장음표시 사용
261쪽
i l feta. H. tercatio,an qui tenetur,ad seruitute lineat dare saceret 'Tt comuniter alant tenerit e quonia is qui seruitutem debet,tenet pati,ut creditor eo iure utat. unde ec qui usum.
fruetu debet si fit in mora, in eo quod interest,codemnat. Sed hac sententiae quam plurimi no iniuria reprobat: quonia huiusmodi patietia in incorporalibus loco traditionis successit.' Unde sicut obligatio dadi rem corporale, traditionis natura n5 astu mit,licet debitor etia tradere
iter actum stipulamur. quaedam partis quide
praestatione natura sui recipiunt: sed nisi totadentur, stipulationi no satisfit: u luti cu homine generaliter stipulor, aut lance, aut quodliab et aliud uas. na et si Stichi pars solura sit, nos duin ulla pie sti putationis' liberatio nata est: sed aut statim repeti potest, aut in pedeti est,
teneat: ita ec de iuribus dices dum est Quaobrem ec hqres inbuctum dicitur', qui patit legatarium ut iitrui: cum enim illa patieria in coisequentia dationis ueniat,sarcii natura non seruat. ec licet condemnatio, si non detur usfructus, fiat quati intersest '. id n5 institutu est,quod possessorio interdicto erit cdueniedus. a qR E cIPIVN T.Sed cur tali casurmisssio etia petitione no est indiuidua Respodeo,cu integer homo soluendus sit, ne particularis solutio stipulatori sit dinosia: N praeter eius intentione id quod stipulatus est,
no consequat,merito contractus huiusmodi selutione tantu est individuus. quia liceratio solutione solam respicit in caeteris adhaerenda suit regulae,quae est, ut obligatio dandi, partiti praestatione recipiat. b L I BERAT I O. Atqui uideretur cotingere liberatione: quia soluens parte Stichi uidet eligere sblutionem in Sticho ergo no desbuit poste uariare.Interpretes extricare nesciunt. Ipse negauerim seluendo parte censseri ea elegisse in totu: sed in eam parte tantis,quae soluta est. nam actus qui ex tacita Dp ta .i l Titiet. uoluntate inducunt,nisi eatenus extendunt, quatinus ex palam gestis praesumitus'. .s in m. de cCAUT STAT I N.Dictio aut hic nostruat natura disiinctius, sed ex diuersita, . n. luto. te facti supponit diuersum ius 'aut enim debitor hominis,qui dimidium Pamphiliis ita in L .ca Gluerat, deinde Stichii integrii soluit, ec condicet illud, quod in Pamphilo praestitit: to. aut adhuc integru homine n5 soluit,ec interim in pedenti est liberatio. d R E p nr Ili non sorte τ i .condictione indebiti: licet alii condici ob causam n5 soluta dicatsum luc per eras si rord Glutu n5 sit quod tamen comuniter non approbatur.nam quotiescum soluitur
znj' A quod uerὰ debebat, scinde incipit no deberi,datur codictio indebiti: si uero min, , t ab As buemu P debebas codictione ob causam agenda erit '. ueluti ca legatarius soluit caus
2 - se conditionis adimplenda deinde legatu repudiat. e CIN PENDENT I .res .ctu debitoris: alioquin poterit creditor interim cu debitore agere,ut integru homine , t si putaui. det .idem est aduersus cum,qui disiuctive teneatur: ut Pet. Cr.5c Pontano uidet: in si de solui. quae sentetia plurimu quadrat uerbis legu.nel nos movet,quod alibi dicitur: si Sti,u d. decent. chum,aut N.debea,solutis quin P,edpetere creditori actione ad reliqua quinq; 'qui, bus uerbis arguitur,no posse creditore integra decem petere. nam respondenda est, consideratum ibi fuisse essectum,cum tametsi decem petat, non tamen in e Tectu ultra quini cosequitur: quia accepta teneret copesare. nec enim illud resposum principauliter attingit de iure creditoris sed solum quomodo codicere soluta n te debitor posist, ubi in alia specie selidii prcstiterit.Comunis tame sentetia aliter se habet, ut debiator hominis quavis Stichi pie presstiterit, possit nihilo minus interim in totu coueniari: sed qui distuctive Stichii aut π.debet, parte Stichi soluta,in reliqua solum parte cotieniae in priore enim casu Stichus n5 erat in obligatioe: unde soluta pie, nihil dicit solutii: in posteriore n5 ita est. Sed hac ego disserentiam no probo, cu obligatione hominis,ec disiunctivam ubi et uideamus squiparari. Et hςc in ipsis principalibus proscediit: quid uero in haeredibus sit,in seq. . attingam. Caeterum hic generaliter quaesae l. iii res. ritur, an semel nata obluatio unquam suspendatur:ec in id deuentum est, ut quatum re . desoL ad substantiai ii quam siti edidicamus : quantum uerθfit respectu executionis,
262쪽
DE STIP. DIVIS. Comm ENTARIOLUS. assA non ambigitur posse eam in pendenti si Z sicut di in pendeti esse potest, niiquid sim
turum sit,ut nascatur obligatio. cuius rei exemptu est in eo qui fructus debet,quos I I lateri g. stain fundo Trebatiano nasci hoc anno contigerit. a E I v s DE 31 coNDIT IO- - irim, eo.
N i s .in hoc tamen est differetia, qu6d cum aliqua disiunctive debetur utrunm est in obligatione: sed in debito hominis, nullus: uerum is qui praestitus suerit, reud fingit fuisse promissus. N ita aiunt
donec alius detur. eiusdem coditionis est hec coinuniter. Ego has obligas
stipulatio, Stichu aut Pamphilii dari.Ex his Tr
igitur stipulationibus nec 'h edes quide pro sor hominis tenetur in unus
parte soluedo liberari possunt. quadiu no eau quenque sub conditione, si
alios n5 soluerit ' :ita qui Sti et Liij. una, puchu, aut Pamphilu spopons et a ibia ma.dit,ad Stichu tenetur, si Pamphilum non dederit: N eode modo ad Pamphilu, si Stis chum no dederit.Solum p illam differentia costituo, quod in obligatione distuc tua, cu de paucioribus speciebus agatur, maiore affectione uident cotrahentes erga illas habuit se,cb in obligatione generis,in qua de infinitis speciebus agit.Ex qua differentia resultat aliqui euectus.Quapropter si dominus Paphili stipulet, Stichu aut Pam, phitu dari, in Pamphilo no ualet obligatio.unde quavis interim alienetur,nsi poterit in eo fieri Glutio: quod n6 rcedit,si dominus generaliter homine stipulatus sit'. Et a l. quid I. ratio est: quia in obligatione distuctiva no ualuit promissio Pamphili, cii nemo pose si ictu. infra sit resua stipulari sibi dari: quocirca uidet dominus pure stipulatus Sticha sibi dari. deses. Sed in obligatione generis n5 uidetur stipulator aliquam specie tuc co siderasse, nec
magis de uno seruo egisse quam de alio.quaobrem attendimus solu tepus solutionis, quo tepore,electione debitoris incipit certu esse, quis prcsiabitur. eo igitur tempore pamphilus dari poterit tanqua dominus rem sua in eii casum sit stipulatus, quo sua no sit. Ex eade quoq; differetia illud coseques est,ut si hominem mihi debeas N ego tecu paciscar no petere Stichu remaneas obligatus in quelibet alia praeter Stichv K b i. st unis s. quod n5 est si disiunctive Stichum aut Pamphilum debeas.nam est par causa u trius p ses si stim de habitam ratione ostendat,si promiserim alteru non petere,in totu liberaris, ne di alias p β. disiunctiva obligatio cotra paciscetis intelione fieret pura. Nec aduersus nostra hac o generalem traditione urget,quod ait Iurisconsultus ',si cum debere tibi Stichum aut γ.ec credens pure Stichum debere,eu praestiterim,condictionem mihi competere: ec γ' tamen haeres,a quo generaliter homo legatus est,si credens Stichu legatu soluerit, nocondicet g. Nam id introductu est, no quo a disseretia sit inter obligatione generis N disiunctiva,ut plerit omnes opinatur: sed quia differetia est inter c5tractu θc legata. γ' na in cotractibus soluto Sticho per errore, si debitor X. lua retrδ fingitur hSc qu i , , a stitas fuisse in oblisatioe: quia in cotra stibus coditiones trahunt retro' unde sequit, ut Stichus repetat tanquam indebitus. sed in legatis soluto Sticho,si quis offerat aliis, dehi ὰ, his no tamen fingitur illii altu suisse in obligatione, ec cosequenter Stichum indebitu, cu M ured. in legatis coditiones no trahatur retro . Superius aute diximus utril smissioni in f l.f. . serui adesse coditione, ut si unus n5 detur, alius detur. b EX HII. HAEREDES .non s32 tamen qui soluerit * rata parte in aliquo seruo, poterit interim cdueniri,antei costet . alios cohaeredes in eode seruo nolle partes suas praestare: quod in ipso .pmis lore noprocedit LN ratio disserentiae est: quia huiusmodi haeres soluit totu id quod debet ii, g t sistipa Ira,cet no prorsus ut debet .sed principalis,cu debeat toti soluit nisi parte,meritor potest in totu etia interim coueniri.& in hoc sere omnes c5sentiunt. Sed num poterit unus ex pluribus haeredibus soluere parte sua in aliquo seruo ion expectatis aliis coligresdibus,etia creditore inuito,ita Q interim non possit eum creditor couenire Et aiunt c5muniter creditore no posse cogi,ut accipiat,ne alias no cdsequatur,quod est stipu latus .Sed haec ratio procedit,cu agitur, ut plenaria liberatione aliquis cosequatur: b d. mpte nos ueror in eo dubitamus, O no alia de caula unus ex heredibus soluit,quam ut interim n5 coueniatur.Fortius in ea sententia aliquis mouebitur,quia hic probat ,haere i In uersic. iis
di succurri per aetione familiae erciscudae, ut repetat quod pro caeteris ipse soluisset. ca a. na si creditore potuisset cogere,ut parte sua reciperet,ii solidum maluerit soluere,sibi
263쪽
imputanda fuerat,qui sponte soluit,cu solutione partis suae potuisset ipse liberari.Fa ch I baeredes. s. mil. aute erciscudae iudiciu non datur, nisi ei a cogi potuit , ut solueret. Sed sorte salusi μ M. f. A. sum est huic haeredi costili sat ercisiciactione.na uerticulus,quo casa,ad huius g. prin ossi cipiti no uidet resere lus: licet alii omnes cotra aso MN Es DEDERI N T. ud si unus M aliis soluerit E t comuniter alat, sam. ercis iudicio eu repetere, quod M atris praestiterit. quod satis potest defendi cium uoletibus colis dem reήomnes dederint. no enim hex persona
redibus solutilet: alio uti pos . . . . . V
terunt coli credes ea solutio, h*redum coduio Obligationis immutatur. Et ' ne non approbare, ne ius ele, ideo si diuisionem res promissa no recipiat,uectionisAcripsi habet, extin- luti uia: haeredes promissori singuli insoliduguatur: cum enim ad Omnes tenent. sed quo casu unus ex haeredibus soli
Intineat electio, tametsi unus praeueniat, nihil caeteris obii Argi in dici est . Sed finge non cosentire eos in eiusde hominis solutione, quomodo creditori a Me re ii uidebitZEt narti ait quadocunt iudici de discordia costet, codemnatione ad aestima' ς ε p tione esse redigenda.quae sententia non placet: tum quia aduersus regula est ,ut qui' ις. ἡ .a m dari stipulatus sit non re,sed aestimatione accipere copellar,repressertim extante. HM hac. qui enim homine debet sagenere tenet at genus tauqua perit .nec debitoruinterses ti, ν f. discordia creditori nocere debet: tum etia quia sicut ipse principalis re ipsam praesta. re cogeretur, ita etia haeredes, ne mutet obligationis coditio.his accedit, et ideo haere' o L . pro perte des no nisi soluto itegro homine liberari lex ait', ne in diuersis hominibus recte parates soluanξ.at si in aestimatione condenatio fieri potuisset, solum in diuersis homianibus,sed partim in re,partim in aestimatione potulisset contingere ut solueret. Aliter ergo succurri creditori dicendu est: oc aiunt officio iudicis cogi hcredes ad cocordia. Id aute fiet uel per pignoris capione,uel etia st indictione mulctς, uel ut alia malui Per c5minatione: qua nisi in eode consentiatur, dicat iudex se esse in creditore ius eli' gendi translaturii: quod .pcederet,si partes nullo modo eligeret: sed si eligant,licet diuersbs,no uidetur ad hec remedia diuertendit, cu omniis culpa no arguatur.nec enim Pquisqua in sententia coueste magis ire debuit, quam collega in sua Rectius ergo sece. . rit iudex,si cominetur,nisi intra certa diem cbuenerint,se electuru': quo casti poterit ρ ε .. a se,. in dubiis gratificari maiori parti b N PERso NA HAEREDv n. Ubio Liud.yris ergo obligatio tras funditur de defuncto in haerede,no immutatur.quod uersi esse traq e. iij. de tu pa. dunt omneS in obligationibus. indiuiduis: n5 aute in caeteris, quas XI I. tab. lex diui dit Ego no probo regula generaliter per Iuriscosultum hic tradita, sic coarctari: non enim ex X II . tab.mutatur obligationis c5ditio sed cu liuiusmodi obligationes diui derentur,ctia in persona principalis: ut ostedi in precedeti Lea lege fit ipso iure diuir t ra q*ς cI fio pro rata . tametsi etia no negauerim quadoq; mutari coditione obligationis,si alimi π ssi qua ratio hoc suadeat.Verbi gratia: fauore aeditoris hic inductu est, ne mutet conditio obligati onis: pone ad eius fauore Irtinere,ut mutetur, certe tunc non procedet regula.quapropter quavis legatarius no possit parte legati agnoscere, pte repudiare: . . aliquis tamen ex eius haeredibus poterit parte ad se pertinente rectitare' na hic qua, t i g t 'M g tum in se est iudiciu defuncti a quo legatum est,in totum approbat, nemini pr i ii ha ab iisdἔ. dicat .Caeterii in generaliter fatendu est ide de haerede statuendii esse, quod in desunti sortib. cosututa suit. quod tamen in iuribus personalibus ': item in his quae inerti sectuu qui sol via. respiciut,non procedit': quonia ea in haeredes non transferuntur. sicut ex contrario x I. cu biredes. potior est coditio haeredis ratione ignoratiae, quς in eo praesumitur,qui in alterius lodae des pos cum successit 'adem p in his quae non ex defuncto,sed ex propria persona haeres coaγ ι qui in astra sequitur '. cfs I N G v L l. atqui magis uideret conueniisse,si consutiatu fuisset, ut hirtus. π.i . haeredes collectim omnes teneretur. nec tantii a regulis iuris fuisset digressum, cii Net i sic lG potuisset tali casu costitui, ut comoda ad omnes collecti ad pertineret.& in hoc se alio
plurimit intricant.Ipse opinor idcirco singulos insolidis teneri, ut quisquis fuerit, auque fundus,in quo seruitus promissa est ex diuisioibus pertineat, possit coueniri tacopelli ipsam seruitute praestare quod fieri no potuisset, nisi stipulator ea haberet inesolidii obligatu. dfsED Q v O c As v. id eu,quibus casibus, ut no solum id proicedat
264쪽
Α cedat in promissione uiae sed etia in promissione hominis in genere.& ita omnes sen
. ccaat in Promusione Ulae,lea eua in promusione nominis in genere.oc ita omnes len
titit. Mihi magis an erit sermonis .pprietate tueri.nam n5 uiaeo quomodo unus ex
haeredibus possit copelli, ut solidu homine praestet: cu em creditor selum ap rata portione aduersus eu experiatur obligatio enim petitione diuidua est no poterit iudex cogere,ut plus soluat, o fuerit petitu a soODV M PRAESTITERIT.
du praestiterit, peti tione habebit a coligredefamiliae erciscundae iudicio. ex quo quide a cidere posse Pop. ait, ut Sc stipulatoris uiae uelitineris haeredes singuli insolidii habeat aestio nem, sed quida hoc casu extingui stipulatione putant: hquia per singulos acquiri semitias no
potest. sed non iacit inutile stipulationem ς dis ficultas prsstationis. i si tamen homine stipula
ri: cum in fundo c5muni nopossit unus ex cohaeredibus seruitutem consitituere: sed omnia cosensus necellariussit di crebriore calculo post b I. ro parte. Bart. solet dici: hic no desier. f.descriuitute, sed eius aestimatione intelligendum : fiet enim codemnatio insolidum.& quia ille cohaeres rei soluendae s cultate non habebit,lius cstimatione prsstabit '. csterum ci retii. quia haec interpretatio cotextis uerbis no quadrat,alii aliter dixerunt. Ego,dum Iu risconsultus inquit, quo casu unus ex haeredibus,tac. puto intelligendu in eo casu, in quo unus solidum praestare possit: ueluti cu in diuisioibus inter ipsos facitis, landus ad eum perueni qui conuentus est.na is cum solus sit eius dominus, poterit seruit tem constituere.nee tali casu per diuisiones extraiudiciales familiae erciscundae actio perimitur . b v I A PER SINGULOS. Alia ratio alibi affertur, uidelicet d L . . friquia stipulatio in eu casium deuenit,a quo incipere no potesi'.quod hoc modo decias e L pluribiti. g. randa est: na mortuo testatore,cuius lando fuerat sinissa seruitus, fundus ille essicit si iusta, eod. omniu hqredum comunis. finge ergo unum ex eis insolidum agere uideretur stipulatione extingui: quia cu per ipsum seruitus acquiri stando comuni no possit,sequitur in eu casum deuenisse,a quo non potuisset incipere.sed tamen aliter deciditur: quia licet huic actori prssiari nequeat seruitus,praestabitur aestimatio seu quod sua interest: qui aestimatio licet difficulter ineat tame dissicultas praestatio is no uitiat stipulatio - . .ne. atl ita ego sentio. c D IFFic VLTAS PRAEITATIONI s. Verba Iu triscosulti in eis casum expresse concipiuntur,quo uel unus tantu agere uelit, que sen ς' sum proxime secutus sum. Comunis tamen sententia aliter se habet : nimiru ut intelligamus Iuriscosultum loqui casu quo omnes agere uelint. na ec tunc dissicultas est in praestatione tam ratione pluriu haeredu stipulatoris,quam promissoris: quia no nisi omnibus co sentietibus seruitus constitui poterit ,& uel facit imi discordes erut inter se haeredes stipulatoris,cu ad nos plineat eius loci electio, in quo seruitus costituae Ipse non arbitror recedendu a regula,ut electione demus debitoribus,nisi simplex facultas uiae in infinito fit relicta '. Nec obest,quod itinere ad praedium comune duoru
relicto,nisi uter de loco itineris consentiat,seruitus no acquiritur .quia licet requi, in cucti seriratur cosensus utrius*,cu locus c5stitui debeat utrim comodus : non tame sequitur, R t quin haeres ipse eligat. Enimuero admissa comuni interpretatioe dubitatur. finge singulos haeredes stipulatoris egisse ad uia,N unii succubuisse,nuquid ea sententia alid sobertim Cynus Alexanderoe obesse aiunt .aa seruitus no nisi omnibus costitui po test: victo aute non potest costitui: nulli ergo c6stituetur. Caeteri contra,quod est uestius: na qui succubuit ius aliquod in seruitute no habet: quia sentetia facit ius .quas lithreisu in propter colicredibus nocere no poterit. At' si in reru natura no esset, tametsi ex si de μι. λαι late debeat cohaeredes sinere ut st eos acquisita seruitute de facto utatur, alioquin taregula est, sententia nec idesse alteri aec nocere Mi ea lata sit de seruitute iam consti, tuta .quia in ea uertatur ius in rem individuum, merito omnes assici .ad quos res m l loci. .si unpertinet. d sl TAMEN HOMINE N .Finae te, qui mihi hominem in genere O M. Miniseras,decessisse,relictis haeredibus: emcdtra alique eom egi succubui, uel alia μ ιque eoru per accepti latione liberavi: num c teri,si soluant pro portionibus suis in eadem specie.liberetur di lex est liberari.Nec hoc casu quicqua est in suspense: in alios Υ a quin
265쪽
quin si obtinuissem liberat io pedere donec uictus in eade specie satisfaceret.& ratio c n L pro pre. eliquia hoc casu non possum conqueri, me quod stipulatus cstem, non esisequi'.nee enim hic periculum est,ne ille cum quo egi,uel que liberaui, in diuersa specie soluat, cu in nihilo teneat.Quapropter si ponamus me succubui si quia suerit mihi salisseao itam' p* istum o arbitror alios liberari, nisi eade in specie satisfaciant: licet aliqui recetiores
tis certe futilibus. af E GEsRo, di succubuero. quod ostendunt sequentia: si enim pars dutaxat caeteroru oblis gationi superest, ergo pars illius,contra quem eii ac tum, non superest: si no superest, conseques est, eum liberatu, Ac .me succubuisse . Potest etiam ea sentetia defendi, ut ex simplici actionis inteliosne dicamus, ceseri creditoretus, cu uno ex hyedibus promissioris egero, pars duntaxat caeteroru obligationis superit,
ut exolui possit. Idccp est, si uni ex hac redibus, hacceptolatu iit. idemcp est in ipso promistare N in fideiussoribus cius, qS diximus in hac res libus. Ite si in facito sit stipulatio, ues uti si ita stipulatus suero, per te no fieri,ncss perfils rcde tuis,qud minus mihi ire agere liceat,& ustius ex pluribus haeredibus .phibuerit, S tenes
sibi praeiudicalle nisi aduerssus omnes egerit,ues per testatione suit ius reseruauerit. Nec obest, quod si per recespitone solutio is ab uno facta sibi tib praeiudicat multo minus p Gla petitione: quia ν in . ri bara. ut reciperet Iblutione,etia inuituS Poterat copelli,ut probaui superius'. sed ut contra unum tantu ageret,no Porerat,meritor per actum uoluntarium his quae in fauore sui introducta sunt,uidetur renuntiasse.Minus cita me mouerit Q sola petitione non uis ς l. r 1 c. si detur facta diuisio inter duos reos debede': quia cu illi omnino insolidum teneantur. μεμ difficillim liberantur: at in casu nostro pro parte quilibet tenetur. no opinor tamen a priori exposition quam omnes Probat,discedendum. b AccE PTOLAT vns a T. qua ratione fit,ut si dece,aut hominem mihi debeas: ec ego quin* acceptorule Drim soluedo dimidi i hominem libereris .non enim hic solutio in diuersis speciebus dicit facta,tu quod accepti latio non niti a uolente fit,ium Q est remissio seu donatio e pRo Misso RE. Accursius, ta Alexader generaliter accipi ut,ut omne quod dictum est supra de ipla principali habeat locum etia in fidei utaribu : qua rationeta acceptilatio facta promissori. erit fideiussbribus: sed Socino ec Iaseni uerius uia detur, ut uelit Iurisconsillius ea, tuae de Finitiore N eius haeredibu dicunt, locu sibi uedicare eita in fidei uitaribus: na sicut obligatio haeredum diuiditur pro rata,per Iogem xii .rab. it obligationes fideiustariae ex epistola diui Adriani di quapropter si unus ex fidei bribus fuerit uel sentcntia,uel acceptilatione liberatus , caeteri dum partes suas in eode homine soluant,liberabuntur: in qua sententia 5c nos accedimus. dfi TE 11 si I N FACT O.Superius tractatu est de obligatio ibus, que in danado consistat superest ut uideamus de his, quae sunt facti.sed hic dubitatur, propterea quod insta adducitur,pro ex eplo,stipulatio habere licere quae ad ius non ad facta rei l. stipularis i ta fertur . Doctores no extricat,quauis dissislutio sit euides: nam lice stipulatio in factos .hi et, iura, cosistit.n5 enim ex ea transfert dominiit,ut possit dici respicere datione quavis in ea sumat haec interpretatio, ut cui promittit habere licere,intelligatur imissum haberelictrede iure. ef PE R TE NON F ι E R I . haec stipulatio meri facti est cum uerba factum respiciat,scilicet ire agere: quod generaliter procedit: alioquin si uerba tuaris ad cereiae,secus esse ut si quis uia uel ius eundi stipuletur. ssu An REDEM.nili id suillet expressum,hcc stipulatio' ad heredes n5 trafiret: quia meri facti emat ita se habet comunis opinio: quod veru est,nisi pro seruitutis iam costitutae conseri ratione suerit interposita. g T ENENT UR. uidetur enim inter contrahentes actit. ut ex factio unius etiam caetcri obligentur: cum tantum praeiudicii, unius prohibitio x I. de pupillo. ascrat,quantum si omnes prohiberet: dubium aute non est,quin potuerit desunctus f si pruriu.su haeredes suos ita obligare.quapropter si stipulatio a defuncto no proueniat,alter alterra, δε oper. tius facto n5 obligatur ' eadem, ratione si unus contraueniens nisi pro parte obsit, η' irat L ath non tenentur: ninc in re deposita si unus ex haeredibus dolum coniiuat, selus tes
266쪽
DE STIP. DIVIS. COMMENTARIOLUS. asyA netur quia Integrum praeiudicia non fit creditori cui fatua est actio ad rem restituendam aduersus coli eredes: licet huc articulum vanissimis ambagibus Doctores nostri Infarserint. a REPETE N T. quotiescun* ergo alienam culpam aliquis praestat, quissimu est ei succurri ut a delinqvdie repetat,quod eius causa prςstiteritiqua proapter si aliqui municipes clarigationem,seu ius prsnsionis repraesalias uulgor uocant aduersus finitimos decreue
fi44 tur quidem & cohaeredes eius: sed familiae eraciscundar iudicio ab co repeteth, quod praestiterunt. hoc & Iulianus, &Pompon. probant. Contra aute si stipulator decesserit, qui stipia latus crat sibi haeredi* suo ire agere liccre: Scianus ex haeredibus suis prohibeatur, interesse dicemus,utrum stipulatio insolidum commilitatur, an pro parte eius qui prohibitus est: nam
si poena stipulationi adiecta sit insolidum cosmittetur stipulatio. sed qui no sunt prohibiti i
doli exceptione submouebuntur. si uero poena nulla posita sit, tunc pro parte tantum eius qui
prohibitus est committetur stipulatio.
praestari, silccurretur capto,
aduersus illos si causam descreto dederint: quod omnes ita accipiunt, si alioquin tu ista ex causa ius pigneratios nis decretum fuerit . missi, et Arg . . Ii m ite secialibus, di admonitis finitimis, nisi iniuria abstinerent, re male saeia emendas
Et sic quantuncunque sit, quod fuerit praestitum. Visceamus ergo quatenus proflmissoris haeredes uersius stis
pulatorem teneantur,ta proportione hqreditaria tener ex responso Catonis proditu est quod uidetur huic texa a s.cao.infra. tui admodum conuenire,dum dicitur,repetent,quod prcstiterunt: nam si tenerentur insolidum solus qui solidum soluti siet,repetere pion omnes: nisi dixeris omnes repotere,ctis quo aduersus omnesstipulator egerit: ut ς portioibus I, creditariis, id quod sua interest,consequeretur: non idcirco tamen consequens est,quin possit unum inmalidum conuenire . quam sententiam ipse fere ueriorem arbitror. Nam N alibi lex ait: b dibrie es. quoties singuli haeredes insolidum tenentur,samiliae crciscunde iudicio cautiones ins in illa. terponi debere subditurq3 exemplum istius stipulationis, in qua uno prohibente ins solidum comittitur sitipulatio. Sed N Iurisconsultus in cxecutione obligationis, cum aliquam speciem tradidit let',in qua totum peti necesse esset nec nisi solidum praestari e tia σο οβposset: hanc stipulationem in exemplum adducit. Nec ab hae sententia dissidet Hara ne s sic 'ratolus qui in Catonis resposo in v I. lGne,scribit. quoties stipulatio ad haeredem non sest , Liranseat,sii eius fiat mentio non pro parte haereditaria, sed insolidum committi.qua ratione si promisero aec per me,nec per haeredes meos fieri ut tu uel haeredes mi offendantur committetur stipulatio insolidum aduersus offendentem, di eius cohaeredes.
quam sententiam N ipse sequor: licet alii non nisi pro portionibus haereditariis coma
mitti communi calculo existiment. nec nostram sententiam Catonis responsum ops pugnat ut ibi disseram. cfINSOD DUM COMMIT TE TvR. Et hoc senitentiam nostram confirmat.Sicut enim stipulatio committitur insolidum, uno ex hesredibus stipulatoris prohibito : ita debet comitti aduersus unum ex haeredibus prosmis loris prohibent .ec communis expositio ridicula est: ut accipiamus insolidum, id est,a portionibus haereditariis. d fD O LI atacEPTIONE. Nisi haeres proahibitus iret ad landum haereditarium communem. nam tunc uidentur omnes prolii biti cum aliorum quoq; nomine ire agere uideatur: quod Bariolus ait. sed id ego noprobauerim: tum quia nimis coarei arentur uerba legis, tum quia cum omnes eundi agendi sacultatem habeant, quemlibet principaliter sui causa ire credendum est: nec uillitatem sundi uerba stipulationis respiciunt: quae, ut supra diximus non ad seruis tutem, sed ad merum factum reseruntur. e NOM IT TE TVR sΥIPVLA Ti o. quia amplius sua n6 interest: haec autem promissio cum sit faeli in id quod in di. sipuuiis. terest committetur'. licet sinam quo ipsum etiam post moram possit peti, con in uersiae cude natio tamen redigetur ad aestimationem, quod N Accursius sentiti sumis,υραν Α IDEM
267쪽
IDEM I v R. I S. a L IcBRE. Sed cum haec stipulatio idem quod controueri c. stam non mouere contineat ,cur diuisione non recipit sicut illa stipulatio amplius non agi .Et Angelus Sociniast secundu naturam rei in cuius conseruationem intersponitur interpretari eam crediderunt: quod ρbo dum id sciamus, solitos fuit se ueteres hac stipulatione sibi in emptionibus cosulere .merit δ igitur huiusnodi cautio diuisionem non recipit: suia
Dein iuris est in illa stipulatione, mi
eius contractus indiuisa est natura. Idemq; dicedu est inb Leum exeavis imputatione de defendedo . quae oc ipsa propter cuictionem interponitur. b H i cNON Q. V A E R I M v s. Poena committitur, tametsi non intersiit, ubicussi contra
stipulationem directo delinqtiatur': tum enim maxime fides uidet contemni: ii uero
obiter, Nper obliquis c5tras fiat: non c5mittie, nisi intersv l.a uersus f. sit . quapropter si unus ex pluribus haeredibus stipulatoris.phibeas licet alii mero iure ad poena aganta quoniauerba stipulationis hoc uia dent inducere,obstat tamen doli exceptio: quoniano ea uidet i ut lie intelio cotrahestiis, ut omnes cssicaciter agere possint: quoties n5 tantuab uno praeiudicat,quatum
hi, heredit meo habere licere. Sed lisc disterentia illam habet ratione, quod ubi unus ex ligredibus prolii,
betur, no potest coheres ex stipulatu agere, sius nihil interest, nisi poena subiecita sit. na poena subiecta esticiet, u t omnibus comittat: quia- hic no quaerimus,cuius intersit. Enimuero ubi unus ex haeredibus rhibet, omnes tenent haea redes,interest enim .phibiti,a nemine rhiberi.
Adem dicemus & si dolum malum abesse a te, heredech tuo stipulatus sim: & aut promissor aut stipulator pluribus haeredibus relictis decesserit. Cato libro XV. scribit: Poena certae pecus
ab omnibus. In stipulationibus ured praetoriis, aliis p iudiciis in Abus sola aeutaso
seruatur, no comittitur unqua poena nisi intersit.satis p est uel modici P V m latisi est uel modicum interesse, ut integra poena c5mittatur: quod Bariolus sensit , dicitur p stipulatio poenalis,ubi ad promissum est,si ita factum non fuerit licet non sit additu poenae nomine dari,aim ita comuniter dici silet: re icitur in eoru sententia, qui subditam promissioni facti stipua lationem non committi,nisi quatenus interest,aiebam.haec enim stipulatio,promittis Titio dare centum,facti est .ec tamen in ea poena committitur,quamuis non intersit. l. liber hora ' Angri Dic Enus . e HAE RED E .cii haee stipulatio,dolum malum ab esse,ad haeredes traseat, non ne hqredis metio superfluo adiicitur di ira comunia ter creditum quod sorte uerum no est. nam qui in promissione secti etia haeredis men
LIBRO XV. Hactenus de principalibus dandi, sectedim obligationibus dictu est: nunc .psequitur Iuriscosultus,queadmodu stipulatio poenalis subdita cotractui comimittatur: in quo articulo Catonis dictum extabat, distinguentis, an facto indiuiduo apponcretur poena,ut in stipulatione iter fieri, ec pro portione haereditaria aduersus omnes: an facto diuiduo,ut amplius no agi, di pro portione cotrafacietis,poenam c5amitti. Sed in hoc dubitat Iurisconsultus,an stipulatio ista,amplius non agi sit consors mis illi,per te non fieri,&c. Concludit m non esse similem: sed potius illi,Titium haesredemi ratum habiturii: N ita serὰ se habet comunis sententia quae contextis uerbis minime: congruit. Ego noua declaratione arbitror responsum id esse percipiendis. Distinxerat Cato inter promissione facti indiuidui qualis est iter fieri, ec promissionem diuidua,ut est,amplius non agi: addiderat in pro exemplo stipulationis indiuiduae stipulatione,per te non fieri, nec per haeredem tuum, quo minus ire agere liceret. Non Probat
268쪽
DE STIP. DIVIS. COMMENTARIOLUS. acia probat hoc Paulus Iurisconsultus: quia uideretur potius ea stipulatio similis esse illi,
Titiu haeredem p ratii habituru: quippe in utrassi mentio heredis habet.Tandem descidit no dine simile alicui illarum: na in stipulatione iter fieri comittitur poena ab uno cotrafaciente aduersus omnes O portione hereditaria: in stipulatione uero per te, nec per haeredem tua fieri c. comittitur cotra omnes insolidum. At in stipulatione amaplius no agi comittitur,niss
ilis sinissa, siquid aliter facitu sit mortuo pros
miliore, si ex pluribus heredibus unus contracb cautu sit,secerit,aut ab omnibus haeredibus Poena comitti h .p portione haereditaria, aut ab
uno O portione sua: ab omnibus, si id tacitu de quo cautu est, sit individuum ueluti iter fieri,
aduersius co trafaciente pro sua parte tantum in stipulastione uero Titi ii heredem uratum habiturii comittiturno Pro parte, sed insolidum
aduersus eum qui deliquit. duo ergo ex epta per Catos nem relata defendutiar: duo
alia per Paula explicantur,ta unumquodq; diuerso iure terminaturi prosecimas pest Cato cum simpliciter facta est promissio per principalem: at Paulus eum attingit casum cu de haeredibus quom nominatim cautum est, dilucidiust haec infra explicabuntur. c A τ o. de Censos rini Catonis filio M. Portio Catone est accipiendum,qui egregios de iuris disciplina libros reliquit ut A.Gellius libro Na I I. cap.XV l I I. autor est. Eius meminit NPomponius'.fuit autem ec alius Iluriscdsultus,Fabius Sabinus,qui sub Alexan.Imiperatore floruit,ec Cato sui temporis dictus est. scripsit epistolarum libros octo,& ius ris ciuilis tres,ta singularem ex Proculo: ut proculdubio male sentiant qui Catonem Vticensem hic intelligunt: cum ille non Iurisconsultus, sed Stoicus fuerit. a cER T A E p E c v N IAE. quid si in eoena deductu sit aliquid indiuiduu: puta, promitatis iter 8c nisi dederis,insulam aedificare spondes N c5mitti stipulationem insolidum aduersus omnes proditu est'. quid si principalis stipulatio diuisione recipiat: ueluti,
promittis amplius non agere,di si egeris promittis itere comittetur quidem ipso iure stipulatio insolidum aduersus omnes : sed compelletur actor, qui poenam consequi uelit osserre aestimationem pro parte aliorum cohaeredum, qui non contrasecerunt β.ta hoc ne poena delicto sit grauior 5 ita communiter aiunt.Ipse alias deprcendi prospter indiuisiam rei naturam: tametsi aliquis in parte tantii delinquat, in totum tamen plecti nee in id deueniri ut actor aestimationem aliquam osserati quapropter N clientulus si ex culpa sua beneficiarium fundum amittat, lucratur dominus etiam empo nemata, quae a solo diuelli non pollunt: licet si separabilia essent, non lucraretur' nam di fatis nouum est, ut teneatur actor offerre aestimationem, cum de hoc nihil sit cautum. b PRO PORTIONE Is AE R E D I T A R I A. Nam cum poena inquantitate consistat ea obligatio per legem N M. tab.diuiditur, quae omnes obligartiones transfusas diuidit.quapropter in stipulatione per te, nec per haeredem tuu se ri, quo minus mihi ire agere liceat: arbitror poenam insolidum non pro rata commit sit,ut superius disserui. quia huiusmodi obligatio no est transsu a nee enim obligatio per te non fieri, quo minus mihi ire agere liceat, ad haeredes transmittitur : sed ab ipsis haeredibus incipit,nec hanc π II . tabulae diuidunt: quippe id diuiditur, quod unu suit: at haec nunqua fuit una,imor ab ipsa origine in singulos haeredes diuersa inicipit. 8c quamuis possit haec stipulatio dici haereditaria', quia per defunctum fuit haerredibus quaesita non tamen consequens est eam diuidi eum, ut dixi nunquam fuerit una. Nec nos mouerit, quota in obligationibus dandi haeredis mentio ex abundanti adiiciatur . nam quoties a defuncto incipit huiusmodi obligatio uerum est heredum mentionem superfluere: cum etia si de eis nihil specialiter caueatur,ad heredes transeat sed in proposita quaestione obligatio poenalis non incipit a defuncto: imor est ac cestoria promissionis facti,quae cum in haeredibus incipiat, meritor etiam poenalis ab eisdem incipit: post negligentiam enim in priore adhibitam poenalis ipsa nascitur. est TER FIER i. sterni uiam N praeparari. N in hoc consensum est: licet antiqui de iure seruitutis acciperent: quod no c5 uenit: cum lex facti esse hanc promissionem dicat. In seruitutibus ueror ius principaliter, non factum uersatur. nam ec cum de sosuit uteb l . . deinde
e I rescriptu.de his quibus ut indig.
f i s.f. quavis. supra, de his quae in fra
si vasallu hic finit lex b d.Lstipulatio
269쪽
ior D. ANDREAE ALCIAT Iuitute agitur,solent Iuriscosulti aliis uerbis uti ueluti iter dari,iter constitui ego a sis ci ti f. de his qVi gnificatione uocabuli non recedo : iter enim fieri nil aliud est, quam ire . af NON deae. uel et . Ei E R I. Antiqui codices n5 habent haec uerba: unde suspicor, ex glossemate aliquo in ipsum textum desultaui iste. forte enim paraphrastes aliquis dum prscedens exema plum declarare uult, apposuit haec uerba,vel non fieri, ut ostenderet stipulatione iter fieri, sermonis compendio
re liceat.&ab hoc nec c5mu xcli, δb Omnibus quodamodo factu uidetur. nis sententia diissentit . recen At si de eo cautum sit,quod diuisione recipiat,tiores interpretatur non fieή ueluti i amplius no agi, tuc eu haerede, qui ad
riscilicet iter ut haec stipul/ uersus ea secerit,pro portione sua solii pQen
tio quandam liberationem a C C cseruitute contineat. b Bm Uullam seu o M N i B v s. Atqui lulianus ait': si neq; per te, neque per haeredem tuum Titiumst μοι fieri,quor minus mihi ire liceat,stipuler: tisi solum teneri Titium si .phibeat,sed etiam cohaeredes eius: N tamen non potest uideri hoc casu eos prohibuisie, nisi respondeas alia ratione eos teneri: cii in proposita specie defunctus in eum casum eos obligauisa se uideatur,quo Titius prohiberet. c v Ο D A Μ Μ o D Ο. Sed cu fictio ex squis late descendat,nonne iniquum sui alterius culpam alterum praestare M aliqui recentiores,cohaeredes in essectu non teneri uersus stipulatorem existimant: sed liberari,si
actiones aduersus eum, qui co trafecerit,cesserint.quod ridiculum est: non enim colisn B sit. instJ.f. redes tenentur, quia actionem habeant, ut eam cedendo debeant liberari'. nee uideo struu tuu im. quas actiones possint cedere: cum eas ante non habeant quam ipsi soluerint.nam etsi prudes. si r haec uera eissent, non postent cohaeredes, quod praestiuissent familiae erciscundae iudiatum pet. cio repetere': cuin illud iudiciu non nisi ex necessitate soluetibus detur. at ipsi necesso fari 3 soluissent, si poterat cessione liberari.Unde uerius est consuli stipulatori etia se, ....1 aduersus cohaeredes non delinquentes: quia ita couentum est: ec uerbis stipulationis p ρ- istud inducitur'. ec summa est aequitas,ut quod actu suit,obseruet: praesertim qua ' soluetibus deinde prouisum sit familiae ciciscundae iudicio.d A Μ PL I V s NON A G l . Cum .piratissum est amplius no agi ad re diuidua tunc dubium n6 est,quin licesipulatio diuisione recipiat. Sed finge me spopondisse, amplius no agere ad speciem indiuidua puta domum nunquid hoc rasu fit stipulatio indiuidua oc Bar. esse existiam auit: quoniam mortuo Miniinre,relictis pluribus haeredibus, si unus couaueniret obtineret parte domus,& iolueret poena: quo casu stipulator eius respectu poena tantum cosequeretur: respectu ueror aliorii a parent stipulationi, retineret parte domus:
sicin in diuersis rebus cosequeretur quod est stipulatus.quod quide inc5ueniens est, , , di adsurdui 'Sed tamen comunis sententia alito se habet: non enim stipulator in Qq absurdum incidit nisi uolens: cum possit c5trafacietem exceptione repellere. sibi erago imputet,qui exceptione stipulationis agente no submouerit. Unde coseques est: r l. eui funius. ut quavis soleat conditio praecedetem actum reddere indiuiduit , tamen in hac stipud condi. er lationς,cum stipulator poissessioni rei incumbat,ec possit agente exceptione reiicere,
demon. uidetur actis,ut eatenus csimittatur poena,quatenus contrafactum fuerit'. nec enimi IV. .f.insti, tunc aliqua fit stipulatori iniuria: qua ratione si sorte promiseris, ec ea non soluta poema. nam nisi integram sortem hqredes tui soluerinlipoena in totum cdmittetur.quoniam aliis fieret manifesta iniuria stipulatori: qui ea rem integram non habeat,inuitus das innum patitur: quod in casu nostro non est. N hoc uerius est licet communi sententia
distinguat Doctores inter obligationes dandi di faciedi: ut in illis nisi solidu detur in
totum,ic aduersus omnes poena committatur: quod non est in factis cum facilius sit .. . pro alio dare,quam sacere.quae opinio nunquam mihi probata est: cum tam secile fit
- . . pro alio ficere quam dare, dum de industria personae actum non proponatur . cum. is a sti, cit m uidedmus in factis quoq; aduersus omnes poenam comitii: ueluti si sententiae i. i, arbitri paritu non sit,parcre enim facti est. His accedit,quod etiam uulgo dicitur, utu obe. Ira ea poma exilietur satis ei se uel a quocuno fieri': quamuis promisser ipse non faciat. sed sau. iiij H. o. haec alibi diffusi .Caeterum hic tradit,stipulatione amplius non agi,este diuiduam:
270쪽
' A quid dicemus eii quis tenetur defendere: quid in eo,qui promissi non excipere quid item in eo qui mihi tenetur ad agedam aduersus aliquem' cec huiusmodi stipulati, x Bret .infra bnes secunda naturam rei iudicantur,cuius causa interpositae sunt.Quapropter si rem ii 1.MI q. uendita promiserim defendere,si in consesseria promiserim non excipere si in uendiatione rei haereditariae,quam indivisam cum cohaeredibus habebam, emptori promisedem tuu,qud minus mihi ire agere liceat. Ned rum, uel comunem ca alio
uideamus ne no idem hic sit, sed magis idem . libent quod in illa stipulatios diuulis dςm F eius niunione piatio sua esset . et tara
qua ratione cum unius ex initia m.
Dciis in cosetaria exceptio caeteris prosit 5c cosequenter in totu stipulatori praelii, a uocis sim dice merito in tota poena ebmittitur:ec in his atri quom cosentiunt. quaobre si quis sis in i *mitteret amplius no agere ad seruit tem costituta, di eo mortuo unus ex plurisus haeredibus ageret, comittetur in totum poena'.quonia actio illa in totum prsiudicat, b v re in seu compellatur stipulator illi soli seruitute permittere: quod no est in seruitute cosmi νη - 'tuenda.no enim soli contrauenienti seruitus constitui potest . a RAτio v Μ. ς iro I ri Cum enim factu sit indiuidua, oc nisi insolidum peccari no possit uidetur inter cona ες b 'trahentes actu,ut uno cotraueniente Omnes teneantur: quapropter poena comittit,
tanqua codiuo stipulationis extiterit . His accedit,qu in indiuiduis quilibet hae, i res repraesentat testatore insolida .b NON POTERIT. Si ergo nihil praeiudi catur,tametsi aliquis contraueniat,al i non tenebunt:quapropter si decesierit qui dos mum aedificare promiserat, dummodo unas haeredum in totum aedificet, alii non inci dent in poenam,idn uulgo dicitur: quod si Titium lc Maevium liberos esse iussero,si insulam aedificauerint,alter qui solus sdificauerit,erit liber : qui enim non edificauit, s i si iti subfi .
sibi imputet: cum ob eius mora c5ditio pro desecta habeatur, quae in eius fauore sue ' dema.test. rat adiecita: at in casti nostro coditio fauore stipulatoris respicit. e s v T iN ILLAI TIPVLATION E.Sic habet antiqui recetiores p codices: at in Pandectis Etrusticis simpliciter scriptum est, illam stipulationem. unde magna erroris caligine obtes s est Ludovicus Bologninus: cuius interpretationes perlegendas otiosis tantum relinquimus. Ego non arbitror Latind dies, peccari illam stipulatione,id est in illa sit, putatione uicet Graeca figura activo in uerbo id admitti posset: a qua tamen elegas, ta perpolitus Pauli stylus plurimum abhorret . quapropter non censeo temere mustanda, quae tandiu obtinuerunt. d C HAEREDE M TV v M. Indeterminata haec pronuntiatio plurali significationi aequipollet. hinc si constitutum sit,ut homicis da decolletur,nisi pacem habuerit ab haerede,ab omnibus habenda erit: atque ita saeupius responsum est licet alii aliter uarijs altercationibus φ. e Cis Ic S I T . Ad pro' et is xiij. ώβ. ximius reserendum est,uidelicet ad stipulationem per te non neri, neq; per haeredem Baris. tuum, dic.non enim uidetur idem esse cum stipulatione iter fieri , sed potius cum sit, putatione, Titium haered cm que ratum habiturum. utrobiq; enim mentio est haerescis. s TIT iv RA ER EDEN Q.VE. Stipulationem hanc praetoriam esse Bartol.existimauit: traditin in praetoriis stipulationibus, quoniam in eis multas pressertim attenditur,etiam si indiuiduae sint,poenam non nisi aduersus contrafacientem, pro rata portione comiti quoniam Iulianus inquit omnes praetorias stipulationes b tmnae s. g. eiusdem interpretationis esse: ut non quaeratur,nisi stipulanti pro parte sua eodem p Mi -Hle modo comittantur: siue a parte actoris,sive a parte rei plures heredes extii silent. Sed g in il ego in utrom distentio: na promissio rati per procuratore praestita,ipsa uerer est praestoria: at hic non procurator,sed dominus ipse promiserat se ratum habiturit. Nec Iu. Iiani responsum recte ab eo perceptu est: non enim hoc ibi agit Iulianus ut de transsula obligatione loquatur sed simpliciter ostendit, quavis in praetoriis stipulationibus,rim ad diuisionem agere,me mortuo tenebuntur omnes haeredes'. oc uno contrasas alteri