Liber historiarum partium Orientis, siue Passagium terrae sanctae, Haythono, ordinis Praemonstratensis, authore, scriptus anno Redemptoris nostri 1300

81쪽

PASSA GIVM tenebat,ic ipsum costituere dominum super' eos i uellet renuntiare fidei Christianae. Casinus uero, qui parum curabat de fide, & qui dominium plurimum afl Obat, promisit secere quicquid uellent,&rpter hoc

Catinus fuit rebellis enectus . Raydo uero congrega liuigentem suam,intendens Caunii capere, &tenete, proditionem enim, quam gens sua sibi secerat,ignor,

bat. Cuiam ad campum belli uenissent,ecce omnes illi qui sedi adhaeserant Mahumeu,relinquentes tardo inerunt ad Casinum. Bardo quo p uidens se ab om nibus dercti qum,sugam arripuit credens euadere,sed Persequentibus inimicis, sugiendo intersit. De Casino Dio Argoni, qualiter domi

nium usurpaverit,&gestis eius.

Caput XLI. Dost mortem Baydo, Casinus suit si stus dominus

M Tartarorum , initio sui dominq non audebat co traire his,qus promiserat illis, qui eum in dominio posuerunt, qui Mahumeti sequebantur l ni§am. Rideo aulterum se ostendit nimium Christianis. Sea postquam in tae dominii firmus suit, coepit honor re,&diligine Christianos, multa secit in uita sua ad co modum Christianorum,sicut in sequentibus audietis Et primo destruxit quamplures magnates, qui suadeo hant ei, utSaracenoritin udes adhaereret, &pexsequere

uirundiss Christianos. Post praecepit omnibus Taxuris , qutin dominio suo erauit, quod essentarmis, Nomnibus

82쪽

omnibus necessariis praemuniti, quoniam inten a ingredi num Aegypti, & Manu destruere,si uvleret, & hoc mandauitRegi Armenig,8c regi Georgis.& aliis Christi: anis partium Orienus. Verum,uero pore adueniente, Casanus suum exercitum congrega uit,&direxitgressus suos per uiam deBaldain, cum exercitu copioso. Quando uero Casanus peruuiitad terras Ampti, congr uit in simul gentem suam. Sobdanus,qiii uocabatur Mesemaser,iam dudum de aduεωTartarorum rumoribus intellecti s,congregauit sse suum. 8c uen si ante ciuitatem Mames, cum maximo

apparatu,suaeciuitas est sta in medio Rmni Syriae, ut refertur. Cun Casanus intellexisset,quod Midanus contra ipsum intenderet praestari, ad obsidionem ciui. tatis uel cistri,noluit perdere tempusseu,sed redin re mite celeriter uenit ad locu, ubi erat Midanus,&se po/suit ex adu a parte, per unam dietam, in quibusdam pratis in quibus erat abundantia pabulorum. Vndepcepit Casanus omnibus suis,quot in illo campo essent. quouso equi requiescerent a labore quam passi fuerat. in uia, celeriter ueniendo. In societate uero Casani erat quida Saracenus,nomine Calphach, qui suerat seruus idani,&fugeratad Casinu, propter metu Soldani, qui propter excessus,intendebat illum carceribus mare ripare. Iste Ca hasta Casano receperat stratias&ho/Mores, & Casanus de eo plurimum cosidebat, sed tanqproditor maledidius, perliteras notificauitSoldanon

83쪽

PAssAGIVM site simus morari intendebat in pratis illis, ut dares requies equis suis,qui erant mirabiliter fatigati,&con/suluitSoldano, quod properaret ad pugnam, quadiu aduersariorum equi erant sessi, quia faciliter posset de

Tartaris uictoriam reportare. Soldanus Aegypti,qui apud ciuitatem Hames Tartaros proposuerat expcerire,acquievit tamen cosilio proditoris,&cu electa mulatitudine suorum, uitauit sesinater, ut ex improuisbinsultum liceret in Casanum. Speculatores quidem exercitui Casani notum secerunt aduentum Soldani. Casinus uero secit edidium,ut omnes sui equitarent pervcies Oxdinati,& uiriliter reciperent inimicos. Casanus ei ,Leoiae audatior cum illis quos circa se inuenit, quitauit obuiam Saracenis,qui iam tantua pinqua uerant,quod praelium non poterateuitari. Et certi qui Per cimpii erant dilatati, ut requiem darent equis, nori: Poterant ad ipsum accedere seiunanter, unde Casanus

praecepit militibus qui secum erant,de equis descendore,& de illis in circuitum facere uelut mulu,&cum arcubus & sagittis impeterent inimicos,qui laxatis habenis ad pitalium properabant. Tartari uero descenderunt. Nincircuitu ipsorum posuerunt equos suos,& acce pus in manibus arcubus &sagittis,expediauerunt quous psigittar possentad inimicos commode Peruenire. Et sic omnes simul Tartari sagittantes, qui in arte segit tandi mirabiliter sunt periti, equos inimicorum praecedentes,taliter percusserunt, quod ante alios cscidem

unde illi qui sequebantur,qui cursu u locissimo propc

84쪽

T. E R R E S A N C T Rrabant,inuenientes praecedentes prostratos,praecipitabantur superbilos,unde demulus Saracenis euaserunt pauci,qui non erant prostrari,aut sagittis Tartarorum letaliter uulnerati . Soldanus AN pti, qui in acie illa erat,quam Ossus potuit, retrocesiit. Casanus hoc ut dens,statim praecepit equos ascenderegentem suam,et

inuadere uiriliter inimicos,& ipsefuit primus, qui des dant aciem est ingressus,& tam diu Soldanus, cum iam dica societate suorum, bellum sustinuit, prostrando Noccidendo st enue inimicos, quod Tartari muniti, &per acies ordinati uenerunt ad pugiam , tunc inccrpe runt omnes acies undiet praeliari,& durauit altercatio inter eos,ab ortu Solis, iis Q ad nonam. Finaliter ucro Soldanus non potuit resistere audatiae Calant,qui in nu sua mirabilia fecit,& sic uertitur in fugam Soldanus cum omnibus Saracenis. Casanus iram cum gente sua Persecutus suitus ad nostis caligineinimicos, diuersa mode occidendo, unde tanta suit ibi Saracenorum strages,quod tota terra dispersa extitit corporibus mortu orum. Post confluctum, nocte illa requieuit Casanus in quodam loco qui uocatur Cameruiti,gaudens Rex tillans utinabiliter de triumpho, quam contra Sarace nos obtinuerat,nutu Des . Adiu hoc AnnoDomini, m. ccc. x. dieMercurii, ante sestum natiuitatis

Deuictoria, quam habuit Casanus contra i I, Soldanum Aegypti, Squaliter sp ct

tu diussit intersocios.

85쪽

niae, &cuidam Duci Tartarorum, qui uocabatur Molay,quodcum xl. milia equitumTartarorum persequerentur Midanum , uset ad desertu Ampti; quod dimibata campo belli per duodecim dictas,& intra,&ei epit, quod apud ciuitatem incors ipsum expectirent,aut ius mandatum. Rex igitur Armeniae, &Molay praedictus, cum xl. milibus Tartarorum, ante solis ortum recedentes, Soldanum fueruntceleriter persecuti . Postviduum uero Casanus misit ad R in Arme nia riuod rediret, eo quod intendebat obsicipe ciuita tem Damasci, 8c praecepi quod molar procederet, sis leuisabuerat in mandatis,Saracenos omnes quos cape

e poterat,perimendo. Soldanus uero quoin sugit uelociter,diu noctu Oromedarios equitando, 8c in so/cietate quorundam Beduinoin, qui eum conducebat, Babyloniam mirabiliter est ingrcinis. Alii uero Sara ceni diuersimode sugierunt, licut quilibetopinabatur se posse melius receptare,quorum magna quantitas Erexit per uiam Tripalis ,qui per Christianos habitates. in monte Libani fuerunt interseelicrudeliter. RedeunArmeniar ad Casanum,inuenit quod ciuitas Casana reddideratseCasino,& totum aerarium Sol :dani,&exercitus sui,quod ibi erat,suit ante Casani pN isentiam deportatum , cuilis multitudo extitit infinita, imitati suerunt omnes super eo, quod Soldanus tantas idiuitias s in tuli at,dum intenderet praeliari. Casse i

86쪽

T E n n.s S A N C T E. tius ergo congr tis omnibus illis diuitiis,&omnibeseoliis, quas lucrati suerantTartari post triumphum, diuisitomnia liberaliter inter suos,ex quibus omnes locupletes sunt essediti. Ego uero Fr. Haythonus,qui hac historiam compilaui, interfui omnibus negocns &prsitis,quas Tartari habueruntvi Solda in tempore Haoloni,sed nuna uidi, uel audiui dici de aliquo domino Tartarorum, qui plura faceretin duobus diebus, qua fecit Casanus. Nam prima die bElli,ctim parua societate suorum contra Soldanum, & magna copiam inimi corum,praelium sustinuit, Sc de perlona sua taliter sephauit,quod inter omnes alios binatores fimam & la, dem merito es adeptus. Et de sua probitate, inter Tartaros narrabitur in secula seculorum. Secunda uero

die, tanta erat libertas &liberalitascordis sui, quod de omnibus diuitiis Ninfinitis thesauris, quosacquisiuerat,sic inter suos distribuit,&diuisit, quod in sua sorte

non retinuit nisi ensem unum,&quoddam marsupiit, in quo erant scripturae terrae A gypti,&innumerus exerci tus Soldani,& similia.Et omnia alia distribuit ilibe aliter, ut est dictu. Et hoc praecipue erat admirandu , qualiter in tantillo corpusculo, tanta uirtutum copia inueniri poterat. Nam inter xx. mille milites, uix potuisset stiturae minoris aliquis reperiri,nec p turpioris aspectus,omnes tamen alios inprobitate Sc uirtutibus excedebat. Et quia iste Casinus tepore nostro fuit, digna est quod de suis gestibus plenius enarremus,& ille Sol

amus, qui pei eas mi extat debellatus , adhuc uiuit.

87쪽

Ρ A s s AG I v M 'Praeterea,illi qui ad Saracenorum intendunt praecipiuum,&grauanaen inserre uolunt,multa poteruntsumere documenta, his historiis plenius intellectis. Postquam uero Casanus per quin dierum si a iurequieuit,& inter suos diuisit spolia innumerabilia, ut superius est expresbio, per dietas suas, iter suu direxit redii ad ciuitatem Damasci. Cun ciuesDamasci cognouerimi aduentu,timuerunt ualde, ne si Casanus e

caperet uiolenter,abscp misericordia perderentur. Vnde de consilio sapientuiri,&concordi omnium uolun/tate, os ad Calanum nuncios transmiseriit, qui dede runt sibi multa dona, & ei claues ciuitatis etiam obtulerunt,ab eo misericordiam implorantes. Receptis ergo

xeniis N clauibus ciuitatis Damasci, praecepit Casanuν nunciis, quod redirent, & uictualia sussicientia exerci/tui praepararent,& nullatenus dubitaret, quia nolebat destiuere ciuitatem, sed Him in ebat pro camera sua reseruare. Mecedentibus ita nunciis,cum exultatioe ingenti, Casanus post modicu equitauit ad flumen Damasci, in cniustitiore,tentoria sua fixit, Sc inhibuit, ne inferrentur damna siqua ciuitati. Cives uero Damasci miserunt plurima dona Casino,& de uidiualibus dederunt exercitui assiuenter,mansit I ibi Casanus per xlv. dies,cu omnibus suis, praeter xl. milia Tartarorum , is miserat cum Molay, qui apud ciuitatem Gaccars morabantur,Casani expectantes aduentum uel mandaturit.

88쪽

Decipilad qualiter suilpro litore Catanum,&restituit terras Soldano. Cap. XLIII.

Casinus taliter moraretur,& duellisolatri quieti, Recce rumores ueneruide quodam suos fessu

consanguineo,nomine Baydo,qui ingressus fuerat regnum Persarum, damna Casano plurima inferendo, Sccula dubitabatur ne deterius faceret, cosultum sint Calano,quod ad propria remearet. His ita rumoribus intelle B s,Casanus pro epit maiori Duci sui exercitus , qui uocabatur Cotulossa, quod cum parte exercitus ad custodia RQni Syriae remaneret, &t lay,ac alijsTartaris,qui erant in terra Gaccauma uit, quod obedirent tutos ad quem dimiserat loco sui. Post haec γdinauit Casanus Batulos, & Reetoressunerctualibetciuitate,& tradidit ciuitatem Dam n tapini sprodito

ri superius nominato, nondum enim Casanus crano

uerat uelle suum. Postea uocari stat adse erit Aramentae, &suum sibi rAerauitiise ,di- benter tradidissemus terris, quas acquisiuimus,ctist 'tendas Christianis,si uenissent. 8 si uenerint, C ulo dabimus in mandatis,quod eis restituatomnes te F quas hactenus temierone, & ad reparationem stroru detris subsesum opportunum. His omnibus sic compleus,Casanus arripuit iter suum,tendetis uersus Μοωpotamiam. Cun adflumen Eustaten peruenisse .

89쪽

harisadeucum residuo exercitu accederesesinaret. Cotulossa quidem fecit, sicut receperatis mandatis, uia

de Molar stetit in custodiaR i Syris pro Casano, Scsuadente Capchicli proditore, Molay se transtulit uera sus partes Hierosolymitanas, in quoda loco nominato ur, ut ibi pabula pro equis, &alia necessaria inuense iret. Aesti uo uero tempore ueniente, Capchich praedi ctus, qui erga Casanum iam dudum conceperathitat , tem,occulte misit adSoldanum quod redderet sibi Da l. mascum,& alias terras, quas Callinus&Tartario M . lpauerunt in Regno Syriae. Et Soldanus promisit Cap Ictic quod si ea quae promiserat adimpleret,sibi daret Perpetuo ει minium ciuitatis Damasci, dc de thesauro suo etiam magnam partem, oc rorem suam sibi tradexet in uxorem,S ita postmodicum temporis spadium, lsapchiin rebiuis essectus, fecit omnia castra Tartaris rebellare, spes enim illoru, erat aestus aestiui temporis inqu*I arim inon poterant equitare,ne suis lubsidium in pertire. Q ndo molay uidit,quod omnes terrae rebelles faeta suerunt, non fuit ausus stare cum tam modicagenuum qualitate , unde per ullam breuiorem se transtulit ad num Mesopotamiae,¬ificauit imsano, omi quae in Regilo Syriae euenerant, seria tim. Casini uero tu non potuitaliud sicere,perae sum temporis. Sed ueniente tempore hyemali, super littora fluminisEustrares,suum secit marinium appara

90쪽

tiochiae perueniret,Regem Armenis conuocaret,& alios Christianos partium Orientis,& Cypri adiungeret eos sibi. Et dum Casanus cum robore sui exercitus sequeretur in Regnii Syriae introiret. Praedictus ita Cotulosia,fecit sicuthabuit in madatis. Acceptis ita

xxx.milibusTartarorum per dietas suas perrexi qu 'us Antiochiam applicuit,&deinde misit ad Rete Armeniae,quod ueniret, unde Rex Armeniae cum suo ex ercitu equitauit. Christiani etiam, qui erant inRYNCypri, de aduentu Cotulossae rumoribus intellectis, abs p mors dispendio cum eis,& alijs lignis, perue/nerunt ad InsulamAnterasnsem,&ibi suerunt,domlnus Tyrenen,frater Pestis Cypri,qui eratmilitiae Dux NRedior.& ma sibi domorum . hospitalis Sc templi, Eum conuentibus stareum suorum, &du parati essent. uolutaria Christi seruitia adimplere, ecce rumor uenit, e quadam infirmitate sani, aqua taliter uexabatur, quod de conualescentia Medici delperabant,undeC tulossa cum sutis Tartaris , redhiadCasanu , Rex etiam reuersus fuit Armeniam,&alij Christiani qui uenerat ad Insulam Anteradensem redierutin Cyprum, & Ob hanc caussim,incoeptum terrae sanctoria potiu,suit to saliter derelictum,hocaccidit Anno Dni, M. ccc. L. De maximo damno od habuerunta artari iuplanitie D in x . propter aquarum bundanum