장음표시 사용
31쪽
res operum; in Architectura civili dc militari, in arte Navigandi & Fabrica Navium , in Metallis eruendistractandisque, inoinionibus extrahendis, in Opticis, in Tacticis, in Tormentis & siclopis, in omnibus denique magnarum rerum moliendarum instrumentis. Luce scientiarum, quas laudavimus. opus est, ne decipiant grandiloqui; pro Naturae & Artis commercio, utriusque prodigium haud raro venditantes. XXIII. Ipsa Ars vitae Civilis, tota& plena exhibetur in Clypeo Homerico; per utriusque temporis
in qui ominum occupatio tribuitur, negotia, Pacis. Bellique. Quod ex veteribus, apud Ei athram, I cn stisapientissima foemina,&owneus quidam Sophsa dili.
genter annotarunt. .' Et BELI. uM qvidem Homerus
sobrie pinxit, duplicem belli gerendi rationem, aperto Marisiver ex insidia uetarios itidem caseud,dc multam momiis imaginem; .lum nem bella itar excidium aeuia muVIam indicans. Arma etiam consilio. temperanda, Martis. dc Minervae, . quasi vim diceres, sociatum certaminis regimen ostendit. In Heroico risibili Clypeo, eadem omnia, dc praeterea amplius exhibentur: iserimen , . bella ex animi libidine sumentium, quos . contentionis issanus amor , quasi . mentis inopes
impetu in hostem agit; &aqui Iovis austicio. mrnm induentium quorum his victoriam, justitia cause, illis pavorem, clademque temeritas & iniquitas sua conciliat: Vices belli saepe ante finem ancipites, quando modo pelluntur, qui modo pepulerant.. Lapitharum
dia Centaurorum, agrorum dia certamina, curi
32쪽
sius etiam superadduntur; non nisi ad injustos, truces, immanes,seros, rationi parere nescios bellatores pertinentia.
XXIV. In Clypeo Regio nostro, nec Martis
robur ac vim,sine Minervae prudentia,extare volumus; nec utriusque virtutem commendamus, nisi Themis accedat tertium numen. Nisi sorte poetam hic audiamus :nusium numen abest in Istprudentia. - Minervae certe fabula,eam consilii copiam signatiquae primam juris habet rationem. Quis enim consilio auspicari & tractare bellum dicatur, nisi omnis prudentiae auspicium & moderamen in iure belli repo, nat,iusteque non minus quam sortiter id gerere instituat 3 Regium est,nec timere bella, nec provocare. XXV. Quare prudentiam vere Regiam dixeris, eausas bellandi justificas a suasoriis discernere; harum
illecebras non magis admittere,quam Hercules blandimenta voluptatis,contra sapientem disciplinam vi tutis apud Xenophontem, admisiit. Haec, ut opinor, ra-Mα --tio Regiis conssiliis intentos Reges nostros permovit, ut publice in Academia Upcaliensi explicari juberent, optimum huius argumenti scriptorem Hugonem Gotium,qui praeclaro Opere, de Iurebelli ac Pacis, omnem
a bellis non suscipiendis modo, sed gerendis quoque finiendisque, ut injustitiam, ita temeritatem subm vendam sibi desumsit.
33쪽
TXUL PAc AruM Civi TATIS HARI Tu Clypeus Achillis praeclare repraesentato Hic Sponsi
agricultores , messores , vinitores ,pastores, fudices, in sitis occupati operibus conspiciuntur. Et Iudices quidem, auctoritas & gloria circumstat : Reliquorum labores, innocuae gemus lati ae,musca dcchores λlatur. XXVlI. Privata videntur , connubii, agri Iturae, reique rusticae universae nomina. Sed Regiis c ris comprehensi, publicam aestimationem asstumunt felicitatemque regni non minima parte constituunt f. σπε Conscripsit vir doctus Oeconomica Leta liuo superest labori locus nobilis, si quis animo concipiat,&inliteras mittat, OECONOMICA REGIA. Inter Sen
tores Regis Regnique Sueciae fuit , qui erebris usu pabat sermonibus ς Oeconomicam scientiam Reipublicae necessariam non satis studiose appetii & propterea destinaverat a Regina petere, quo liceret iniUniversitate Ubsaliens Prosissione-Oecono cam cori i dere & dotare , cui praeficeretur, qui oeconomicas a i , res,ex literis,dc peregrinatione, gentiumque exemplis cognitas, ad remp. referret
XXVIII. Licet enim Unius regni ratio princeps Sc architectonica magis ad oeconomiam pem tineat,quam alterius; illud tamen dubio caret, quod ea quoque regna, quorum status vel ob situm, vel ob vicinos aemulosve potissimum militia fundari videriir, oeconomicis consiliis, & inventis militiam suam victiorem faciant. Domestica. exempla vel ideo ne- Meund
34쪽
-unt omitti, quia in Christiano orbe vix occurret fimilis dispositio: id enim magis sustentat Mimtiam Mericam, quam illa militum per praedo rusica δε- Friptio ' Optimumque videtur firmioris reipublicae status temperamentum , si ad utrumque tempus, Belli ac Pacis, aequali robore, opibusqueinstruatur. XXIX. MERCATu RAE se NEGOTIA TIO NuM, magna & multiplex in hanc rem virtus
est. Tanta in Mercatura se, Bomitius, ut saeped
terrae, emolumento publico esprivatosuperet. De potentia amplificanda, non ambigitur,& exempla vel e Belgio obvia sunt. Sed quae de cultura terrae additur comparatio, cautione opus habet: Nam mercatura variis casibus non modo imminui,sed intercidi potest. Igitur maior & certior ratio publici commodi in sta biliori terrae variε excolendae studio reponenda est.
X. Et praestitit quidem egregiam in hoc ge-
nere operam Iacobus Bomitius, quem modo laudavimus quando desiinicientia rerum in re q. O civitatibus procurandaeer culturam agrorum se metasiorum,per opsia omnis generis, per mercaturam nauticam se terrorem; per miniseria maria opmscudunni edidit, quo nolint cairere, qui ciuilia tractant studia. Sed, sicut in locos, communem titulossedalo colliguntur,quae hue pertinent: ita interior huius argumenti pars adhuc culturam expectar: stilicet consiliorum es eυentuam circa ε- ω π sfecimina, inventa,artes. Ex historiis & vaιC 31 riarum i
35쪽
carum aetatum experientia, provisuque ingeniorum in hanc quoque prudentiae partem Recundorum, comsi uendo opere, quod genium habeat, ad Regium Clypeum aspirare dignum. Hujus confecti non modica esset gloria ι utilitas etiam ingentior.
XXXI. MostuM ET CIVITATIS CONSTI-Tu ENDAE REGENDAE E SCIENTI A, sicut Regio
muneri propria est in in Clypei Regii insignibus puleram & amplam figuram facit. Cumque rione, peregrinatione in cetraversatione eam parari, plerique consentiant : multa quidem de his studiis dicta scriptaque sapientum extant, sed felicem judicare debemus Principem, qui Educatores & magistros nactus est , Indoli Regiae ad recta & alta tendenti suppetiari
doctos peritosque. Cop:ia legendorum de meditandorum, multis vel indicibus vel consiliis prodita est. Sed Studia Regum, temporibus & negotiis reipublicae adstricta,neque discursus multos, neque disputationum 'ambages desiderant.
XXXIL Ut legat imperaturo Utilia Regium
germen, idonei doctoris vox praemonstratrix, multa commendabit, plura subministrabit. sciat & Iegerit optima, qui non praeceptoris magis quam consiliarii opera,apud eum fungitur,quem a varia lectione, haud raro summa reipublicae ratio excludit. Deus mode retur oportet,& genius prastigiis calliditatis non con taminatus eum virum , qui huic ossicio dignum os commodare debet. Ubique salebrae, illecebrae, tri-
36쪽
eae: quibus Regia institutio, niti pio magnoque anis 'ano tractetur,implicatur. XXXIII. Regiam vere curam dixeris, si Rex qui regnaturos genuit, deligat etiam viros idoneos.& inducat ad scribendum ea, quae Regiae disciplinae,ex ipso usu & tractatu rerum, quam maxime videantur convenire. Non statim placebunt, aut ubique valebunt omnia Σ sed ex pluribus speciminibus, proclivior erit, ad hanc metam via: Prudenter ac decore P trem Regi miscuit, neque patrium magis quam si sunt, in hoc geneae, Donum prodidit Rex Magnae Bri- 'tanniae,in opere notissimo, & undique celebrato.
XXX IV Duo autem inprimis ex pluribus sci licer praecipua , ad regnandi scientiam absolvendam
commendare fas est: SACRO Ru M voLu Mi NubssIVE SANCTIORIS PHILOSOPHi AE praesidium; dc HIs TORIARuM COGNITIONEM, tanquam pulcerri. mum imperii instrumentum Laudari magnopere meretur, quantum ad institutum operis attinet,Iohannuo ieri. studium : qui, cum videret, multis magnisque
viris non displicere turpem dc fallam istam sententiam, quasi Regem, sim estatem sua aream atque incolumem
velit esse, non oporteat, intra Evangelii nes administrationu se a rationem continerσ, copiontus emina opini nem refutare:& ex omnium sensibus evellere, atque, divinis oraculis primum in Regiis curis locum assi. gnare aggressus est , conscripto Opere , cui titulus,
Sapientia Regia. Neque, quicquid boni etiam ethni.
37쪽
corum libri continent, alio pertinet, quis ad tria illa, quae fecit, capita: primo, Deo pendere; deinde,ea hisce retius conservari, qua res Deum n buconciliant; pinremo , hisce everti, quibus Dei in nostra accenditur. Hincest, quod Clypeo Regio ubique inserta animadvertitur divinitas. XXXV. Vstoriam quiidem, omne Gypeid cus & argumentum Ullaro concinnavit. Quae hoc ipsum, quod modo dictum est,uel testatissime docet: cujus scholam, Regiam esse,nemo abnuat. H I S Τ Ο-RIA TEMPORuM , mature concipienda est animo. Subsidia varie suggeruntur: inter haec imagines ne concinnae quidem, sed ineptae monstrosaeque. valde vereri aliquis possit, ne illa compendia, memoriae &iudicii dispendium portendant. Cordatum esse debet, quicquid Regiis profectibus destinatur. Veteres caute dc sobrie in omni arte memoriae versati sunt, M. unamque Omnibus praetulerum Exercitationem.
XXXVI. His TORIAM LOCO RuM , non desunt,quae facilem &suavem reddere possint hodie; αaccedunt cotidie nova industriae hujus meditamenta. Res digna,quae munificentia Regia ad majora semper incrementa provehatur. XXXVII. IN CENE A LOGICis, vana & v ga , temereque asserta vel conficta aspernari, loco &animo excelso dignum est. Hic quoque GusT A VIA DoLrΗ1 Magni Regia gravitas laudanda est, qui, licet
38쪽
licet antiquissima stirpis Regiae nobilitate, editus emet,
vanitatem tamen hominis, qui originem ejus a Noacho deductam in Tabula peregre obtulerat, merito risit. Et postquam sagacior aetas nostra, probationes exigere coepit a Genealogicis, publice sordent commenta, quibus ante quasi auctoritasartis obtendebatur. In Regia disciplina , non est nullus huic notitiae locus. Sicuti enim inter boni Regis notas habetur, suum quidem genus ornare, ceteras autem familias illustres in suo Regno fovere ac tueri: ita easdem noscere verum fuerit,& tali consilio consentaneum. cum praesertim haec cognitio multum de Reipublicae dc regni fatis contineat.
XXXVIII. Quamvis autem Historiam omnem ', omnium gentium & saeculorum perdiscere ei convenit , qui altissimo loco est constitutus, Domestica tamen & propior propiorem curam meretur. Ha tenus non caret laude recti iudicii Didacin Saauedra, qui Politicam Regiam serenissimo Hispaniarum Priim v. -- cipi dicaturus, symbola sua & exempla potissimum ex ' με
Hispanica Historica, eaque Regia .desumsit.
s To RiAM variis linguis, operibusque tradere aggressi sunt multi. Et adhuc tamen , absoluti operis idonei specimine caremus. Nam & veterum hoc in genere curae, Ar oreta Respublicae, aliaque aliarum opera interierunt. Vix est res unius hominis ; nec - D alterius
39쪽
alterius, quὶm publica munificentia & subsidiis adiuti. In hoc genere, unum saeculum, non unam affert mutationem & varietatem. inde novae descriptionis necessitas subnascitur. XL. De suae quisqv aetatis rebus, varii varia, Rex omnia, colligere amat. Quo in studio Relati nesquae vulgo vocantur & emittuntur, non systiciunt. Ipsa publice actorum monumenta & pignora expetuntur. Non male faciunt, qui animose sumtus huic
curiositati publice utili impendunt. Et commovit. M se duobus ferE abhinc saeculis ea industria,ut Archivorum insignium Muscis, non domi tantum, sed foris ubivis gentium acta, ubere instructu, custodirentur. XLI. Quod de domestica Historia dictum, Cly-- peo qneae aeternis figuris insculptum est. Hic enim, omnis Romana historia, Romanis condiscendis a tibus consecratur : non sine civilis judicii studiique, expressis imaginibus. Origines, incrementa, vices bonorum malorumque,usiliae ad fastigium potentiae; intra quam fuit, si recte reputes, quicquid postea maximum fuit
XLIL Clarius etiam , quomodo Reipublicae
praefuturus adolescens debeat se, in tractanda hist patria adhibere, iudi in ostendit, qui parentis - monitus ad Filium regnaturum itaexhibet: urea a ' duo me unissa,
40쪽
Et, qua mox imitere, Mas: necdesinatunquam ' Tec- Graja loqui, tecum Romana vetusta Antiquos evolve Duces. assuesic uturae lilii. Latium retro te conferina um. Libertas quasta acet' mirabere utum.
Perfidiam damnis p Met; satiabere poenῶ. Triste rigor nimiust Torquatides remores c o simpens bonum ' Decios venerare rues . Vel in, qui fortas arat, tepontesoluto, Oppositus Cocles, Muci te flamma docebit. uid mora per ingui, Fabius: quid um in araia Dμx gerat , ostendet Gasiorumstra Cumi L Disitur hinc, nullas meriisso flere casis. Prorogat aeterna eritasTibinnie amam, Regule uccessu uperant adversa Catonis. Dissitur hinc, quantum pauperia obria posit:
Paupererat Curius, cum Reges vinceret armia Pauper Tabrum, cum Drhisterneret aurum.
& quae alia sequuntur. XLIlI. Ius Dic E RE popuLis pars estosfi- cij Regii luculentissima ι Clipeo Auit, magnificε
consignata. Quare Educatio Regia non omittere potest eam curam, quo Regnaturi mens DIUINI RuMANI E IVRis INTELLIGENTIA imbuatur. Sue-ne. dica exempla non parum disciplinae hujus continent.' at Codex, nec multitudine Legum praegravis ; nec paucitate mancus: Iudicia, praesertim Regia Aulica, quae vocantur, multis auctoritatis & gravitatis praesidiis
ornata ac munita: Iurisconsulti ad latus Regis Revi--κη. D a suri