장음표시 사용
131쪽
. Item,quod confestim est elidum, prosi o nonna quam habetur; sic fili familias equestri militia exornatus, cingi consistim iussus,testamentum de peculio eastrensi no secus sicere potest,atque si iam stipendia miles iaciat. Porre Fro cincto tabe ur, qui statim est ei regem ius,in Disfami , - et D . sive νοῦ --βstim.De re emtatasamota. Ita quoque Licentiati,quibusest sacta copia recipiendi insigni. professoria, in iis, quae favoris sunt,doctorum privilegijs gaudent,ade'que a collationibus, ataue muneribus publicis ani personalibus quam patrimonialibus sunt immunes. Sentit Binis uinima, quami visam iacimis dictIerfuissumi ,aaud sentiat o alexam lanulimso ora tabis dumr-onat
'et' Item, mortuus quietio reviviscit quia incluso spiritu dese
isse ijeri poterit secundum medicoriimplacita cuius non 'nulla etiam exempla nostri seculi essent, quorum tum mul- ta habentur apud Plinium ἄλγ.cap.sa. non intelligitur mortu .us fuisse.e. vi uisim,depam distisa. . Et quia in nullis rebus est destitutus, restitutione non est opus, Cessante enim causa effectus quoque cessare debet: Caeterum si vere extinctus fuisset, de .m At.ra resuscitetur, quia divino muneri id adcepto ferendum,nulla j., -- legum constitutione iuvatur Sed ut vitam,ita rerum quoq; dominium perdidit. starernitatis, ubi cis diu. Zaba reli. alii ver . udueitur ipse era, quastiones ostgid. o malefic. AMed. Ioann.- '
alit definitionem esset recurrendum,pn siderim, olet. humat uam Coac.de .hθωUιtm.ctere apudStephanum de Federuti, do inter uata gum,ab exordio,postram partis.Glossiamen in Lex iis tu art. l. madlassia ιι ob repetente opinionem Guli A. - de Cumano,arbitratur. fic vitae restitutum omnia recuperare, sive sunt bona,sve liberi,sive ius rumpendi testamentum, sive dignitatem,sive monachatum. Porro, si princeps potens est.' omnia restituere agis esse,ut DEVS optimus Maximus,& principum princeps, id cum vita ipsa restituta facere possit:
Horem tamen, quae semel per viri mortem a vinculo ma-
132쪽
3.Grinth. . non recuperat, nisi consensu redintegretur matrimonium, ad similitudinem eius,qui postliminio est reversus, eum duas'ecies.s depostis maevers. Hie plaustra exemplorum possent inseri, quibus rasum ptiones ex ipsa lege, aliIsque rersi circunstantijssumuntur, nisi quorundam tantum meminisse placeret, unde tyronibus iuris ad reliqua progressus daretur,4 haec probandi ratio comparabilior fiereti Reliquum esset, vidi ea praesumptione tractaremus, quam Pra ptis hominis esse diximus, sed quia illa iuvat tantum probationes hominis
nostras, non autem plenas suppeditat,a rhetoribus est petenda conlacta magis,quibus coniecturalis nare quaestio expenditur, quae Inus νηια verisimilibus&in proprijs rerum notis est posita Verisimilia autem sunt in personis, in locis,in temporibus, in factis, in e , ventis, in rerum ipsarum, negotiorumque naturis, quae omnia per Ciceronem in libro Partitionum eleganter exponuntur.
Sed unum sit exemplum apud Venuleium iurisconsultum in L antinuis. s.cum ita stipuiatis μινerbor. obligat ubi stipulationi. Ephesi dari tempus inest.Sed quod accipi debeat, ad iudicem, . hoc est, virum bonum remittimus, qui aestimet, quanto tempore diligens paterfamilias eis cere possit, quod facturum se promisit,qui Ephesidaturum se spoponderit, ut neque diebus
noctibus, adeoque duplomate ita continuare cogatur,habita ratione temporis, aetatis, sexus,&valetudinis, cum suffieiat maturceo pervenire, id est, eo tempore, quo plaerique eiusdem eonditionis homines id facere solent. Nam quod ante illud tempus pecunia sit promissa, non recte condicetur, tamen transacto eo,etiam alibi fieri poterit, nam quod in diem debetur,ante solui potest, licet ante peti non possit, quae omnia co riecturis adsequi licet,unde, hominis praesumptionem nasi Inon semel cst rc latum, quam ex quibusvis rerum circustantiis sumere permittitur, non tamen cuilibet, sed ludicr duntaxat, ut bono viro, qui ex bono& aequo ad verisimilia coniectura riso leti Sie ante omnia testium fides diligenter est examinanda. Id- eoque in persona eorum exploranda erunt,in primis conditio cuiusque, utrum decurio,an plebeius sit an honestae,an incul
133쪽
patae viist an vero notatus quis sit,&reprelie sibilisλan praeme ditatum sermonem adtulerit an vero ad ea,quae interrogatur, verisimilia responderit,ut sic vel recipiatur,velut suspectus,dicti fidem non viventat,quod&ipsum nullo eerto modo satis definiri potest,uti divus Adrianus rescribit, sed rei veritas per iudicem deprehendi debet,&coniecturis investigari,apudCaIostratam Iasium de detest. quibin una caemastitu minis Udo
De iureiurando. SAE penumero fit, ut non quidem ius, sed probatio in iudiciis
nos destituat:Verum ne uectunc, quod tuum est, aue qui non possis,alia ratio perleginatorem ostensa est, qua iuveris. Nimirum saneque testibus, neque instrumentis, neq; praesumptionibus,atque coniecturis veritas rei controversi in propatulum sit deducta,atque iudici probata, ad iurisiur ad religione, prae-Probatis sidium statuimus: Unde quibuidam probatio sacramentatis apo sacramen pellatur, quam&ipsam maximum expediendarum litium re -- medium quotidie suppeditare Gaius noster sapienter vim mnia,tradit. Caeter qua sancte atq; inviolate iusiurandu vel res,et Vana gentilitate corrupti Reruenit a no solum veritate,
sed Et ipscederib reliquisq; mortabun ego iij stabili edis prae .sari voluerint,indicio est, quod Rhadamantus apud Creten .ses, delato iureiurando litigia ipsa hominum, Platone autore, dirimebat,quod etiam in Germaniae nonnullis provincijsm ior ostri ex paris usurparunt,instituto non tam malo, si ho miniun plerin uot nunc sunt, non minus periurium, atque -
un religionem facerent.Quod cum antiqui praecavere sat serent,omnem lapidem movebant, quo a peieratione mitis arceretur.Cuius intuitu tot sorinae,ini modi iurandi, atque iatim praesentissimae poenae seni praeterhoc quod Deum quoq; vltorem Hibent)quibus peierantes excipiebantur De quibus .mnibusAlexanderNeapolitanus insae lis incerum undescribit.Quapropter loqui litium dirimendarum rationε
inendmn-mmodum fieri put iram perius andum im
134쪽
PRAEExΕRCITAMENTIL Lia. II. ' ut terpositum, negotio necduin iudici satis probato, desinitione apparari,qua de causa etiam decisorium appessatur, si e fore ra Deciso νι- ti, ut litigatores religionis metu nihil dissimularent,cum iuris timiu - iurandi contempta religio satis etiam praeter aliam poenam pandum. Deum ultorem it habitura,&iudices eo tutius pronuntiare de iure possent, ut Inst epor temere titigantiu, ab exordio quod amomodo tractatur.
Iurisiurandi autem, euius in praesentiarum est usus, duae sunt sp ecieMalterum enim a litigatorib invicem defertur: Alo interum a iudice, modo actori, modo reo iurandum decernitur.
Quod pars defert parti in iudicio, voluntarium quoque di Iuramen- cinius, quod nisi praestetur. vel referatur, succubere cogitur is, tum quod cui est delatum: Sed quia recusari etiam poterit, magis est, ut aparte δε- iudiciale dicatur,ceu iudicialiter dulatum. resteg in L .f. de tu feriar. Ninr.ct in I. ι per verbo, nisi jecialiter. Qtod quia in iudicio exigitur. Et deferri poterit in quacuno ueliti parte, live in principio, si ' ve in medio, sive paulo ante sentcntiam id fiat, ita tamen ut tu dex quoque id probet, non amen omnibus persenis, sed ijsta
tum, qui se vel ob aetatis lia D. uni, vi conliiij Imbecillitatem. . . iurisiurandi delatione luilificato conqueri non possunt. Cu bini iusmodi sunt minori s 2p ann s.l rigis furiosi,&caeteri omnes, rarnenim. quibus Teriam sua tum adria inlit ratio,de alienatio non sietas non δεσιτ sam est cor tessa, apud ν .anum Liasurandum, adpreumata Lumn pulti.=de rures Similiterquirerum suarum alienationem non habent, ius Qui iura- iurandum alteri deseire non ita permittitur,s dreplicatione nientuin subni ovetur, quia rerum administrandarum ius ei non est da nond. se. tnm, quo por sacramenti dilationem, quae alienationem sup- uia. peditare dicitur, aliquid adversatio cedat, S: e bonis suis eximat: Paulauin usurandum, quod ex conventione.*ψxpistin, ubi auri
tum defertur, qui est habilis, Gis ad insidendu=η. C. eod. Procurator quoque, ql: od detulit iustulandum, ratum non Procura
est habendum, nisi vel ad hoc nominatim sit autoratus, vel uni ror quo versorum bonorum administrationem c mandato sustineat, do visere vel in rem suam omnemq; eventum, rocurator sit,ind. Lia r. iustar-
135쪽
Des , Et ne quispiam temere, per calumniam alterum delato Io, si oc reiurando gravare molintur, exigens sacramentum, prius damu lusa alumnia iurare debet, si hoc petatur, secandide citra calu- Amnis iu mniam id deterre, in d. lauserandum, o adpe η LI. πιψε---usiuraη Sed&, si is cui defertur iusiurandum, id praestare gravatur, dum refer delatori hoc refcrre poterit, alias pro confesso habetur, perturo qua sententians ecumbet, eum turpe sit nolle, nee iurare, nec ius-dos rem iurandum referre,l. manifeste.I. eod. is forte temere sit delatsi,s- tune enim Iustiniano constituente , recusari valci, idque ex causis legitimis, de quibus apud Bari quoque in L manifeste.=D n. l.generaliter. Cod. de iureiur. iquo di iudex praestandum illud quoq;. esse decreverit, in contum acu non secus pronuntiare faculias esto, atque si ipse sacramentum detulisi et appellatio nis tamen benefici' Quo, uem item se autem Os.ludo
aut m C.eod. Quoilias Sunt tamen rerum species, in quibus reus sacramentum iuradam ab actore delatum iurare cogitur,4 relationi non est locus, non refer qua do ad abolitionem delicti,cuius insimulatur, pertinet: Sic, isti in actione rerum amotarum, adversari defertur Sacramentu, ut iuret, nihil di vortii causa cise a motum, in L Marcellis 3 qui res rum amotarum.1. de actione rerum amot Si mihi ter qui iniuriam intulisse dicitur, delatum sacramentum, se iniuriam non fecisse, iurare, delictumque abolere debet, in lege Cornelia,ci in/,rjs. s. bactere. Π)iuno adlios, similis farinae locos ilentio praetem
Drsuro Quibus adde, hoc iusiurandum ea facilitate qua defertur, dum a par etiam remitti possci Sic enim qui detulit adversario iurare parabin remurato, eam gratiam facere poterit, ut contentus esse suscepti iu-- itan risiurandi voluntate velit,dc perinde est,atquestimatum esset,
iustaran Porio hoc sacram catum sive sit iuratum, sive remissum, reis tam modo exceptionem parit; nam posteaquam iuratum sit, actio ad eius actu i mo obiectum denegatur: in autem fuerit actor qui iuravit, in-do extvs.ctum actionem adquirit, in qua hoc solum quaeritur, an iurani inanis verit dari sibi oporterGvescumitu inparatus esset,iusiurandiis cis sibi
136쪽
interdum post iusiurandum causam retractare, atque ex integro agere, id tamen in iuramento per adversarium dilato a 'qi non retraprastiti, vii remisso, non habet locum, ut quod pertur ij prae auri. textu retractari non potest, ι. C. de inreiurando. o L admιneni. feodem Praeterquam In causa testamentariaci Porro qui sibila gatum relictum exigebat, sacram n tum ab haerede propterea, te quasi debeatur, delatum praestitit,legatumque recepit,deinde vel tabulis testamenti prolatis, vel alio testimoni constat, exigati causa nihil deberi: Ne iam cui ex periurio lucrum accedat, repeti illud poterit, aut etiamsi debeatur, quarta per legem falcidiam detrint,apud iustinianum in Dum quis legatum ML
Caeterum quando iudex, ut bonus vir. vel in probationibus adductis desiderari adhuc aliquid viderit, vel coniecturis eo perducitur, ut alterius litigatorum causam aequiorem esse
arbitretur, ne tamen super re non usquequaque cognita inconsulto pronuntiet,ad ossicium suum recurreri, a partibus κτε-s- adseverationem sumere,conscientiamque suam roborare est mn cesper missum, quod itidem periuris urandi fit delationem, quod syiῆquρ propterea necessarium appellamus,quia litigator neque rese καππα rendi, neque recusandi eius arbitrium habet, sed oportet dela-ILtum,cliuret, vel succumbat,est in tig. in bona dei,cti Unis, Salia .etis, O Doctores codice vi arctarando. capitulo fecundo, extra,do probat.
In qua tamen re oculatum iudicem esse oportet, ut boni vir ,.s ossicium praestet, ocillum iurisiurandi religione oneret, qui e '
bono aequo id subire debeat , quapropter desectu,
est habendus inter litigatores,ut siccum causae cognitione deis feratur,quatenus videlicet vel probationum, vel praesumptio num ratio patitur: In ducens iudicem, Ut modo actori, modoreo sacramentum deferendum tutius arbitretur, ne periurijsaausam prabeat actora, Mando defertur iusiurandum r
137쪽
Porro si actoraliquid probarit, non tamen. xactu, tune in sup plementum suae probationis,si alioqui famae non sit suspictae. poterithoe,quod intendit,iureiurando suffulcire, secunda eisin vilicabitur:Est autem semip na probati qua fit pernum testem fide digitum , i scripturari prer se, doni estia
ιTheopompinis isti 'aserat. Qiu's probamus, si iuraturus perfectam rei coqtroversae scientiam habeat.& sic suum ipse r - - , incestatur,cum iniquunt moesit,de alieno secto si , quum iurare,quando citius peierare,quam verum asser e possit --n ripi in imo LMarcel-. --.is . ea nar amor. Proinde o- portet causam ipsam modicam ess in rebus ehim magnis non est,ut iusiurandum expectemus, sed probationibus innitεdum est. qui acc/UM .de dr id tactar C. ρο- In cognque huius iuramenti se ren, id vertitur, ut quodammodo
Maain. sumption- pro se habeat,quaiudicem inducit,ut ςredat elui petitionem iustam esse,iureiurauidolocus non est sacramen .
. talis squidem probatio' res per MionMugitimam venituum, ψ reus tune ab Gri debet,ut quia rem a praestante,potioriscreditur esse
ri inrasin a probatiotie deserrisisset,sed in civilibustantum , his defer tam praegnantibus, ataue etiam in criminalibus, sed civilite 'is usita institutis,nisi sintsamoue,vii iniuriarum,ει aliae . pratore πα
138쪽
PR.ε EXERCITAM FNTis re IIa 1 stiones apertissinas exigimus, tantum abest, ut accusatori etiam plus quam semiplene probanti iusiurandum deferri debeat, Ear. in L martiis.1 de quast. Falae V ct Sastc. ιη Lin L fidei contra.
Sed leo hoc iusiurandum desertur cognitione eodem modo habita:Porro actore non omnino probationibus desti tuto, Deus etiam quadam tenus, defensionem suam vel osten . ZI
derit, vel praesumptionibus adeo iuvetur, ut iudici probabilio. mo μ', rem,&quasi verisimilem faciat,aut etiamsi actor semiplenam intuli sibi probationem, suspecti tamen est nominis . leusi contemnendae existimationis,tunc ab ipso reo sacramentum . . exigitur, sed in causa non tam n gna: EstgLind. l.admonendisve verM,exacto iureiurando. iureiur.τbietι interpretes,maxime si repetitionesua oppido celebr Attamen sunt rerum exempla, quibus lex permittit reo a , . Iuli. eramentum deferri, etiamsi e regione nihil sit probatum, quod ν..dum , tune maxime fit. quando innocentiam suam super delicto ali c.. o.
quo pollulatus, legitima purgatione aut abolitione re ita tamis i. Lacere debct,iuxta Oos. I. unx. de Uur Ii qui. . de pubLiud Auth.no. N. C. de poena iud. qui ma iudicar degi. Salic. θDd.inc praesenti lege,sper ve rbo,conscientia. C. de js, qui ad eccoonfugiunt. Et quia iudicis est nihil intentatum relinquere,quo diri mendae litis legitimam causam habeat, quandocunque viderit Iudex qua per probationis inopiam ad iurisiurandi religionem suppeti-as esse, eo animum intendere debet,&omnem lapidem move usuram- re, ut controversia sic decidatur,&ex iusto atque aequo finem dum disriccipiat: Quotiescunque igitur rerum circunstantiae permise. e. rint,iureiurando opus esse, id deferre debet, maxime si alteruter litigatorum hoc, antequam in negotio titerit inclusum, urgere ceperit arg. I dies cautionipraestiιutin.3. hoc autem iudicium, νbi Bars. de dam. in .cto. Et quia iudices in dubiis,& non ita apertis causis exacto iureiurando, secundum eum plerunque iudicare solent, qui Iuliuran iuravit, Principum constitutionibus permissum est, si nova in dum necesstrumenta dicantur reperta, iusiurandum retractare, Scausam sariumve Ox integro agere:Id tamen quod in iuramento voluntari non mactari
139쪽
336 IOANNI FERRARII cI, e. habere locum est relatum, quando inter partes negotium lureiurando transactum inreuigitur, ν apud Gaium in admonendι. f. de iureiar. νθι glis accedit L M.eod. Similiter Ac minor as annis,si iuraverit, nova causa inducatur, rescinditur ex iureiurando sentetia prolata 'gl.3 d. admoudud super verbo, n' instrumι
Proindeest, quod iudex et, qui in causa superior fierit,sive pro actori, sive reo,iusiurandum deferre soleat, pro expensis litium taxanda moderandis, quae iureiurando probantur; Victum siquidem ex en' victori in expensarum causa condemnandum esse, quantum pro solitis sumptibus iuraverit, Iustinianus rescribit in L properaturum. 3.sve autem alterutra O masancimin. I in L non ignoret.
.. Est quoque iuramentum,quod ad litem praestatur euius
materiam involutam esse,&a paucis tractatam Bariolus rufert. iii in Lιn--ub. Nipsum a solo iudice deferendum,adeo ossi alius id detulerit absque singulari iudicis manaato, neque religio erit, neque iusiurandum,uti Alexandcr cum patre suo co- . stituerunt autore Vlpiano in Irideamin. f. djery aurern is inlinsurunc ubi Bartolus ison nulli alij scribunt, a parte quoque
parti hoe posse deferri, si quaestio sit, pro quanis i illa in '
Ad quod reeurrimus, quando de eo quod nostra interest. aut etiam damno aliquo, propter rei conventi moram& cul- .pam controversia sit,&id liquido probari non possit, quia tamen praesumptio iuris est contra reum conventum, in iudicia se M arbitrio erit,iusiurandum hoc deserre, ut actor religiose testetur, quanta pecunia potius carererra allet, quam tale da uiri sibire::d quod in rebus, quibus adfectio non adcedit quare dc adfectionis iusiurandum cognominatur iisquaquam locum habet. Si qui pecuniam deposuit, non iurat, quanti sua intersir,cam non reddi, curia cerialit depositi aestimatio, seu bene poterit iurare, quanti illa inici sit, num cis sibi sua die reddi,tor Lisse, ut qu interim non ocios.s habem,sed in comm ditatem
140쪽
natem aliqua me ollocare potuisset, a quo cuin lit impeditus,
mam pra finire potest, usque ad quam iuretur,&sic taxationem ..ii, atque modum iureiurando dicere, quod&eius bonae fidei, ar ε. - bitrioq; congruit,&ga affectionis iuramentum est, usq; addu 'plum interesse communis aestimationem porrigere permittitur, ad eandem reus quandoque venit condemnandiis: Ulpianus in d. videamin. sa rare aurem ι infinitum. ubi flexand. Un ac ιοxi-
minis moram fecerit, donee decesserit,quia iudex sine iusiura iudicola di delatione aestimationemret,quae non extat, facere non po-ramn test: Aut quis in ius vocatum vi exemitra ut si no restituatur, res in fraude patroni alienata: Quibus modis instricti iudieij quo que actione in litem iuratur, d. ι actionib. I plane, ubigi. OG per auum. I. in eum autem .sne qui ins θιμ-V.F.--οηι. J si quid in Dud.patr. Iuratur demum, modo ob eulpam rei conventi. modyobob 1uaram dolum eius malum In haeredem tamen eius non habet lo . ouulpam eum nisi ex causti doli mali, ab ipso haerede, nona defunctores iurae omisissi, sie in tutelari iudicio, atque in non exhibitis in ranstrumentis inter alia, maxime usurpatur. Et dominus litis,
non tamen in v I tus, iurare tantum selet, non allus.leg. Fullop
sumitur. Oit strumιημ.1Ois Misa ram. ν Leod. Et adeo ratum essed chet ius urandum in litem praestitum, Ua η- ut nisi magna ex ea un, puto repertis postea probationibus, re dum hoc tractari&de periurio eius, qui ex iuris necessitate iuravit, que quan