장음표시 사용
11쪽
cis indubitatb constat : ut teste Eusebio G D-riens Episcopo antiquissimus scriptor manetho tradit Aih0ten AEgyptiorum Regem ipsum per sese
lustrasse Cadavera , morborum scilicet ut rima retur Causas. Alia, sed pauca . subsequentes addidere AEtates ; ita ut post Galeni tempora vix pauca re- Perias , quae Prius, saltem ex Parte, nota non
Saeculo tandem XUI nova Lux affulsit Carpi . Mundini, Vesalii. ac maxime Eustachii induntria , nec non sedulitate multorum in Patavina schola Anatomicorum. Demum prioris saeculi anno 8 post et o Harvaeana Lux orbem fere totum passu quam celerrimo illustravit, quando sanguinis humorumque per Corpus Circulum Immortalis Harvistis in Anglia ad formam doctrinae perduxit: Cujus Circuli rudia quaedam Lineamenta visa Nemesio Episcopo , Saeculo IV; Paulo Sarpi, vulgo dicto &eruditis noto Nomine Fra paolo, Veneto , theo- Iogo , Saeculo XVI a Michaeli Serveto , vivis Genevae combusto fiammis; Andrinae Cinualpino. Italo acutissimo Lib. R. quoi, peripatet; Rea do Columbo in Patavina schola Proses ri. Uerum de omnibus his merito dici potest id , quod G.
Baguvius Professor Romanus Prax. med. cap. XIIu. I. loquens de Cresalpino eleganter pronuntiat. is Quoniam sola , inquit, mentis acie ad praecla-o rum hoc Pervenit institutum , nec . . . eXPC-ν, rimenta adlubuit, nihil mirum quod & operisis argumen Lum reliquerit imperfectum Quod animadvertens Harvinus, non solum
is rationem , sed experientiam ipsam hae de re
12쪽
is consulere voluit: idcit Co tamdiu Naturam exin ,, Perimentis Vexavit, tandiuque sectionibus A- ,, natomicis lacessivit, donec tandem ad verita-
His praeclaris inventis demum accessit quidquid Ma 'hii, Zwam merdammii, Leeuwenhoe-kii , Roschii, Morgagni, Sanctorini, ac praes rimis venerandi Praeceptoris mei Cl. Albini. cujus Lucubrationes eruditissimas Μedicus orbisti revi obstupebit indefatigata industria ad Ana- tomen subtiliorem excolendam , contulit. Quae cum ita sint, injuria hinc quispiam hanc-Ce Medicinae partem vituperet: si quidem eo pluris artes alias disciplinasque facimus. quo major ipsis periectio accesserit. Egregia Ars Nautica plurimi semper aestimatur, utili Sque Cum maxime: quam & industria & audacia humana in sa- Ciundis periculis , ex nullκ fere, eo promovit usque, ut quum Primo indomitum mare Mortales horrerent, dein illud auderent transire jnxta litora lambendo , nune pleno gurgiti sese Committentes , μυνm mutandis nafrcibus aequor arant.
Secundam Causam hujus discrepantiae sententiarum circa Theoriam Medicam, Cam reor, quod homines antiquis, quibus imbuti sunt, opinioni-hus haud ita sacile renuntiare solent. Neque etiam sapientis est suam sententiam, audita nova, ilico mutare : alioqui unus homo brevissimo vitae Caducae spatio decies forte deberet mutari sententia. Semper enim fictricis Ludibria mentis Incautis inponerent, dum nova rerum facies Plerumque arrideat. Ita novi quid, minus licet bonum, suos ubique fautores invenit. Viget Incolumis nova sententia , donec summa ingenii
13쪽
acuties plausibilius aliud subtiliusque excogitet ;cui denuo plerique assentiuntur. Videatur Gaά dus de Epicurea Philosophia , Latinissimus Cestis.& Baresistis de variis Medicorum sectis N PM- ciris ; quibus patet ejusmodi figmenta Ingenii ad
tempus in honore esse, verum ab aliis subtiliora proserentibus explodi; haeo iterum ab aliis refutari . & sic porro in infinitum. Hinc pulcre LM-cilius apud Ciceronem Lib. II. de Nat. Deorum isse Etenim, inquit, videmus caeteraS opiniones ficisis tas, atque vanas, diuturnitate extabuisse . . .
is opinionum enim Commenta delet dies, Natuis rae judicia Confirmat. is Uerum ab alia Parte quum sapientem virum deceat docilem semper animum gerere, ut ad nova saepiusque Confirmata experimenta latitanti Olim, nunc Prodire coactae. veritati reluctari non videatur; dedecebit summopere antiquae opinoni mordicus inhaerere. Hujus rei exemplo esto mox recensita Harvaeana Doctrina. Adversarios sibi complures consciverat ingens Harseus , qui rei novitate perculsi eam sere instar Haereseos Condemnabant. Quales in Anglia Primeroisius, Riolanus in Galliis , &C. Verum Harvisus suos Adversarios ut contra plerumque fieri consuevit contumeliose excipere non solitus , sed ratione atque experimentis iisdem respondere conatus, serme omnes ante mortem sibi devictos vidit. Sic unus tardius , citius alius demonstratam veritatem amplectitur; obnitentibus plerumque nonnullis, quos utpote ratione
convinci impotes, sibi linqui expedit: donec
tandem vel latratu fatigati sponte obmutescant.
Sed & 3. Causa subest hujus in sentiendo diversitatis, petita ex praecipiti & quasi volante
14쪽
Μortalium ingenio, quo fit ut debitam rebus exinaminandis sedulitatem negent. Μemor siquidem homo quod sit Divina particula auris speculationibus , & ludicris Phantasiae figmentis exspatiari ει vagari amat, hincque subtilitate ratiocinantis ingenii supplere conatur, quod alii sola indelassa indagine, & lenta patientia expiscari potuerunt. Omnium fere absurdissimarum opinionum in qu vis scientia vel arte haec origo, hic fons est. Hinc & in Physiologia Medica prodiere tam ab surdae explicationes circa Chylopolesin , Haematopolesin , Pneumatopotesn ; ut dies deficeret
Omnia ex ordine narrare volentem. Quum interea qui castiore ingenio praediti sunt priorum periculis admoniti, in solos rerum Eventus intueantur , sola experimenta consulant , patientia Observandi aetatem absumant; atque sic tandem mira & stupenda simplicitate veritatem abstrusam extricent inveniantque. Ε re foret simplicitatis hujus in memoratis modo iunctionibus explicandis subnexuisse exempla; verum quum gustos thesios Limites exsilirent.
curandi Methodorum mutationi turpiter subjacere. Propositionem hanc, licet aliquanto ignominuosius prolatam, veram tape fuisse cogor fateri ; strenuam interim navaturus operam qua prae
claram artem Medicam ab iniqua Labe, quam vi
15쪽
eonclusionis ex hac propositione, eidem Conantur inurere, Vindicem. Itaque Praxeos exercendae Methodum ab initio Medicinae notae haud ita suisse, quam quidem Eam subsequentibus deinceps aevis, aut hodie eXercent, facilis dat o. Ι. Quia Medicinam in Artis, quam tandem a Cepit, formam Condere mortales, nisi multiplici multorum annorum obserVatione, DC quiverunt. II. Quia Praxi Medicae contigit quod quibusdam aliis scientiis, artibus, disciplinisque; ut homines non ex solis ratiocinati sint experimentis, sed vi ficti de ludicra Phantasia Systematis, Phaenomena in morbis apparentia eXplicuerint, Contorserintque mirifice ; Unde variis juxta varia Systemata morborum Curationes adortis ; non nisi ingentes & miseris mortalibus satales errores Committi potuere ; artis tamen absque ullo unquam opprobrio. Itaque dico eos qui Medicinam Artis in sommam cuderunt, mero tantum casu , & simplici eruditos esse observatione eventus. Morbi enim semper fuere quandiu ea, qua nos, Lege vixere Mortales. Est namque Morbus status ille in quo Homo actiones vitales naturales & animales, Omnes , vel aliquas, sere exercere nequit, aut saltem easdem non nisi Cum molestia, dolore, vel cita defatigatione exercet. Hunc statum Obtinuisse a Condito primum orbe, quandiu iisdem Legibus, quibus Nos , obnoxii haeserunt Homines, vel hinc apparet, I. quod illis Nobiscum Communes suere aeris, qui hominibus inevitabilis, ac semper necessarius est, injuriae & vicissitudines: utpote qui alius sit in hoc, quam in i,
16쪽
io , ut vocant, Climate; alius hyeme, quam aestate; alius vere, quam autumno; alius interdiu. ab eo qui de nocte; alius uno die, alius alio ablius eodem die, ab eo qui paulo ante regiones perflabat; alius tempore calido, frigido temporci alius; in humida tempestate alias, ab eo qui iasi ca; Uarius praeterea , Prout supra paludes .
1aCus. flumina, maria, montes, Prata, aut varia alia Corpora ad certam regionem deseratur; va rius denique prout a Μeteoris immutetur a. Comini iunis nobiscum iisdem Alimentorum Νatura suit. quorum nonnulla facile, dissicile alia, in nostrari Permutentur Naturam. 3. Obnoxii suere Corporum irruentium vi; sive illa Corpora in ipsos in-hilirent, sive in eadem spsi illiderent. Ut bene Cicero hinc causam aegritudinum deducit Lib. in de Nat. Deor. ,, Quum omne,' inquit, animalis patibilem Naturam habeat, nullum est eorun ,, quod effugiat accipiendi aliquid extrinsecus, id is est, quasi serendi & patiendi necessitatem. ,. . Easdem , quas Nos . edidere Vitae actiones .
quae certe ab Homine sano diu exerceri Conis stanterque nequeunt, absque novo alimento.
quin morbi nascantur. 5. Denique labrica ipsa humanae compagis se ipsam per sese destruens . ni idoneo reficiatur sulciaturque nutrimento, morbos ipsis quandoque inevitabiles procreaverit ne in
Quibus quidem morbis, quicunque demum erant, ubigendis prim6 impulsus quidam aderat
automaticus, seu motus a sola hominis fabricarendens, veluti movet se Horologium ex ulvae fabricae atque structurae. Hujus motus sm-
17쪽
gemens , ad auxilia sibi ignota confugit , sine
Μentis praescia voluntate. Quemadmodum homo inscius omnino Arsenicum sumens, statim nauseas sensi, Vomitumque, ut Venenum expellatur; Mente licet haedd conscia, nec determinante, vel aliquando invita. Ut etiam susceptum aliquod intra Corpus venenum Corpus ipsum Conatur excitatis sudoribus a sese abigere , Mente nihil eo deterni nante, imo ne conscia quidem. Ut qui arenulam intra oculum geretis vi quasi spasmodica palpebras ad oculi bulbum apprimit affricatque, quo fit ut Glandula in nominata Ga-ιeni eadem actione pressa lacrymas producat CO-piosas , quae a renulam abstergeant. Ut homini vulnerato fit statim inflammatio, dein suppuratio, quae lacit Pus; quo, ceu optimo Balsamo, Uul-DUS Percuretur. Haec & sexcenta ejusmodi alia Homines multa in morbis proficua doCuerunt: Venena scilicet esse, quorum expulso fiat Uomitum aut suscitando, aut suscitatum expediundo ἔalia Venena intra Corpus recepta excitatis expelli promotisque Sudoribus; arenulas Quisquiliasve oculo illapsus, si natura productis Laerymis
aut premendo oculum non susticiat, aut si corpuscula haec nimium intra palpebras bulbumque Oculi infixa sint, injectu aquae tepidae abstergere; Uulnera, ut Curentur, ad bonum suppurati nem adducere. Ilodum itaque impulsus hujus ipsa hominum non assequitur intelligentia, reperitque tantummodo ejus Causam in Adorandi Creatoris talo instituto, qui Corpus omnium anima
18쪽
norem, homo sibi quaerat & applicet remedia .
in quorum delectu vagum tantum experimentum, vel & spontaneum Consulit appetitum. Sio v. c. in siti labrili videas hominem aquam, aquosa, acidula, quibus Medicina meliora non novit, avidissime appetere ; quod Certe Μentis huic adscribendum Doli: siquidem aegro sitis habente Causam, & Potum non appetente, Mentem laborare in confesso est. Haec Dos insantis acido laborantis impulit Μentem, Cretam ut avido arenulasque devoret, quae usum absorben- 'tium posthae docuere Μortales actoo laborantes. Quin & ipsis Brutis invenitur innata F cultas similis ei, quam in Homine Μentis dotema' pellamus. Sic pulcre Cotta apust Ciceronem Lib. 3. de Nat. Dere. Nullum potest, inquit. is esse animal, in quo non appetitio sit, & deo clinatio naturalis: appetuntur autem quae seri Cundum Naturam sunt, declinantur Contraria:
A & omne animal appetit quaedam , & fugit ais quibusdam; quod autem refugit, id contra Nais turam est. is Causamque hujus Rei dixerat Li- ,, bro 2. esse in Bellua quiddam simile Mentis .is unde oriantur Rerum appetitus. Et paullo postro Dedit eadem Natura Belluis & sensum & apri petitum; ut altero Conatum haberent ad natuis rates pastus capessendos, altero pestifera seceris nerent a salutaribus. - SiC Vulnerati quondam Nostrates quibusdam venenatis Indorum telis, plerique omnes moriebantur, aut saltem absque
Curatione novum morbum Producente, non curabantur. Nero viderunt casu animal parvum Leonem reserens, hujuscemodi telis vineratumsbi herbam ibidem Mungos dictam quaerens ι e-
19쪽
jusque usu Curans venenum: quod advertentes Homines & sibi eandem applicuere , CuratiqΗe i sunt. Ita Bruta haC dote instructa docuerunt ho- mines plura adminicula sanitatis restituendae. Pros- tper Alpinus in praeclaro suo opere de prinyag.
is dii genus, inquit , de Μ. S. sermonem ii is hens , bledici , nedrim Naturae imitatione in-- venerunt, sed quibusdam etiam animalium e ,, emplis perdocti, praesertimque Hippopotami,' is equi marini, ut Plinius est autor. qui ingluvie is obesus, Crus in arundinis stipitem acutissimum ,, adigens, Venam quandam vulnerando, copio- sius sanguinem effundit, atque ita suerit ipsiusis, Corporis Plethoram tollere solitus. Vide &
autore, ut et Cicerone Lib. a. de nat. D. Canis voracissimum animal, ubi nimium ingurgitaverit
sese, Vomitum provocat; hincque ηunt edoctos homines. ut vomitu, si sponte non sat Coacto, in farctum deplerent Ventriculum. Avis Dis dicta rostro suo oblongo injecta in anum aqua tepida, obstipatam resolvit alvum; sicque usum Clysmatum docuit. Vide ex Plinio, Plutarcho, Eliano, hoc apud Danerum descriptum in Hyl. Πρ. pag. I 3. Acta societatis Brisannieae historiam tradunt Caniculae ; quae quotiescunque ab Hera demissa erat, ad Certum Parietis locum sibi legebat Parietariam herbam. Hoc visum quam stenissime. Mortui animalis aperta Vesica exhibuit Calculos ibidem complures. Norunt porro Medici Calculosis hanc herbam multum prodesse, ubi viae emolliendae pro Calculi in VesruCam transmissu.
20쪽
Haee certe & plura consimilia primaevog homines plurimarum indicabant aegritudinum solatiar
quo quidem sensu Μedicina semper dici potest
inter homines obtinuisle. Uerum quod Artis sensim sormam acceperit Proprie effecerunt sequentia adminicula. I. Casus fortuitus seu Eventus physicus per sensus observatus, Cujus nulla antea Gogitatio fuerat. Ut U. g. quando impulsu automatico animal quaerit anxie quo demum modo situve do-Iorem queat levare, ac tandem sorte ex mille mo clis unum invenit, qui sublevet, soleturque. Hoc in Asthmaticis, in Peripneumonicis, in Pleuriticis, M. evidenter Cernas. Ita Casus sortuitus multiplex docuit plurima a juvamine vel nocumento, quod sani aegriue ab aliqua re adhibita vel omissa perceperant. Ut pulcre Hippocrates Li-Bro de Prisca Mevicina hanc artem imis suis defundamentis eruens ex monumentis, quae conservabat. antiquissimis, tradit Eam ortam Cum primis ex eo quod Cerneretur Primo aegrotis obesse sanorum Diaeta. HOC Observatum pluries tandem occasionem dedisse, ut homines Cogitarent& minore copia & dilutiore forma alendos pe- Erotantes. Sed neque Vel hidC artem nascituram suisse. si alimenta & copia minora & dilutiore forma sanis aeque atque aegris Convenissent. Verum vidisse sanorum corpora iisdem Cum debiliora fieri, tum ad perserendos labores ineptiora. Hinc necessitatem quasdam cudendi regulas in aegrotantium Commoda & exortam es
se, & exoriri necessario debuisse. Iuvit a. Naturalis instinctus, qui ex impulsa automatico, & ex dote Μenti increta nasceog-