De codicibus Mediceis Annalium Taciti

3쪽

Scripsit

5쪽

Ι iidericus nol e eorum quae Tacitus de Germanici Caesaris transrhenanis bellis memoriae prodidit, subtilis interpres idemque sermonis Taciti existimator eli gans, in e programmate, qu0dscripsit de comparativi plures apud Tacitum usu, p. 9 de his verbis regis Carataci disserit neque dedissuatus esses cluris mutoribus i tum, pluribus entibus imperitantem foedere pucem accipere XII 37 4). , Die Regel ist , inquit, , das e in ursi nur Liber in olli heri schi Caratacus that si chaber et vas aratis v gute, das e liber me hi ais in olli elieri sciit habe. Non si quod contra dicam, atque etiam libenter sate0r hanc interpretationem copia similium loc0rum quos ille e0dem congessit, bene stabiliri. Ac tamen ille in hoc loco peram perdidit; nesciebat enim nec scire potuit in codice haud dubie ac sine ulla correcti0 ne aut rasura scriptum esse tu hic terminatur versus rimis gentibus. Falsam Scripturam cum in Beroaldi editi0nem inrepsisset, inde per omnes,

tuae secutae Sunt, editi0nes propagatam nec ab ullo eorum qui ipsum codicem inspexerunt veram inventam esse mirarer nisi in rebus humanis similia haud raro accidere cona pertum haberem. Scripturam autem codicis commendare nihil opus.

Et iam magis mirabile est quod alterus et Ritterus XVI 26, i 0cativum domui in Medice Scriptuni S Se consensu testantur cum aperto scriptum sit d0ini. Editorum plerique hoc unicum apud Tacitum Veteris formae, ut putabant exemphini pia reverentia colendum ac retinendum esSe censuerunt; pauci cum mirantes quaesiissent cur Tacitus cum circiter triciens scripsissutd0mi, hoc uno loco locativo eam formam dedisset, suam dativo reservavit, audacter mutando Soli tam locativi 0rmam restituerunt. Ac iuri , nisi quod iam mutatione opus non SS scimus. Igitur tollendum est hoc locativi domui exemplum non modo ex exic Taciteo, sed etiani ex libris grammaticis, in qu0s ex testina oniis alteri et Ritteri translatuna est δ).Η3e ego et quae deinceps proseram inveni, cum Laurentianos codices '. Cornelii Taciti - nam id ei praenomen sitisse hodie constat librorum ab excessu Divi Augusti Florentiae mensibus Novembri et Decembri IS90 excuterem. suae opeia cum mihi per se ipsa iucunda

λὶ ue de si rinis quoi undani vocabulorum minora addo haec XIV 23, 10 acitus scripsit misericordia ad ea sum supplices, et ritate adversus profugos nam sic est in Medic eo salso priores a Persus Supylices . II 59, 13 . et . doersum in adversus correctum esse die utit. Cur igitur ad orsum scribere ui aluerunt quam adversus Nam librarius ipse quin correxerit, dubium non est. Ego quoque adversum praeser nam haec forma, etsi multo est rarior altera, saepius tamen ante vocales reperitur, sequitur aute in hoc loco inget tis eaque causa est, cur librarium adrersus in Gersum mutasse credam; nam ipsa species correctionis et hoc et illud prius scriptum fuisse credere nos patitur. XII 57, 4 salso scribitur rhursius, naui in Medice est ι/rsum it mri V 45 2 ivstutum; nam in codie civitatium scriptitui est, quod nun vidit Ritterus, ante eum viderat alterii S. Tacitus utraque sorma utitur, sed saepius pleniore.

6쪽

esset tuni etiam iucunilior acta S lienevolentia eius, qui bibli 0 thecae auri utianae praeest, Doctoris Biagi, celeribrumque, qui ibi Studia humi nunt peregrinorum a diuvant virorum doctorum, qu0s propter suavitatem morum diligere coepi. 46 7 principem longa eaeperientia. At iit erus t0nque ea perientiae nani in codice invenisse se testatur longe ea perientiet eique testim, ni apponit sic , nimiruin ut alterum, qui nihil adnotaverat, erroris convinceret. At mirum dictu in c0dice aperte scriptum est lan hic terminatur versus 9 eaeperientia. Neque in ioc ali lativo i litici luani est quod displiceat. Sed ea res me admonet, ut ne eis quidem Ritteri testinionii omnibus, quibus , sic illud apposuit, credendum esse doceam. Velut III 3 13 in codice scriptum esse affirmat quirini a scriptum est idque recte quirinii; III 29, i scriptum est n0u congiarium, ut ait R., sed c0nylarimn V 3 9 non νecium, sed praecium, V 9, 3 non c0ntremuerunt que, sed contremuerunt uste quamquam littera utroque loco transversa linea deleta est); et in altero Medice XII l 1 non ede, sed cede, XII 65, 9 non ritu unico sed bris hic versus terminatur tannico oli 10 4 non censuisset, sed en suisset supra p0sita in sine vocabuli littera exigui ambitus quae mihi videbatur esse n certe librarius ipse eam posuit ac, si est . errorem, quem ad mi Seral, bene c0rrexit) XV 47 non vi bautur, sed voluntur 70. in litteris ae ii mane hic est sinis versus nil et in sine versus e litteram ab ips librario. iit videtur Ilitterus non vidit duabus lineis recte deletam esse nam ips restituit faeim Iunoe ). Horum pleraque recte legerat alteriis qui p0st eum eos deni libros inspexit, eo ipso tempore, cum illius errores a Se corrigi prosteretur, salsa rettulit. 62 1 uitur Romanus qui odero exercitus serti in post cladis renuum trium legionum ossa,

nullo n0scente alienus reliquias an suorum hum tegeret, omnes ut 0niunctos, ut consanguine0 uucta

in hostem ira maesti simul et infensi condebant. Ibi verba Romanus qui aderat exercitus ex initio praecedentis capitis omni qui aderat Xercitu repetita ad poetaruna lyricorum morem liendam bene mihi Nil perde ius rettulisse videtur. Neque ego his quicquam adderent aut luaererem, Cur pro omni posteriore loco scriptor substititisset Romanus hoc enim satis placet in . Si in codice scriptum iuvenissem Romanus. Ibi enim est Romanis quod nemo adhuc rettulit. Inde dubitare c0epi, utrum probabilius ex Romanis seret Romanus sicut III 20 l pro Romanus scriptum est in codice B0munis qu0d posterior manus correxit, an omnis, duabus litteris deletis, quarum prior exilit t0graphia p0test nata esse nam praecedit litur), altera similiter inserta esse credi potest, atque, ut unum exeniplum adseram, IV 25. 9 pro turmae scriptum est turremae. Sed ego in neutram partem disputo videant alii secum lue expendant utrum Tacituna hoc loco plane eadem Vocabula, quae antea p0Suerat, posuisse an paullum inamulata repetivisse credere praestet. Nam ab interpolatore inserta esse quis dicere audebit aut audenti credet II 3, 11 incendit ea contumelia Gionum rus. Sic editiones omnes, nec quicquam in apparatu critico adnutat aut alteriis aut nil terus Scilicet in codice apertissime scriptum esse intendit neuter vidit. Decepti enim sunt similitudine aliqua, quae in c0dicis Medicet primi scriptura est inter e et i litteras quae tamen acile eo inter se distinguuntur, quod litterae Superior pars exceptis paucissimis locis, ubi c litteram sequitur . nunquani usque ad Sequentem litteram pertinet. t semper. Videamus igitur rectene dictum sit intendit ea contumelia legionum iras. Ego

facile omnibus me persuasurum spero non solum recte hoc loco scribi intendit sed eliani rectiusquam incendit. Apud Tacitum enim trita sunt haec augere animorum m0lus suu diu laetitiam, ludis, um0rem, curus, metum, c0nsterna tinem, suspicionem, Jensisnes, invidium, dis iram Ann.

7쪽

invidia odium intendit 47 6 quem metum ruptiis, eae libertis Caesaris, tuli mendaci intendit, H. I 2. 4 hiantes, amicorum ci piditates ipsa Galbae facilitas intendebat, II 4 intendebat formidinem, quod . Proxime vero ad eum se tu agimus lucuna accedunt haec XIV 23 3 it Corbulo post deletu Irtuae ita lenii in recenti terrore ratus ad occupanda Tissi unocerta quibus emcisis meliis hostii in intenderet' et XII 35 5 sed miles proelium poscere, c incla viri hi te e lignabili clamitare praefectique et trib in partu disserentes ordorem eaeercitus iit tendebant male ipsius incendebunt l. Nam ut his lucis motus animorum cum iam antea extiti Ssent, tuti esse dicuntur. ita II 3 il iram milituna qua iam antea incensi clamitaverant perfidos et rupt0res pacis ultiunt et gloriae mactandos, pro uiisSis unius hostium auctam esse videmus, Haec igitur contumelia intendit p0tius sive auarit legi0num iras quam incendit. Nec dubium est, quin recte Rhenanus XIV 45, 1 ne mos antiquus, quem miseric diu n0n minuet ut per saevitium incenderetur scripserit intendereti r id quod vel ipsum it id misti ei ut docet in , coli. IV 2 vim praefecturae modicum anteum tendit, nec minus recte I 47 6 ac ne postpositi contumelia utenderentur littera e sultra p0Sita

vetere manu in ipso codice emendatum sit incenderent tr. Sed ut ad ea verba redeant quibus genuinam formam non emendando, sed ipso codice monstrante re dilidimus, Tacitus si scripsisset incendit iras, a constanti dicendi c0nsuetudine recessisset. Non enim dicit motu ni an inii incendi, sed hominem vel animum hominis amore Anii. IV 3 10. XIV 42, 3), ira II. IV 21 ll.

77 14 incendi. Neque hunc morem suum infregit cum Ann. I 23 scriberet incendebat uec i. e. verba sua sietu ac similiter II 2 9 0s ubi sermones o idit mors de incendit, ut IIocargumento res conficitur.

V l. 13 haec scripta sunt in codice praepositique serviqi irerent pertraherent. Id lue recte testatur alterus et hunc secutus velut divinans illi id ver una sit. Ialmius Nana Ritterus sal Sore fert scriptu in esse servi qui iurerent. Emendaverunt Beroa liliis qui quaererent, oi dei linius qui conquirerent, ei Aenb0rnita qui reqi irerent. Iam apparet, ex codicis scriptura probabilius ei lici verbum c0mpo Si tum quam implex oculi enim librarii a priore qui ad posterius aberraverunt.

Nec diu quaerendum est, utrum probabilius sit quod Doederi inius an quod eissen hornius coniecit. Est enim apud Tacitum n n. l 30 1 ut quisque praecipuus turbutor conquisiti. . IV 46 10 ceteri per urbem et urbi vicinu 0nquisiti. Itaque et codex ipse et a citi sermo Doederi inii coniecturam

commendant eamque recte re Centi Ore Onanses receperunt.

yl l 16 quae, uerat, oracli vice accipiens. Sic recte a plerisque scribitur. Nam ut eus lucos mittam, quibus victoriam pro praeiudicio G. 0 22). crebram oris confusionem prom0 destia II. IV 40 4 acceptam esse Tacitus dicit quaesiue alia sunt similia, haec habeo etiam similiora H. II 1, 2 funesti minis loco acceptum est quod , IV 26, 7 prodigii loco accipiebuturipsa quarum penuria, nii X li, favor plebis, loco praestati acceptus est. Hic enim loc0 idem valet quod illic vice. At Bitterus scripsit eaecipiens se si similia exempla verbi excipiendi frustra rapud Tacitum quaeruntur. Id autem uiri fecit ita in codice affirmat scriptum esse

in Dissilit ilia si ii quae leguntur Anu. I 28, i spem si eritnt, nolum intendunt. - Hoc vidit etia ut d Wolst , qui de verborum lueetidendi et intendendi apud Tacitum usu och. s. klaSS. Phil. 88 p. 6 quaedam cougessit. Idem verumue viderit ipsius XII 3b, 5 subdubitat negasset, pluor, Si Scisset, quod nunc Scimus. Nam illius conatum commeudari existituat ipsis illis verbis II 3, quae nunc

8쪽

eiecipiens, quod idem ante una affirmaverat Balteriis N in recte legerunt viri doctissimi. Librarius enim cum scripsisset racliviciaccipiens ac per err0rem vici pro vice Scripsisse se vidisset, hunc errorem correcturus non i in e nautavit, qu0d debebat, Sed novo errore admisso illud e priori hastae a litterae imposuit, quod tamen ita fecit, ut 0rmam litterae a non obscuraret. Falso igitur ei in codice esse dicunt immo Stis, cuius Sinistrae parti imp0sita est littera . Haec sita ne ruscum legerit, qui Solus, quantum video ex eis edit0ribus, qui post Ritterum extiterunt, eaeeipiens scripsit illius exemplum sequendum sibi n0 fuisse intelleget. Hoc loco, etsi correctio librarii non eo loco quo debebat uni posita est, tamen ipsam correctionem veram esse docuimus. Eadem ratio omnibus locis tenenda est, in quibus aliquid

ab ipso librario correctum esse aspectu Scripti irae persuaserit. Velut ad ea, quae ii inque versibus p0st leguntur , 22 sapientissimos veterum diversos reperies Ritterus in codice repericcsscriptum esse idque vetere manu in reperiec correctum esse adnotat. In hoc testimonio tria si in vitia. limum enim librarius non Scripsit repericcs qu0d scripsisse eum quis credet, etiamsi tibi una ipsum non inspexerit ), sed reperius. Λ ain duae in Medice primo formae sunt litterae a, quarum altera, quoniam duabus c litteris coniunctis aliis uatenus similis est Ritterum hoc l0c decepit. 0rrectionen vero non secit vetus aliqua manus, Sed ipse librarius, nec c0rrectione essectum est reperiecs, sed reperies: nam librarius cum correctionem pri0ri parti a litterae astixisset,p0Steri0rem partem vel expungere vel transverSa linea tollere supersedit. Haec omnia ante Ritte rum recte dixerat Baiterus, ille in peiora abiit. Ita lue quoniam eis quae librari ii ipse mutavit fides habenda est iam certum est scripsisse Tacitu in reperies non reperius. Idque duobus Xem

plis conlirmavit Vippei de ius ego tertium hoc adiungo di illae et opes, quas facilius invenies qui vituperet quam qui fustidit Dial S, S). illius autem, de qua modo dixi, consuetudinis corrigendi pauca eaque insignia exempla addere satis erit. V 45, 6 uterque editor librum Mediceum fruistratus pro frustratus praebere testatur. Incredibile id quidem neque enim quaelibet pro qui

biis libet 0suerunt librarii) nec verum. Nam sic se res habet librarius, cuin in Secundam syllabam aberrans fra scripsisset pro fru perspecto errore Suo u ita essecit, ut posteriorem partem litterae assumeret, priorem relinqueret. Nec credendum aut it tero IV 62 Q in Medice pro Stragis Scriptum S Se stilagis, nain a librarius, qu0d per errorem praeceperat, ita c0rrexit iura',

lit Sinistram illius litterae partem non deleret aut altero et niti ero V 37, 20 librarium pro Vitellius scripsisse Vitellelis quod prodigii instar esset). Nam cum p0st Ditet litteras elisiale repetivisset, viso errore e nutavit in D l in v ac sic et Iecit Vitellius; quae autem post correctionem ex litteris e et i supererant ea intacta reliquit. Nec Attus Clausus IV l0 in codic Mediceo

nominatur Illit Classus ut est apud Ilitteriim, sed suuin ibi habet nomen; nam ii eadem nianus Currexit ex , quod male praeceperat. Etiam multa alia recte scripta sunt in Medice primo ac nequaquam corrupta eis vitiis quae Ritterus ac partρm eorum Bait erus repperisse ibi videbatur.

Velut librarius scripsit I l. li adulatione R. adulatione , 64, 9 euum B. e R. eum), 81, 1060nsiderent velissu n0n considerent in spetiosa ut ait R., qui ex illo in quod nullum est in c0dice esse cit eu), I 2 4 ea sui ius R. eaesums). 3. 3 ouit i. p. autem R. aut) IV 25 5 ignarue B. et . Unure), i, 18 3 0ieceratque R. et . proieceratque), VI Minucius R. inutius). 8, 12 scripsisse librarium p0rta pro portu. 28, 23 uerteron pro a veterun0, 3b, 18 in ectus pro in pectus, 41. 3 conturberniis pro contuberniis verum est; at eundem quae prave addiderat, line0la delevisse neuter priorum dixit. u 39 8 coram pro Cosam id enim est rumunturi nomenin

9쪽

in collice scripti in es Sise nati lini certuni est tertia enim littera putes osse , cuius similis ligura

paullum illa qui dena depressa a superiore parte extat etiani in vocabulis esbiim Ili 4 1, seaeto

III 8 i sunt IV S 6 deseri IV 70, 8 cestius VII, 13. - 75 13 quis cupidio pro cupidine

in codice scriptum esse Baltero et Rit ter credit Nec id scriptum est sed cupidine ita tamen, uti correctum sit eadem manu ex inferiore parte d litterae quana librarius per errorem iterum scribere coeperat. IV 2l l in vocabulo secerat eadem manus prius e essecit ex i salso niti. supra scriptum esse dicit. IV, 73, 23 librarius confelt0s, quod scripserat ipse in confectos correxit; addidit insit per c supra versum manus recentior. I 10. 13 codex labet inimit stilis non inimititius, ut ait uterque l. 4 scribendum i S abnuentis nam eadem manus t ex e correxit VI 29, 2 lcodex habet ante se ut then ensibit Ill 26 1 l), non anteit ut priores tradunt ac vacuo spatio vestigium veri anteiit relinquit. II 45 S pro per catervas in codice pec tervus Scriptum esse ira dunt. At tertia littera nec est nec , sed mixtum aliquid ex utraque littera sequuntur in sinstversus pallidae reliquiae litterae a tum in initi novi versus tervas. IV 24 12 ubi pro rege Ptolemae scriptum est recepto eam eo sub c possunt dispici vestigia litterae q. V l3 7 pro ob utrocitatem librarius scripserat botr0citatem o in a mutavit ipse, supra a posuit ni anu PO Sterior ut videtur. IV 40 20 quae scripta sunt in codice neuter accurat inspexit . uod si secissent. intellexissent librarium Scripturum suisse te innitu, imo u litterae paene persectae nam nihil deest praeter posteri0ris hastae inferiorem partena priorem hastam mutasSe in . Postrein supra scripsit manus recentior Librarii correctiones tuendae sunt quod hoc loco c0rrexit, vicino vocabulo te deceptus intulisse videtur. Ergo scripsit Tacitus qui te invitum perrumpunt, quod etsi audacter dictum, tamen lio Scriptore dignum est. Etiam alio l0co potest dubitari, sitne probandum, quod librarius codicis Medi ei primi corrigendo effecit. It 2 5 de Germanici morituri

cum coniuge coll0quiis liae traduntur: haec palum et allia secreto per itae Stendere credebatur metum e Tiberis. Ibi liriores de codicis scriptura nilii adnotant nisi scriptum esse ostender. At ei litterae impositae sunt litteris is quas eadem manus antea scripserat ac sequitur altera littera , spatium auten Versus, cuius hic est sinis non totum expletum est. Itaque quaerendum est, utrum aptius sit ostendere an ostendisse. Ego, ut est lubrica res nihil pro certo adfirmo sed tamen etsi iam tum ipsum cum Germanicus cum coniuge Secreto culloqueretur, amicos eiu Suspicatos esse dicas, quid ille ostenderet, melius ac simplicius res ita digeruntur, ut amicos nitodemum colloquio Suspicatos esse censeamus, quid ille significasset δ). Sed id alii diiudicent

eidemque reperiant, unde prava Scriptura, nam altera ira prava iudicanda est, irrepserit.

XI 24 13 in codice pro provincialium scriptum esse provincilium dicunt. At inferiori parti litterae ab ipso librario additum est signum quoddam in sinistram partem Versunt, laque simile. Hoc signo illa ni ipsani a litterani quae desideratur, indicari et similitudo flarinae docet et alterum exemplum XIII 26 12, ubi ex campiniam librarius cumpunium ita fecit ut in seriori parti i litterae laqueum illum in sinistram partem versum adderet. Id tantum interest inter utramque correctionem quod posteriore loco etiam iasta in dextram partem versa adiuncta est. De 0 quoque l0co tacent alterus et Ritterus qui ne id quidem reserunt in sine vocabuli signum in litterae

λὶ Eadem ratio est, ut ut hoc uno exenapio ut: r, eorunt, tuae I 54 traduntur: set erebatur Cermanico per ambagos, ut mos oraculis, maturum .ritum sic bene ueraeus Med. initium cst ei Ase scilicet amicoruniuem Germani ei cum sacerdote colloquio interfuerat.

10쪽

incet tuiti a quo deletu in esse). Tum X l7 9 larior e vocabuli alecre idem signum adiunxit

librarius. suo alacre restitueret. Postea vir doctus aliqui a supra scripsit, ea sust demum correctione niendunt Sublatum esSe putabant . et . . cum Scriberent aleore r. M , nescii iam

aut ea esse sublatum. Sed gra Vi 0ris momenti est quartum exemplum. Legimus enim XV 33 3 quo obsequi β0rentem Soranum celabraverat lubentem non deseruit. Nihil ad notanti et R. uippe in vocabulo labentem inferiori parti prioris e litterae laqueum illum in sinistram versum additum atque insuper superi0rem eius dena litterae partem duabus lineolis deletum esse aut non viderunt aut quid valerent haec additamenta, n0n intellexerunt. Nimirum librarius ei enim hanc quoque correctionem tribuendam esse certum Si ex iubentem secit labantem. Idque verum est, sicut cetera quae ipse corrigendo es Iecit. Lababat Soranus, non labebatur. Similiter XIV 2, 2 l labante iam Igrippina De eis autem quae Η. Ill 23, 1 leguntur sustinuit lubente in aciem Iutonius accitis praetori luis ubi in Medi eo labentem serilitum esse affirmant codices deteriores labantem habent non audeo diiudicare quoniam illo loco ediceum alterum non inspexi. Susi, icionem tam ora lovet scriptura codicunt deleri 0rum, quippe qui ex illo originem duxerint. Xl 38, 2 latinius ac plerique recenti0runt: cum supra Pullantem et Callislum ageret,

Bitterum secuti qui in textu 0suit supra nec de Medice scriptura quidquam hic adnotavit. At idem Ritterus ad I l6, 9 super ciuictos otioliatur ibi super per idem compendium in Medice oscribi dicit, per quod scribatur . S in voce superesset et 8. Huc verum est illud salsum;

ac re et Bait erus XI S, 2 super in codice scriptum esse dicit Plurima enim Sunt exempla, quae illo compendio Semper super numquam supra significari doceant Baiterum illo loco secutus est unus Nippei de ius se luantur oportet reliqui editores ubi primum corrigendi facultas data erit et scribant cum super ultantem et Callistum ageret. XII 5 3 necdum celabrare sollemnia nuptiarum audebunt scit Claudius et Agrippina), nullo exemplo deductae in domum putrui frutris sidiae quin et incestum; ac si sperneretur ne in malum publicum erumperet, metuebatur. Sic Nippei deius; nec nunc quaero, rectene ad incestum suppleverit esse hoc dico recte eum Scripsisse metuebatur scit ab Agrippina et Claudio). Nam ni iterus in codice metuebant adiecta virgula legisse se testatur unde in textu 0Suit metuebunt. IIunc secutus est si tria erus Vera de hoc suoque loco rettulit Balteriis; nam in Medice aperte scriptum est metuebatur, idque sine ulla rasura aut correctura Itaque metuebant textu pellendum est. XII 4 12 donec Carenem profligatis obversis longius evectum integer a tergo globus circumveniret. Hoc loco displicet et participiorum iniucunda cumulatio et participium obversus loco substantivi positum, cuius h0 unicum apud Tacitum exemplum est. Nec ver in codice scriptum est obversis, Sed busis quod vidit alteriis neglexit literiis. Iam comparatis quae scripsit a- citus . IlI 17 12 Intonius instare perculsis, sternere obvios et Aun. XIV 30 9 inferunt signa sternuntque obvios et igni sit in Dolvunt illo loco profligatis obviis scribendum esse facile conicias sic enim utraque ostensio de qua supra dixi tollitur. Nec minus lene hoc remedium, quo scin nautatur, est quam ilhid, quo pro u scribitur Ner i. e. i. XII 36 13, ubi rogem Caratacum paullo ante captum a Claudio Caesare p0pulo Romanoo Stentatum esse Tacitus scribit, haec leguntur: incedentibus regiis clientelis. Hoc loco clientelas pr0 clientibus dici vulgo existimant atque eandem interpretati0nem amplexi sunt exici Tacit ei auctores, qui duo alia eiusdem significationis exompla adferunt XIII 37, 1 ut Tiridotes super proprius clientelus ope V0l0gesis frutiis diutus et XIV l l Dilum ipsum tu aetremum adductam a