장음표시 사용
241쪽
tuum dolirium conciliatur, except diaphragmate, cujus inflammations mentis nata perturbati parum sane a continuo distat Verum nec Culorum Symplomata, nec sanguinis stillicidium, nec respirationem habet a gnam et raram, Sed inaequalem Potius , modoque xi guam et equentem, modo Θgnam a SuSpiriOSam nec
deniqus antecedentia signa, qualia diopathicae supra enarrabantur, Vel certe exigua in hac phrenitidis pscis apparent, quippe cui proprium habeatur hypochondrio rum statim ab initio Versus superiora retractio. In idio pathica phronitid hoc indicium nonnisi serius accodit, malo jam adulto δ). Quomodo Iethargum noster observaverit, quam que ejus rationem reddiderit, quale praesagium habuerit, haec, quipps alibi tradita '' , non est quod denuo refera mus. Etiamsi definitione constituta GALExus phrenitidem a Iethargo luculenter discrevserit, in praxi facienda
Exactius et constanter utrumque malum inter sese mi
iam disjungit, multifariam potius confundit quemad modum in natura ipsa, ex altera Specie in alteram re hes habentur transitus et casus ambigui. Atqus hic maxim in scriptis auctoris Opus est, ut scholae distinctiones et placita a Sincera naturae percePtione Sepa
Quos atrociore impstu phrenitide acutissima, a Sta tim a primo morbi dis in statos ΛLEsus vidit, ii intra septimum diem, plerumqus quarto vel quinto interime bantur, perpaucis illum sui frantibus neques ad vigesi mum talis morbus protrahebatur Alioquin species
62 Φρενὲς antiquitus diaphragma appellabatur vel auserior pars thoracis. GAL. I. c. et corum in II. Progia. I, 28. 63 Loc assecl. V. c. I. ' 64 Supr. f. 19. 20. 65 COImu in Hipp. Epid. L. III. . . t. 5. hist. Iv.
242쪽
varia malo erat et decursus Varius, pro causa et indoles Iassionis diversa. Paulatim , finibus manis stis non in torpositis, delirium, quod primitus nonnisi in exacerba tions febris animadvertebatur, in phrs nitid sem, ut Conti nuam absque remission desipisntiam, increscit, mulisodo lum in cerebro fixa Delirium implex, non phre niticum, a levi et cito transeunti causa fisD GALENUS conjectabat, quasi in summa febris exacerbatione vapor irritans ad cerebrum ascenderet in phrs nitido autem
graviorem laeSionem Subesse SuspicabatuP, o pro Varie
lato sebris modo humors sibi fingebat calidior0s, acrio
reS, Cerebrum ejuSque membranas ad intemperiem, in lsrdum adeo ad inflammationem usque a CossenteS, Velut in obre ardente, inflammatoria, biliosa modo minus quidem calidos et exaestuantes, sed spissiores, Viribu8 qu naturae disncilius subactos, ob eamque causam in
maniores' atrabitares) quais in manis sta morbi malignitais, passim in ebribus specie quidem mitibus, sed re ipsa multum atrocibus, ac cito perimentibus latere perhibseret ' .Passim occurrebant, in quibus signa apparentia ne quaquam permitterent de humorum ad corobrum impestu Cogitare, quo SuPPrΘssa hujus instrum senti facultas haberi
posset VeΓum X Praecedentis ebris natura ac Symplo matum PraeSentium OmPl ΘXu, mera infirmitas Virium,
maxime cerebri, prodebatur, qualis subind in moritu ris. Hanc Veram debilitatsem, exhaustis viribu na tam a Spuria illa, praefocatis quasi facultatibus oriunda, rito distinguebat GALExus. Tales aegros ob Solam , DI Se exiStentem , cerebri frigiditatem stupore Cum i
giliis ot reliquis dictis sumptomatibus dolinori dicit eum: que assectum ex pulsibus praecipuo agnovit languidiSSi inis, tardis, raris si parvis Tali modo phrenitidi acu
243쪽
tas, insammatorias, ab humoribu CongeSti provocatae, Iethargi si scies sappe subnascitur, cerebro per diuturnam sobro si irritationso debilitat et quasi refrigerato; febr ipsa am languescente 'b; converSionemque eam noster Omnino deploratam et insanabilem habebat ').
Idem est morbus, quem CELSUS, ARETAEUS, CAELIUS te thargum vocabant phrenitidi succedaneum, a Syncope eorundem auctorum potissimum mentis Superstite las
sion divorsus. Et ipse GLLEsus, alio loco 'b, phroni iidem momorat xitiali modo in syncopen hanc dosi nere, eamque prodi pulsuum crebritate ob obilitatori valdoparo aucta q). Mali ominis alioquii in hoc phrenitico statu sunt:
Darium aeruenta stillatio, tu signum manifestae morbi malitias io virium naturae domiti vincendo non suffi cientium; pejoris notae est exanthematum e tumorum, qui in cut apparuissent, . retrOCessio. nec non Sudores coepti, Qd protinus Cessantes, item dejectiones et quae per haemorrhoidos vel 4n mulieribus per uterum excernuntur Scilicst qua , ubi modo coeperunt, Statim CeSSant, omnia storiora illis sunt quae mullo laCtin apparent. Contingit nim hic illic, i ut vis maturae causam morbi impugnantis et quasi concoquentis nondum ad illius ex terminationem suscit turi in illis ero quam coeperunt quidem sed protinus desierunt, apparet veluti excitatio
quaedam , Conante natura XCernere, qua moleSta Sunt,
vorum ob imbecillitatem. quod proposuerat, perficere non valente δ). Salutaris autem, ut ex hisco concludere licebat, Iarganarium ' haeinorrhagla; ac sudor bonuS universalis,
244쪽
Praecipuo e capit multus, calidus, morbum iudicat ). Saspius etiam somnus profundus, post diuturnas vigilias et abores superveniens, adeoque per diem noctemquΘcontinuatus magnum attulit auxilium deliri aufert, ac reliqua graviora signa ab so dilabuntur δ .
In causis mali ruondis iam dudum quidem dogmatio operam navavorant, it se ipsa morbi diath si si natura interna sertiores fieront sod quidquid inuclea
Verint. Vix aliquantum nostra memoriae proditum St.
Qui vero praetor illos anto GALENU fuerunt paucis exceptis, toti erant in extarnis momentis pervestigandis, posthabitis subtilioribus abditarum rorum studiis mum OSter, neutiquam profecto neglecta occasionalium Causarum obServatione, denuo suscepit veterum illam abolitam scrutation m. internamque in rationem atque Proclivitatem hominis ad morbum xcipion dum dilig0n tius inquirebat Febros quasdam animadvertit vel sim plices, cum partium inflammationibus i compositas, nec non constitutiones epidemicas subinde favere phre nitidi soporosisv assoctionihus adsciscendis, Vel gignen dis, ita quidem, ut causas illarum sobrium, Vel harum Constitutionum ipsam etiam ad phronitidem re res haud dubitarot Universim dum a materia incongrua assectum nostrum sori existimabat, mel a sanguina tenuiors, ii Iioso, per aestum febris inspissato, vel iis flava acriore, vel atra spissiore, Vel muco permixta, Vel certe etha gum simplicem, in pituita sincera putrescente, Prout in Singulis a grotis constitutionis et Symplomatum Varie tas hanc discretionem postulare videretur, putridis 1 6-
245쪽
hribus poculiarsm velut sobolem tribuebat His onim, ut alibi Homonstratum si humorum inquilinorum
utcunquo depravata temperies in causa est; eaque id caput dolata phronitidem adducit' ) Neque Vero, quam Putredinem humorum vocabat GALEsus ita intelligi vo lebat quem ad modum recentiores nonnulli sibi stago iant. sed quamcunquo temporie degenerationem, Versimode vitiosam significabat, iacOChymiam; sive a
retentis morem ntiliis, vel extrinsecus SusCepti male Tiis, non ero satis subactis atque OnCOCtiS, Sive a Ca
Iore externo putrefacionis per essecta fuerit. . Huicanomaliae repugnat quidem calor inquilinus, domosticus spiritus vitalis qui respirationis beneficio partim in
Corde, partim per cutis meatus in Ceteri partibus usquς restauratur ac sanitatem et vigorem Conservat;
quando respirationis illa ossicia aliquo modo laesa Mina ii Iasditur otiam calor innatus, naturalis, ac, qui praeter naturam existit, in corpus sese insinuans humores paulatim solidas partos commutat ' Tali via febrera putridam ' s.' humorosam universim Confici noStae opi
Potest oro illa in temporios Iocum habero vo in singviis humoribus, vel in cunctis Qua in viri statem suum tales febres apparebant prae ceteris in purenitidem pronas, in quibus liliosa diathesis PQccate videretur,
ardentes, 4. . sebros inflammatoriae nostrae Us bilio Sae, quae ardore cutis acri, siti ac siccitate totius cor Poris conspicerentur. dis it plurimum homines corri DPiuntur temporamonti cholerici ac cholerico, sanguinei, juniores requentius, aestivoquo praesertim tempore, ubi bilis secretio in corpor laesa st, Vel ualicunque modo Principatum inter ceteros humores assecuta. Iisdem au
74 Doctrinam GALEN de febrium natura, Genesi et cognatione brevibus circumscriptam reddidimus supra P. 68 s. 5 Caus. sympi L. ΙΙ. . . 76 Meth. med. XL cf. d. Caus morb. c. 3.
246쪽
sis igitur et phronitis saepissimo originem dobobit. Lo thargus autem vel secundario loco illi asgritudini sub
nascitur, Vel rasSiores, minus calidos humores, tardius per Corpia circumactos in causa habet, quare febri pi tuitΟSae, Segniori, quae praeter lia causas, ex alimen tis glutinosis, duris , incongruis conciliatur, familiaris est yJ. Quibus x putridarum genere sobribus hoc commune S a proprium, quod non tantopere ex procat arctica S. Occasionali aliqua causa originem ducant, sed potius habitum quendam praeparatum d humorum mutatam indolem prius exstantem pro causa et sed ha- boant ' . Multum ossicacias in mutandos inquilinos humores, ac deinceps in solidas quoque partes laedendas aer Xercet, qui Omnibus communis circumfluit, sequo, ubi gravis est, a quopiam prohiberi potest, nisi costi ipsius mutatione. In stat autem prae coloris dispositOS, atquΘυbi causa quaepiam per totam gentem Corpor Praepa TRVerat, morbum Concitat et popularem reddit, qui Mando perniciosisSimus est a plurimos Q medio tollit, Pestis vocatur ' . in certam ac peculiarem morbi speciem noster noutiquam illo vocabulo usus intollexit; propria enim nota latuebatur clades publica; a per inde erat . lia pestis oculos, alia fauCes, alia ViSCera, alia tam atque intentius petebat' . plerisque vor eiuSmodi laboribus importunus comes accessit phre n44 ii iis aik ut qui primari loco natus multo a rius emergel 9t.
Igitur ut populari cuivis morbo, ita speciatim typhodi piden ico aer tamquam princep auCtor, teStis GALExo habetui '' sed hic multifariam est mutabilis,
247쪽
ndo ut subinde perniciosum et cito Isthilarum habitum induor ' ), humores exin putredine penitus inficero,
calorom hinc nativum Veneni instar XStinguere, i. e. Vires naturae citissime infringero queat '' . Epidomicas autem et pestilente febres promiscue, pauCissimis ex ceptis, noster ait ab excellente quadam putredine gigni, si s ab aere consata, Sive a Victu incongruo praepa rata δ). Uti illas mordaci calore Conspicua Sunt, signo
putridis febribus communi, ita potissimum et phrsenilicisasMotibus frequens hic comes adjungitur 'D, Cognationem
utrorumque malorum testatu S. Inquinatur Ex aer u tridis exhalationibus cadaverum multorum, ut OS RiPO-cissima praelia non crematorum, Vel paludum, Vel Spe IunCarum, PraeSertim aestivo tempore, Vel universim
ingente calore, putridae cujusvis dissolutionis adjutoro; inquinatur in sordidis tuguriis ex hominum sesquonti contubernio, in iis ius locis, ubi castra diu posita fuerunt, atque hinc putridas et pestilentes et secundaria via phreniticas sobros inducit 'q). Eisdsm morbi gignon dis avet et aer calidus, humidus quod jam notaverat
HIPPoc RATES , praecipue inconveniente anni tempore contingens item hiems sicca, aquilonia, qua Vere ex cipiatur pluvioso et austrino, aestate dein Perquam e Stuosa a Ventis acante '). Denique lasmate conta gios aer morbum inforres potest, si quis cum iis con
Versatur, qui pestilenti aliquo malo decumbunt '); pu tridos enim illi vaporos Oxspirant ' .
81 D. theriac ad Pis. c. 16. . Comm. ium. d. nat homos. 2. c. 3. 82 D temperam. I, 4. 83 Comm. ium1PP. Epid. L. II. s. 3. t. 22. 23. 25 33 69. 84 Comm. in rPP. Epid. L. VI, 1, 29. 85 D. disserent febr L. I. Comm. in IIIPP. Epid. I. Praef. 86 D temperavi. I, disserent febr Ι, Comm. ium. Epid. III. s. 3, adsim. Ar Diss febr. I, 3. 88y Contagii montio non injiciens noster praeter Consuetudinem brevi est, meo nisi obiter ac levissima nota describit, absque
248쪽
Aoris intomportet si contagii virulentia eo graviora promtior efficacia est in morbo detoriori xcitando, quo magis praepctratum Corpus offenderint, quippe cujus humoros vel copia vel temperamento in justa manitatis norma aberrent. Illa Opportunitas, quod quasi primum initium 10bris gravioris est prodit ex regiminin vitae incongruo ' Qua propter animadvertit noster, OS, qui consuetudinem exercitationum dimisissoni otio Modi ii, quibusque perspiratione Cutis egregie hinc minuta humorum excrementitiorum Copia in tu a Cumuletur COP-poris habitu simul laxato ac viribus dejoctis plest horam ad vires auctor Vocat), itaque ObeSOS, SUCCulent OS tem perament uso humido simul et calido 'h. longo faci-Ιius, et periculosius morbis i stilentibus ac dolorioribus quibusvis implicari, quam exercitatos, vivaciles a bene perspirantes utpote qui humorum gaudeant justa tem perie et copi modica, sufficienti, per faCultatesin vitalem facito subigonda ui nim in otio degunt, illis, ut GΛLExus sibi fingebat, pituitos et crassi humores accumulantur, utique ad putrescendum proni '' Nihilo socius Q immoderati labores, vigiliaQ. angore , Crium
vi dicamentorum frequens usus nutritionem laedunt, an guinem pervertunt a Suo unumquodque modo ad morbum disponunt δ) uam maxime vero id obromputridum humores praeparantur mictu travo, incongruo '): prae ceteris cibos quosdam noster notavit, qui
Certior et CCurata rei uarratione quasi vulgari vo ab aliis saetae Observationi vacaret, quae vel voti indigeat illus iratio ictipsius, vel augeri 1Ori possit ea dei . Quoties vero de Constias tutione refert pestilenti, cui ipse testis tuterfuerit paritor at que apud UrPPocRATE vidimus, contagiritu ne Verbo quidem
249쪽
malam temperiem corpori inducerent, ut cuCumeres ac Pepones, qui, nisi statim in alvum subirent, scilico ubi digorondi facultas attenuata iam fuerit, Corrumperentur, et humorem corpori suppeditarent, qui non longe abes se a venenis morti seris, sebi ibus Pessimae notae gignen dis idonsus q) Itaque quum annotiae caritate Ot alimen torum bonorum penuria homines coguntur crudis atque insolitis vel corruptis rebus Vesci, mirum non St, quod aeris constitutione vel mediocriter annuente, corpora impura ac cruditat; humorum asserta febribus putridis ac pestilentibus . vel iustulis malignis si ulceribus assi ciantur et populari clade succumbant. tanto quidem
facilius, quo altius si amplius iniqua illa diathesis in corpor radices gerit 'q). In tanta enim opportunitat
morbi jam levior aliqua causa AtrinseCuS X ET SUS
cepta susscit ad obrem vocandam ') Illi vero, qui
bene perspirant . in quibus nulla viribus superior te thora, multa obstructio in Vasis obtinet, sed calore in nato omnes humors bene subiguntur, a per OPPIIS Expedito motu circumferuntur, serius et minori cum peri culo, et graviori demum sub aeris constitutione populari morbo implicabuntur ') Idom quod cibus pravusnOCumentum assert etiam potione aquae clutulentae et Corruptae, stagnantis, inducitur '). Quocirca ubi corpora nostra in Venis et arteriis adeoque in carnibus et instrumentis solidis particulas in convenienteS, a naturali temperie diversas, Conceperunt, atque Vel ex aere calido, humido, si x intus Calesa ciente causa ulla putredinis occasio se obtulerit, Sensim sensimque haec latius proserpet, Vires capiet, neque Si Calo nativus facultas concoquens, medicatrix debilis suexit, prius cessabit, quam aut ad coctionem tandem On
250쪽
vorsa a natura fuerit devicta, aut ad peiores paulatim conditiones declinans, ac persistens in egregia cruditate, molimina naturae pessumdando vitas nom scorit. Quo firmior autom vitali facultas ac praepotentior pravorum humorum apparatu obStiterit, e pleniors est citiorem concoctionem SSequetur et Acretionem ).
Scilico morborum decursus atquct ovontus salutarium naturae moliminum medicorum Iu adjumentorum Suc cessus in eam Sententiam GALENUM conduxerant, ut non
solum roboris vitalis dis restitiam in hoc morbo statue rest, sed humori etiam praeter integritatem collecto, mor hisco, virtutem et indolem adscribsrs bifariam divor sam Altera quidem materia nota inferior natura vi ribus medicatricibus subigitur, et est in humores o nos utilesque Conversa in Commodum Orporis Consumi tur, vel in pu benignum et mite sermutata oras ejiciatur. Altera Vero indomita repugnat calori innato, ad soque subinde Superior ipsi evadit, ac pro atrocitate sua praeternaturali citius ortusus xstinguit ). Ille rerum status benignus dicitur prodit ex virium robores in
tegro, ConStRnte, Vel ex materiae superandae minori co
pia vel mediocri pervorsitato hic vero mali moris Ost κακοήθης , ac Vel abundantem habo somitis morb6si collectionem, vel abs actatam si valdo obiis vitas facultatem, in qua sori etiam possit, ut humor iniquus nonnisi mediocriter adhucdum depravatus sit. Interdum autom facultas ad xtromam debilitatom deducta minimo fuit, Sed humor egrogis malus et specifico quasi modo vitae adversarius existit. Duas tali sub conditione materiaeXCreta St, non eundem quaevis habet colorem Vel 1 Comm. in His p. Epid. L. III. . . c. 33 et alibi. et D. disser febr. . . .