Camilli Plautii Paezonis ... Commentaria ad rub. De verborum obligationib

41쪽

indeb.8c alibi saepe Dossit. γ Hs sunt conlusiones communiter e Doct.recepissc approbatae: NO desuere tamen,qui aths distin etionibus usi fuerint Inter caeteros Cora.in laeratera statre.col.ῆ.iij.8c iiq.ffde cond.indeb Oc Fortun . Garz. qui mirabilia scribi in I.igius naturale, de iust.& iu.qui,sc in d.l i. Oc in l.Iuri uentium. isdepaet.omnia ad inflexibilem, re stoicam seueritate

reducit: cum tamen multa ex Vmdoccte,plurima humanis necessitatibus exigetibus suisse introducta,scire debueriis ius autem gentium,Inst. de tuere nat.gen.& civit. Quamobrem omissis Verbosis eius commentarus,ctc monasticis disputationibus quid ego de huiusmodi naturali obligatione sen tiam,Iuris nostri praecepta sequutus, Proximo ca/pite explicabo.

42쪽

NI Aturalis obligatio triplax-ημ. . . - cognatis quaedam inter homines a natura cogis

Beneficio homines sist inuicem afficere natura secuit.LObtigatio ad ratiora a natura inducta est nu. 2. Obligationis ad antidoru cfectus qucrem ille. i'. obligatio naturalis neque gentium, neque ciuili iure receptu,a nuda ratione descendens qualis. 2.Qbtigatio naturalis elycax ad exigendum potest largo modo ciuilis appellari, quia iure ciuili comprobatu

Naturalis obligatio quaedam ad solum defensionem pd-

Naturalis obligatio omnis an sit efficax iuregentiam. . quod sic secundum Doct. ego contra. nu. 6. . Naturalis obligatio, me actionem pariat, siue excep. tantum, ex iuregentium institutu fuit, non insola ratione consistens. 6, commercia er obligationes eodem iure, quo π bella, prodierunt. 6.commercia ex obligationes ex constitationibus bonitanum institutae,non natae.7

Naturali ratione dictante iustentium constitutum. 7. Naturalis ratio non sufficit ad iustentium costituendu . sed usius omnium requiritur.nu p. aut constitutio. Iustentium non codem tempore constitiitum. nu. 8.

43쪽

ii Ad b. De D, b. u. Lib.ttur ,sed ex hocquod primum ratione dictante ,seacundum contra naturam ob nec staressuit introdu

seruitus ex secundo iustentiam introdum est cotra ra

serim capax naturalis obligationis inductae anteferri merum Iustentium dicitur quod non ex rationesta in nec statem fuit indu m.Io. Lli quod lyde cond. indeb.nu.IO. eruus dominum obligatum habere potest ex primo Is

Ratio naturalis non omnis Iust conuersa in obligassem

mm. IMVID senserint Doetores de natura li obligatione capi te prsced eti sui tira flatum: Nuc quid ego sentiam explicari oportet. Ita mistimo ego naturalem obligationem tripliciter cosiderari posse. Prima est obligatio naturalis, tantum ratione naturali subnixa: qus tamen neque gentium, neque ciuili iure recepta est:& haec parui solet este mom cti,veluti ad remunerandum obligatio.Cum enim inter nos cognationem quandam natura costitue xii l.Vt Vim,de Iust.di iur.conseques est,Vt mutuo S amore ac beneuolentia complessiti, re alter altea ri adiumento esse debeamus,d.l.Vt Vim . GPraeci puΦ autem illis deuinctios nos esse oporte re ad remuneradum obnoxios,i quibus beneficio aliquo

44쪽

t De sibi Iuri r et de nium M'. II

hoc conueniunt omnes. Quo in articulo compre

u aliis hς di possunt omnia,q uscunque nuda ratio natarae humanae suadere Videtur,quae tamen neque M. ι,1 rium iure,neque ciuilibus praeceptis fuerint rece uti pla,quod etiam sentit Hiero. rni. hoc Ioco col.i. qui sagacissime pervestigare ora, Oc odorari solet . 3 Alia est obligatio naturalis,esficax, qua Iure genti dii a rium dare nos oporte Sisic eo iure necessitate soluedi astringimuril. cum amplius. is natura. E. dereratur.de hac loquitur tex.in l.iuridientisi in pri. ρί Ede passit.& in I.i.circa si. f.de rerum perm.8c hoc quia iure ciuili suit comprobata potest ciuilis apinpellari,largo in mo ad differentiam Proetoria rus ut fit i ns. i.Inst.de oblig.ut paulo infra demonstr' edeam ho Oc in hoc etiam consentiunt omnes. ,sendis 4 Tertia est species obligationis naturalis,qus iurem gentium non est omnino efficax, oc sic actione nctibi .' pari non tamen in sola ratiois suasione,nec in napolN da animorum inclinatione relicta est: sed excipi fonte di,retineditis ius tribui ad solam defensionem pat, rata,de qua in l.stichum.f.naturalis.ffde soluti. 5c in I.iuriuentium β.igitur nuda,de pa&Alex.in d. n esis l.iuriuentius. sed cum nulla,in fide hac loquitur rex.in d.l.fideiussors.fidei ussoriisde fidei uir&in nutu naturales A.de act.α ob.In hoc etiam conuentut eralit doct.αSed in hoc discreparevidentur,q, plerique crediderunt inspecto iure gentium, etiam nudam ad N conuentionem fuisse efficacem, ct eiusdem potestaliqς' ris,cuius est obligatio ex conuentionibus nomen in Pro

45쪽

proprium habentibus descendens, quod ego nina

admitto,nec admittit Torn.nume. 4.e Hanc distinestionem sentire videtur Bart. in1.- hoc iure,col id.circa medium, versi. est etiam alia, nu.is.de Iust.& iure, Expresse probat Alex. in d9.

sed cum nulla.Perquam constat no omnem natu

ratem obligationem iuregentium suisse efficacem. Et hoc mihi.pbat tex. in d .l.fideiushrs.fideiussbr.& in d.l naturales.snde a mo.de qua re latius pau lo infra traelabitur,quia longiore exigit tractatu . 6 Haec obligatio naturalis,sue sit omnino efficax , sue solo exceptionis partu sit contenta,eae Iurege tium suit instituta,& sic non soli innititur rationi

naturali,sed Vm,com muni omni um,aut consti tu tionibus iuri uentiu fuit introducta test expres . sum in d.l.ex hoc iure,ubi perspicuo sermone do cemur,commercia&contra stus iuregentium fuisse Itroductios,& obligationes institutas,&inf.ius autem gentium Insti .de iure nat. gen.& civit. An tea non erat institutae,re aduertatur, quod eodem

iuregentium fuerunt instituis,quo etiam bella suerunt introductia d. l.ex hoc iure,& dgius aute gentium, bi dicitur in gentes iura quaedam sibi conestituerunt,quod vocatur ius gentiumis Et ex hoci iure omnes penΦ contractus sunt introducti . Itaque ex costitutionibus hominum introducta suerunt commercia,& obligationes institutae.d.Leκ hoc iure, is ius autem,&'non solum emptio Venditi O,locatio,coductio, ocietas,depositum, ocmutuum,sed re alii innumetabiles contra stus,in regentium fuerunt introdusi,d 9. Nex hoc iure, Inst.de iure nat.gen.Occiui .paucis exceptis,de qua

hus per glo.Doct.in l.cκ hoc iure irae iusti.& iur.ec sic obligationes varie dc differentes inter 2 hoc

46쪽

De obh Iuri . et de manu Rer. Is

in sue omnino efficaces,re adactionem parienda

BPlae,siue ad defensionem tantum paratae, suerunti in regentium institutae. Qus omnia usu docente, ει humanis necessita tibus exigentibus, suerunt constituta.d.I.Ius autenentium,Insti.de iure nat.&c.ergo antea non erat, in rerum natur antequam constituerentur.

Fateor tamen ea naturali ratione dictante fuisse Constituta.l.omnes postili in ii.se de iussi re iure. Ex quo infero non sufficere naturalem rationem cies constituendum iuuentium, nisi etiam ex Vm , Oc ex costitutionibus id inter omnes homines suexit receptum de cuius esse Rupauid infra tractabitur,oc hoc est in quo a caeteris dissentio,qui no habita iuris nostri prsceptorum ratioe,omnia ad in, Hexibilem,oc stoicam seueritatem dirigunt: scin nuda ratione i us omne costituunt,no ea iura: quae consti tuta sunt,docentes, sed, quae constitui oportuisse opinantur,ostendentes.' .s Fateor etiam non uno eodemo tempore totumiusgentium fuisse constitutum: sed per interualla temporum, prout Vsus quotidie docebat, re humanae necelsitates constituendi occasione praesta' han auctium suis fer Vt probatur in Li.F.de contra hen.emP.l.an inutilis. Vitiis.de acceptil. Est ita aliud alio posterius:tamen non ex sola temporum varietate distingui iuuentium arbitror: Vt paulo infra demonstrabo.

Arbitror itaque commercia,& contractus 5 bligationes antea institutas suisse, in seruitus introduceretur.Non enim statim ortis bellis inuasit seruitus sed ex post pacto,post interualla temporum capti in bello,seruari iussi serui effecti sunt j serui, Inst.de iure persia libertas in pxiii de Ra.b .am

47쪽

rea omnes eIant liberi .l .manumissiones in RF.de iust.&tur.&Insti. deliber.in prin.6c commerciOηTum ac obligationum capaces . Eth est obliga tio naturalis,quae etiam seruo aequiri potest l.si id quod .ssde cond.indeb.inspecto tempore,quod serui tutes antecessit,quo tamen obligationes fuerant

institutς,α appellatur naturalis obligatio d.l.si id quod ad disserentiam dominationis, quae mero iaregentium suit introducta contra iuris naturalis libertatem re rationem d6.ius autem gentium,inst. o de iure na.Non quia obligatio naturalis non sit Ita regentiu institura,sed quia seruitus suit posterior, α eX mero iuregentium, non adiuuante naturali ratione suit introduc ta obligatio autem ipsa natarali ratione dictante fuit constituta, prout totum

sere i u enti una .l.omnes populi in fi de iust. Oc tu. Et ita intelligo tex.in da.si id qnod.Ede cond.in Heb.quividetur naturalem obligationem a iuregetium distingueret nam distingui debet, prout distinguitur naturalis ratio recepta approbat ab

lai Squae contra naturam,agentibus sunt recepte,

oc haec est ratio, propter quam acceptilationis paX est seruus,ua acceptilatio naturali ratione sui ea gentibus recepta l.an inutili ultimo.F.de acceptila.tametsi sorte posteriori tempore suerit introducta, quod autem attinet ad d.I.s id quod ff.de cotidic:i: idcb:vt clarus eius legis sensus habeatur , aduertite: ι Quaeritur ibi an seruo dominus obligetur re concludit cum obligari naturaliter. Ideo post manu missionem solutum,no repetitur ab eo,qui debita naturale agnouit, Vt enim libertas naturali iure cotinetur,& dominatio ex gelium iure suit introducita: i ta debi ti, ves non debiti ratio in condictione

naturaliter

48쪽

naturaliter intelligi tur,d.ui id quod. Intelligo.n. ego dominationem introductam fuisse ex gentia

ivrcismero,non concurrentibus naturalibus praeceptis,ob necessi tales h umanas:naturalem auidiri

ligationem ex iure naturali hoc est,eo iure gen ium,quod naturali ratione subnixu est, ut in dii. omnes populi,in ii.quae ratio ante seruitutis inuasionem,erat hominibus insita a naturas. singulu rum,Instde rerum diuiso.&sic inspecta causa,nam turalis obligatio est anterioqui servi tus re domi

nati quae ob necessitatem humanam fuit in re esu sta,quae post naturalem rationem iam natam, fuit subsequuta,in summa ratio naturalis, interia obligationum naturalium, quemadmodum creta,Vt rudi Vtar eXemplo, est laterii re tegulam materia, in no Ois creta tegula est,st ea tm eta qua figulus tegulam formauit, ita n Gois ratio natu Iis,est obso iuri etaseu naturalis,sed ea tm,eT quagentes obligationem se auerat seu instituerus, quod nota,quia non sequitur,ratio naturalis limesidia ergo subest naturalis obligatio loquor de illa,qus saltem parit exceptionem,nisi Vel usu, vel costitutionibus gentium fuerit instituta,Octu hoe liqualiter dissentio ab acutissimo Tomi esto, qui

viam a constitutionibus gentium separauit, quae tamen re uera sunt eiusdem potestatis,t,omnes populi ni Verre tanturiis de Iust 5c ius i.Versi. quod vero nsti .de iure natigerure ciui.in Verb.Vtatur , facit tex.in I. de quibus. ff.eo.tit. illud tantu quodne'ue Vla,neque consti tutionibus gentium, fuit receptum,remansit in nudo nomine naturalis ra

tionis,& sine obligationis vinculo, Hre tamen pedent a distinestione iuri entium,de quo sequtiari capite tractabitur.

I . Camilli Plauti, C

49쪽

T V s gentium duplex fecundum doct.nu. I.cta. ' primaevum. σsecundarium. nu. 3.σε. Iustentium duas habet partes,alteram ex ratione, alterum ex constitutioniblissecvndum Bar,nu. 6. . Seruus capax obligationis nuturalis, quae ex primaeuo iurerantium orta est: nonsequentis.nu. 6. Dominia distincla,s obligationes introductae, er beι .i Ia ex primaeuo iure gentium. nu. 7. Ius gentium non in sola ratione consistit, sed ex usiu gel lium concurrente ratione naturali, Cystc non omne quod ratio suadere uidetur continuo est iustentium, nil usiu communi omnium fuerit receptum .nu. 7. iTemporu uarietas sola non distinguit Iustentium.n. 8. Ius gentium est quod ab omnibus gentibus receptu est, σperaeque custoditur.nu. . σι .partim ex ratione naturali sumptum.nu.Io. partim ob necessitates humanus contra nutu rum in ducti .nu, In is quod ultimum nunquam naturuile dicitur, in alio cotra est. numero, I 2.er estsecundum iustentium,σmerum. . ILet mobligatio ad antidora non est iuristentium, sed a meraratrone naturali dessendit.nu. I3: σ34. Dominatio crstruitussunt iuristentium posterioris.

Obligatio omnis emax a Isregentium descendit, lac

50쪽

De obh Arist. et demam Regia. I,

Tai ex iuregentium primaeuo introducta, σ ex ratio

ne naturali. v. s.

Semius iuri naturali contraria, tamen ex iuregentia introducta. ex posteriori propter hamanus necesei 'atcs. m. I Non omne,quod naturali ratione ubnixum est, Iusten

tium est, sed ita demumst usu communi receptum est

ab omnibus gentibus. nu. i 6.m p aeqxe apud omnes usitatum non difformiter. ibLaeus nostrum ex Iure gentium duntaxas ciuili collat de naturali ratio non habetur,ns patenus aut v tium,aut ciuili iure comprobatum est.nu.16. Vs itaque gentium in duo distria

huitur capi ta sm Docto. Alterum est ius gentium prius,quod nostrates Dodi primaeuum no inepte vocant: Alterum postcrius, quod a nostris,non satis recte sectavium appellatur.Ego prius reposterius vocabo,dum tamen sciatis,nolle me de vocabulo dispu taressi ui usmodi enim disputatio pertinacibus est relinquenda,Vt tradi e .in Rub.ffsol.matrimo. Quod autem duplex sit Iusgentium tradit Banin Lex hoc iure col.iη.prope sa.ninio er. Dias meus. rede i ust re i u.5c in I.eas,ffde cap. dimin Sc in l. si id quod .imde cond.indeb.5c in I.necp enim: nu.2.isside tessimilaasin d .l ex hoc iure,oc ibi Do T coiter.Idem Iasin d.I.si id quod,& ante eum Ang. αPau. de Cassio assi Doct.communiter, sequuntur Barifc Doct.hoc loco praecipue Galiau. sol.π.n . IV.FOrtiGarz.in lananumissione col.h. oc iii. de