장음표시 사용
21쪽
githir, ob adeoque in ratione pressionis. si igitur embolus inatruditur trunco maior in hoc erit presso fluidi, quam ad oscula
capillaria, quia hic maiori malsae communicatur, adeoque etiam ad minus I patium promouebitur fluidum in capillaribus vasis, quam in trunco. . Cum igitur de monil rattim 1at, nullam cX recensitis conditionibus ad legem notiram requiri: secure haec ad noltra quoque vasa adhiberi poterit, praesertim cum ci insul, sumto g. praee. non orrnia Uera sint, quoniam eundem arterio sum et venosum sanguinem, eumque parum elasticum Ili Halle rus probat, p) quae tamen Omnia contraria nostrae ita Pu-
gnator legis 9. praee. posuerat. g. XXV.
Frictiis a lon itudiise , nileis vaserum maior. sequitur frictionis in minuenda Velocitate momentum. q) Auget eam longitudo vasorum, quae essicit, Vt longiori tempore caussa n. a. 9 Ponatur, atque adeo maior quoque est eclinis, Dictio. Demonstrant cxpcrimenta hydraulica in hune finem instituta, r) ut in corpore animato phaenomena euincunt, tardiores in sanguine motus eise, .quo longius a corde recessim meriti s) Qui ab angustia vasorum oritur adtritus, notabilior est, atq ieco semper maior, qIO minora Vascula. Nam in minori canali maior est ratio peripheriae ad aream seu massam fluidorum,
quam in latiori; O hinc etiam frictio ab ea dependens ub plus in
is Corpora. utut polita, tamen microscorio osteridi int innumeras eminentias. quibus altituan corpus aliud motum , propriis suis eminentiis intricatur. in motu siti, retardatur. Iliae Patet, eo niatorein fore frictionem, quo uiatores illae eminentiae fuerint, adeoque quo minus corpus politum.
t Periplieriae prelauni Vt diametri,et massas creseunt Uto ' irata illametrortim. Si ergo vasis virilis diameter ponutiir. 2: alteri u a. seu duplo maior; erunt circumferentiae, ut uae iplae areae, seu ut quadrata diametrortim, II I γni a LI: adeoque massae i. respondet si Persicies GI. et ni aliasae i res cinis et funerficies I quae ratio superficiei ad massam minor est. υ Cum frictio per contactum eminentiariim oriatur, G. praee. n.a. euidens est, eo maiorem esse fri Iunein, quo dantur Plura contactus puucta; atqui
hoc in aucta iiiperii ieiura ad mallis rati0ae contingit.
22쪽
XXII si angustiori estici et, quam in ampliori . ut tandem in minimis ca-pillaribus vasis maxima sit. Et ipsa quoque celeritas frictionem auget. Quo velocius nim lici: or 2Palem suum perfluit, eo plures dato te porc partirialae ad ti bi ui persciem confricantur, eo ergo stiditio maior sit X hinc ex hoc momcnto maior in trunco ac in ramis. Plicarum q. I7. etiam vis aliqua in stangenda velocitate et . Fluidum enim ad maiorem arcum siexionis pluribus particulis confricatur, id quod in canale ad angulum rectum sevo facile intelligitur. in ali sis cedontibus a qua Llo' maior cli effectus, cum pars motus progre is ui in figura mutanda consumat tr. y Exemplum uterus illvistre suppeditat, cuius Vasa admodum flexa modicum sangit inis ipsi subministrar. . quae Vero a grauiditate distenta, ingentem, ob extricatas plicas, eius copiam fundere videmus. 2 Plicas quas cf. I 8. diximus, aliquantum retardare, absque ulteriore indagine patet. . g. XX T.
Angularum, figurae, an 'mo iam vis retardans. ., Ad. angulos nunc transimus , in quibus pariter pars x eloci- tatis a corde acceptae perit. Sanguinis erim Mieculae insequentes minus Vtique urgebunt particulas ad latus postas, quam ea a in quas directe incurrunt, et quidem eo minus, quo magis ' . Obli-
Reiecit qllocpae hanc retardaticiniscatis in Iae. Bemh. Preu, p. eo boesund linento, quod vasa sint capilliaria, in quibi', oh adhaesionem ad latera, fluidum potius promoueatur quam retardetur. Sed ostendimus iam , cI.
praee. capitharia vasa minime acceleia re motum progressulana, et hoc loco ident experientia probabimus. Repleatur. tubus capillaris satis longiis ali- qua Porti, ne aqua: codem mcdo repleatur etiam alius tubus non capillaris e inadem Ioiarit dinis, et ambo inuertanti ir; tuinc multo lentius in eapillari tubo descendet aqua, quam in ampliori, quod noli obtingerer, nisi maris in suo descensu a priori impediret tr. Dein haec retardatio iam ol tinet in illis vasis, quae nc, ndum sunt capillaria, ut, etiamsi eius argumentirna concederetur, tamen nostram positionem non omnino euerteret. x I In animato corpore per maiorem celeritatem frictionem augeri, inde ili. IIalle rus ostendit. quod in febrihus plus terrae, frictione abrasae, peruri- nam egeratur. Elem. Physii Ol. T. II. P. I 38.
23쪽
XXIV ira moblique illas seriunt; ut in recto angulo sola vis lateralis supe sit, in retrogrado etiam de hac multum pereat, ab quae saepius
ceram arteriis iniectam in illos Vrgere nequiverit, utpote haud raro a liquore praetervecto neglectos. M Quam a figura UDsorum conica repetunt retardationem, nullam esse putem, cum ct illa vix ulla sit, ut stipra G. I 4.) ostensum est. Ucrius anastomoses g. II.) impediunt, cum e diametro oppositae celeritates sese tere destruant; c) et sanguinis vii cor, qui cilicit, victus particulae tum inter se, tum ad stros parietes facile adhaereant, quod Uero Utrumque motu progrestiuo impeditur, cuius adeo pars in hoc negotio consumitur. db Ultimo ramorum reli- stentia in censum venit, quae Undae a trunco Uenienti viam liberam praecludit, eius celeritatem minuit. g. XXUU.
Minor in ramis veloeitas, puIus arseriaranti Minori crgo velocitato sanguis, coae caussis 3. 22- 2s.) in minoribus et minimis arteriis progreditur, quam in maioribus, ob rapidius tamen adhuc ferri visus est obseruatoribus, O quam quidem cae caussae Videntur admittore. Adeste igitur debent,
quae vel retardationem minuant, vel tanquam nouae Caussae viribus mouentibus accedant. Vtriusque generis quaedam in
e) Negat hoc Iac. Bemh. Preu diff. de celer. sang. In vas. min. ex ratio. nibus supra recensitis. 23. 2D O v. IIalter elem. physiol. T. II. p. I9s. Eam tamen , quae microscopio adparet, velocitatem non continuo pro Vera haberi oporiere, praeesarum est monitum Ill. Sciunidelii, in praef. ad Ill. de Gleiciten opiis: Nachrichtvon dem neuesten aus dem Reiche der Pilanaen ἰ Vbi: Cum per vitra .is ait, nonnisi pauca puncta videre liceat, Velocior quoque erit ar- cessus ad punctum visionis, et recessus ab illo , ut celeritasse adparens sit in ratione, qua grandius redditur obiecium. D
24쪽
torpore animali reperi inittr. Prinriun enim sectio arteruarum qu :un in ramis Creicere di imus, at lito inde retardationem re' petiimus, s .aa. in eddit mribus iterum inlini itur. i ) quae tamen ruagnam Vathrum partem conflat: uiit. I lia quo. que nitit, quae irrelionem minuRnt: l. aevitas sum ira arteria. rum, 9. 18. mucus, quo Obducuntur g) et tui vascultrum etiam minimorum ad particulas proportio. ut ens facile et absque in sagniori frictione transmittant. hJ l. is ornit Us estinitur, ut maiore aliquantum velocitate sanguis in vasculis procurrero possit, multo tamen adhuc minori quam in truncis; cumque in his ipus pars Velocitatis a corde dccςptae per rari' O-rum resistentiarn dematur: g. prae C.) consequens est, is damno viter de corde proiectam superat Q Volo citate quam climque proxime praecedentem. Quare cum ob initidas in ramis resistentias huic eandem continuo Velocitatem impertire nequeat, obex adeo ipsi ponatur, per naturam fui dorum pars velocitatis in lateralem pressionem convertitur. nda io itur de corde progressa in omni suo ambitu distendet. . irrital,sit arteriam proximam, quae Vi et allica, musculosa, remittente impetu per totam circumferentiam arctabitur, atque in pristinam diametrum se restituet. Id ipstim Vero dum sit, sanritis cam arteriam replens de pristina itatione depulsus, novaque a contra ctione vi alictus, sequentem arteriae partem, ob minorem ibi
resistentiam i intrabit, atque 'ex ea uilis modo dictis distendet
ac irritabit, ut et huius partis contractione Ulterius . nova ite- nim accepta Velocitate, promo Ueaturi donec coni nua succes
sone diminuta vi arteriarum eo loci deveniat, ubi notabili aliquo discrimine Undam praecedentem non sit perci, parum adeo arteriam. firmitate eundo crescentem l. 18. distendetivi tandem dilatatio omnis contractioque ad sensum prorsiis cesset, quod in arteriis sexta parte lineae latioribus fere fieri Ob-- servavit I Iallertis. kb Hic pulsus est , qui magmam utiquo mo- 'mentum addit velocitati, in minimis tamen arteriolis ovanescens. Ex his caustis constanter moius in arceriis intenditur, D quae
Neiseid specimen de secret. 48. i) II:i 'ter Tein. Physiol. T. II. p. 2ω. . 'i) Reditus enim ad cor per senat liuiales valvulas plane est interclusus 6 dici '
25쪽
XXm quae vero vel aliquando havant, vel ad generales circuli aucti caussas I ert T it, cum. ad rem nostram nil iaciant, 'lubenter Ille omittimus. D
celeritatis in venis ratio. Porro sediti Us progreditur sanguis in minimis venulis 'quam in arteriolis, licet experimenta circa id ambigere videantur. m AUgCntUr enim aliquantum ad venularum sedcm caussae retardantes, S. 22. 25. novaeque accedunt, resistentia sanguinis anterioris, et pondus, cuius luculentior, quam in aristeriis, hic est est cacia, n) ut tamen pars a valvulis q. I9.) Ω-st incatur, hine etiam csiectus proportionatus, lentior progressitius modus, e peetari poterit. Verum quo albius ab sua origine venae recedunt, impedimenta iterum minuuntur; Vnde continuo celerius movebitur Venosus sanguis , quo propius ad cor accedit. . Ea Vero celeritate, qua sanguis arteriosus progreditur, utiqUe in sodalibus venis non mox obitur, sed mi nori, quam ill. Hallorus in ratione luminum inversia esse deprehendit o). In cavis res manifesta est, hae cnim tantum sanguinis cordi adferre debent, quantum per aortam eiicitur: Si ,, ergo per eas Venas sanguis lentius fuit, debet is lentor adcu- ,, rate per Venarum maius lumen compensari, et si ratio lentoris maior foret, quam inversa luminum ratio, minorem certe se copiam aOrta reciperet, et cum ea disserentia singulis pulsi-ribus repeteretur, intra breve tempus sicca foret. p)se De reliquis venis similis stre ratiocinatio valet. Si enim plus reveherent, quam inversa luminum ratio requirit, pars, cui debentur, nimis depleretur, sn minus, nimis repleretur; eandem adeo ubique partium celeritatis rationem servare iustum videtur.
o Moriis potissimum mis Iaris hue reserendus, eulus insignis in circuIationem est efiicacia. Quae eatissae vero aliquando vel in aliqua tantum corporis parte motum intendant. Ill. Delius, Disserti de aestu Volat: habet. m9 Halter Elem. Phys. T. H. P. Πλ
26쪽
Ad partes mirac accedimus, celcritatena in iis consulerati iri.
Atque primo te nobis Osserunt pulmo nos, in quibus rapidissimo. sanguis mOVetur. Cum enim eorum magnitudo minor mul to sit, quam reliqui corporis, Ut tamen, quoniam aorta nil educere potest, nisi quod ab iis aecepit, tantum sanguinis eos dato tempore permeare debeat, quantum per reliquum corpus . movetur, conseqtiens est, Vt minus spatium per maiorem celeritatem compentetur; Unde aequum dii arbitratu, celeritatem in pulmonibus ella ad celeritatem in reliquo corpore in ratione inverta magni thrdinum. Ipsit quoque Vasorum structura maiorem celeritatem requirere Videtur; nam lumen arteriae pulmonalis minus aliquanto, Vel saltem aequale est lumini stortae; Io. dum igitur contrahuntur Ventriculi, plus ille sanguinis dato tempore sitam arteriam transire saei et, quam hic aortam; manifesto celeritatis augmento. Demum restitentiae, angustia, longitudo, divisiones, plicae Valarum, non adeo frequentes sunt inde liberior in vascula minima Venulas adeo transitus. viliaud multum in venis celeritas ab arteriosa diversa sit. Maio
rem hac illam esse, ut quidam putarunt, q) eX eo, quod minores citent venae arteriis, g. I9. admitti non posse videtur, quod compactior r) minoris adeo Voluminis redeat per venas sanguis pulmonicus, quam quidem in arterias fuerat in. iecitus. q. XXX. Celeritas in diuer is partibus diversa. 'In reliquis quoque pectoris partibus circulatio telocior, quam in quibuscunque aliis, cx hactenus dictis facile intelligitur. Minuitur sensim celeritas, pro ratione sere, qua distantia partium, quas adeunt vasa, a corde augetur, licet peculiaris ramo-
rum distribiitio, euilibet parti, visceribus spraesertim propria, singularem ubique cius modificationem inducat, quae certo definiri nequiti In capite satis VeloX, quoad sanguisura vasa sunt, . videtur circulatio, cum magni trunci recta de aorta prodeun D et . tes,
Sativages not. ad Hales. Haemast. ex P. I ... Pars aquae, ignis expandentis exhalat, et ipsae' particulae violenta pia monis actione ad propiorem aecessum determ ntur.
27쪽
tes, sanguinem moti s sui tenacem s) in partos modice remotas diffundant, faciliorque per venas deiccri' os eius reditus siti
In hepate lentus lacile motus augurandus, Co peculiarem venae portarum disset butionem arteri Osan quae lenti im ex abdominalibus visceribus reducem singuinem denuo. retarchit. Et in renibus sedat orem motum qsse, angulus rectus, ad quem eorum vasa nascuntur, venarum quadruplo sere maior quam arteriarum capacitas, g. I9.) ct copiosa secretio , quae lentorem ad secessionem rea uirit, arguunt. Sod haec exempli loco su D sciant. Subtiliora persequi, mira asorum intra viscera distributionis Uarietas, nunquam sorte determinanda, vetat. Quare his missis, ne plane inutilia effutiisse credamur, paucis adhuc ostendere conabimur, cuinam harum rerum notitia usui, prae
sertim in neotericorum depulsu doctrina, inservire possit. g. XXXI.
in Pulsus historia. Genesin pulsus, ipstimque ut potens circuli adminiculum,
s. dedimus. Hoc loco eundem ut indicem eorum, qui in oeconomia animali fiunt, motuum, Ut signum considerahimus. Iuste eum qua tale sumi posse, arcta eius cum sanguine, arteriis, corde, i. e. partibus Vitalibus conne Xio, t) et tot seculorum observationes euincunt, quibus mutari cum sanitate positim data, restitui recuperata compertum et His obseruationibus superltructa sunt, quae passim de pulsuum differentiis relata leguntur; quae Ut Utiliora redderent emditi viri, rationem quoque variorum pulsuum, celeris, tardi, frequentis, rari, magni, parui, duri, mollis, eurhythmi, ari ythmi cet. neque inse- ' liciter dederunt. Sed haec sere sunt generalia pulsuum discri- mina circa qVae substitere. Solus inter veteres Galenus subtilius id argumentum tractatum reliquit, cuius labor, etsi non plane nullus Uidetur, omnino tamen neglectus iactiit; donec nuperis temporibus resuscitatus a Francis o Solano de Liaque. v confirmatus per Iacobum Nihellum et Wilhelmum Noot twy
28쪽
FO letum ab Menuretum. ba exeuitiis miti Cl. bi viri rrore Sinarum suum cuilibet visceri pulsum peculiaribur ast sub tilioribus, charactoribus dotegendum ads gnant, atque ex oc quid in orggno fiat aut futurum sit edistortant, cribeos tempus, in cum praedicunt, opportunitatem medicandi, pharmacorum effectum determinant, et plura alia, quae OX eorum operibus depromta nuperrime Wetschius c) communicauit. q. XXXII,
Licet vero sint, qui de huius rei veritate quam maxime dubitent, d) utpote ex generalibus circulationis legibus, a quihus illi. omnem pulsum derivare conanian haud intelligendae; tamen non plane de nihilo esse credenda est, cum tot clarorum virorum obseruatis, quae alii clarissimi viri e) passim vera deprehenderint, penitus refragari vi x liccat ct ab ipsa ilicoria res non adeo abhorrere vidcatur, Id quidem facile dederim, subtilem ct multi laboris rem uile, quae et attentum cleXercita- 'tum et acuti tactus obseruatorem requirat. Crediderim etiam cum Cl. Schaarschmidtio D sacilius ad aegrorum lectos, quam cΚdescriptionibus ot schiriores disserentias capi posse. Sed hac croi vcritati non derogant. Quare paucis ostendere conabimur, magis sorte cum theoria cohaerere illam de pullibus doctrinam, ouam quidem alias creditum fuit.
Di vorum in ch culum po irem. Singularis morbi historia. - ' Feruorum in cor et arterias, circulationem adeo imperium multa sunt, quae probant. Pulsus in inflammatione durus ma- . . ni festo i-
Nou. obse . circa cris praed. ex pulsit. .
29쪽
nisesto arterias adsedias arguit, cum sola l)arum maior distensio,
aut sanguinis crasis eum enicere nequeat; nanest puistis saepe cum duritate paruus est, et in parvis nerUOsarunt partium inflammationibus parum sanguis mutatur. Noti quoque animi l athematum caecius 1lint. quos hoc loco repetere non lubet. nicum tamen, quem Ill.
Praeles . consti Eta cum beneUOlentia, communicavit, mirum casum nobilis adolescentis singulariter delirantis adduxit se iuvabit. Subito hic, possi leuem iracundiam, corripiebatur horripilationibus, et deinde animi deliquio aliquoties r petito, quod conuulsiones excipiebant enormes, cum intermissis deli-riis et clamore horrendo, in em pro illi Otonum cum opillo tono alternantem desinentes. IIis cessantibus aeger, licet alieno loco degeret, tamen delirare coepit. domi se suae esse. Primum itaque cum matre dulcissima calidam bibebat; post cum patre ac reliquis amicis Venatum ibat, singulis opportunos locos adlignabat, et ipse quoque stationem suam singulari cum aliuntios e tenebat; mox quasi certium Vidisset, tela in eum emisit, multum sibi gratulatus, quod tam feliciter bestiam tetigisset; inde reuersus ac prandium instare ratus , recitatis prius s.litis precibus, veluti praesentes cibos haberet, dii lacare, manducare, cleo quidem ordine, quo cibi adserri solent, coepit. timum, quod somniabat, erat, concentui se musico interesse, quem parens quotidie instituere solebat. Partitis igitur inter consuetos Oitharoedos auloedosque chartis, ipse chordas pollice praetentabat, ad sonos tibiarum adcommodabat, omnesque hominis sidubus canentis actiones adcuratissime CXprimebat, ceteros velut praesentes mox lauda' at, mOX corrigebat, unaque parte finita,
alteram, quam nominabat, inchoari iussit. Id ubi obseruauit. U. Praeses, arrepto de proximo conclatii instrumento, discordxntes quosdam sonos sidibus edidit. Mox ille furibundus de ledio prosiliit, occisurus eum, qui gratam suam harmoniam
turbaret. Tum amicos aliquot conuocauit Ill. Praesus, qui variis instrumentis concinerent, ipse Vero aegri manum prehendens pulsum attente explorauit, eumque mox celerem mox tardum pro ratione concentus, deprehendit'; neque id ma sed repetitis vicibus obseruauit. 1 Ianifesto neruorum in circulationis organa essectus indicio. Hoc stadio praeterlapso, eum matre, sororibus. aliisque amicis confabulabatur, iisque chara-
30쪽
ctores hon intim, quilitisci m ttinc s raeci; de comtersebatur, adeo ad curate d2 scribebat t vcl hac ipsa crit arcatione si nigi Ili internosci soluerint. Tard cm lac e tumida et rub cunda, venis lite ca- pitis inflatis ita prosus i. nril mihi dorem incid re ac dormire incipiebat, sicqUe Vnus paro Xysmus finiebatur, qui sere qilotidie. eodem deliriorum ordine redibat. donec aegro a parentibus in alium locuna translato nil amplius lil. Praeses de eo audierit. Addere opportet, malum , qHod taenia e X asperabat, ex haereditaria dispolitione ortUm mille, cum hoc temperamentum aegri melancholicum, matrisque adfectus similis ei quem choream S. Viti dicunt, illud et reliqua symptomata, et quod ultimo comperiit Iil. Praeses, pars taeniae abrupta et ante aliquod tempus
Restat, ut ostendamus, qua ratione seri possit, ut nervi mutationem in aliqua corporis parte factam Iecti milibus char sterisu pulsui imprimant. Norvorum adsectiones a sola pressione deduci polle, quac vel sorinsecus adveniat, Vel in ipsis ner- vorum vasis scdem habeat, Iss. I sensam mi is g) audior est. Has autem adsuctiones ulterius et in ipsa circulationis organa propagari cf. praec.) suit cXpeditum. Si ergo nervi, in Viscerum praelertim, quibus molliores sunt, aegritudinibus semper alio modo premantur, harum quoque pressionum talis set propag tio , ut alia sit illorum in pulsum actio, dum hoc, alia dum aliud viscus laborat. Rex cra autem in partibus diverse nervos adfici, ex iis . quae superius g. go. de varia fluidorum celeritate fuerunt dicta, sponto suere videtur. Nam suos nerUi ramulosa proximis Vasis habent, h) hinc celeritas fluidi in iis moti respondebit cel critati in ipsis his vasis, ct in singulis partibus divorsa erit. Sed huius celeritatis in statu naturali, ubi libere flui- .da moventur. Dillius in latera erit effectus, hinc etiam in proximam medulla rom fibram nulla adtio. Quam primum autem praetor naturam fluida moventur, crescit actio in parietes, in subiectas adeo fibras medullares, quae notabiliter inde adsciom