Opuscula

181쪽

multi , mustae erunt in licationes Scopus igitur maxime generalis in pariste curatrice est affectio praeter natuis ramis ergo i ad catio communissima erit, ut auferrior id , quod est praeis ter natura, Die inser itur illud,quod est secundum natura . S opi pariter distincti effieiunt indicationes distinctas, ecproprias . Scopi igitur ut consurgant distincti, semper sunt diuidendi us ad suas species indiuiduas, e vitiis

mas , in quibus evadunt conspicuae, se distinet indicationes curandi Exemplo distinctionem illustremus Assectio quidem praeter naturam est quoddam genus e scopus generas iis , ideo distinctione opus habet. Diis stinguitur ergo in motbum , aut in

causam moibi, aut in symptoma Morbus sane aut est partium simplicium, aut organicarum , aut viri se com

182쪽

DE ACU ATIONE.

mimis . artium simpliciuin , aut est intemperies sola , vel stigida , vel ca, lida vel humida, vel siccari vel ex

his coniugatari aut cum affluxu a teriae sartium vero organicarum est indecens aut conformatio , qualis est,

vel figura , vel superficies, vel mea/

tus , vel auitas Caut magnitudo nisi decensu aut numerus indecens Laut

situs . Magnitudo, aut aucta vel in crassitudinem , vel latitudinem , vel longitudinem: aut diminuta ingra/cilitatem contrariam crassitudinis, vel breuitatem contrariam longitudinis, vel angustiam contrariam latitudiis nisi Numerus , aut excedens , ut sextus digitus in manu , ut tertius testiculus haut deficiens ut quatuor digiti, ut testiculus unus. Situs in decens , ut translatio partium a loco

proprio . Iam vero simplicium pati

183쪽

DE AC VATIONE' Ia

ter, ae organicarum partium morbus communis est solutio unitatis . Hac quidem diuisione speculando asse, ctionem praeter naturam re distin,

guendo scopum generalem euas in species ultimas , quae sunt scopi di stincti et quot sunt scopi , totidem

nascuntur indicationes sed quo mouedo nascantur, ad usum reuocanti erit

perspicuum Atactio quidem secundunaturam est qualitas in corpore recte constituta, e quoddam symmetrum ergo affectio praeter naturam est qualiistas, quae deflectit symmetro . Hinc nascitur scopus generalis, nimirum affeelio praeter naturam, masymmetrum: ergo generatim indicat esse auferenduasymmetrum,d restituendum suo sum, metro Deflectit autem,aut per exces sum caloris tantum aut frigoris latum, aut humidi tantum , aut sicci tantum,

iiii

184쪽

de is excessus aut est cum affluxu male riae, aut sine affluxu . Si deflectat per excessum solius qualitatis, tunc oritur scopus distinctior, quam primus, quia indicat esse alterandum: nam longe distinctior est scopus,qui indicat esse alis terandum, quam qui indicates eius rendum. Si vero desse stat cum affluis xii materis, indicata esse vacuandum ratione materique esse alterandum ratione qualitatis: nam duo sunt scopi,

materiam qualitas , ergo duae indiis

cationes, uacuatio, d alteratio. Ita

quando ametio praeternaturam est simplexu quae scopus est, etiam indicatio erit siuiplex Si complicabitur scopus, indicatio quo erit coplicata:vt febris diaria habetiinplicem scopum, ergo mindicationenu nam haec affectio prpter naturam est iam faeta renullam habet causam etficientem , quia est

185쪽

morbus immaterialis, sue sine materia. Iccirco indicu sui sublationem per re medium contrurium sempe alterationem si igidam, quia scopus est forma

febris . Medicus contemplando suam naturam cognoscit esse calorem nati.uum mutatum in igneum in spiritiis bus ideo indicatur esse refrigeranis dum re humectandum Age vero si ponamus scopos complicatos, dubium non est indicationes complicari r ut in febre, quae ex humoribus putrescentibus accenditur . Hic sane morbus habet causas sui ortus praesentes, quae quidem sunt scopi, propterea medica oportet illarum naturam speculari, ut ex speculatione inueniat indicationea curandi . Habet igitur huiusmodi febris materi alis formam et male aeriam, messicientem , ergo sunt tres scopi Forma est calor nativus muta

186쪽

DE ACTATIONE.

tus in igneum, quae communis est cum natura omniunt febrium et materia est holor, qui pretii putruit, partim putrescit , sed nondum imputruit effi/ciens est obstructio meatuum . Quia igitur sunt tres scopi, ideo totidemerunt indicationes curandi. Natura

quidem formae indicat esse alteranis dam remediis frigidis,&humidi verbi causa, aere inspirato e cibo, potui igido,d aliis auxilii similibus quae intra corpus assumuntur . Materia veta, quae putret, iudicat esse ipsam cohibendam adhuc putrescentemper alterationem, siue immutationem. 1 umutamus concoirendo, aut in melius era it natandosi aut meatus ob structos liberando et sed uura est, qae concoquit, de partem concoctana

vertit in sanguinem, Guti partem pitvicosam dulcem , aut si vo potest

187쪽

concoquere , in melim transmutat, uti in pus , si non potest in melius transmutares, reiicit concoctionem tamen naturae medicus adiuuat , quia natura est morborum curatrix,atss operatrix medicus vero est minister, iis

nistri enim ea ipsa,quae possunt adiuuare concoctionem , quae est propriti, o primum naturae opus. Possunt vetuero adiuuare materiam concoquenaedam, aut illa quae crassam attenuant,

aut tenuem attemperant , aut tena

tam detergunt:hac eadem ratione , berantur meatus ab humoribus,nam de queattenuat,eade quod apertur Materia ergo indicat aut immutation siue concolitone eius quae putrescit,aut vacuatione,quae putruit.Vacuatio quide duplex est,aut uniuersalis,aut particularis. Universalis vacuat corpus uniuer sum Particularis vacuat certa partes

188쪽

mporis, vel caput, vel pulmones, vel alias particulas. Universalis rursus,aut simplex est, aut composita . Simplex aut vacuat simpliciter totum corpus,ut vena cubiti fundit sanguinein atrio eorpore in libre putri citra ullam reuullionem de derivationeme aut a mat non si riserciter ed aut per reuulissionem, aut per deriuationem . Re uellimus in aegris corporibus in eum finem, ut materiae fluentis cursum in hibeamus, ne ipsa eratur, aut per I cum incominodam, aut in locum aD Lelum defluar. In corporibus vero sani reuellimus, ut humores assuesectaclinus ferri in parres contrarias, quem admodum Galenus docet in secundum lib. De natu huma ex quo usui fine liquido constat notio reuulsionis. Est

enim mulio motus vehemens, actus

in patres dictant , a parte asse stadi r

189쪽

adeo contrarias , eluata quoad fieri potest e ubi opus est rectitudine, ecconsensu ductuum,8 uenarum. Quod si motus vehement , illud argument vest, quod vehementissimos fluxustu morum prohibet ut immoderatum sanis guinis impetum e naribus cucurbitula suffixa hypochondriis sistit. Id p praesertim, cum ad longissimas partes ma/teria reuellitur:vt phlegmone occupante hepar aut ventriculum, aut intestiana,ntillus medicus sanae mentis exhibeabit medicamenta, rus aluum deiici ne,

e vacuerat,nem utero it flammato uri

nam citabitJed reuellet,quam longisti

me fieri poterit sectione venae . ita partibus pudibundi affectis , vomitus auxilio est:&capite affect alui subdu/etio prodest. Et phlegmoneorta manu, crurum arctissima deligatio iuuar, e genu nilammato vena interior, vel

190쪽

DE AC VATIONE

media cubiti,utiliter secatur . Non se, tum in reuulsione seruanda est distanistia sed etiam contrarietas, ut eius no amen etiam indicat a Galeno enim no

minatur aebet, coexetur , a Latinis ap

posite reuulsio: a recentioribus mediis cis tum auersio, tum diuersi, Reuulis si itaque significat motum ad partea contrarias seruata diametro , aut se cundum longitudinem infra supra *, aut secundum latitudinem hinc inde, aut secundum altitudinem ante reistro . Secundum longitudinem , ut oculis lippientibus clysteria in abistrum data revellunt,ut inquit Gallinstatum Aphoa .d ubi menses ab utero

erumpunt, suffixa mammis ingenti cu curbitula,revelluntur. Quod genus vacuationis etiam natura molitur,ut testatur Hippocra.d Gale.in.S. Aphoris .set. nam mulieri sanguinem vomenti mera