveniri , qui auderet ad penum regiam flagitare remotorum litorum piscem , peregrini aeris volucrem , alieni temporissorem λXIV. Nam dilieati illi ae suentes, & quales tulit saepe respublica, parum se lautos putabant, nisi luxuria' vertisset annum, nisi hybernae poculis rota innatassent, nisi aestiva in gemmis capacibus glacie falcrna
INTERPRETATIO. a Ab omni vitis immunem te praestitis. . b In peculis e gemmis gratatibus. a Tempessatum ordinem pervertisset. ιN o T IC. f. Longe orientis usu. J Propter gesta in Syria bella. L. Impendispalatina in vinis i id quod
aiunt alii Theodosianae vitae scriptores negat Zosimus Histor. lib. 4. Quin potius tantum impendiorum in mensam regiam ait invectum a Theodosio, ut prae multitudine e breum . er lautiua populosa coquorumae pociliarer m cohortes simi moturae. Sed quae
fides huic scriptori in iis quae ad imperatores Christianos spectant 3 cm Uum. J Demensum proprie di ' cebatur, quod servis in alimenta singulis metuibus dabatur. Tereiit. Phorm. Act. Ist. r. Luad i2 unciatim vix de ae menses. βvis
defraudans genium, comparsit mistri Hie latius sumitur pro quocunque victu neeeit,rio. . Cainensi cibo. J id est . larido. caseo. ct posca , inquit Spartianus in Hadriano. Loeus autem ille de Theodosii siugalitate de temperantia sumptus videtur ex Mamertini in Julianum paneg. n. 11. F. Spartanis gymnasi duriorem. J Sparta nos enim pueros ad Dianae aram loris flagellari solitos, usque dum languis Pro
flueret . nemini opinor non notum.
349쪽
fregissent. Horum sulae angustus erat noster orbis. Namque appositas da pes non sapore, sed sumptu aestimantes , illis demum cibis acquiescebant, quos extro mus Oriens, aut positus extra Romanum Colchus imperium, aut famosa naufragiis maria misistent, quos in vitae quodammodo reluctans lique naturae hominum pericla rapuisment. Ut taceam infami saepe dilectu scriptos in provinciis aucupes, ducta que sub signis venatorum cohortes militasse conviviis , nonne cognovimus cujusdam retro principis non prandia saepe, sed fercula 'sestertium millies aestimata , patrimoniorum Equestrium pretia traxisse Θ Tuae, Imperator, cinitae, mensis communibusio parciores, locorum ac temporum fiuctibus instruuntur. Hinc certatim
in omnes luxuriae pudor, parsimoniae cultus inolavit, & quiescentibus legum minis , stibiit quemque privatim sui poenitentia. Sic est enim, sic est, exasperat homines' imperata correctio, blandissime jubetur exemplo. X V. Sed cum haec, & ad hunc modum cetera mores hominum & timis stituta formarint , tum nihil abdicandis vitiis , adoptandisque virtutibus impensius sentio profuisse, quam quod his te viris semper dedisti, 'quos affectare publica deberet imitatio , qui, quam facile tibi suis lent' sequacesque discipuli, tam ceteris expetendi ellent magisti t. Ut de his sileam,' quos tibi primus ille nascentis imperii dies obtulit, tantis virtutibus praero ditos, ut non pro copia sumpti, secrex copia viderentur optati, quot tu postea qualesque legisti, quibus provinciarum custodiam, quibus militaris rei summam, quibus consiliorum tuorum arcana committeris p Ergo cum duplex fuerit iste dilectus , unus ex iudicio, alter ex fato , incertum meliores viros sapientia tua . an sortiana quaesiverit, cum tales vel ' acceptos
as habeas, vel repertos, ut & illi meruerint teneri, & isti debuerint cooptari.
INTERPRETATIO.e Apud emnes luxuriae erium er pars-
me litur prate ultra famisam quens. Quinti- Iianus pueros molles ae delicatos, saturos dicit ae LMntes. Plura intemperantiae exempla vide apud Capitolinum in AElio Uero, cuius convivium aestimatum dicitur sexapies L L S. de Vitellius novies millies se stertium epulis absumsit. Tacit. hist. l x Quae posterior summa libras Gallicas conficit 3937Fo OO. a. Ses' tium missies. J Hune in locum irrepsit manis, stum mendum, cum ex Horatio. Juvenale . Plinio, ceterisque eonstet censum eqilest rem fuisse tantum quadringentorum sestertium. Quare legendum hic sestertiis quadringentis, eo laben
b obsequentes. e Liui magistratur gereἷant , cum επι-
t ius puto , quod cum in antiquis exemplaribus haberetur fortasse D L L. quadringentis sestertiis facillimum fuerit li
brariis propter notatum assinitatem exscribere eia. LL. millies sestertii im. Porro
summa illa quadringentorum sestertium ad libras nostrates IT, O reducitur , cum sestertium millies ad 41 7,o oo. libras Gaulicas excrescat. Nota autem fercula etsi ut plurimum pro cibis sumuntur intemdum etiam pro machinis quibusdam accipi , in quibus plures cibi mensae imponobantur , ut videre est apud Petronium.
I. Accipies habeas. J ld est a fato. Mox vel repertos, id est, industria tua. '
350쪽
XVI. Ecquis imperatorum unquam putavit alnicitiae cultum in re gia laude ponendum p Humilis haec virtus , dubiumque an virtus iudicabatur, nec palatiis digna, sed periculis habebatur. Inde facilius inveneris, qui pecuniam ex aerario, quam qui ex animo fidem prompserint. 'Optimus ille ditabat , non etiam diligebat , prodesse noverat, amare nesciebat. Tu amicitiam, nomen ante privatum, non solum intra aulam vocasti, sed indutam purpura, auro gemmisque redimitam , solio recepisti, reque, non verbis asseruisti, principis mentem tanto in suos benigniorem esse debere , quanto sit fortuna praestantior, 'cum fide ac facultate paribus agas,& familiaribus tuis imp trator tribuas, quod priva- iotus optaras. Quanquam ' quae capere vota potuerunt , quod plerique te principe consecuti sunt 3 Nec nunc de his honoribus loquor, quos in quemcunque conferre imperatori necesse est. Dux aliquis evehitur λ Exigit disciplina castrorum. Praefectus attollitur λ Imponendum est Irovinciae caput. Consul creatur Habiturus est nomen annus. Ita in I ii minis illis pulcherrimisque beneficiis, ' est aliqua praestantis utilitas. Ate, nova benignitate, is amicis honos habitus est, qui totus esset illorum, quibus deferebatur, nihilque ex eo ad te redundaret nisi dandi voluptas.Cui cum ellent domi' filii, geminae illae spes oculique reipublicae, dilatis eorum magistratibus amicos consulatu ornavit. Si mehercule vir ille divinus, rofelicitatis publicae auctor, si parens tuus viveret, quid aliud expectasset a filio, quam ut nepotibus anteferretur Z Praestitisti igitur amicis , quo plus nec patri praestare potui fles. O benevolentiae tuae singulare consilium lAuges tempore dignitatem, quae incrementum ex magnitudine non habebat. Renunciantur amici ante filios tuos consules, '.quia non poterant uplus esse, quam consules. XVII. Eat nune sui ostentatrix vetustas , & illa innumeris litera-
INTERPRETATIO. . a Cum tua fer fit par tuae liberalitii.
b A baenam vota attingere unquam pst tuerunt, quia te ι erante m. e Necesse est ut ab eo nomen imponatur an . deis liquod commodum raris ad eum erui
I. In e farictis. J In principibus facilius est liberalitatis . quam fidei & amicitiae
x. Optimus i a. J Fortasse optimor, Mox in , id est . Gratianus. 3. Tu amicitiam. Sumptum illud ex Iuliani pan. n. 23. ut ad eum locum obser. vavi.
. Sila. J Arcadius de Honoriuς. s. Amices. J Nempe Mamertinum, de
Nevitam. s. Parem tutu. J Theodosius. . ntia non poterant. J Beneficium eonsulatus quo nullum maius conferre amicis poteras, si spectetur supremi illius magistratus dignitas . fecisti ut maius esset. cum ut cito consenes, eos filiis etiam a tetulisti.
r. Pirithoi em. J De Pirithoi de Thesei Pyladae de Orestis . Damonis dc Pythiae seu Pintlliae , amicitia nihil dico, quoniam