장음표시 사용
11쪽
armis quasi sepolitis,ad optimam rerum pacem uti Poeta canio animum adiecerit, merito ei pacis odinamenta curae esse. Fuit crga suae ditionis subditos clemens & beneficus: si quis quid vellet, libenter audiuit, comiter respondit. Amabat omnes,aequus erat omnibus: labore etiam suo in negotiis, sortitudine in periculis, industria in agendo, celeritate in conficiendo, aequitate in determinando, consilio inprouidendo studio in benefaciendo, quae omnia praeter enumeratas virtutes maiora in hoc uno, quam fultis aliis Principibus suerunt,tantam sibi au ctoritatem, gratiam & beneuolentiam apud subicctisIimos subditos conciliauit, ut in cuiusuis subditorum gremio tutus quiescere potuisset: ut olim EBER HAR D V S Comes VVirtebergicus suorum subditorum similem praedicans fidelitatem eam omnibus thcsauris longissime praetulit. De cuius regiis virtutibus quid ego nunc plura praedicem P cum pietas ct merita illius in recenti adhuc omnium sint memo
Venio nunc ad te ERNESTE Princeps Illustriis inr,verissimum alii patrisq; imaginem,quippe tuorum hunc animi dotibus eximiis, illum nomine repraesentas: verum Ita vento,ut si hac in parte iccinctior fuisse videbor, recorderis te eum esse,
qui publicis elogiis minime indigeas. Magnum
12쪽
Magnum est profectb mustrissime Princeps illustrissimis: atq; generosissimis hanc in lucem parentibus procreari: vetustissimis inseri familiis praeclarum: pietatis,continentiae, fortitudinis simulacra quotidie intueri domestica pulcrum, laudabile, expetendum.Magnum est,ad rei admotum publica gubernacula nihil incontinenrer,nihil a inbitiose, nihil auare,nihil praeci p ita n ter agere: quae a maloribus parta acquisitaque sunt semel,tueri,augere,amplificare: non vel minuere vel amittere prorsus: in silbditorum promouenda, prouehendaq; commoda excubare: emolumento deniq; patriae: familiae ornamento: praesidio afflictis: terrori hostibus esse.
Magna haec sitiat omnia. praeclara omnia:laude atq; celebratione digna omnia. Verum ad longe malinra mea festinat oratio: relinquere haec inferiora cogitur: quae suos quoq; laudatores alio forte tempore inuenient.
Itaq; cum in omni principe duo maxime requirantur: ut scilicet summa auctoritate populum in
officio contineat, exemplo etiam inflammet, utrumq; virtutis munere es complexus,ut dc sapientia mores instrueres, & moribus sapientiam condecorares. Quid enim de admirabili prudentia tua dici potest pro dignitate, quia teneris annis ad
hanc usq; artatem, nulli omnino rei nisi literis in. sudaris8 liberales artes mediocriter hausisti,sus Caesareum tenerovoluisti: nullum omisisti literarum genus,cui non animum intenderis.
13쪽
Sie IULIUS CAESAR, TRAIA NVS, HADRIANUS, CAROLUS MAGNUS,
aliiq; complures, qui profecto non dubitarunt in omni literaru genere & ratione versari. Non enim manu solum aut corporis viribus Respublicae geruntur: sed opus consilii est;opus ratione est, animi magnitudinem vel excitante vel temperante: opus multis est rebus aliis, quae ex disciplinis liberalibus
Sic ille Regum omnium sapientissimusSalomon, qui de se ipso loquens,ita gloriatur: Ipse mihi dedit
horum,quae sunt,sicientiam veram, ut sciam disjositionem orbis terrarum,uirtutes elementorum, initium & consumationem seculorum, vicissitudines rerum,mutationes morum,anni cursus, dispositiones stellarum, naturas animantium & herbarum.
Quis igitur docet omnia haec nisi illae, quibus iuuenis insudasti,disciplinae liberalesὸ Quantum autem conferant ad gubernationem rerum humanarum, inde perspici licet, quod ubicunq; sapientia cum potentia conspirauit, ibi mirabile quid estici vidimus, unde Plato diuinus Philosbphus haud immerito scriptum reliquit, cum inquit: ως ας σιν
α Lςχοντο. Neq; enim facile quisquam,ut illis temporibus,aut Moyse eruditior,aut Salomone sapientior: quorum hic pace, ille bello summam sunt gloriam consecuti. Principes autem Germaniae nolit arenumerale si libeat, sane illi praeter caeteros clarissimi
14쪽
simi , qui inprimis doctissimiliteratissimiq; suere.
Nam ut omittam summos Imperatores, R V-DOLPHUM HABS BURGENSEM, ALBERTUM III. CAROLVM V. SIGIS MUNDUM, MAXIMILIANUM II.&reliquos, quis LUDOVVICO
Palatino Electori,qui senescens iam latinas literas discere coepitὸ quis lOACHIMO I. Electori Brandenburgico, qui in comitiis Augustanis An
no nimirum M. D. X X X. rogatu caeterorum Electorum ac Principum,munus latine responden di,exterae nationis legatis in se recepit, grauiterq; ac splendide commemoratis gentium illarum Iaudibus, bene sperare illos de Imperatoris & carterinrum ordinum auxiliis iussisse Θ quis IO A N N IA L B E R Τ O Duci Megapolitano, cuius erga Musas singularia merita passim gentium praedicata
sun t,aut eruditior aut eloquentiorΘ A UGUSTVM quidem Electorem Saxoniae aliquot iam annos in gubernatione versatum, accepi in senecta sua accensum cupiditate ardenti, cognoscendi linguam latinam, tantos, breui tempore, in ea addiscenda
progressus fecisse, ut mediocrem sibi latina intell2gendi & loquendi facultatem compararat: & filium Ducem Saxoniae CHRISTIANUM eundemq; Electorem felicissimae meinorsae, in literis latinis fideliter& accurath institui mandarit. ER-N E SΤ VM sane EYarchum Austriae & proregem Hungariae ita eleganter & congrue non semel atq;
15쪽
iterum latine loquentem audiui,ut nihil supra. Beatas igitur ciuitates illas & regna, quibus contigit a sapientibus gubernari. Omnium enim artifex est sapientia. Sed ut ad te redeam Illustrissime Princeps, quicquid tu in iuuenili ista aetate dicebas,legebas, audi ebas, omnia dirigebas ad sapicntiam; sapientiam inquam illam,quae a Deo est: quae sicut inter caeteras artes & disciplinas altior sublimiorque, & veluti regina incedit, ita ad huius altitudinem sine illis quasi quibusdam gradibus ascendi non potest. Inuisibilia enim Dei per ea,quae facta sunt, intellecta conspiciuntur.Talia igitur iacienda nobis iuuenili aetate fundamenta, quale aedificium in senectute extare volumus: talia priuatis discenda nobis, qualia docenda, si magistratus efficimur. Periculum
enim cerae nunc non est, ne a puero sic imbutus,
quid mores exigant, nescias, quid Christiana religio,quid leses,quid fides,quid pietas, quid Principis ossicium, quid subditorum necessitas desideret, non intelligas. Etenim cum a puero fidelibus &industriis informandus ci udiendus', a D no Parente traditus estes Praeceptoribus, & morum inspecto bus,quorum monitis,magnarum rerum cupiditate incenderetur allidue, praeclara illa tua ad virtu-lcm indoles, optime perspectum habemus, quos fructus haec maturitate sua postea tulerit. Ado lescentior deinde factus patriae incunabula relinquens ad Academiam V Vitebersensem cum si a
16쪽
tre A UGUSTO Duce illustiissimo&omni laude dignissimo, ad cruditionem & sapientiam capescendam missus es, ubi postquam literarum &disciplinae aetas tua capax fui simulea,quae se prius ostenderant,augeri videbantur,ab uniuerse Senatu Academico VVitebergensi dignus iudicatus fuisti, ut sceptrum Academiae & Rectoratus dignissimum munus tibi committeretur.Nec multo post propter egregias virtutes & animi dotes, quas in te singulares animaduertit illustre Canonicorum Argentinensium Capitulum, te una cum fratre germano illustrisi. Duce A UG U S ΥΟ, quem iterum honoris causa nomino, in secietalcm muneris Ecclosiastici legittimc cooptauit,cum maximo non tantum illustrissimorum Principum, verum etiam totius Capituli honore& ornamento. Ac licet aliquanto post vivo adhuc illustrissimo parente capessere Rempub.coeperis,adeb tamen Musarum castra non deseruisti, ut potius in ea militia insignem prose-etum feceris,neq; vel teipsum,vel morum & doctrinae magistros tuos, poenitere nauatae operae possit. Itaq; libet mihi cum Poeta Ligurino vere excla
O bene quod talem Huma potentia Cucem instituit , qui sic iussi stabulin honestis Novit ab is pido doctum secernere avulgo, Lanis diu multis litas silere Camoenas
Excitat ad veterem digna mercede laborem. Huic
17쪽
Huic tam optii instituto diuina remuneratio non defuit. Nam postquam illustrissimus Princeps D. G VUILIEL MVS iunior Dux Bru nouicensium & Luneburgensium parens tuus omni laude dignissimus, Anno superiori rebus humanis
exemptus est jecit virtutum tuarum fama, ut inter fratres tanquam maior natu: ipse potissimum ei surrogarere, neq; id immerito. Nam cum ab illustrissimo parcnte haberes domi relictum exemplum iustae ac legitimae gubernationis: accessit paucorum annorum usus, quo quidem omni tetimore cum fratre CHRISTI AN O, Duce illustrissimo, subditos in officio summa auctoritate continuisti, non modo nulla cum subiectorum querela , sed in genti cum omnium laude, iustissimi principis ius auctoritatemq; tutatus es, quae hominum consensio,clarissimum sapientiae habet documentum. Ea vero est una virtus, quae Princeps in rectore popu lorum,ingenti una virtutum secum comitatum trahit,iusticiae,temperantiar, &quae praecipuae partes iusticiae sunt,innocentiae,integritatis fidei: quae p sitae in magna hominum luce non indigent cuiusquam praedicatione. Vt vero cito oritur,&occidit falsae laudis splendor: ita quae a veritatis fonte manat,cum stet fulta suo robore,aeterna viget. Sint ali)in illustri familia nati, iactent maiorum merita, rorum aestarum magnitudinem, pacis & belli decora multa, trophaea: digni forte habeantur, de qui bus praeclare homines sperenta indigent
18쪽
non sperata,sed spectata virtute : neq; illustri seiunii milia nato, sed cuius ante initum imperiuna iusti dice , di sapientiae in administranda Repub. sit periculum factum.
Quemadmodum verb qui se longae ae difficili
nauigationi committit, non quaerit nauis gubernatorem,qui nunquam navim conscendit nauigandi causa,etiamsi sit patre natus,qui perdiu nauiculariam fecerit,sed cuius scientia clauum tenentis,multi feliciter sunt usi: ita non est credendum, homines sapientissimos,quorum est virtus,& prudentia dissi citrinis Reipub. temporibus testata, Reipub. gubernacula, cuius longe lateq; patet in subditos N po-ipulos multos imperium,homini permissuros, cuius non multa fidei, & sapientiae exempla extent, atq; ideo etiam si patre,auo, maioribus sit natus, qui bii tum pace, tum bello Rempub. procurantibus, gu- ernandi scientia,magno hominum consensu, summa est tributa. Non committent vero tanti viri, ut sit quando accidat quod adeo triste omen propitius iuertat Deus in hostium capita ut tanquam nauis aduersis fluctibus, iactata Respublica,aut intestinis editionibus, aut externis bellis, merito sibi audiati laopprobari, quibus est olim Romana Respub. a
ri piatis timidus nauita puppitus
19쪽
Debes ludibrium caue . Nunquam vero certius naufragium Reipub.imminet, quam ubi is ad gubernacula s edet,qui ipse regendus, duce ac moderatore indiget, ne quando orta violentior procella navim in syrtes & scopulos agat: quod saepe accidit, adolcscente silinimam imperii Ootinente, qui qitanquam generosae indolis, aetate parum sit administrando imperio maturus. Neq; vero principi, cui minus iusta voleisti,nulla
superior potestas ini jcit frena, satis est praesiduin
sapientium consilio aduersus infinitam rerum omnium licentiam, cum non adiuuat aetas, usu&cognitione maximarum rerum corroborata. Quis vero, ubi optio detur, non malit sanus carere morbo,quam habere aduersus morbum, ubi saeuiatvehementius, paratum auxilium Θ praeclarum est nutantem &prolabantem consit io fulciri: sed multo praeclarius tamen, stantem sitis viribus consilio corroborari. Nam plane non indigere consilio, diuinae naturae est,in nato homine, nihil verius est, ut non malus ait sapientiae aucto quam ruere sua minie .mentem consilis expertem. Id quod Aschraeus Poeta his versibus notatu dignissimis attestatur
20쪽
Quorum Versuum summam eleganter &concinne complexus est Melanthon his versiculis; qui uulgo monitore pote, triacienda Didere
decens quae euentin tu me secundos Sunt tandemparitura, uisi obtemperat ipse
consid=r, mores Pera ratione gubernans, ut it hic alios Nirtute o laudibus omnes. Sunt aly minus ingenio pleras sagaces, sim parere tamen curant meliora mouenti: Laudandos inter recte numerantur es isti Se qui ne apit ipse, nec audit recta monentes, Nec patitur frenos, nec legum , cula curat, Sed pronu epulis quo traxit coeca libido, Hic malus ac odio dignin ducatur,oe idem Accersere poenas sti tandem-trista damna. Cui non absimile & illud est, quod Liuius his verbis scriptum reliquit: Sape exo audiui milites, eum primum esse Dirum, qui ipse coiisulat, quidis rem sic Secundum eum,qui n8 monenti ole dat. stui neci econsulere, nec alteri parer si eum extremi inge
Magnum quidem in eo sapientiae argumentulia, qui in his etiam,quae recte sentiat,dissilus sibi, quaerit cuius auctoritate in recta sententia confirmetur.