장음표시 사용
151쪽
' vendisorguea ι.edicto,estgt in I. lulianae,inrπbo, natara. g. δε η dict. indebiti. 1grioati ne impingas, observandum est, obligationem natura, tu ali iurςgςΠxuim introductam dici, quae aequitatis naturalis contemplatione, absque iuris civilis vinculo conflatur: idq; exeon sentes, quali naturali radice, unde&contrario consensu statim diluitur: quia vinculum aequitatis, quo solo sustineb tur,conventionis aequitate dissolvitur, secundu in Paulum in s. 3. naturatu. oc II in let quando a=γUsitu. 3.is natura debet. Digcst. de reguL iuru. Et dicitur oriri ex conventione, cui lex nec adlisti , nec resistit. : Sic nando minor seu pupillus sine tutoris autoritate contrahit, in his causis, ex quibus mutuae obligationes uasscuntur, ut in e in ptionibus, locationibus, mandatis ipse quidem, qui cum eo contrahit, obligatur, pupillus vero iure civili nono laligatur, sed naturali tantum, propter consensum, qua/re in id, quo factus elUocupletior,ex eo contractu tantum sit obnoxius: Institui.deautora utcr. g. . I.pupillinobligari. g.pupillin .sde, autorauior. θ habet Bartan .si non statim .st de condict. indeb. Item le-
gatum ex testamento non sc tenni propri consensum, obligationem naturalem parit, innocent capitia quia pictique, de im-
mun. eciae tartit in leg nemo porc t. Digestis ne legat. omnium. copiosissime Bald qui orgum ei ostendit in Q. cum quo. Coic.detur. Osacr. ignor Sic omne pactum nudum, quod iure civili non est vestitum naturaum parit obligationem . apud interpretes
Duili. de solui ubi gess. inurabo, iusto pacto. Apparet ergo, quod obligatio naturalis . per pactum introducta, ipso iure per aliud pactum tollitur, ut cui ius civile suppetias solennitatu, si fert. Civilis autem obligatio ex solo iure civili, sive sit ex scri--sigati pio, sive notas ripio, nauitur, absque eo , ut naturo lis aequitas .iνiῶ accedat calculumve suum ad ij ciat, quod sic accipe: S mpronio us promisit Patra philo viginti mutuo dare, eiusque recipit cau-
tionem tre τηνα ποχ::r, P pecunia quasi numerata Caeterv quia pecuniam sit mutuo datam non constat, naturalis aequitas oboligationi non accc dit, sed quia cautionis scriptum iure probatur, actio illa civilem tantuni obligationem parit,d perc5-
152쪽
stitutionesPamphilo est permissum,exeepclohem non num ratae peeuniae, intra bienniu nam post bienniua contracturno
rio, cogeretur excipiesibare interponere, qfacit, ut Sempro 'nius pecuniam se numerasse probare cogatur, per d. Lurmura clib. C. de nonnum.pecu.ODa in Lexaptionem C. deprobat . in Caeterum si conventionem recipiat, fulci atque naturaeae ciuitas&iuris dispositio,tuncgeneratur Obligatio, tam nam j, si uralis quam civilis, in hoc omnium potentissima,quod persecta dicitur,&omnibus numeris absoluta, uti in quibusque contra Ictibus est videre, si ve bonae fidei, si ve alijs,quivi conitario actu m dissolvuntur. 4ie verborum obligatio, verbis tollitur,nudIconsensus obligatio, contrario eon lenia dissolvitur,&in summa, omnis obligatio tollitur solutione eius quod debetur. NDhilque tam naturale est, quam eodem genere, quodque dissolvere quo est colligatum,institui. quibmodaol obliga preM.Liaso
lutio. ol. nihil tam naturali est j. deret. iur. Qua omnia eo perti ne revidentur, ut promptiores reddamur, ad quaerendum de fensiones, quibus intentionem actoris modo retundere, modo perimere legitiine queamus.
Ex multis aliquot saltem exceptionum species tyrocinium pro tribunali facientibus ob oculos posui, ne vel ipse plenos contetricitarios curiose compilare, vel Iectorem investigandistii di fraudare videri possina, ut quem non in vutissem P con tentum se oportet, scd pro ingeniisui scelicitate, atque sue cessu modo similia adiicere, ni odo utiliora inquirere debet. Vnum tamen est, quod&ipsum usus recipitati iure sulcitur, - - nepe si fundata demum actoris intention exceptione percm 'pro ivrcus Obijciat, ad eamque probandam non incontineti Di sciens sed iudicij peritis se ad cingat, si ustra tia, ut qui inibatione suomprobocumbit, qliando quid non lex tre, sed malitiose cxceptionem da ex -ic, hoe casu ibtrusi si e videtur, confestim in expens Ppterea n-pitoni
153쪽
- . Hactenus ut reus actoris intentionem exesudere possit, et relatum: Caterum fieri poterit, ut ex e ptio, quae prima lacle iusta videtur, Matique aetori noceat ut quia pactus et cuni debitore suo, nepetat, S subsistit exceptio: Postea, cro contrarium pactus est, ut sibi petere liceat: iam alia allegatione pus est, ad resolvendum ius ex ccptionis, suumqtie stabiliendum: quam replieationem dicimus. t. a. F.replicationes. o excepti f. tin. f. deae satio exceptast in ηο exceptionibus. Od. eod. 9Instit. replicat Heganter.
Quaecum ex ijsdem saepenumero principiis, atque argumentis colligatur, quibus&ipsa excepti. unde exceptionis exceptio nostris dicitur novam tractationem propterea non in is stauramus, sed ad suum locum etia relegamus, quorsum & duplicand triplicandi,&id senus multarum plicarum, ratio peratin etio. I.
Ded rationibus,&allegationibus, quae ultrociumque apud tribunal liunt.
Xposuimus quodammodo&desultorie, quae ad rei eon -
troversae,adeoque facti notionem pertinent, sin aqua non
est, ut de iure quaeramus:In causae nimius positum esse Alphenus Iurisconsultus tradit,inis ex plagis. Fci clipo I. adlegi aquiLestis I stationum. F. ex facto.gre oblig. o actio. ct c. cum Paulin. t. qu. l. . Veruntamenin hoc frequentatur, ut modo factum ipsum, quaa si non satis liquidum in dubium vocetur,n odo et laiDs in pro patulo esse permittatur, tamen ius quod, ct ae o proponudo, vel reus excipiendo intendi ex ipso non oriri, adversarius cerrime depugnat. ini locus ad intentionem,&depulsionem apud rheto respertinet,&disputationes atque alligationes nostris dicuntur, quibus in tetioluigitorum magis abunde explicatur. Di
arutare si quidem, vel allegare dicimus intentionem tuam per al&rvire probationes in iudicium deductas ostendere, eamque iuribus au adseverare aut coloratam' lio dan modo reddere: Cuiusexemo
plum est in cap. interiis Iuct de instrumenter super privilegii iesis meato,disputationibus d alles timuinis vitioso oste
154쪽
disputatio apud Llarcessu, in L proxime.=.d i sqs ain test. de ubi pol longam concertationem super tabulis ValeriiNepotis, in quibus haeredum nomina inducta erant,& propterea legata
quoque non deberi vidcbantur, Antonius Caesar ex deliberato respondit: Causa praesens admittere videtur humaniorem interpretationem, ure adula Xat existimemu Nepotem irrita esse voluisse, quae in duxit. Cuiusmodi exemplorum libri iuris Hs nostra pleni sunt, latissimum allegationis campum etiam doctissimis aperi tintium, in hoc adverti ncla, quod rara est legi citatio pro tribunali, quae cisputationi non subijciatur: Non ea propter, quasi de legum certitudine duo itemus,sed magis, vel terq; legem allegatam pro suo iure accipi contendit, vel id non ad se verarci ad quod adversari citatur. Et propter has disputationum tricas, exceptiones plerunq; gaeerari in replicationes,duplicationes, triplicationes, quadruplicatio nam trianes, interdumque ulterius pro negoti varietate extrahuntur. quod tolerabilius esset, si adserendi litigator uiuris gratia stne eriter fieret &non magis, ut vetcratores clientulor u loculos
egregi eae luscare,& iudicia interim insidiose procrastinare impune gliicerent.
Disputatio autem modo de facto, modo de iure contingit 'de facto, siquando alter rei propositae Veii latem satis sedem O faetcstrasse adserit,alier ita es negat: V hi etiam artis ei o&industri opus et , ut factum conlccturis, circunstantiis , alijsque argu mentorum sedibus probabiliter illustretur, cuius cum exrne se torica usus sit petenduri non tam ad iurisconsultum pertinet. qui de facti qualitate non etiam de ipsius veritate respondet: Idcirco quotiis ad Gallum facti quaestio deferebatur: Nihil ad nos. in quibat,sed ad Cicerone mi quasi ad rhetorem super facti quastione consulentes, rem ittendi sint, non ad peritum iuris, qui tunc demum duiure respondet, ubi defaclo constat, nisi forte facti veritatem legitime ostensam esse, praesumptionibus. veniti, ex iure ipso disputctur, quorsum tituli, de probatio nibus, testibus,tadcintlrumentotum, atque alij, ii genus . per tinent. Alioqui
155쪽
adfabam Alioqui ad ficti nebulas depellendas non pote: hula dispu
laustran lationi cera a sorma, aut ratio per omnia praescribi: nam qna ar creta gumenta ut divus Adlianus ad Valirium Veru rescribit apud non potιII Callistratum in L testium L fiusdem qui tis detest. 9 id quem mo-Morati, dum probandat cuiq; rei sussciant, nullo certo tro Jo satis desis nimio te ita sicut non semptis, ita saepe sine publii is monum c-tis cuiusque rei, critas depcilienditur: Non olim itaq, in iure versariun csse oportet,ic, ut in rhetorum pisceptis, lino in ipsa 87 encydo paedia, qui de tacti veritate disserere, iudicis; id indubio
tanter ob oculos ponere secum constituit.
ι- De iure autem disceptatur, quoties propositae rei veritas ii pis propatulo est, Mi dubium vocari non potist, sed de eo quaeri et tur, nunquid ex ipso facto taleius oriatur, unde actor adsequi
Legergene possit, quod intendit: Et licet ius sit clinitum, generaliter a valiter commen conlii tuitur,ouan Senim articuli sagittatim aut lcgibus siIuun aut senatusconsultis, compri: hcndi non polloni, sed porte idctari caetera, quae tendunt ad candem, tilitatem, ut in ruit Vipianus,
vel interpretatione, vel certa iurisdictione suppleri,adeoq; ad , si in illia referri,cnes Hesumpnpossunt. Diam νι aiIliaci gib.αυ D Jμt i Catterum articuli illi atque ea si s legibus sigillatim non e5, iis . η η prehensi, varissunt atque indefiniti, ne ille confestim interhias. νς ρης manum ingenium, rem nullam perpulis Oibans it Maximus Ilarius scribit de interprctaraone, similium i, relaxione corin venire icti orta est interim disputatio fori. quaestarim, legi ardi decemviralibus compositis, Murbe Roniana stato iure fundata, prudentium quoq; autoritatem desiderabat, apud Po inponni visu. a. g. bis laris.ss de orig.tur. in hunc usq; diem adeo Psor petivi non solum tribunalia implicet, irrequieta faciat, ted et latraius ipsum, utcuq; definitum, suis septi inclusum, per omnia vastum,&quodammodo inge utlbus comment dolum .plai stris incomparabile, immensainq; reli nil lata,
Hinc factum est, ut inductis iam probationibus, aut re, quis νις η ς sitro vertitur,alio si hi anifesta litigatores pro a disertione sita a/tiovibin vindicanda, iuris i. o. ipti, sive noscripti. locos ex communi
156쪽
PR.t xx ERCITAM IN TIs Lia. IL rosngit ius illud n quo etiam versaturi scire, suiq siduciam d. 'UA V. eo legitime respondendi habere quid pronuntiandum sugge-
rant. Et quia adversarius contendit, locos illos negotio Apoll-
to intentionio; agentis haud respondere, atq; e regione ipse at legat, hinc datur occatio disputationibus illis, ex iuris allega 'tione obortis, quas pleruq; veteratores illi forenses adeo in ex si ceptiones, replicationes, duplicationes,triplicationes,&talis
modi porro involucra quibus nominibus etiam inscribuno O. tur in infinitum porro extrahunt,ut non modo iudicibus mo Iesti lint, nauseamque partant, sed etiam lieet unquam termina. ri, contra saluberrimas principum constitutiones, aegre per . mittant. u '
In qua parte modo facti nulla sit amplius quaestio discepta,
tur vis atq; potestas legum, quemadmodum propositis reuus d his via 'opitulari di beant, tantum abest, ut interpretatio sit admitten. eda, quae vitio sub ij ci possit, quapropter allegare leges non est verba ipsa adducere, sed vim earum atq; potestate adsequi, ne . -
gotioque coaptare, cuius gratia etiam liges benignius inter pretamur, quo voluntatem earum atque mentem conserve ψ'mus Issi reΛ.benigniis. Otan ambigua.f.dedigibu3. Ita ut, ut lex, quam pro adstritenda intentione tua induxisti,proe edente ad ' . . 'versarij allegatione, iam nihil minus comprehendere videa- tur, nimirum verbis solum observatis. mentem atque vim eius ' posthabuisse diceris,und cn: opinionibus locus esse coepit.Por r in casu, qui lege, secundum receptam interpretationem,eeu similis, non videtur comprehindi, ad eam Doctorum opinio nem, ceu probabilem, ibit rationem, recurrimus , quae lucu. vim, lentiori filicitur ratione, adeoque magis fitquciatatur ut Bald ηψε εβ- cottigit in D. f deustic. quast. Io. End.iacta de constit. Qua sententi non solum in iure scripto, sed etiam non scripto aut per eon - ' η' suetudinem introducto, obtinet. Licet enim Marti nux Lau. -iηββdentis, cum quibusdam alijs viris non indoetis, putet foemina per masculum a te udi successione haberi quidem ex lusam, sed μθ ρον' defuncto masculo, eam rursus admitti, pertext. ine. I. i. quis . h. bH Diu iam episco vel abba.adgb g. inreliscum, quia tarinen Andr. dea seri Bald. Λlvar Calder Petr. de Anchar.de permulti alij ptaldentes
157쪽
' melio tibus nitentes rationibus, locum illii maccipit: nt, foemianam semel, per masculii xillentiam, exclusam, per pitu habe- ri exclusam, opinio haec magis freque ira ari coepit ,δἰ praepondc
rati uti Francitas Curi. 3. parau Feus, .part. ι. exlii. Celimelepra uno quaro. non minus docte, quam eliganter colligit, arci uecon
eluditi ri Quorsum pertinet quoque facti quamlibet speciem exarse. clare,di ad suum g nus rcferre, hypothi sim ita. le,N rem tra andam regula aut lege generali in illi dire, ne ex inepta incla in , - 4 ctione, quod legis voluntati parum rc spondeat, vel quod ab Erassit. surdum Videri possit,committatur, quae omnias caeliciter dirim,ri, Aliti sim, loco disceptare, ingeniicit magis eruditi, quam ab 'nelo
i iis. δει id a scientia experti,&ad forum consenescentis quando qui ,- dem legem perperam a negare, aut antiquatam, coirectam νυ
ab inferis revocare,ut animi,si non dolosi,inconsiderati tamε est, ita eam retundere,&in suum locum cogere non tant co
nam inis fuerit: Sed eam argumentatione, quae veri aliquid praeseseri,sicolorem suum ostendit,prodere, atque artifice diluo re hominis est prudentis, in iure versati,qui non in civilibus eonviiij somnia miliet quod intrabulae sol crit. qu preti erca Limniandi insolentiam nihil didicerunt, di diam obiccta iuris
ratione propellere nesciunt,ad consuetam eonvitiandi artem recurrunt sed vero legis intellectua p.rto, eam ab hypothesi longo intervallo distare docte ostendu '. Sed di insidiatorum cavillationes atquere: σμα et contemner Dp Ura re non fuerit se in per consultum; facile enim est ut disputatio rum ετ se ne ab evidenter veris per brevissimas mutari Oi es, ad ea quae e titian videnter falsa sunt, detorta, iudicis parum cauti animum capi v sim ant,&a causa tua utcunque iusta&aqua avertant, ut 'nat natu per μηre δε est cavillationis, apud Iulianum in I.eae t. in regat.t r. mi
natura cavill. f. de perb. signi ic. Ad quam devitan .fam l ialectica quoque.&colligendi arte opus habeatus emaminii ii magis salsum est, qua in hue modum argutir. Fructus rei est piguori
158쪽
PR. RCITAMEN Tis Lim II pluracti alia in colli et ionem cavillosam de Sophisticam es se hinc a parer, lihod verbum fiuctis in maiori propositione
conianouo mutat Hate dicitur, quam dominus in sua re habet: i minori autem protiare utendi friundi alienis rebus, salvare rum lubitantio: Et sic ut rueniente verbisti a brevi mutatimne. quod ei denter falsum tu in tartur propria ἄμφι si λογιαν ii Iam vocemq; ambigitam insidiose admissarii Potui item plura huiust acinae exempla refcrre, si non rerum multitudo, tractan
dorum com p idio obstari t. Qui de hoc genere disputationis&alligationis legere velit, Gisitielmum Dura dum in eximio illo suo opere, quod specu tum inscripsit, sub Rubrica de disputationibus, illegationi bus advocatorum, levolvat, cuncta ordine quodam proseque tella. in primisqueadmodum actoris, sive etiam rei excipientis, astris p qui similiter actoris partes lustinet, pation convenia lien Ntuli sui causam allegationibus iuvare,&non immerito: Aut eis ustu nim de facii probatione adhuc quaeritur,4 repetendi sunt te primo β' stes veluti omni exceptione maiores eorumque dicta adeo in porsin
icr se convcntcntia, ut ne ovum ovo tam simile, neque dictum drcto magis respondere,atque cone orsisse possit. Deinde quae initru nutata, privilegia, antiqua monumenta, aliaque talismo di documenta, nisi ira probationis indueta sunt, in memoriam iudicis re scet,atque vici sce omnibus, dilingulis ea, qua in ii. hclici prci posita sun r, habeantur probata, quam potet diligen iissim colicindat, icique it gibus, canonibus praelumptionibus, velis sarilibus ioniceturis, aut etiam contu tudinibus, sta tutis, qui biis probationes hoc casu fulciuntur, allegatis, quor. sum lcic ithii iris spectant, de probationibus, testibiis, praesum
159쪽
itinguant cir , ciuete potissima interim ratio est concilia di criptu ras. de quam si que liges, qui busτις ἀντινον ἰα quoq; iri: sse vile ri possit, si percareris. a. φ incedit . t. Cretnii ι. . s.cam tu, detest O .periιnlue,de renit.dist. .ctc. regula, dιst ast , Pol causam sic roboratam, probatamque intentionem, iuris quoque allegariones descendas, ut ex iacti veritate ob o
aar. ... eulos posita,appareat illud iuris otiri, quo adsequi, quod intE bisam im dituri possis, ad quod accedunt leges, canones, consuetudines otiationem statuta, in summa ius tam scriptum, quam non scriptum, in hoe Vesta, comparatum, ut unusquisq; consequatur, quod suum est,&-orioaueat quabilitas sit inhumana societate. Et si lex desideretur, subqu Iratibn casus ille expressim contineatur , ad argumenta, ad similium. ..dare ' comparation mi operandum Liti donec quod proponitur. hae etiam miris prasidio fundetur, Iudicemque ad id ipsum pronuotiandum impellat, qua in re utile fuerit, neque uno, neq; altero
argumento contetum esse,sed multa congerere, quorum liceto singula sorte sufficitant, omnia in coniungi, in hoc praestite- rit, quod iudicis animum magis devinciret olent, ut secundum
eum proni inti et, qui plures pro se leges,&rationes habere cognoscitur: Qu andoquidem quae no prosunt singula, multatu rarit . necnon.3.siqui I plin.1. exquib. cauca. . C.Dαν. fact. ignor g. inro. IV.de adopi. e. bccr eprob. 9c.suggestum, deiuri patr. Vbi deterior est caulae turicontra quem plures militant rationes. Non minus sollicitus esse debet rei advocatus, ut actoris allegationes, sive in faetolint,sive in iure prudele subvertat, clientis, vel defensionem, vel interionem, miliori iure et ' muniat, actoremque nihil probassi. Ostcndat, quo casu reus ab μης εI sol Vendus est, etiamsi nihil praestiterH: Ante omnia referre po- erit, factum non esse probatum,adque hoc inducendum . ostendere neque ex testium dictis, neque instrumentis, neque, praesumptionibus, neque exempli i, neque documentis, neque. vllis modis id constare,& hoc, quia tiles sint singulares, varij, aut in edaces, vani: Item in lirumentorum fides fluctuet, cum
sint in epiat falsari item, praesumptiones citatas temerarias esse,&punii celaviores, contrarusque praesumptionibus subla/
160쪽
Deinde ut iuris allegationes ad tenuet, sese adcingat, nimi H . Larum locos non respondere Is quae proponunIur, neque imi ustatiba iles invicem est , propter rationis dir militudinem, quae in eis , kion invenitur, cum tamen similitudo rerum de casuum ex rationi cadtenuis, addentitatri veniat petenda, MPan. in c. constitutis, de app. drchid. a rapos Dominic. in c.relatum,37. d. I. ct Bal in L .F. de iust O inre Vbi adverte cundum Spec. 8 Bald in additiem ei incumbere probationem, qui negat similia esse, quae inducuntur , maximes colorate id fiat, expressa dentitate, praeter hoc, quis mile ali quid esse negat, dissimilitudinem e regione, licet implicite,ad, serit, id iisq; probare id ipsum di bet autoritate, sibin .sep b Ocs ιν hocin τι nunt. Postremo tamen, simile sit vel dissimile, quod disceptatiar, iudicis arbitrium esto, ut Bia morae
Subvertuntur insuperiuris allegationes multis modis , , . . .
interemptionem, seu ex vi verborum,di literae,inc. odia vlcm, a3. qu. . item, per alia lura, posteriora videlicet, aut nova, L
ctum viri Orcm, scire lwes.f. deleg ει . cap. quo nisiat.disi. ρ Quo &per consuetudinis rationem, qua interprctatio nititur, fieri poterit; nam hoc modo repellitur,l.sd interpretatione f. de te arbm. O capv. consuetudo, distinctionis. o capitat lana rurppe,distis Q. - . Itemdex allegata rigorem cotinere duitur, id vero quod pro re inducitur, aequitate mcommuni utilitate sic introductam, , pertit. placvit Codic. de tussic cop. κίba e sane I serat de re iudic in o. Caeterum, quibus es legati ol7esim pug Dari,atque sub vcrri potisunt, passim apud Iurit consultu iri, pleraque apud Spec .inist-s :ί
. - vitio si actor viderit, hi ean 'atronisus intentionem Arar, . suam lab Liciarii rursus pr parcisi se ad eam ipsam erigendam,seu es ut eviratis, quae ex ad verso iunt inducta sua restaurare satagat, Hra W- nutantiaque suffiit cir : Quae omnia expedite facere ingenij I uergm non est mediocris, nc inconsiderata, quando in hac dispu- oost