De clausula rhetorica quae praecepit Cicero quatenus in orationibus secutus sit [microform] : ad summos in philosophia honores ab amplissimo philosophorum ordine Academiae Wilhelmae Argentinensis rite impetrandos

41쪽

9 33. 3 37, 93. Atque iiii id utra lue fornin eundem unierunt coni plet, luantillauni casui tribuendi uia videtur taui euscriptoreui variandi causa Diodo linia Diodo illaui docet ad-llibuisse ad coniicienda clausulas aequo modo adaniataS. In altera contra classe ubique non sine consilio ut videtur oratoris breviores tantuni formae Suritatae Sunt, luippe qua ratione essectu ut sit ut

α tarditas verbor uni litus luani quaternis Syllabis longis constantium scit si plene scribuntur illi0ad seri possit imminuatur' evitentur ingratiores vel vitiosi dispondeir ascendentes iambi ni utentur in dilr0chaeos suavissime

cadentes.

Ad suas speetes illustrandus liceat exscribere omnia tuae lue Xenilita Sunt auteni laec

Ad αὶ non invitarunt Verr. IV ut 25 Si coniurassent Sull. 30, 5 misericordiam de elui arunt est . . li Tl Oml,eio coniurasse Milon. 24, 65 villa deelamasti Ant. ILIT, l2 metu perturbasti ib. 3l, TIunias exstieetasti ib. 39, 00 Ad ' dicere audistis Verr. IV 37, 2 iudides audistis Verr V l 54 hominem reservasti ib. V 26, TenuSamque cogn0stis ib. V 4 90

non retardarunt Cn. Pomp. I 4 40

ius0lentiamque iactarunt Cat. II 9, 20 tute legasti est 33Saepe Servasset ib. 67

ille servasset Mil0n. 37, 102 illumque laudarunt uli. 29, ltemporibus errasti ut II 9, 23

lintrono adoptarunt ib. I, 107. Singularem tuendam sibi Vindicant l0cum exempla quae le

qui peccarint; est. publicum iso ornarat ib. 44 civi, tuto delerunt, Caecil. 20, 64 patronum adoptarunt , NH0rum exemplorum par breve forma amplexa esse Videtur, quianieliu Sedent, quam tuam ne plenae quidem formae a bonis elausulis alienae forent, sicuti Seriptum legis occabione pri-

funerit lig. 8, 25; ib. l2, M publicae condonaverisi Verr. IV 24. 53 oppidum compila norit; est P anto iuraverit. Ad pr ierearat Rose. 14, 2 lituis iudiearit ib. 37, 0T contaminarit ib. 40, 1li; etiam qui adprobarint Verr. IV 30 6S remedium compararat ib. V 10, 26 custodia iudiearit Cat. I S, 20 causa iudicari ib. V b, 10 commodis c0gitarit illi. 23, 5 partibus devorarat est. β 23 impetum cogitarat Milon. 20, 30ecidere cogitarint est. β 2 patriae nominarant ii, g 12 laut saetum improbaritant. ΙΙl2, 29. s. etiam pro Arellia 6, 12 retardarit, eicit.

Duo tantuni huic orniae obstant Xempla Sine dubio c0rri genda uero rius iudicaverit Verr. V, b, 19 et furore revoca

norit Cat. 9, 22 atque utrumque eo minus dubito quine librariorum ineuria ortum Sit, quia formam -- l . omnibus temporibus . alteram ipsa in optima peri ido quanto studio Tullius aptarit probe scimus ceteris que huius rei exemplis confirmatur quae sunt morte igilarat

Cat. III 3, 6 et occidere poli ti Rose. 40, 1l6 Scribendum igitur esse censeo Senerius iudicari et furore renocarit.

42쪽

Ad teritam classem resero haec exemphi

quae ubi corripiuntur, heroicam e insciunt clausulam anulue pessimi generis excellia Voce extrema piae si torrit, itur

nunquam illam exhibet formam nisi i intractam concupisso pes Fr0hwein l. l. p. 9 ob eandem causam potius ad irimam quam ad hanc de qua agitur classem reserenda sunt exempla nefarium condupisti Cat. I S. 9

. . . XpetiSSet Areli. 10, 2b cf. Froh vein li. 0. Fortiisse diutius in his rebus detentus sum, suam instituta ratio postulabat, sed periluam mea intererat tibi iei suadere Cleuronem e0nsilio et iudicio duetum modo longiorem modo breviorem formam praetulisse, ne raematurum me iudieium adere pineris tribus tuae huic normae adversan tu exemplis

summe cupierunt Rosc. m. b, ι.Λceedit quod eorrepta pers. III pers phir sornu verbi cupiondi praeter hunc locum nusquam apud Ciceronem occurrit et Verr. I 27 6 in ipsa clausula unice rectam legimus sormam mecum cupinorunt j. Librariorum igitur in seitiae et studio brevissimam tuamque formam seribendi talia vitia tribuenda sunt, pialia licet deprehendas satis multa in poeta-

ij g. salso labet petierunt quae Ornia in mediis enuntiatis haud rara est veluti de lege agr. ΙΙ2, 3 17 44 alibi cs. Neu MFO mentelire . lat. pr. ii II p. bl sq. Iam probabis . cum Optima periodus heroica clausula immunis sit, scripturam illam IIalmi pro Archia IX praeconium iaciae patiatur, quamquam propterne hanc rem a codicum traditione recesserit

nescio.

rtim libris manu scriptis, ubi sorma c0rrepta Scripta est, plena p08tulatur metro j. Quare equidem sorma unice rectas ieeronis anilius diutius deberi nefas esse ratus seribendum

cenSeo: Summe cupireru/ιt. Scolu cumulacrueti utrumque in minoribus membris foro olitarerunt.

er0ieae deni lue clausulae quinquesyllaba voce esseetae exempla in ptima peri0d nulla, in priori quattuordestim, quibus undestim mitiora finiunt membra nulla tamen inter rogatio in his occurrit , in posteriori ex exstant, i quibusiluattuor in sententiis interrogativis. duo in sine totarum le-gnuitur period0rum Gravi0ra igitur exstant exempla haec: re transigeretur Quinet. 5, 20 pasSuum considiuntur ib. 25 79R0setis impositae sunt R0su. m. 42 I 22 tuae consuluisses Ant. I 2, 3 veniamus ad splendidiora b. 25, 3.

roniu/nu ad plendida, quam lectionem, cum et sensu bene eonveniat et clausulam reddat optimam, amplector raeserOlime vulgatae Clausula impoNil te in exeusati0nem ducite accentus grammatici et metrici dissensi0ne. Qu0nium in ambiea et her0iea clausula diutius e0mmorari nos e00git rei gravitas, de iis suae restant clausulis brevissime agere licebit. Atilii clausula antispastica e voe antibacchia ea prae cedente trochae constans - via illa quam supra descripsimus progrediens, li0Stiluam intra lirimam peri0dum a numero b initio apto erevit usque ad 0, in medi cursu occurrit fere decies luater, in ultima pari ami88 aliquatenus auctoritate versatur inter numeros qui sunt 10 et 4. Dimidia sere pari in omnibus peri0dis rari0rem, cetera autem prorsus eandem viam percurrentem habes eiusdem sormam luadrisyllabam -l --- , quae primo cur8 serellia inquie8, Septie medio, extremo XStat quinquies. L iug0 pati relinquuntur ab hac utraque antispasticae

43쪽

clausulae bruta eae, in quibus longae praecedentis loco sungitur brevis dico sortitas quae sunt ut -- , luarum prior ineunte quidem et Xtremo cursu paululo crebrior iit universum numerum lis in multum excedit 90Sterior

eum in prima period Semel occurrat, l0ngiore cursu seredesistit. Huc Drma etiam rarior est illa quae una OnStat Voce - - - contra adeo gavisus esse Tullius videtur v0cibus luinis iesyllabis antistiasticam clausulam conformantibus praecedente l0nga ----- . Nam a parvo initio resei intra ipsam primam periodum silue ad numerum 3 in media se rei complet in extrema sensim decrescit iis pie udra vel 2. Ati pie haec elausula aullius a n ibis laudata unica est sere, luae quinqueSyllabis consorinari velit, cum praeter ditroelialeam -- - et paeanicam l. -- ceterae vix dianae Sint tuae commemorentur. Sequitur clausula dispondiaca e voce molOSSica Praecedente syllaba uiga e insuta, piae sollemnem illum cursum ita perseit, ut a numero 6 in Or. Quinet incipiens magis magis pie decrescat ita quidem, ut, cum in relis luis primae

peri0di rati inibus ter bisve exstet in optima peri0do per

humum repens numero serera contenta sit, in Xtrema rursus

crescens exitum non dissimilem redibit initio. Neisue dissi mili ratione dispondeum suo vides cursu ungi ita tamen, ut dimidia sere pari in universum crebrior sit tuam illii eum in prima periodo liminquies, in media ter, luater

in extrema legatur. Sed ut ad clausulas magis ascendentem prae e serentes naturam transeamus princiliem locum obtinet vox cretica praecedente maxime retica, rarius iambicu '- l . l. Attamen optima periodus iuulo minus priore et adeo postremis orationibus hanc clausulam amplexa videtur esse, cum primae

periodi orationes si medium spectes enis, quini alterius, tertiae senis eiusmodi exemplis insignes sint. At pie si huius

clausu hie aequalem contemplaris. luae CS -- - - - , non

dissimiles numerorum rati0nes obtinere iuvenis eirciter 5

Paulo mutato cursu languntur eae 1 0rmae, in quibus prioris brevis paries longa agit ut XSistant clausulae -- l

maiore luidem insignis est numero, minori in media et p08teriore, sed in utra lue sere pari. Illius enim clausulae numerus

in prima periodo est b, in reliquis , huius in prima , V,

in media a in poStrema. Trochaeo praecedente reticus -- - - haud fre-iluenter sed in omnibus orationibus fere uelluabiliter ita ad hibetur, ut plus bis versetur in centenis. Multo rarius creticam vostem antecedit dactylus - ---j, cuius clausulaesi medium omnium Sumis orationum ne Singula luidem exstantexen lilii in centenis Adiungo voces quadrisyllabas et quiuiiue syllabas binos iambos vel creticum cum ambo conscientes et . - -j, e quibus prioris generis in prima et extrema periodo paululo litura ut Videtur exstant exempla suam in media; iuod idem valet de posteriore genere. Restant inui genera clauSularum admodum ingraturum duo quae paeani primi et suirti vocare Solemus nominibus

vide tamen limae pag. 49 sit de hac re in invi , lu0rum ille, ubi ex voce tribrachida praecedente longa constat UM , tu orationibus tuae habitae Sunt pro Quinctio piater, pro Loscio ter, in ceteris si ab ratione pro Archia recesseris non multo plus semel legitur in centenis, ubi luadrisyllaba voce scii matur - j eadem ratione decurrens sed paululo ouulino crebrior in primarum orationum altera quinquies, altera quater, in reliquis paulo plus semel recurrit in centenis. Alter vero, multo etiam pri0re rarior, ubi trisyllaba voe sinitur M. - , si diseesseris a duabus primis rationibus, ne semel quidem deprehenditur in centenis, ubi uno vocabulo constat U--J, exceptis exemplis quibusdam primarum temp0re rationum vix in ceteris locum habet. Priusquam a tabula n0stra discedamus, iuvat respicere et e imparare inter se summas descendentium in quaque classe et ascendentium. At pie has quidem illis in universum numero superari primo aspectu liquet, quaeritur autem aequene in tribus illis quas e0nstituimus periodi necne. Nam si res

44쪽

ita oviliarata est, ut in inedia ipsa ieriodo utriu8ilue generis uii uteri longius distent litaui in priore vel etiani posteriore,n0Va luadam rati0ne conlprobatur deni pi id singularuinclausularuni rationibus plerunti lue ei sciebatur, medias orationes suntina insignes esse clausularum arte et diligentia.

Atque in lirima classe bisyllabus voces in sue exhibente rati0ne numerorum perquam variant, ita luidem ut in duabus prioribus periodis deseendentium dimidium sere pariem essetant ascendentes in extrema contra illae his superentur adeo numero. Ac ne in sequenti piidem classi constantes rati0nes intercedunt inter singul08 cuiusque peri id numeros, sed si summa cogis, apparet ascendentes superari descendentibus in lirima peri0d numero T, in media 39, in ultima 34 A. Apertissima vero longe res est in clausulis in quadri- syllabas Voces Xeuntibus, quarum Summa Si 0dem quo in antecedenti lassi modo coegeris, saeile invenies ascendentes superari descendentibus in liri0re quidem pertudo numero ii, in optima 15 in ultima 4. Similes deni pie rationes obtinent in clausulis quiuiluesyllabis vocibus constantibus, ubi ascendentes relinquuntur deseendentibus numeris tui sunt in prima parte ii, in media 29 in postrema s. Vides igitur, si a prima classe discesseris, in relii luis

eas numerorum obtinere rationes, tua optinuim illiani lue

clausulam irae se erre supra vidisti, ut etiam ex hac parte evidenter demonstretur, prioris periodi lausuliis ab anu mediarum persectissima spatio satis longo, multo minori distareeXtremae quam voluimus esse periodi.

De pronuntiatione et prosodia iii clausillis adhibendis observatione quaedani proponuntur. Quoniam in perlustrandis clausularum rationibus ad sinem quendam pervenimus, iam apte hoc loco de pronuntiatione proSae orationis tuae restant ei pa ls adicientur. Cum pronuntiationis latinae n0n pauca incerta Sint, eo maiore iure de Ciceroniana in clausulis ad metricas normas

struendis nonnullorum vocabulorum institutione prosodiaca dubitemus ponet, quia quo tempore rator ille vivebat copia exionum totius pie metristae rationis arietas, quibus anti luissimi poetae Latini utebantur, arti0ribus usque finibus eireumferibi, alia ad graecanicam doctrinam noVari coepta sunt, praeeunte in primi Catullo, Cister inis ipsius aequali. Itaque eum disseillimum sit ad diiudieandum, Cicero con

finium pias obtinens duorum aevorum quatenus a partibus stet ipso antiquiorum luatenus ae lualium, certae quorundam Verborum regulae nonnisi e clausularum usu et consuetudine

colligi possunt. Ouiei ergo me duco omnia Xempla ponderando comprobare, tuo iure ea ipsa pr080dia Cicer0nem in quibusdam rebus dubitatione non carentibus usum Voluerim, tua equidem eas insignivi. De elisa ab antiquioribus Latinis littera finali sequenti consona habemus ipsius Ciceronis Hoeum hem0ria dignum Orat cap. 48 36 Quin etiam, quod iam subrusticum vide

tur olim autem politius, eorum verborum, quorum eaedem

orant postremae duae litterae quae sunt in optimus . postremam litteram detrahebant, nisi oculis Disoquebatur. In quibus verbis rectissime se habet illud nisi vocalis insequebatur, minus rectum est, quod solis verbis in us exeuntibus libertatem concedit, tuam etiam brevis is inalis, multo tamen rarius, sibi vindieat Cuius elisi0nis eum apud Lucilium satis ubera exstent exempla, apud Lucretium et Varronem

Cisteronis aequales multo rarius iam cleguntur J in Tulli ipsius Arateis, misi quid me fugit, sexies occurri s littera abieeta in syllaba us segni VIII et XXIII: v. 25, 2, 263, 335 , bis in syllaba is uv. 9 et 2 ed. Baehrens Sed tu his exemplis perductus ubique dubitare velit de s littera

in elausulis detrahenda vel numeranda, is bene teneat e si inem illam Arateam primae Ciceronis iuventuti adsigna dam esse opud Catullum enim novae Sch0lae principem, cuius carmina seri0re aliquanto tempore e0mp0Sita Sunt, unum

45쪽

tantum exstat exemplum ab supplicium in ultimo totius eorporis Catulliani versu, magnumque intercedere diseri

mei inter hexametrorum regulas strictissimas, quae metro eo

gente insolenti0res formas haud aspernantur, et liberiorem inelausularum lythmo structuram. Immo arcendum esse subrusticum illud a prosa Cicer iniana lueuientissime comprobatur multis exemplis eam naturam et speciem prae se serentibus ut si quis finale detraxerit, pessimas conseia clausulas easque Summa ceteroqui diligentia a Tulli evitatus. Ita legis pro Quinet. 30, 3 moribus se niit, sae adimas litteram

-s en habes clausulam heroicam pessimae formae l- j, cuius alterum frustra apud Ciceronem quaeres Xemplum. Idem Valet de ceteris exemplis, quae oecurrunt Rose. 8, 2 lmilibus vinnium, est. imbus esset, ib. quam dignus rideri, ib. tacentibus dicam, bigar is, 33 fratribus dicam, Anton. I ebus senatus, Anton. II 3, 5 non satis gratu tridori intolerabile esset ion sat Ur tu nidori . Haec exempla mali rem exercent vim, quam quibus adiciam lite is quosdam min0ris ponderis veluti Milon. 34, 2 diu ra=ιdus magis, Verr. IV 10, 2 inspectantibus sustulit, Ligar. 12 37 probatissimu fratribuε, Caeci l. 7. 39 nisibus sustinere, Milon. 33 90 luctuosius ridimus, Ligar. 6, 1 cinibus con-neniret, Ant. I 13, 32 funditus sust/disti, Aut II 34 ,6 omnibus dignius, alios i ii, ubi illam de qua aratur syllabam

corripies, peiores multo reddent clausulas -- vel . t -- vel - l- -- cf. tabulam . Adversari vi

dentur ut normae dii tantum exempla clarius fuit ' Cn. Pomp. 5, 3 et laudatoribus tuis ' Verr. IV , , quibus

tamen ex interr0gationis signo excusatio nascitur cf. praeterea pag. 6 8 4. accedit quod clausulae M, quae seret syllaba us correpta, alterum in Cicerone n0n deprehenditur exemplum. Multo etiam minus de s littera in syllaba is finali detrahendo cogitari posse docent haec exempla satisi Nam quod in ipsa dactylica poesi s finalis truncandi artificium

prae ceteris poe8is generibus usurpatum est, eius rei causa sine dubio repetenda est a dactylicorum vocabulorum qua lingua latina laborabat inopia.

daret uinet. 7, 29 8 30 20, 63 et quod peto satis de Quinet. 13, 44 et taceant satis dicunt Caecil. 6, 2 l. Nam satisdaretucompositionis sormam induisse snpra . 6 demonstraVimuS, autem obseuratum in omnibus his exemplis clausulas reddit vitiosissimas l . in tribus prioribus, in quarto i-- l in extremo cf. tabulam . o litteram in nominativo ea Su et in prima quaque Verborum persona Sing. num ubique Ciceronem pro longa accepisse ex liermultis licet concludere exemplis, quorum luculentissima sunt haec Verr. V 29 7 defensio nullast Sest. inclinatio ris i ib. mentio nulla Caecit. 3, 22 delatio detur: b. 9, 6 erouδatio detur pro Ligar. 5,9mucro petebat Quinet. 13, 44 quod peto uti det ib. 21, 69

contentio ιon erat Sull. 7, 48 defendo meum quae eadem exempla, si o littera c0rripitur, in pessimas heunt sormas vel heroistae elausulae et vel vel - . es ubique tabulam . simplidem pro ii a veteribus Latini in genitivo casu nominum substantivorum in tu vel ium cadentium pronuntiatum esse non solum usu poetarum Augu8t Senescente

antii luiorum, Sed etiam m0numentorum et liberae rei publieae et imperatoris ipsius Augusti temporibus emetorum unanima demonstratur traditi0ne ij. Itaque librorum manu seriptorum vitiosae plerum pie scripturae connici flagitii beneficii, qualia vitia facillime deprehenduntur in poetarum codicibus minime nos imitedient, quominus Cisteroni unice rectas formas simplici i insignes reddamus. Quem oratorem Simplicis tantum longae mensuram numerasse d0cemur eum exemplo ab ipso ad illustrandum numerum reticum de orat. II cap. 47 183 proposit quid petam praesidi aut XSequar st quove nunc ... j, tum clausulariim quibusdam exempli ita c0mparatis, ut Si Cieer0nem duplieat i usum esse saetas, Vitii non careant. Obviam autem suerunt haec sola : Quinet. 20, 65 aurili causa,

i cs. . . uecheler, at Declination, Lipsiae 866. ' Quam parva sit in eiusmodi rebus fides codicum, ex hoc loco elucet; nam quamquam praesidi metro postulatur, tamen non omnes codi

cus in tradenda hae sorma consentiunt l habet praesidii .

46쪽

Cn. Pomp. 8, 54 impere caruit, Milon. 29 7 eriti fuerit Anton. I 22, 5 principi similes, ib. 36, 9 bene sol geretur: de lib. 22, 55 exiti fuit ei quae a nobis supra pag. sis; uberius exposita sunt Ligar. 3, 32 et ili rides e quibus

eXtremum Sententiae nostrae praeclare favet aliter enim fieret priora illa etsi minore sunt argumentandi lion dere, tamen multo meliores reddere clau8ulas, quam quae geminata, serent, luce clarius est serent enim talia ψ -l- vel qui pentametri exitus vitiosissimus est in clausulis es pag. 90 Vel - - .Qu0d ad contraeti0nem i geminatae in nominativi et abi. et dat plur casibus attinet, euius utriusque multo rarior illa pri0re est species et a bonorum scriptorum usu abhorrens

es Buecheler, Lat. Deel. p. 8 et 7 , pavea tantum incensum Veniunt exempla Sull. 4, 2 restris consiliis ' ; ib. 8, 2 sustragiis obruare Λnt. II 33, 4 auspiciis creatus Milon. 4, 10 itid gladii nolunt Verr. IV , 3 doliciis fuit, in qu0rum tribus pri0ribus i simplex nihil facit ad elausulas melioreseonsetendas, duobus posterioribus ne licet quidem iropter

nisi fuit pr0nuntiaveris . f. etiam Ligar. 6, 8 millis aliis

carere.

litteram in dativis mihi tibi sibi et in adverbiis ubi et ibi

utrum l0ngae an brevis l0eo habuerit Cistero, propter paucitatem exemplorum certo diiudieari nequit. Videtur tamen prolonga esse in mihi et tibi, siquid concludi iotest ex exemplis quae occurrunt pro Rosci 50 14 putet mihi clausust l. et de imp. n. P0mp. 3, 6 montem mihi credo ;j, pro brevi in ubi Quin et 23 7 tempore ubi sunt iluia l0nga i in hoc exemplo, brevis in illis heroicam clausulam e0nseerent reddi iotest aliquo modo in hanc sententiam Verr. IV 2. Scio tibi rendidisse.

paenultimam in pers coniunet et sui. X. Secunda Pers. plur numeri poetae interdum saetunt ancipitem clausularum quae exstant huius rei exempla n in m0do pr0babile sed adeo eertum esseiunt, ieeronem illam voealem longae instar habuisse

om in proposueritis est. T, ITesse memineritis Cat. IV l, 23 semper feceritis Milon. 36, 9 rideam quid feceritis Ligar. 8, 24.

Hae enim ratione evitantur nimis continuatae breVes, atque paeanes primi et quarti peior uterque rhythmus, cedunt paeani tertio et ditrochaeo. nihil pronuntiatum esse a Cieerone quasi sit ii permulta clamant clausularum exempla, e quibus gravi88ima

susseiat exseribere haec Verr. V 9, 4 fabulis nihil habent, Milon. 7, 45 ιegoti nihil erat, est ill quia nihil habent, Ant. II 27, 66 diebus illi erat sae seribus nihil iam nihil

esse Vides.

Adeo viti0sissimam ieeroni obtruderet clausulam, ditam-

bieam M- sellistet, qui iihil praeseri et in exemplis quae sunt Quinet. 8, 30 melises idi petit et Verr. V 8, 4bhabere nihil licet. His adiungi possunt levioris momenti exempla nonnulla veluti Caedit. 3, 43 cogitas nihil laboras; Rose. 45, 30 co erro ιihil egerit; est . , a Milon. 2l, 5b; Ant. H 3 7 ib. M 3, T.

Item reprehe=ide=idi Verbum ubi eunque oecurrit contraetasorma meliores reddit elausulas, veluti Sull. 29, Si adfueruiit reprendantur, Ligar. 1, 2 culpam reprendatis, ib. 7, 20 alias repre=ulatis, Ant. II S, 18 senatus repre=idisti, Caecil. 2 6 posset reprendore, 080.47, 13 debeo reprendere, Milon. 22 57 fac tum repre=ὶdm'o Ligar. 8, 23 consilium reprendere, Mil in. 2, 33 etiam reprensiost sane neque sermae quinquesyllabae ullum et formae perpauca exstant exempla. Denique hac ratione heroica clausula evitata est pro Rosc. l5, 44 novum reprendis. Re8tant iam verba quorum pars posterior a iaciendi Voce deScendit, quae quidem verba, etiamsi quam Sitatum

fuerit in lingua latina e geminatis i velis alteram absorberialiunde nesciremus ij, equidem simpliet eaque vocali i scri-

i cs. . . Luc. uelle de re Dieir. p. 24 sq.

47쪽

benda esse t0 clausularum exemplis admonitus non dubitarem statuere. Exceptis inim tribui locis quoi habes pro Sest. 26 56 eiciebantur, ib. 24 54 reiciebant /r et Verr. VI, 7 conici iubet ij, quorum duo priore miram ----- , Xtremus adeo viti0sam clausulam -- -- consideret, i nimirum duplicata, ceteri eodem pacto heroicam consormarent clausulam, in qua Cicero abhorret Sunt autem haec, quae legis: Muinet. 26, Si ri deicerentur, Gerr. V 28 7 ni mo

coniciebant i , Mil0n. 37, 10 ipsum eicietis, ib. 37, 10 orterminabitur proicietur. ib. 14 36 iniusta eiciendi. ib. 2l 56

cuδtodia proiciebat, pro Archia 5, 10 oluit reicietur, ib. 0, 22

eiciemus, Anton. II 34 S plausu reicieba=it, ib. 34, 86 pedes

abiciebas Vix opus est monere has quas notavi formas eodem modo optimis clausulis convenire, quo illae adversantur. Contra Milon. 9, 9 probabilius est coniceret quam

coniceret a Cicerone pronuntiatum esse, tuoniam intra ann08 a Chr. n. 66 et 2 nullum clausulae exemplum

quantulit aluerit rhetoruli graecoruia in Cicerone auctoritaS. Qu0niam duee tabula n0 solum alia clausularum genera Cieer0ni in deliciis, alia contra ab eodem magis minusve Vitata esse in universum nobis persuasimus sed etiam certasi conicere et abicere Ciceronem correpta prima syllaba pronuntiari voluisse his ipsis exemplis probabile fit Atque apud priscos poetas

scaenicos abicio et conicis vel potius quod nunc scribunt oleio correpta prima syllaba Occurrunt.

adeo rati0nes inter primas tempore et medias et extremas intercedere vidimus, iam animus concupiscit indagare, quibus auSi8 ut alias lausulas aliis praeserret uetus esse videatur. Atque cum optimum quemque et veterum et nostratium script0rem in ollere quolibet elaborando ita versari videamus, ut quae antea de eadem re scripta sunt pereenseat et quoad fieri potest in suum usum convertat, primum libet examinare, quatenus ieero ab iis, qui ante eum de numero oratori praecepta dederunt pendeat. x Cornifiei rhetoricis ad Herennium autem, cuius auctor Cieerone ipso adm0dum iuvene est ab Ser praes rhet ad Her. p. l aut primus omnium aut paulo post primum artem rhetoridam latinis commendavit litteris, talia praecepta haurire Tullio non lidebat, quia, ni8iquid me sugit, uno tantum l0e numerus ab illo attingitur lib. IV 32, 44, ubi transgressionem i. e. verborum traiectionem magn0pere prodesse interdum c0ntinuationibus i. e. enuntiatis periodis ait, is quibus oporteat m ba sicuti ad

poeticum quendam XStruere numerum, ut perfecto et perpol

tissume possint esse absolutae ij. Omnino autem Cornificium, cuius vestigia in conscribendis libris quae exstant de inventione adeo presserat Tullius ut aysero praef. . t 2 pr0pterea opus rude et imperfectum reliquisse non immerito Videatur, quia taeduerit eum ex illo nimis multa deseribere de pronuntiatione memoria et elocutione, quem meliorum sontium penuria in coaetus paene solium secutus esset iam in primis de exordio et narratione capitibus, a Cicer0ne Summam eum aetate artis dicendi peritiam consecut spretum et despectum eSSe eum con8entaneum est, tum ab ipso haud obscure plus semel indicatur. Quam rem nemo mirabitur, qui obiter percurrendo Cornifici rhetorie sibi persuaserit primum illum Romai Ne Hermagorae quidem, quem praeter Cornificium Cicero in rhetoricis secutus est es Bader, de Ciceronis rhetor libris, Gryphisw.l869 pag. 23 ullum huiusmodi ex dispersa eius et undique conquirenda doctrina praeceptum ut eruerem mihi contigit.' cs. Spenge in Mus Rhen. nov. ol. XVIII p. 495. 3 Nam Aristotelis rhetoricam, cum scriberet libros de inventioneu, nondum legisse Ciceronem probaverunt cum Bade p. 5 tum Hugo IentschnAristotelis ex urte rhet quaeritur quid habeat Cicero Berolini 866Pagg. 34. 35 alibi.

48쪽

norum rhetorem nihil fere aliud exhibere nisi praeeepta sobrie decurtata et ad Romanorum usum aee0mmodata es ipsum lib. I l lj, ceterum veram imaginem Graecanicae illius aetatis rhetoricae disciplinae reserentia. Scimus enim artem rhetoricam. luae paulo post illiti tempus quo summi Graecorum oratores florebant divino Aristotelis ingenio ad summum persectionis fastigium elata erat post philosophi memoriam dei uisa eloquentia ex usu foroque in scholarum umbraeuia adque setas transire causas coacta ita mutatam esse, ut in constitutionum doetrina phthisophorum more traetanda excolendisi pie figuris, ni 1ιασι quae graece dicuntur sese contineret Atii te in timsari illa disciplina eum de numerosa oratione nihil traderetur es de orat. lib. III c. 49 QS , quid relii tuum erat Ciceroni qui de hac re quid ipse sentiret proserre vellet et plura denumeroba oratione quam quemquam ante se dixisse se birietur

Orat. 67, 226 . nisi ut sontem illum adiret perennem Stagi-ritae quippe cuius philosophi auctoritate se inprimis defensum iri ab impugnationibus Bruti, Calvi aliorum elluali uni

n0n 08Set non sperare quo eum alia Ciceronianae eloquentiae vitia venatos esse, tum ipsam rhythmicam eius compoSisitionem vituperasse plus semel testatur Quintilianus veluti IX4 l. 4,lb cf. etiam adit dial l S. Aeeedit piod pluribus horatoris i 0eis kkl Si .l99.204 iudieatur ipso illo tem

pore, quo Orator c0nscribebatur, a rhetoribus de numero oratorio varie esse disquisitum es Iahia, praes. Orat. p. 22 , quibus studiis eum toto animo interfuisse Tullium consentaneum sit, quid antiquius habere poterat, spuim ut ipse con-8uleret optimum auctoi em alEcce optime cum his, piae adhuc breviter adumbravi, congruit quod Aristotelis rhetorieae, III libri aliut . tuo loco ,hilosol,lius de numero oratorio tuae haberet brevissime extis suit, tantum non verb0tenus Oratoris qui de eadem re

agunt locis repetitum est, licet dissentiant n0stratium sere virii es. Sauppe Aristoteles et Dionysius 863. p. l. Orat. l. 72 quis omnium doctior, quis acutior, quis in rebus

re inreniendis rei iudicandis acrian Aristotele fuit . . . is situ versum in ortitione vetat esse, numerum iubet.

d0etissimi de fide, qua Cicero in ceteris rebus Aristotelis, quem ubique Suum auctorem nominat et celebrat, d0ctrinam primario ex fonte haustam expresserit illitque quae de universa numeri rati0ne prolionuntur ab Aristotele ineunte capite illo de quo agitur et O ... σχt sua τῆς

ραιπον ad Verbum sere redeunt in Orat. cap. 57 9 nec

num OSa SN ut Pocma neque Xtra numerum ut ermo vulgi est debet oratio alterum nimis est iactum, ut de industria factum appareat, alterum nimis dissolutum ut Ipervagatum a

. . . adhibcre neceSSc St, . . . ne in ιito foratur ut lumen oratio es Aristot το ε αρρυγιιον πιι εραντον δε ὁ rεπερανγαι , qua nor aut piritu pronuntiantis aut interductu librais, sed numero coacta debet i=ιsistere. Quatenus autem

philosoliti de singulis pedibus praecepta ullius Xpresserit, facile sibi tui silue e illigere iotest ex Arist0t rhet. III 8 inde a 40Sha: usque ad 409'9 verbis et c0ν ὁ ρυθμῶν διιεν ὴρ ωος σε/ινος κτλ. et Oratoris c. 7 Q92 quod longe

i vid inprimis advigium in VII ad Cic. de fin libros exc. p. 2 et 858 sqq. contra Stalirium , Aristot be de Romerii Lips.l83 p. 48 sq. ut i Aristotelia I p. 14 sq. Spenge in Mus Rhen. nov. Ol. XVIII p. 48 8 l. Ottociali praes norat. p. 22 contra ester- mannum hist eloqu. II p. 33. πανrες intercidisse scite probavit FritZschius, de numeris Orationis solutae p. 0. Idem quae de Thrasymacho numeri inventore eiusque aetate et arte protulit pag. I0 digua sunt quae legantur.

49쪽

λανθώνειν. Videamus igitur quatenus Cicero haec de ingulis pedibus praecepta in scribendo estutus sit. Atque ut a paeane incipiamus, verba Cicer0nis, litibus ex

recepit oratio et g 96 it igitur, ut upra dis ... nec disδoluta nec tota numeroδα oratio , paeane maXimo , quoniam optiniuSauctor ita cenδet . . . temperata, prima specie mire dissentiunt eum ipsius usu et e0nsuetudine. I antum enim abest ut paeani principem locum c0ncedat, ut cum primus tum ipse luartus

sint ex rarioribus clausulis. Sed duobus illis l0eis agitur de

universo orationis cursu numer080. Contra ubi de ipsis clausulis fluarum ratio et structura singularem sibi vindieat locum paulo insta exponit, cautioribus Verbis usuique convenientibus utitur. Legitur enim cap. 634 2 l . . . scomprobarit ilitemeritas iam nihil erit, ibi emorituε eae si ibus breribus et longa est, quem Aristotele ut optinrum probat, a quo dissentio,ib. l in quem paeanem IV optimo cadere ce=ὶSent reteremi ego non plane reicio Sed alios antepono, denique gras S

i Ceterum ex Oratorum usus observatione hoc Aristotelis praeceptum primuin paeanem Orienti, quartum cadenti Orationi unice probari: s. rhet III, 1 1409 l2ὶ, quoad mihi quidem rem examinare licuit. haustum non videtur. Sane in Isocrati Panegyrie mihi obviam suerunt paeanis luarti exempla 42, e quibus tamen non plus 20 in exeuntibus, maior pars in ineuntibus leguntur nuntiatis, paeanis primit exempla occurrebant in exordiis, ii in clausulis. In Demosthenis Philippicis contra praevalent paeanes I, e quibus tamen i tantum leguntur in exordiis, ii in clausulis paeanis IV exempla exstant tu, excepto uno in clausulis adhibita. Quibus accedunt choriambi l . . lsententias claudentis exempla ti, in Panegyrico 0. Constantior ra

tiones e maiore copia rationum fortassis eruentur.

Nimium pressisse mihi videtur FritZ8chius in comm . supra laudatae p. 3 additamentum vel mediae, quod ab Aristotelis doctrina alienum sit. Nam non motum Stagirita paeanem a mediis periodis

putant illi etiam cadent , quo loco mihi videtur aptior cretiacus ij. Quamvis igitur paean ea re es commendaret qu0d carmina ex eo nulla sere componebantur, tamen clausulae latinae non conveniebat, primum quia in lingua latina syllabae longae multo sunt frequentiores quam breves, cuius rei

contrarium sit in lingua graeca es Foersteman in Diario Iculinian I p. 63 , deinde quia et paean primus et quartus magis insurgit quam cadit simulque latini aestentus rati utrique minus conVenit.

Quae quidem omnia de paeane qui dieitur terito adeo non Valent, ut et suavissime cadat et aceentuum legibus unice obtemperet attamen Tullium, naturae et legibus linguae latinae simulque auet0ritati summi praeceptoris morigeratum, consilio et iudieio primi et quain loco excoluisse paeanem tertium, et per se a pr0babilitate sere abhorret, et propterea contendere non auSim, quia nu8quam quicquam de hac re ab ipso pr0ditum est. Ceterum ne vetabant quidem ipsa Aristotelis verba de qualibet paeanis forma tres breves et longam amplectente c0gitari, quamquam, cum generaliter paeanicum numerum rationi commendaverit, Sol08 primum et qua tum illum exordiis, hunc clausulis, Xpressis Verbi pr0bat. Nam eum etiam X accentus ratione paean quarius graecae

clausulae nam in lingua graeca permulta verba ultimam aeuunt aut fleetunt mire indulgere et lavere videatur, haec n0V p iterat esse causa Arist0teli, ut hune ipsum pedem expressis verbis ipsi sententiae exeunti vindiearet. Sed omittamus tandem paeanem et redeamus ad ceter08

aperte non excludit, sed ne dubitare quidem poterat Cicero, quin etiam in hac parte adhiberi vellet philosophus paeanem, quippe qui, ubi de

totius Orationis numero gebatur ineunte cap. 8 , in universum paeanem propter naturam Suam et indolem eligendum esse dixisset. Ut autem de ineunte et exeunte Sententia expressis Verbis diceret, paeanis eum duplex Orma monuit. ij His verbis indicatur Ciceronem reticum paeani nomine non

comprehendisse id tuo ne Aristotelem quidem fieri voluisse Fritgschius pag. l m. susius comprobavit ex parte resutans sententium de hoc Aristotelis loco a Godola Hermanno elem. doeir metr. p. 193 prolatam. Ipsum creticum autem nominat Cicero, non quemlibet alium pedem, quia Paean cretico aequalis est c. 64, ibi spatio par, syllaba illo longior.

50쪽

sint vitiose abire, evitandos esse contendit eum Aristotele Cicero plus uno loco, veluti praeter Orat. 56. ,9 58, 98. 59, 20l fugim in oratione poematis imilitu linem in- priniis T. 94, quo loco toti in rem comprehendens Ambus enim inquit et dactylus in rersum cadunt maximo itaque lirerueum fugimu in oratione, ic hi unt enitandi continuati pedes aliud enim quiddam bt oratio, nec quicquam inimiciusquam illa rei bibuδἰ paean autem etc. ViX autem mentione opus videtur haec quae ad universum enuntiatorum cursum pertinent, eo maiore iure valere de clausulis quo diligentius

in illis struendis laborandum esse identidem monet Tullius quoque saeilius hac sede eiusmodi vitium auribus eorum qui auseultant deprehenditur. Rectissime hine Quintilianus lib. IXe 4 G2 Ver/um inquit in oratione feri multo foedissimum

est totum, ed etiam in parto deforme, utique i par posterior in clausula deprehendatur aut rurbu prior in insireδδu.

Atque iambum quidem primo loco vitandum proponit

Cicero, quia ille numerus ipsius aetate non solum e Scae-nieonim latinorum sabulis sed etiam ex Catulli amitialiumque poematis erat notissimus. Sed ubi de elausula ambiea agitur, solus Senarius sive trimeter ambietis ea talectus incensum Venit cuius clausula e8 -- - , eique adiungi potest quamquam Seriore muli tempore Romam introductus primum ieeurrit apud poetas Graecorum vestigia preS8iu Sequentes,

velut apud ipsum Catullum satis requenter eli iliambus hae

insignis clausula - - - . At horum Versuum clausulae

disseillimae erant ad evitandum, qui tot saepe per imprudentiam pronuntiabantur quod Cicero ipse profitetur Orat. c. 56

lS9 senario vero et Hipponacteo estus re is po8Sumuες magnam mim partem et iambis nouetra conδtat oratio sed tamen eos rer8u facile agnoScit auditor sunt enim usitatis

simi. Quae cum ita se haberent. Ciceroni nihil relinquebatur, nisi ut artiset qu0dam praecaVeret, ne natura et indoles iambici numeri nimium ei fingeretur et notaretur. Eo igitur consilio ullium, cum Catullus in trimetris condendis nihil curaret formam extremorum Ver8u vocabulorum es.

e. IV, 3 impetum trabis, ib. v. 9 Ponticum Sinum ib. V. si antea fuit, ib. v. l edidit coma, similia b. v. 8. 22.24. 26;c. XXIX potest pati, ib. v. l, alibi , religi0sissime observasse identidem vidimus normam illum in sestente0rum

senariis obtinentem, Seeundum quam clauSulam c0nformari binis vocibus ambiei vel voce iambica praecedente v0ce retica ---l-- nefas est. Diiambum autem una Voce OnStantem, quamquam huius quoque elau8ulae omnes oratione vi singula in entenis exhibent exempla, sugere nec itane poterat nec debebat, et reticam adeo Deem si antecedebat reticus vel dactylus vel tr0ehaeus vel Sp0ndeus

- - , de iambica clausula ne c0gitavit quidem Cicer0; at tu in pr0sa rati0ne hoc suo sedit iure. Hexametri aetyli ei, quem secundo loco n0minat, clausulam maiore etiam iure quam Aristoteles ieero evitandum statuit, quia tanto artis ei0sior debebat videri in prosa oratione, quanto maiorem operam et diligentiam Ennius, primus ille hexametri latini novator, et alii in latina lingua ad hexa metri leges ace0mmodanda consumpserant. Atque e saei lius tale vitium ab auditoribus deprehendi necesse erat, quia non solum tum temporis hexameter florebat usu p0etarum, Sed etiam versus Enniani in scholis a parvulis tractabantur et ediscebantur. 0nvenire autem Tulli sunt cum ipsius de heroica clausula verbis docet tabula, quae in optima peri0d0sere nullunt, in prima autem et quadamtenus in Xtrema peri0dis haud pauca quidem exempla exhibet ita tamen X-cepti paucissimis comitarata, ut in minoribus membris et Sententiis interrogativis appareant. Et in his ipsis admittendis

qu0d diserimen sedit inter seruias in disyllabas et trisyllabas

et quadrisyllabas et quinquesyllaba V0ce exeunte8, huius rei iam n0Va es p. 5 sq. in promptu Si explicatio adversari enim videtur orator ubique similitudini clausularum hexametri dactylici in p0etarum usu observatarum, ita quidem, ut qu0