Opusculum Philippi Beroaldi de terremotu et pestilentia, cum annotamentis Galeni

41쪽

. - DE

accolentes loca palustria Et humecta huic malo sunt obnoxii. itidem in locis qstuosis degentes subinde pestilentia patiuntur. CuiuS etiam calo 're regelari solent in regionibus prςgelidis habi tantes. Sed imprimis calores immodici sunt exi Apollo tiales atqi pestiferi. Vnde sole cognomiatu apob

unde. line putant ωπαπολλυμπτι. - - TacteXa nimantem animalia etenim exanimat ac peris init animates Cu peste intemperie caloris imittit. Hinc e lcu arcu et sagittis fingis simulacruR pollinisi ut per sagittas radii intelligant . quotrum iactu no nuquam pesti serum uirus imittit. hic doctrinam sons Homerus no minus scite cldecenter Inducit apollinem tela in exercitum grScorum emitterem quibus non solum homi ines sed e tiam pecora periere . Vnde lindit apoIκλoii oer. linem colui cognomine holy op .hoc e pestilen tem. Vc ergo uapor solis 1modicus perimit Antimates et imittit pestilentiam ita econtrario Te peratus eiusdem calor morborum omnium furga e:et sospitate aiantibus Creditur pbere tepe Alexica tie. Vnde Athenienses Apollinε alexicacon ap cos . pellant hoc e mala repellentem. quo cognomeniro hercules quoq; a grscis nominae quasi ina lorum depulsor. Quibusdam placet Aquas uitiatas et fetore corruptas uiolare salubritare:et parere pestiteria.

42쪽

PESTILENTIA

Nam et aquarum mutationem graue esse docet Maximus peripateticq secis coditor Aristotelles. Et Lucretius testatur illo Carmine. Non ne uides etiam olli nouitate et aquarum Aquq ca

Teta ipcul a patria qcul domoq; aduenitit. pestiletis

Scribit Victruvius humores graues et pestiletes erumpe ex pontinis paludib':et ut auctor e Se neca i aque noxis et pestilentes in penetralibus teres latent nihil nisi pestiserum in se et corpori bus nostris contrarium habentes: quς postmo tum terrarii erumpentes haurientes necant ac pestilentiam gignunt. Vi ex evaporatioe teres noxia pestileni Pestiletiaq tiam fieri opinantur hi nouere ex terra ex exala Seper uapores emanare de quibUS plui tione. ra meteorologi progenerari prodiderunt. Et p/ O secto pala e terra no ee sine spiritu que infundit satis arbustisti non aliude uiuentibus: Quo tot genera herbarii fructicut fouentur. Ne multa: Platonici autum at omnes stellas oe celsi ipsum sole trahere alimetu ex terreno et inter se partiri Solol halitu terrς substetari. hoc enim illis alii sidera pasmetuit, qc esca. hic pastus est: quavis Aristoteli, sci terre ei reclament. no posset aute terra nutrire ta mul/ no halituta tam magna i nisi multu illi spiritus aletis suppeteret: Qui iugiter exhalas ubi noxius e et pestifer pestiletis caest. Et ab Avicenna dictum est

43쪽

Eleuati e terra aris corruptionem. Silius quo in descriptione pestilentis sensit uapore terri ee pestiferum illo uersu ιAtq; ater picea uapor expirabat in rebra. Amianus Marcellinus I hanc sentetia sic reserta aliqui terra' halitu densiore crassatum aera opi

nantur necare nonullos.

Mathematici pestiletiam ut pleram aliami si derum prouenire arbitrans ι maximet canicu ip quorum sententis testimonia poetica subscri

bunt.

Ererum et plurimis et maximis auctoto ribus placet pestilentia fieri ex aere cor Pestiletia rupto i qui late uitium suum spargiri qex aer cor haurientes necat Animates:nam cum reciprocat rupto tio tritus sit in nobis perpetua et cotinens ι cusine respiratione euestigio extinguamur ubi aer quem pereniter ducimus pestiser est ac pollutust necesse est ut intra uitalia pestilens quoq; halitus inclusus morbos afferat et mortem. Hinc exiit illud Maronianum. Corrupto csti tractu miseranda uenit Arboribust satisq; lues et pestifer annus. Consimiliter Lucretius inquit Et cum spirantes mixtas hinc ducimus auras νIlla quot in corpus pariter sorbere necesse e Consimili ratione uenit bubus quoq; sepo

44쪽

PESTILENTIA

Pestilitas etiam pigris halatibus fgris.

Quin etia Ouidius explicans pestilentia poeti ca sic ait. Ora patet aursi graues captansbiatu. Ob hoc Avicenna longe clatissimus medicoru censet in pestilentia respiratione hanelatione esse minueda adhibendat odorametatubus corruptior aer mitigetur. pestiletia etiam excitat uem quos aera fluente esse diffiniui quos et teres motus causam esse docuimus maxime aut au Venti castri ea effici ut de qua. Cor. Celius sic refert. Cu pestiletiquero h sc in omni pestiletia facienda sint tum in

ea maxime qua austri excitarit. Ouidius quo ostendi i pestilentiam flatu austrino exortam era Cum alit 'Letiferis calidi spirarut estubus austri . P U: lAristoteles in problematis tradit flante Au stro corpora effici humida et calida et ob id pu/ auster petredini maxime obnoxia:qui et sedi halitus in stiferus. est. Eode auctore homines grauiores inualidio rest fiunt spiratibus austris. minust cibi appe tietes Cum e diuerso satibus Aquilonibus ani mantes magis esuriat sintq; corporis robustio iis . Idem ostedit queadmodu austri humorem Calidum in corporibus progignul tquippe qui natura calidi sint et humidi, Vnde et sebres ex oriantur. Hippocrates quo in Aphorismis qd hippocraei a celso transsatum est. Auster inquit aures he/ res dceter

45쪽

betat i sensus tardat ι Capitis dolores mouet ab Uum soluit totum corpus efficit hebes humidulaguidum. Quin etiam uictruviust ut id quo tum et eleganteri sed positum non prudenter, in qua ciuitate cu sabat Auster homes egrotabant Cum corus i qui est uentus occidentalis alio no I a i mine dictus A rgestes Tu ssebant cum uero spirabat Aquilo restituebantur in salubritatem. Plinius Quid non ne et Plinius nostet i Cui nihil omis sum est ι breuiter ut omnia Austri naturam unoe Alo sa/ luberrimus omnium uentorum Aquilo noxius lubem, Austeriminus esurire eo spirante credutur Ani

mus. mantes . Idem uolumine duodevigesimo auc/tor est sanie Austro O uem Ereci notum uo

Dixit quidem Plinius quid eueniret santibus Austris et Aquilonibus Cur autem id fieret ex planare supersedit. Sed causa e euidens et ab Alιberto magno latissime explicata in Qui libro degnir sante austro seminas cocipi i quia corpora hu Feminas mescunt iCalori 1genitus calore Ausmino resolvictruui non prstereamus inarrat inlesbo oppidum mi us. thylenensuisse magnificenter quidem edifica/uerbo significauit sic scribens in secundo. Sa/ri si sanie Aquilone ineant coeanti animalia

46쪽

PESTILENTIA

, uiturat putres fiunt imbecillsie cotrario spirani tibus Aquilonibus merito masculi *tus in utex Aquiloro formantur ι propterea l cum sint frigidi obj mares turant atq; obstipant meatus corporeos ipsumi corpus spissant expeditiust reddunt atq; robu di mus: Quo inclusus inreinsecus Calor naturast c a lis uegetatur ι fili genitura melius digesta margisl idonea ad marium Generationem . Quinetiam proditum est a philosophis oriete canicu Ia Austros moueri 1 quibus aer solet commuta ri. Nemo autem dubitat sidus canicuis Incu ius ore est sinus tesse pesti serum et noxium i ac Sirius in persepe iacere pestilentia . Quod et nobilis poet ore cani ta insinuat illis uersibus . cuis Ille sitim morbosi seres mortalibus fgris Nascituri et leuo cottistat lumine coelum. Inter causas pestilentis est cenosa colluuies t Colluui setorul graveolentia quod et iurisconsulti eui/ es cloacadenter ostendunt sic scribentes: nam et cflum pe lis stilens et ruinas minantur 1mundicis Cloaca rutet is titius eκ eodem corrupti aetis sente pro fuit ac manat cum odorem non aliud q insectu Pande aera esse prodiderint scriptores longe clatissimi. mos H tu' aut tuis ta dirς tam exitialis spes plures Epide memoras. Pria pademos appellae. Secuda epide mos mos. Tertia loemodes. uolatica uelocitate letabi Loe no lis. Du e sui dictioes grε ru λωγ π καi λiματ des.

47쪽

Inter quas maxima est cognatio atq; afinitas in ipsa scriptione ac pronuciatione maximia uero dissidium in ipso significam: siquide λii si gnificat famem:λoly uero pestilentiam .hinc λμLoo' olim altercatio nata apud Athenienses super illo λoia. π Oraculi uersu . Doriacum uenietlimo Comithe duellum.

Ambigebatur enim uresi λων re idest pestiletia significaretur an λi; Lotr id est fames. Quod cum sit Amphibolon atq; sexiloquum Id homines

oraculu retorquebant ad eum intellectum ih uidebatur ad ea quq adprςsens patiebatur eε ac comodatus . Illud utit dignu Annotatu nec Ddignu Cognitu e plerosq; ex cohorte illa poeta rum Nobilium prope peculiariter operam ipent

Pestilctia disse pestilentis numeris poeticis platibῆds t Na

poetam id argumetum sit spectatissimum in quo inge/materia mi uires neruosi pro uirili quisl parte conten/derent: N ami ut pus ream Homeru Et grq

cos poetas i non ne Mantuanus Homerus i teratio georgicon pestilentiam elegantissime expli cauit: ue emulatus opinor Silius italicus et ipse in quarto decimo punicorum eam pestilentia graphice perscripsiti qui rempore secudi punici belli 1 Sicilia Romanos ac pomos iuxta uexauit Pestiletia assii xitq;. Qua ait a Canibus cspisset sicinauria Camby Vim primi sensere canes.

48쪽

' PESTILENTIA.

Va in re sequutus est Homerum sic scriq bente i prima iliados Rhapsodia. eu

Pelign' quot uates 1 septimo meramorphotseos lue id genus pestiseram enarrat tam copio . lis tam decenter tam ingeniose i ac tanta cum P i rspicuitate ι ut ante oculos posita totius rei ima lgo quodammodo esse uideatur. N ecnon Luca) nus in quinto pharsalit summatim ac uelut styud agens atq; in irascursu id genus descriptiois libauit . Quin etiam Seneca in Tragsdia qus D scribitur Oedipus funestam pestem stilo Tragi

co exequutus estan qua terram tumulis defitis se miseranter dolenteri conqueritur. Verum in/ter omnes Lucretius diuino quodam furore in stinctus libros de rerum natura luculentos hae

ueluti Appendice conclusiti Nouissima' expollitione perpolivit Pestilentiam rem haud dubie inselicem summa cum selicitate describens. quq in Bello peloponesiaco Atheniensium ciuitatest Pestiletiaternecivo genere morbi ε depopulata uastauiti a Lucre uias exhausit ciuibus urbem:super qua non pi tio scri gebit prolyxius paulo sermocinari . Quando pia. maxime ea illustrata est prsconio Thucydidis Quem grecum Salustium no inscite nnncupa Thucidi des

49쪽

ueris . Siquidem is miseranter lachrymose insi gniter multat cum luce eam uastitatem explica uit cui utiq; credi conuenit utpote historica fi/de rem sui I emporis scribenti t quam et ipse passus est. et alios parientes intuituS. Deserip Vm obseruatum sit fere pestiletiam uerio pesti o auctor est Plinius a meridianis partib'

Proserpere ι pestilitas hscet tanti mali Clades ueniens ex Ethiopia mox in Egyptum Libyami descendens Tandem atticam inuasit

incubuiti ciuitati athenaru Tam atrociter ta tal uiolentia ut nusquam tantum funerum exusteret et cum s spe uehementior uis morbi ci medicina sit Tuc medici omnes atq; medicamenta morbo gras anti succubuere. 1mo plurimi me denti u extinguebantur. Curatio omnis irritatvota in cassum suscepta. prscationes auribus Deorum surdis fiustra ingerebantur . Primum,mnium capita feruore incensa oculi suffusione ubentes lingua manans cruore aures Tinnitu

sonori Vultus Toruus i crebra suspiria i Eam cum graveolentia Dein sternutatio Raucitas' existebat Mox Tussis anhela pectus atl prς cordia concutiebat i singultus quot in quibus da cito desinens quosda diutius torquens. Cori ' pora forisec' subrubicuda ulceribusq; 'data ii trinsecus ita exestuabat ut uelameta uel tenuis

50쪽

PESTILENTIA

sima tolerare non possent. iucundissimum erati gelidam aquam seipsos nudatos Imergere. multi estus impatientes et sitis in puteos semet prs/cipitatur. Ad hqc accedebant inquietς continerest uigilis i quas Plinius noster iter mala uniὸ Vigilis luersi corporis pleri': esse autumat. Dira hic tua ter mor es intra septimum aut nonum diem homines co bos .ficiebat et Ardore urente uitalia populabatur. nonulli in genitalibus extremisi manibus ac pedibus uim morbi prorumpente cruciabiliter sensere: Ital quidam cum membrorum illoruiactura atq; dispendio liberati Quidam etiam simissis oculis in misero cecitatis exitio supersti res uixere . Illud cu primis mirabile nec minus miserabile i l quosdam ex huiusce teterinas postilitatis uiolentia cepit obliuio rerum OmnIum Quidam obliti sunt necessarios et quod aceri obliuiobius est seipsos. Quod et Lucretius qui ex race, eX uipe mis Thucydidis vindemiam sibi facit et ex il/ stiletis. lius filis telam texiti elegantissime demonstrat

Ari etiam quosdam cspere oblivia rem Cunctaru inel se possent cognoscere ut ipsi. - Alenus quoq; in libro de accidenti et Calenus g l morbo huiusce: rei commeminit His

Verbis i Thucissides in quodam suo