De sacrosancto Christi. corpore Romanis. pontificibus iter conficientibus praeferendo commentarius antiquissimi ritus causam, & originem, ... itinerarium Societatis sanctissimi sacramenti Clemente. 8. pot. max. Ferrariam proficiscente, eiusdemque pon

11쪽

canones Bιmmorum xontificum. caeremoniarum liber. clemens Alexandrinus. Nicae uis. caesaraugustanum Aurelianense .

Franci cus Turrianus...

Gaufridus de Bello loco . Globia Ordinaria. s Interlinearis. s. Grexorius Magnus . concilia

Guillelmus Durandiis . Guillelmus Isariander . RHieronymμη. S.Iacobi Liturgia . Iacobus Tamelius . Ioannes Diaconus . -

a Marcus Tuqiu Cicero . . Marιyrologium remanum.' P teph rus callistus NJcolaus L3ranus . si laus Perotius . . Loro Romanus . Palladius Hiberniensis Giscopus. S. Paulinus Episcopus P lanus. Paulus Aemγlius bilioricus.

Paulus Diaconus . 'Paulus Iovius . Tet. o melis Apost. Pal. S coiise-Pus I I. Commentar3. rarium. Plinius. Pomponius Metio . Niolemaeus . Rahanus Maurus . Resphael Volaterranus Silius Italicus . . Stephanus Durantus . Strabo

12쪽

IN COMMENTARI UM

De sacratissimo Christi Corpore Summis Pontificibiis . tb iter facientibus praeferendo Carmina.

V M vehit Ausonias CLEMENTEM laeta perVrbes Gloria, perdomiti litus ad usque Padi,

Caelica, more Patrum veteri, praecedit eunti Hostia, te pompam, Rocca, regente sacram. Seu Pastoris iter, seu quae praeit Hostia, digna Vtraque res memori posteritate legi. Forte tamen longa latuissent omnia nocte Condita, praeferrent ni tua scripta facem. Tu sacram dux ante viam, tu dux eris idem , Ne pereant sacrae tot memoranda viae.

Pontificum aditimus, custodis Angele sacra; Custodis scriptis factaq. Pontificum. Et dubium t bene sic praestas utrumq in relinquis Angele sis melior Scriptor, an AEditimus.

13쪽

Hostiaci. est longae praeuia sancta viae . Tu simul & magnos celebras CLEMENTIs honores, Et veterem ritum Rocca diserte doces. Pars operis caelo, data pars est altera terris, Ut caelo & terris praemia digna seras.

1M Irari cessent homines, cur victima sacra

Pontifici praeeat, cum mouet Vrbe pedem e Angelico, non humano docet Angelus ore Esse viam, carpit cum procul ille viam. i.

Eiusdem. IN structas acies, gestum sine sanguine bellum

Et placida Eridani moenia capta manu, landabunt alij chartis: tu candide Rocca Caelestis celebras, te duce, Regis iter. Cunx sacris praesis, decuit te scribere sacra, Qui melius posset scribere, nullus erat .

14쪽

D nodem Commentarium alia Camma. i Dominici Ancalari . OEnotriae.tellus nostro quod tempore vidit

Pontificem Christi praegredientis iter, i Saecula scripsisti possent ut nosse fatura Angele, ab Eoo litus ad Hesperium. Sic, quo tam celebris volitabit gloria facii , Fecisti famam nominis ire tui.

HUA'D. S Acris Rocca praees, versas sacra, sacra ministras; Quis melius quam tu sacra docere potest Pauli Thumi. S I quaeris domina sol san cum cedit ab Vrbe qHostia Romanum cur eat ante Patrem; Hoc te non magno poterit docuisse libello Angelus eloquio magnus, & ingenio. λ egeris hunc: reliqua, ambages, commentaq. dices; Vt sacram teneas hic via certa viam.

Hieron mi de Cale s.

Ibridis a ripa, longe Phaetontis ad amnem Clem et tem inuictum publica caula vocat. Hostia quae praeeat diuina paratur eunti, Qui causam possit dicere nullus adest . Angelus hanc docuit tam recte, tamque diserte, E caelo lapium hunc Angelum ut esse putes. --2 1 l . idis

15쪽

Itis equi dorso praeeat cur caelica Pixis, Quod Latia Latius raro 'abit Vrbe Pater; Obruerat causam tenebris ingrata vetustas, Et dubius sancta de dape rumor erat. Angele, panduntur veteris mysteria ritus, ZEt rata Pontificum, te duce, facta manent. Vt numquam abscedant posthac a Tibride, per te Seruandi moris fama perennis erit .

Thoma de Federicis.

antiquum nostra haec sunt saecula morem, δ' Ante sacrum ferri dona sacrata Patrem . Esse docet soli seruata viatica , nec nos Abduci vulgi murmure Rocca sinit. Non ventura igitur posthac mirabitur aetas, Sed docti inuenium tollet ad astra viri.

a i

Vod manibus tangis, ne temnas candide lecto Materies gratum reddit, & auctor opus. Materia Angelicus Panis, est Angelus auctor: Angelice scriptum credere Iure potes.

ustica Romuleum praecessit victima Patrem Cum domiti ad ripas tenderet Eridani . Causa latet; chartis aperis tu Rocca d seitis, Desinat ut posthac quaerere Posteritas.

16쪽

EMO tam hebeti,tamve rudi ingenio est, qui scire omnino: gligat , occullia'. rerum causas nosse non desideret, ut Perip teticorum Princeps in sua Met,' physica testatum reliquit. Quam profecto sententiam mihi perbe,

- batam fuisse fateor, dum sacratis. simum Christi & Saluatoris nostri corpus, Sanctissimo D. N. Clementi Papae VIII. ab Vrbe Roma Ferrariam celeriter ac feliciter, expressoq. diuinae opis praesidio superiori anno recuperatam proficiscenti, praeserebatur e toto enita itinere complures cuiuscumque status & conditionis , dignitatisve homines ex me sciscitati sunt, quid hic sacer Ritus sibi velit, hoc est, cur Sanctissimum Christi corpuς Romano Pontifici longum iter conficienti praeseratur; meq. non pauci, ut hac de re conscriberem, sunt cohortati. Ego vero hanc scribendi prouinciam, cum mihi tamquam Apostolici palatij Sacristae s lis idoneam, immo verb peculiarem esse dijudicarim, eam libentissime, diuina fretus ope, suscepi, tum ob ipsam - 9 A curam

Arist. lib. ,Metaph.

scribendi occisio.

17쪽

, PRAEFATIO.

curam in gestando sanctissimo ante summum Pontificem Sacramento ex ossicio mihi demandatam , tum quia huius generis argumentum , nec a veteribus, nec a rece Auctoris tioribus Scriptoribus occupatum animaduerti. Idcircos ἡ itinere Ferrariam usque consecto, de sacratissimi Christitit uti corporis in itinere deserendi Ritu Commentarium hunc ipso sesto Sanctissimi Sacramenti die, Ferrariae mihi placuit auspic ri , ut ipsemet Christus Dominus, de cuius

glorioso corpore, in Eucharistiae Sacramento mirabiliter occultato , verba fa*urus sum , sermonem re tanta actam mirabili mysterio dignum, mihi ex sua ipsius ci mentia liberaliter subministret. Commen- ii Vt autem omni a suo quaeque ordine, qui non solum taria diui- memoriae maxime lumen affert, sed orationem item ci ariorum reddit, collocentur; Commentarium nostruma Commen- in quattuor praecipuas distribuemus partes: In quarus a ii p/ prima, unde Ritus gestandi sanctissimum Sacramentum' ante Romanum Pontificem iter longum conficientem , originem trahat, disputabimus; nostramq. hac de re se tarJhi , tentiam aperiemus. In altera vero, longa Summorum secunda. Pontificum breuiter recensebimus itinera, quibus sacrum, huiusce gestationis Ritum, ut ex Diarijs caeremoniarum, Commena necnon ex Historijs constat, obseruatum inuenimus. In x xi pars tertia parte iter Clementis VIIJ. seu potius Societatis sanctissimi Sacramenti ab Vrbe Roma Ferrariam usque; Commen In quarta denique ad eamdem Vrbem reditum descri- - p/x bemus, scitum digniora explicabimus.

18쪽

COMMENTARII

Cur sacrosanctum Christi Corpus rumanis Pontificibus longum iter facientibus

veteris ac noui Testamenti, siue veteris ac nouae Legis nomine appellari soleti illamq. ab hac sanis ctus Pater Augustinus inter cet ras differentias, quas de utraque varijs in locis narrat, figuris ac Gguratis differre ; veteremq. L gem nouae occultationem, nouamq. veteris Legis manifestationem esse est. Ad quam sane veritatem demonstrandam exempla sere innumera in medium afferri possent, quae, tanquam a proposito nostro aliena, silentio nunc praetermittenda sunt, ut nostrum de venerando Eucharistiae Sacramento institutum aggrediamur. Augustissimum hoc Sacramentum, non selum per Altare, & per Manna a Moyse descriptum, in eius libris adumbratum ibit, sicut Beatus Pater Augustinus &alij Doctores sancti testantur,i sed per Arcam item so deris ac testamenti Domini, istuc ipsum significatum fuisse constat. Figura itaque de Altari ac de Manna omissa, Arcam foederis, nostrum de sanctissimo Sacramento institutum satis belle repraesentantem, contemplandam

proponemus.

Arca illa foederis Domini,a Moyse sancto in libro Ex di conscripta, modo sanctam Dei Ecclesiam, teste Beato Gregorio ι modo admirabilem Unigeniti Filij Dei I

A a carnati

c. s.

Gen. Ex

post med. s. Greg. de

19쪽

COMMENTARII

homil.,L Arisalictem, siueianctissimum Christi Saluatoris nostis in L ςςh corpus in Scriptura sacra repraesentare solet: Priore it que significatu praetermita, alterum nostro instituto deseseruientem, declarandum suscipiemus . . Arca ipsa diuino iussu ex signis selim erat compacta.

Exo. x s. ut Moyses testatur, dum Dei mandatum verbis Jiisce nam Iosephus rat: Arcum de lignis setim eo inrite. Huius generis lignum,

ut Iosephus Hebraeus inquit, &Scripteres'tem illi rese- Barthol. runt, qui de rebushaturalitas loquunturi; est putrefacti 80gi tib nis expers, &spinis albis adsimile. Hinc Venerabilis Be-ies da, dum di hi ligni sermam spinosam, & eiusdem qualit item, a putrefactione remotant, contemplatur, per hanciteda de Arcam sanctissimum Christi corpus repraesentari docet inquit quae prima omnium in tabernaculo fieri iubetur.

to. . Domini er Saluatoris nostri incarnationem demnat, in quo sunt coloss. . nes Thysuo sapientiae a cientiae absionditi. Acca haec de lignis Sol tim compingi iubetar. Ligna quippe Selim, uis atque imputribilis feruntur esi natura, noti multum aqualitate albae spina distantia. gr. ea ergo de lignis Setini acta en, quia corpus Dominicum constabat ex membris omni vitiorum labe carentibus. Haec I gna simillimaspianis, quia etsi non in carne peccati, tamen in similitudinem venit eam.

m. a. ἴς qu. Hucusque' Beda sanctus: cuius verba si inti mi us examinentur , similitudinem ipsam perpulchram Ligna se dicas oportet i nana ligna Selim putrefactionis experti ν δ udbilant, non proprie spinosa, sed spinis similia esse dicuntur,' quia sunt laeuia, hoc est polita vel tactu non aspera, seu non I gentia, ut spinae esse silent, quae cuspide vel acu- simili m tangentibus inserunt. Qua sane similitudodinis com humanae Christi naturae maxime congruit: Filius nam-ssuςnxi Dei quamuis veram hominis carnem assumpserit,non tamen in carne peccati, sed in similitudinem carnis pe Chrissus cati in hunc mundum venit. Christus enim etsi omninop hbbi, peccatum non nouit, factus cst tamen pro nobis pecca- pecca:um tum, holocaustum scilicet pro peccato nostro ectetus.

A I Hinc Beatus Apostolus Paulus ad Corinthios scribit, dicens:

20쪽

Per Arcam igitur ex lignis Setim compactam recte sanctissimum Christi corpus repraesentatur. Quare in Glos sa interlineari, siue in Strabo,locum Exodi paulo superius Exo. a Dcitatum explicante, haec leguntur verba: Arca de lignis Glossa in. retim significat corpus Christi, nulla eontagione corruptum, ex membris putrissimis, quamuis in similitudinem eamis peccati compa trim. Domitii.

Non desunt interea qui per Arcam, Beatam Mariam semper Virginem recte significari posse dicant, istuc ipsuin ad sanctissimum Christi corpus reserentes . In Maria namque Dei Matre undequaque immaculata repositus fuit Sanctus Sanctorum, Iesus Christus, qui est Rex,& Tria in , Sacerdos,&Cibus Fidelium. Quae res omnes per tria in Arca ipsa reposita, quae sunt Tabulae legis, Virga Aaron,& Manna, satis belle designantur: TaDulae namque Tibulae comprehendentes legem, regiam significant dignitatem, quid. cuius est legem ferre: Virga Aaron, Sacerdotium; Manna virga A vero Fidelium Viatorum in Eucharistiae Sacramento; & x00qM 'Beatorum siue comprehensorum in propria specie cibam Minna tionem praeseserunt . Ligna item Selim putrefactionis quid . expertia, puritatem Beatae Mariae semper Virginis signi- L;ehi Daficant, quae mente & corpore purissima semper filii, ac de- tim quidnique post mortem a corporis putrefactione conseruata. Haec ex Moralitatibus Lyrant . Sanctissimum itaque atque omni veneratione dignissimum Christi corpus, in admirabili Eucharistiae Sacramento occultatum, per Arcam fuit concinne repraesentatum. Cum igitur Arca D mini admirabile ac venerandum Eucharistiae Sacranae tum repraesentaret, mirum cuique esse non debet, si, cum

eam indignus quispiam, aut peculiari Dei obsequio non

mancipatus, tetigisset, vel nudam seu detectam summo Sacerdote vel Pontifice excepto, ob curiositatem vidis set, siue non recte custodisset, vitam statim cum morte percussione diuina commutabat, ut in aliquot Scriptura: sacrae