Camilli Plautii Paezonis ... Commentaria ad rub. De verborum obligationib

71쪽

scecur )s creatismon amplius omnia manu Regis gubernabantur, sed partim abi pis Rege, partim , . curiarum sententijs,expediebantur,d.L in princ. . loquitu rgo tex.ille de Iudice qui iurisdictionem iexercebat, non autem de remedio quo utebantur 'creditores ad pecuniam petendam, seu exigedam,u debitore inuito. B GEx his facile patere uniculo potest, manum rogiam non esse iudicis offneque remedium, neque, ius,quo promissores ad fidem implendam conue

fiebantur: nihil enim aliud sibi vult leae illa, Φ ut intelliramus soli Regi incubuisse onus, Oc cura roge s civi tatis, re iurisdictionis exercendς, quod

ea ratione contingebat, ia magistratus vlli nono dum erant creati: sed quo petitionis genere, qua ue a stione Vterentu homines coram Rege,noem

primit lex. Quod autem re quale esset remedium istud,postea Videbimus. Nunc qualecuno fuerit in seu remedium illud, quod petitori paratum eis Tat,oc quocunque nomine nuncuparetuo tractari oportet, iure getium an ciuili fuerit introductiunt. id petitionis genus,quo populus Rom. Vtebatur, quod ut manifestius liquere possit.quaerere opor tet utrum solo gentium iure,an etiam ciuili popu Ius,in ipso ciuitatis initio Vteretur,quod sequenti ii capite demonstrabo. CAP. VIL Ma

Opulus Roninius, Iuregenti solo utebatur ab ini

ae iis numero.

yiebatur enim etiam iure cissili raris er inceri'ngm

72쪽

rage quod non cauetur,non est ad utensim, . ac confitetudo pars est iuris cinitisinu. 3. et Imerti iuris appellatione quid figniscetur.nu.3. et co e. sciuile legibus constat,nu. 3. Iustentium ex ratione naturali, Cr constitxtionibus M.

. - tium constat. im. .

consuetudo nonstabilita ius Ut incertum, nu. 6.. Iterum,id secundo, seu rursus. ηu. 6. CT 7. . iVcrbum in una parte legis postrum declarat, quomodo. ' accipi debeat in AEa.rim. R. Nunus regia non est remedium iuristentium. v. s. Nec actis,nec iudicis officium,s.ημ. 9. Actio non enubrogatu in lacum inrans regiae, nec odi, Y clam iudiciis. nu.'. Princeps an adiri posit,ut manu regia pactum nudum . exequatur,nu. 9. Nominum distulatio pertinacibus relinquenda. nu. I . Rcmedium aliquod pro conueniendis debitoribus iurengentium competebat.nu. Io. to habent, ut nulla Vnui super boc motu fuerit controuersia, nec dubitatio Orta , gonitio teretur,quo in articulo conh lj j cludunt omnes eii solo iure gentiti V PAR Esae Vitra stemus, quoi re populus Rom.in ipso ciuitatisvγ usu fuisse, id in adeo pro explora/ita se

73쪽

' ita se habuisse ergo illis fidem non esse habendam

recta ratione arbitror l.illam.C.de colla g. confide remus,in aussit.de trien.&semiss.quod si conie acroris agendum est,re ratione non contemnenda,contrarium probari contedam, ex l.omnes populi. fideius.&iu.Vbi expressum est,omnes populos Partim suo proprio,partim communi hominum om

nium i uri uti,Vbi glo.& Bar. eo Vivendi genere neminem excipiendum esse arbitratur praeter homines siluestres, Oc seqquntur alii Do fio.nullus ergo est populus,re nulla est gens, qus non Vtroque Iure permistim Vtatur,quamobrem idem de pop. Rom.credendum est,qui non in siluestris hominibus constabat,oc hoc est expressum, in s.l.in Versi. :ec populus,Inlt.dei v. na.gen.ct ciui. secundo hoc 3 mihi probat tex.in da.' .in prin.isde ori tu. cum ait populum Roma.sine certa l ge,ct sine certo tu

re egisse quibus verbiS proculdubio ius ciuile in certii significatur,puto quia hodie,vno aliquo tu'

re ciuili,cras alio Vtehatur, Vel sorte ad consuetu chnem. non receptam,nec praescriptam resereda

sunt illa verba,quae consuetudo.&ipsa pars est iaris ciuilis.l.de quibus.ifde legib. constat, Insti.dei ure na.gen. Oc ciui.& ius incertum, idest nondum stabilitum,oc nondum Vsu receptum appellari re 6 cte potest. GTantum abest, Vt appellatione iuris 'incerti,eo loci tu entium significetur, ut nihil minus, illud portendatur,nam tu entiu nullo modo incertum esse potest, cum sit omnibus notum, εα ab omnibus obseruetur.non in confuso,sed per aeque, ct Vt ita loquar, Pari sermiter apud omnes I.i .in fi.K.de iusiureiur.l.Omnes popul sensi. . tit. oc se non obscurum,nec incertum est ictgentium,

ergo de eo non agitur in da.q.in Prinas de orini u

74쪽

s di pitterea ibi dicitur populum vixisse sine certa

lege, qus Verba ad iuuentium non possut reserri. 1ed omnino ad ius ciuile sunt referenda,'uod con stat ex legibusa.ius autem si de iust.&tur.Iu entium lege aliqua non constat,sed ex eo, quod naturalis ratio inter omnes homines constituit, d.l.omnes populi,in fi. re ex c5stitutionibus quibusdam uniuersalibus,de quibus in s.lus autem gentixi. Ia

φ CTertio haec coelusio probatur ex d.l.hSexa fixis.ffde orig.iurioi dicitur exactis regibus omne le/ge tribunitia omnes leges exoleuime,atque iterum cepisse populum Rom.incerto iureAconsuetudi/ne aliqua uti quo loco,ostenditur populum ad pristina iura reuersum fuisse quib' ab ini tio usus fuerat,& nihilominus illud consuetudines appellat, quod antea legem incertam, seu ius incertu appel. Iauera Viebatur ergo populus ab initio moribus ilicertis,α consuetudine aliqua,&sic iure ciuili,oc hoc mihi probat lex illa,in Verbo.Iterum,quod sisegnificat rursus eu secundo.l.si quis.C.de precibus imper.osser.l.i .in R de sacrosan.ecc.Sc in linam liquitas, Vers.si quid autem.C. de testa.&ini labeo OiNerifinge enim .sfde arb.α apud Virg. a Atque iterum ad Troiam magnus mittetur Achilles. oc apud Cice. lib.Vij.de inuenti primo quidem decipi incommodum est tem stultum, tertio tura γ pe:Denim Verbum aliquod in Una p arte legis po situm,declarat quomodo in alia parte idem accepi

oporteata.qui filiabus.isdeleg.i.l.Vnum Vbi Bataffde pet.haere. l.quemadmodum s.haec Verba, Vbi Bar.E ad legem aquil.Dec.in consi. Diiij. numer.3. Itaque Verbo incerto iure,quod pro iure ciuili, OcPro consuetudine accipi furiin d. F.exactis,ostendit .

75쪽

in eadem significatioe accipi oportere in eiuslem.

. legis princi Ri . . . t

s Ex his concludendum est pop.Rom. ciuitatis ini. tio, non tantum iuregentiu ed ex aliquo iure clauili usum fuisse,incerto tri.i.non scripto, quod iux: incertum pro moribus seu ex consuetudine nodui stabilita accipitur,Vt dixi,d. eaea stis. i Sequitur ex his in remedia, quibus Vtebat no pulusRom.in conueniendis debitoribus,no erant omnino iuri entium,S praesertim manusillaesi potestas regia,quae super iure Icerto, ius reddebat, , ad iuuentium referri non potest, etiam si lateri, portere manum regiam fuisse remedium ad eκi igenda debita introductum,nam saltem in exactione facienda eius, quod consuetudinς debeba tur . seu ex lege non scripta, quae ad ius ci uile per tinent,non potest dici remedium iuri eutium 9 i ETamen ego no soleo admittere, manum regiadi fuisse actionern,nec sici una iudicis, nec actionis vicem sustinuisse, eius Ve officio functam sui me, . quia iure non probatur,ergo &c.l. illam.Qde coti iacion . CEx his sequitur, nec actionem, nec iudicis ossi cium subrogatum fuisse in locum,Vic iv manus Regiae,quicquid dixerit Barto.inh frater a fratre, A. Columna tertia,numero duodecimo.fide eondies indet,. Aret.in Rubr.de accusat.in fine,Modeas .

hoc loco,numero nono. A

CSequitur etiam aliud frustra disputari,nunquid

pro conuentione nuda i uregenti um cc pneut manus regiae suffragium, re an hoc tempore adi . princpes, ut stiper nuda' conuentione ho ius modi remedium supplicanti indulgeat. ζ io G Quia tamen negari non poῆα quin remedis

76쪽

Desit Iupili 2 et de manu neo tae. . aliquo stature terentur homines, achd,quia sibicebitum erat, petendum, Sexigendum, siristieaxaeri t manus regia,sive potestas . siue ossicium, siD que alio quouis nomine nuncuparetur, omissa Π immis disputatiqne, quae pertinacibus relinqui soIet i per glossana in Rubrica. E. Iuto matrimo. ni non inutili ter quaeri poterit, an remediu istud quod pro debito exigendo competina etiam pro 'nuda conuentione obseruanda suppeditaretur,ano te ius ciuile suisset introductum . de quare seq..capite tractabitur. nni

mdum iuregentium lico erat de agendum tu, id ni ubi ratibia μω z consensius in omni conuentione interuenit, et obligati

numero. 2.

'bligatio naturalis ex consensit nu. 2. Pa Em nudum non parit actionem elum iuregentium secundum multos. .

xisterentia inter nudum non nuda pana sinu. F. nitructus nominui quare nomina nacti fuerint,

mero. 6. .

77쪽

Neglem uidentur,quae*ecialiter non norantur. m. contructus nominari non omnes parem babent escucis

tutem. 6. et

Obligationes ta egentium institui unt.nu. obligatio mater actionis etiam iuregentium.nu.7. mandatum ustionem purit iuregentium. πιι. . conuentiones turistentiam quaedam parvini actionem, i

. quaedain exceptionem tantum.nu. .

Naturalis obligatio interdum actionem parit, interda

praetor naturalem aequitaten eqssitur in pactis ferum

Aequitas quila uadet,ut fides feractur in eo, quia sint

caiisa promisera est,mι.lo. Donatio ex nuda promtione non constituiturinu. o. Nenio praesumitur iactare sua.nu. Io. Donationis causa non praesumitur in pacto nudo. .i LNuda conuentio causam t Fanni donarii is causa facta non praesumitvr,tra. I 2. Pactum nudum actionem non parit. l2. Locupletari non debet quis cum aliena iacturu.12..

Locuplitari dicitur,qui actionem acquisiuit. . s. consen iis solus actionem non parit, nist aequitus con

EQVANs quaestio est an remedia illud, qualecunqueid fuerit , quod ad petendum sibi debitum iuregen, ii sim supped itabatur etiam Pro. n,

Pi dis conuentionibus obseruandis co ,

petere di sic an pactum nudum eo

78쪽

De oblis. Iurist. et de manu Reg. 67

iure efficax esset ad agendum. Qua in specie De mientius responsum est efficax fuisse: quia una atque eadem fidei seruandae ratio atque aequitas militat in omnibus conuentionibus, tam nudis,ui venitis,ae ad solutionem copellit. Nos enim alterius fidem sequutos esse,sat est,ut nobis dari oporteat, LCum amplius β.is natura. ff.de reg. ivr.Quod aut in omni condentione militet seruandς fidei r tio probatur in l. i.in princἹfde pac'.quae loquitur et

denuda conuentione t dum generaliter eommene dat edictum Praemi is quod erat generaliter concepturia .l.iuri uentium s. prsto e .li. Quamobrem cum in utraque conuentione

militet eadem ratio seruandae fidei habebit locum idem ius.ltillud.gad legem Aquit.

Secundo hanc sententiam sulcit c5sensus authoritas qui interuenit in conuentione Omni.l.is.pe. T de passit. l.consensu.ffde aestire obi. Sane admittunt omnes excosensu nasci obligatio ιn: naturalem .l Richum. naturalis.ffde sol u. M. quidem efficaxa cum amplius s.is natura. de reg. iv.nec distinguitur altera ab altera: igitur nec nos distinguemus: sed parem in Utraque consensum, eandem obligationis efficacitatem parere defende

3 Q Jaec sunt potissima receptioris sententiae sundarmenta. Quibus tamen non attentis, multi n5 leuis authori tatis viri contrariam tuent illam. Hac mastinis rationibus defendit, Alex.in Huri entium. sed eum nulla.Ede pact .re Ruyn.hoc loco,colum. v.circa med.nu.9.oc Galla.colum.xlV.Ver.decima quarta sit conclusio,nu.ris.&seq.Alcia.col.iij. na. s. mand.Berenguri l. pacis conuenta, col. .post Priu.nu.25.isde contrah.emp. Alc.in Lin bovaefid.

79쪽

in ver. petitionem Ode paei acutissimus Torniel. nunia renume αδλ A In primis huic sententis suffragatur.l.Iuri Men tium in prin.& Veriquinimmo.ffde paci.Vbi constat iuregentium distinctas suisse couentiones nubdas a vestitis,tradit Bar.ind.f. quinimo ces mu 3ς.8c seq uuntur comm uni ter do TCum itaque eo iure itroducta suerint munime

in seu vestimenta conuentionum,ut admittunt o- . naiaeSἰ lateri oportet,non paris efficacitatis fuit qnudas,&vestitas alioqui frustra nominib'diuin guerentur,re Vestimento.l.si idem.C.de codicissi per Alex .in d I. sed cum nulla: . Ad hoc respond.SocAMod. distinctionem inν, 'iusmodi factam fuisse, Ut costaret ex quibus intro. d ucenda essent a i ure ci uili actiones. Qii s respon sto G sutilis sit nemo est, qui non videat, quod in i hoc loco animaduertit Ruyn.nu.9.&Bereng.ind. I pacta,nu: Et ad uerte, aut dicimus action rai ure ciuili introductam, aut i egentium Prodi

rimo casa,admisso,quod admittut commani 'ter Doct impossibile est ius gentium quicui de naturis actionibus diuinasse:aut deco iure anxium , si taciti ve suisse:oc per hoc defendi no potest di stin ionem nominum Iuregetium introductam, ad benesicium iuris ciuilis nondum nati, factam PGSecudo casu,hoe est si admiserimus actionem iu, regentium viguisse, hic probatur opinio AIeon. Ici verius Videtur distinctionem pacitorum' ai r rectenti uni e cogitatam aliquem eo iure peperiste et heicum.& per coseques non omnes conuetiones V elidem viribus,aurpriuilegiis munitas

80쪽

Erat igitur essicacior vestita conuentio, aut re, aue note pro r;o m uni ta, nuda,ec inermis; nec Proe

Prio Ornata no1e,nec rei ilateruentu munita:&hoc, negari non potaEx quibus patet manifestani inter il . Hud R, N no nuda paesta disserentia fuisse costituta. 6 Garzani iuri entiu in prin .col.ih.nu.s.ff. de Pac. alio modo tollit obiectum, q uia inquit , cotractus, innotati magis in su erant,&frequentiores, uia li).Ideo hi sine nomine permanserunt ob id , quia non frequentabant. Quae resposio nihil ot con/.cludi Gnam si nulla erat disserentia inter couentiones,sufficiebat nomen generale couentionis, resa tiS erat,sic couenisse,sic pepigisse,sic fidem data eL se,nec necellaria sui nec utilis distinctio nominuramen,&Videmus quibusdam nomina specialiter fuerunt indita,alias neglecitis: ut intelligamus myiore aliqua obseruatione digna fuisse ea, de qui in. bus specialis ratio,& cura habita fuit,qua eorum , , quae sub generali couentionis nomi ne,reli sta,quodammodo suexunt neglecta,arg.l.cum apud labe nenis. ait proos .snde iniur.& l.ideos. i.Enau. caui P0.stah.l.is.dixerit, isde publican. . ideo glossin: . d.. ait pxstor, pluS Valere dixit, quod specialiter. Dctium,aut dictum sueri l. si quis mihi f. sed Vtrui 'ffcle acquir.haeredi l.qui nius f.i isde auro re avi. deseru.pigno.dat.l quaero. eacitaemptios Q in imo etiam inrer ipsos contractus nominatos diuersitas appellationis inducta est, ut intelligere hi, mus non eandem omnibus inesse effla citatem: α. p. terum altero stricitiori vinculo colligatum esse ,

7 . Secundo hanc sententiam sulcit tex. in l. ex hoc

quinys consul obligationes iuren.suisse institutas

3. Camissi Plautii d