Camilli Plautii Paezonis ... Commentaria ad rub. De verborum obligationib

31쪽

INDE Vconcluditur quod non, cap. contrarium tenent D B.quorum fundaraenti referram tu Cr tolluntur,πsemetis autbora defendieturie γconstitutum ancti contractus nominatus, quodlis.cad.8. Privilegia constitutae pecunia enumeraritur, cap. 9. Alia priuilegia constitutae pecuniae recensentur. cap. I O, ex inter caetera quod obiram ficax debet praecedere Item ex interuata debet feri constitutum. Item uerabis executiuis seri oportet, N.rασibi quomodo procedat rex. in Ist tibiae.loca.nu. I

abG priuilegium constituetae pecuniae licet quod b

beat executionem paratam. cap.IL

32쪽

De obligationibus Iutilentium,&de manu Regia. Caput primum. ERBOR v M obligationis laudes, σ

Exordiri alte interdum non vitio a. 3σ4. Veritas prae omnibus rebus colenda.

- . .

nume s. s. er'. veritas opinioni inuictorum praeualit. nu. g.

Labeo multu innovare in Urutfiducia doctrinae. mι nopinioni communi praeuot opinio unius melius Dia

. IIule iudicanti poena proposita. . Io. Iudicos contra communem facit Istem si .ro: Si quando opinio contra communeri est mellarib rrationibus munita.IL Camilli

33쪽

Ad Rub. De verb.obl. Lib. I. Fallit qua iido secundum opinionem sui praeceptoris iu

dummodo sit celeber doctori'. Praeceptoris opimo etiam falsa, er contra communem excusat discipulum ABnticatu. t M.

ATAR ΛΜ verborum obliugationum nemo est qui non pleno ore commendet, ac summis laudibus extollat. Inter caeteros autem Raph Cumari. tractatum hunc scitu notatu que digni stim uni arbitratur, eumq; esse qui subtili tatis pondex oc utili talis ubertate oes alios superet: qui Ppὸ,qui contractui cuilibet ad ne sti . applicariqS POsit,Homnibus conuentionibus ad ici . Nullus e enim contractus, nullaest conuentio, quae non m stipulationem deduci possit Us conuentioneS. Da eod.si stipulatu .aede Usur.l.1.sside noua. uod etiam hoc loco tradit Ia qui deinde subqcit latam e huiusce eontractus frequentationem, VteXgnerali consuetudine tabellionii ,contractiuSomnes

de quibuε instrumentum confici tu n putaunem deducantur, Vtpote in solidiore semiorem s

contractum.iuSta tradita per Bart.m.l.η Proeep. R.de cond.Obcaus. Hunch; Prae ceteri firmissim uiri esse contractum. trad. Cyn.in.Mpretio.C A certum petatur * GAmplius scribit Belat prope fin&oc tu isto contineri contractuum omnIum mxiam: adeo ut qui huiusce tractatus materiam ref

34쪽

sti appellari. Quod etiam refert hoc loco Iascol.i. in princ Elath omnes uno ore materiam hanc uer horum obligationum, tili tatis,& frequentationis ratione,in caelum extollunt.

3 Alacri igitur animo,auditores charissimi aecingamur omnes ad studia,& operam demus sed ultivi in ea proiiciamus doctrina, quae & insignes I

riscosultos nos effecttura est,re nobis opes multas , α honores magnos est allatura. Doctiores,videlicet Bal.Nouet.& Soe.&Μode gemino i dici tur,ab ovo, re ab origine mundi Oxordiuntur,contra Horatii praeceptum,eum damsa natis,qui Troianum bellum gemino exorditur ab otio. Quod institutum i pose nihil aut parum ad rem pertinens,improbat hoc loeo Crot.in princi.& Hiero.Butiget.& omittit Bulgarin.α Molin. α alii nonnulli. 4 GEgo,tametsi is sum,qui non facile soleam e prooposita materia digredi, aut ad rem impertinentia ad uehere, re inculcare: tamen,quia hsq,qus a recctioribus tra stantur, sunt principia quaedam artia nostrae,a quorum ignoratione, atque inscitia, aut salsa traditione,propemodum infiniti, & maximi errores gignuntur,re profluunt,& raro, aut nundin te ionibus ordinariis eorum tra standorum locus detur,ea non esse omittenda duxi. Nec mihi vitio datum iri existimo, . rem tractauerim, cu ius inscitia atque ignoratio magnorum errorum tenebras nobis asserre possit:&in multis maximisque rebus decipi,ac salsa opinione duci,nos cogat.

ς α Pergam igitur: re aliorum vestigia sequutus, principia artis nostrae in hunc locum, ab aliis congesta ita tractabo,ut quoad per me fieri poterit, in tantis tenebris errorisα inscitiae, lumen aliquod

35쪽

praetulisse dicar:& caeteris veritatis inuestigandae ansam,occasionemque,'rsbuisse: qua comperta metes hominum praui talis erroribus imbutae, salsia opinionibus sese duci diutius non patiantur . Multa.n .in medium sum allaturus, aut noua, aut Pau cis cognita,quae,non contradicendi studio. nec captandς gloris causa,sed veritatis patefaciendς gratiar quam mihi prae omnibus rebus coledam proposui: longo studio,diuturniusq; vigilns,&assiduas legum ipsarum lectione,comparaui. si Quicquid tamen dixero csterorum praeceptis, Oc doctrinae, dissimile,aut dissentaneum, nigni lectoris,&Veriratis cupidi, iudicio subiicio : paratus: si contra/rium verius esse proba ratione fuerit demonstra/tum,pati, imihi error eri piatur.Non.n.ita me dele stat mei errores,vilalsas opiniones veritati praeferendas esse contendam. Sed nec apud me tati est multorum authoritas,nec tantus vetustati honos

habendus videtur,ut sola authoritate plurium, ocvetustiorum doetorum ducti,veri tatis studium Mhqciamus,&falsis opinionibus imbuti,in tenebria inscitiae,ato in maximis erroribus versari nos de T Iecstet. CPraesertim,cum octustinianus ipse nos admoneat, non ex multitudine authorum quod naelius equius. si iudicandum esse, cum possit Vntinus,sorsitan etiam deterioris, sententia, multos, α maiores superare, l.i. 9.sed neque eX multitudine. C.de Vet.i ure enucl. Et labeonis celeberrimi Iurio

consulti exemplo docemur, M licere,oc gloriosum esse ab antiquorum praeceptis docitrinae fiducia ocveri tatis studio,desciscere oc innovare multa,L Le post hunc versi .hi duo.de orig.iuriezQuin Ocd istores ipsi,qui veterum re multorum authorita plurimum tribuunt,αι receptis sentent*s recede

36쪽

De illis. Drist. et de manu Regia. tu

re,quodammodo nefas esse arbi trantur, Uno ore, re nullo dissentientelatentur, pauciorum, atque etiam Vnius tantum sententiam,melioribus rationibus subnixa,csterorum omnium cuiusuis multitudiuis opinioni,inserendis iudicηλα responsis.

Uauri&in d.l.is.sed ne* ex multitudine.C.de Iete.iure enucl.8cibi ψ.t .in.c.capellanus,de se ijs. C Quae limitatio ab omnibus recepta re commendata,aut abolenda est omnino, oc e libris i uris no/.stri abradenda,aut imperitis illis silentium est in. dicendum.& pudor incutiendus, qui tardo atque

hebeti ingenio prsditi,no quid ratio, Iurisq; aequitas vesit,inquiro Uin sola anthorum dinum Gratiqne,oc nomenciatura, tum, tempust conteo

runt,oc nihil unu in ore habent,u i udicando,o dei ure respondendosequendas elle communes,oc receptas plurium sententias. Sed nos sinamus eos in

illa rerum ignoratione ec in erroribus illis Versari.

37쪽

quos quasi cum lacte nutricis laxerunt; quibus N adeo iunt imbuti,Vt eos deponendi, iaciendique: spes nulla superesse videatur. Nos veritatem am/plectamur,recolamus,ut aliquando iuris facerdotes appellari mereamur,ut in.Li.ffde iust. α i urtario emec vos terreat perperam iudicantibus poena

proposita,de qua in Institide obl.qus eae quasi des. ,

nasc.in princ.Bataina.i.Qquomodo oc quando iudex Bal in auth.statuimus.coV.C.de epis Ec cleri. Banin.LVlt.ff.de Varioc extraord.cogia. Alex. in.l. iiij.kin eum .isde dam.inse. In quorum numero reponi solent hi,qui aduersus receptas, Oc approba tas opinione ententiam tulerint.ut scribit Io.Mo

sententiam sequitur, iuribus Oc rationibus melio in ribus munitam.αSolet etiam praeceptoris autho

de fide instrii. Amad.de Synd.in glo.Item in eo quPluresinnocentes Veri&idem si iudicat conua ca

38쪽

De Ihrist. et de manu Retriae. 7

xa Moneo tamen oc hortor, ne quis. tantam praece ceptorum sententiis adhibendam putet reueretia, ut eas amplectatur,spretis maiorum opinionibus Trisperspicua ratione,&manifestis argumetis pro Dari animaduerterit: praesertim si quis imperitu, Oe obscurae famae magistrum nactius fuerit, meminerit eius opiniones nihil discipulo suffragari. vetscribit Bal.in.l.filium quem.C.fam.erc.QEod ma mi iacit sc probat And.Sicininae.i.col.Na.de connit. olog.in.d.auth.habita.cOLxxij.nua .qui propterea hortantur scholares ad eligedum sarno sos prsceptores,Vt eorum opinionibus nitentes tali elia possint. Nunc ad rem θέ ad institutum reuertamur: Ocpraefationibus omissis Verborum obligationu materiam prosequamur: quam sequentibus capit iis explicandam reseruo.

CAP. I I.

Bligatio omnis aut naturalis est,aut ciuilis. mo. vi ciuilis obligatio praetoriam conlina. nu.I. σα Naturalis obligatio duplex. .a. Obligatio ad antidora modici momenti m.3. Natura docemur gratia referre ijs , a quisum boscia

accepimus. a.

Obligatio ad antidora non armi ad soluendum. m. 3.Cbleatis naturalis de me seruanda efficax s.nu. . Mario tamen modo, Nam interdum parit actionem

interdum exceptιonem. q.

Naturalis obligatio lege conplata actionc parit. n. s.

39쪽

8 Ad Rub. De MAE. Obt Lib. I. si non sit confirmata purit exceptioncm. s. Naturalis obligatio de fideseruanda ex iuresentim de

scendit. m.6, nascitur linterdum ne constusu ex equitate. nu. 6.

Fides humana an is Stoicam severitatem imple .n

A unus interpretationem obli gationis Verborum, a naturali obli' gatione, oc a iuregentium, quasi a cunabulis iuris nostri initium facia recentiorum Doctiorum ordinem: sequutus. In primis itaq; scire oportet obligationem oem aut naturalem esse,aut ciuilema.si ndeiussor. Edecond.indeb.l.fideiussor obligaris.fideiussor accipisside fideiussor.l.stichum Mnaturalis. Ede sol. Ci ustem intelligo eX quacutique parte iuris ciuil.suerit instituta,aut recepta: Inter quas est ius praetorium laus autem,cuma.seq.ff. de iust.&iure. Huiusmodi obligatio distinguitur in ciuilem ocpraetoriam Insti .de l. i. qua nuc tracstaturus non sum.Naturalis oc ipsa duplex est, Bart.in.ιm: hoc iure col. ih.nu. .de Iusti.& iure.& ibi do si Co

Altera est quae ex humans naturi instinctii proficiscitur qua.smovemur ad parem gratiam res tendam ius,a quibus beneficio aliquo affecti fuerimus,de qua in.l.sed re si leges.consului de pet.las res.& ih.l.si non sUriems.libertus.m de cond. ind.ec in.l.si Vero non rem uneradisInde papinianus.

40쪽

m oblist. Iuristri et de manu Res 9

3 . Hsc obligatio modici est momenti in iure no

6 Altera est obligatio naturalis,quae squitate fidei struandae innititur,oc ex ratione naturali prosicii scitur: quae solis hominibus est communis, oc eo rum propria: Vt scribit Bar.in.dd.ex hoc iure col.

s tiu n prin-sside pact. α Qua in re cocludit Bar. naturalem oblis tionem a lege comprobatam plenum habere essectum.l legitima Ade pact. Inst.de. oblig5.i.Si vero leta no comprobet, parit effectum retetionis re exceptionis.l.iuri getium. igitur nadia de pact.l etiam.isde compensationibus Luni II cruta