De urinis liber / [Giovanni Argenterio]

51쪽

DE RINi LIBER. 43perieuerant urinae, quod non fit in tertianis

&magnam ollendunt esse causam, quae cor pore cX tenuato exsiccato oleo sana substantiam adhuc exprimat. Avicenna tres species facit oleo ae urinae unam quam dicit tota mense unctuosami pinguem: aliam quae solum est:

vnctuosa, infundo aliam vero quae solum insuperficie addit quartam quae colore oleo soapparet Verum ut inquit Galenus, quomodo quod pingue e unctuosum est, pote sim diam&infimam partem petere Scribit idem auctor, oleo sana ita dicta, quod colore sit olei, fieri, quod ab illa citrina mixta cum subliuitate quae colori olei asIimilatur, propior viscositatem quae est in ipso is translucentiam cum nitore adipi no, cum splendore substantia ad quandam spisIitudinem trahit. Quae verba intelligi non possunt. ignorocnim quid persu

liuitatem intelligat. Videtur tamen vel . qimilhuiusmodi urina fiat ex citrina bile cum aliqua terra viscola in hii Ga Gilis videtur illius opinio verum oleum non habet re vera colorem pallidum, sed pallidum liuescentem. Quare videtur mihi feri ex portione bilis pallidar&atra color ilia e oleos 1 ci propterea perniciosae solent ei Iesialc urina, eo quod atram bilem recipiant, qua cancros si maii-gnos morbos parit. Et quia cruditatem' bent cum quadam viriditate ut oleum hostendunt pituitam huius esse causam quae vehe-

52쪽

I. ARGENTERII menter agitata a calore, undiquaque cum urina miscetur , adeo ut cum urinae liquore ita sit coniuncta, ut ab a separari nequeat.

quo modo tiam non separatur bilis , quae liquorem urinae tingit: propterea talis urina aliquando dissicile .longos morbosostendit. Tales enim solent esse qui fiunt ex pituita quod satis exprimit Hippocrates, quum in loco praecitato Epid. refert, Parium ui oleolas urinas minCebar, cenissimo prirno die post initium morbi peripse Quia ergo fla- uitiem habet talis urina vel palliditatem bilis flauae vel pallida oste ridit mixtionem quia vero simul habet liuiditatem coniunctam cum splendor pariter testatur bilis atrae portio-Dem. Et quoniam habet crassitiem cum quadam visciditate, quae non separatur aliquore; agitationem magnam in pituita factam,&hanc exacte mixtam cum liquore declarat. Haec ratio videtur dictare adferant meliora qui pol sunt, de causis harum urinarum.

DE CAUSIS OPACITATIS ET

L. Datis in urina.

V Ri N perspicuae Viaphanae dicuntur

illa per quas visus ficile penetrat opacae aurem vocantur per quas visus nequaquam aut

dissicile penetrare potest. Quae quidem accidentia recipitantur tum in crastis tum in tenui-bus

53쪽

D E MNI LIBER Asbus urinis, ut superius ex Avicenna annotauimus. Galenus tamen id non a nim ad uertit: nam

opacitatem videtur solum agnoscere in crassis vrinis,&opacas non vocat sedeturbuias. quibus non diaphanas sed tenues juras opponit, ut ex quarto Comment. secundi Prorrheticorum

apparet ibi turbidam vocat, quae similis est ei quae agitatur, c ex ea agitatione subsidentia miseetur cum liquore; vel qualis est iumentorum urina tales autem urinae sunt opacae, sed

subiugales sunt simul crasse suapte natura. Qvqvero conturbatae sunt, eo quod hypostasis cum liquore sit mixta suapte natura, ne cellario non est crassa. Quod autem turbidis opponat te- mi es patet ex primo de Crisibus, ubi turbidarum urinarum tripliccni facit differentiam φnarion qua Vrina, postquam micta est, manet turbida, ut est ab ipso corpore excreta Aliam

vero dicit paulo post residere quod nihil aliud

est quam partes crassas separare tenuibus, Murinae liquorem tenuem reddi Tertiam dicit esse qua pura mingitur,4 postea coturbatur. Et quum dicit urinas quasdam tenues puras excerni, despostea conturbari, ostendit se tenues turbatis opponere. Verum petasat oppositionem facere per proprias dii terentias, illis Iubiicere omnus suas species. Ergo dicamus urinam quandam esse perspicuam claram et aliam vero opacam obscuram: inter quas, ut dixi, reperiunturin crassa & tenues verum

54쪽

6 I. ARGENΤERII inter crassas non omnes, sed solum quae subius es di 1itur , qualis est equorum urina,vel quae postquam subsiderunt, manu conturbanturi confunduntur, riuae ab aui xtrinseco denuntur xc aut urbantur. Quae vero cransae sunt concocto humore, ut in declinatione febrium,&veram faciunt subsidentiam non solent esse opaca sed perspicuae, nisi forte natura cum urina, vel omnes vel bonam partem humorum laedentium expurget. Quarum o-ninium causae sunt in uestigandae ex generali causa opacitatis terspicuitatis quam inuenire quam si dii iacile, tunc patebit, quum ostenderimus quid Galenus Mali scriptores do

cuerint de care.

DE CAUSA OPACITATIS ET L V-ciditatu in urinὼ ex Galeno se aliis Scriptoributa.

SCRini Galenus libro primo de Crisi

bus, turbidas uas mire se per manent turbidae, o leuaderi luccidito Irim ni grati 'χ-gitatio quod si postquam micta est, turbida residet, turbulentiae nequalis aliquid superest se quod si extra turbetur, illam ostedere quod debeat incipere concoctio. Atque hanc Galeni opinionem Medici multa habita considera-yione ceperunt. Nam ut a postrema urina incipi-

55쪽

conturba turri corrumpitur causas habet externas sua corruptionis, non internas. Nam donec ab interna regebatur causa, tandiu clara

mansit postea vero illa desiiciente assumpta ea quam dedit aer ambiens, corrumpitur. Quod si ita est, quid potest de corpore ostendere qualem , quaeso, causam nisi externam 'Praeterea, videmus id contingere non solum in rinis aegrotantium, sed in urinis omnium sanorum. Si enim in aere diu se ruentur, tandem corrumpuntur sed citius in aere frigidiore, postea in calidiore, deinde etiam in temperato. Nam urinae calor, qui omnia quae sunt in urina diuidebat, extenuabat, iropterea luciditatis erat causa tandem exhalat, ita suo calore destituta refrigeratur, is frigore heterogenea inter se miscetur, densanturque omnia, atque ita confusio conturbatio oritur. Et quoniam frigidus aer vim maximam habet extinguendi calorem spiritus urinae ideo hieme promptissime urinae omnes conturbantur. Calor item estiuus quia multum rarefacit,ideo disii pat&euocat spiritus ipsius urinae quibus dissolutis urina pari modo confunditur. Et quia aer temperatus minorem habet vim refrigerandi, aut disIoluendi; idcire urinae in tali aere perseuerant clarae Vecima siam habeat vim corrumpendi urinas, tame qua crassiores sunt.

citius id patiuntu quarta tenues hae enim dii

56쪽

3 ARGENTERII manent incorruptae, quoniam heterogenias inultas non habent partes quae facilius confusionis sunt causae. Errat ergo Galenus, Monta inus, Malij omnes, quum ex huiusmodi conturbatis vrinis ab aere, dicunt coctiones, cruditates corporis dispositiones ostendi. Quod

si quis Montanum legat ubi causas talis urinae explicat, nihil aliud quam verborum inanem

quandam volubilitate inueniet,&corruptum quoddam iudicium, quum censet ex corruptis extrinsecus urinis melius agnosci posse corporis affectus, quam si igni admoueantur,&recipiant eum quem habebant prius, quum mixtae fuerunt, colorem, consistentiam, splendorem, opacitatem Malias condiciones. Quod

quia quotidiana docet experientia, pudet me diutius in tam ridicula opinione versari. De crassis vero&consulis urinis mictis L&Iostea aenauatis clarificatis, alia est ratio hae enim

possunt ex eo quod extrinsecus acquirunt,co poris dispositiones ostendere, quoniam extenuationis&claritatis causam corpore duxerunt. Na quum essent heterogeneae partes inter se costisae ob motum caloris, ubi paululum quieuerunt refrixerunt crastae part l, ii se Farentur ostendunt iam aliqiram factam este concoctionem fit enim haec in crassando.

Quod si multa adhuc fit separatio ostendi intramen iam aliquam fieri mixtionem partium diue Iarum quod in urinis tenuibus, aquosis&luci-

57쪽

D VRs Nis Liri ER 'de lucidis nequaquam si t: ob id certe Galenus primo de Crisibus has illis longe deteriores censet esse Ergo urinae quaecrat fiunt, vel potius confusis de conturbatae, causam non habent in corpore; propterea nihil de corpore ostendere possunt. Quod vero dicit, urinas ct una innuentiu iam ostendere aetitationem quKxiget in sanguune nec id veram, nec certe ammediatam causam doe et Nam v-bi maior agere potest agitatio quam in febribus ardentibus, ubi chemens est calor&materia, qua omnium motum lagitatione ino sui tenuitatem pati potest ' at non semper, molarissime,lia illis fiunt urinae subluzale confusae Causia etiam non satis nota est, quum scribitinaequalem adhuc manere turbulentiam, ubi urina subiugalis mingitur quae postea clarcscit. Quid enim per inaequale turbulentiam intelligendumst, non ponit. Quodnante igitur animus, tamen non quiescit donec

antelligat, quid eam inaequalem turbulentiam pariat si quidem contra illud pugnandum est, 1 sanitas meliores urinae fieri debent. Addo. quod alibi alias causas harum urinarum quae turbidae confusae usubiugales dicuntur, G

lenus adserat. Nain xxvira. text. primi Commentata Prorrhet ait urinas turbidas seri ob copiam crudorum humorum vel coctorum, vel inflatum conuersorum. Est&alius locus in

Comment sexti libri Epid. bi Sabinum re-

58쪽

st, L ARGENT Oprehendit, qui cessebat tales urina fieri ex colliquationes ait fieri ex fusione crudi vocati humoris susii ex fusione ipsius generatis multis exhalationibus' quam causam confirmat quod tales vrinci dolorem capitis praedicere soleant. Ergo nunc ebullitionem solam nunc crassis rum, nunc coctorum humorum, nunc flatus ex humoribus crassis eleuatos nunc crudum vocatum humorem huius turbulentiae causam esse ponit nec interum docet,

aut aliquis intelligere potest , cur ista causae esse possint nimirum quia immediata causae turbulentiae opacitatis nequaquam sunt ab eo ostensae. Avicenna turbulentiam dicit fieri ob permixtionem partium habentium colores extraneos , ut fuscos , aut alijs coloribus insectos. Sed docere debebat id fieri in urinis quodio apparet in subiugalibus nulli enim apparent in illis urinis vari colores. go vero opacitatis nuciditatis siue perspicui

tatis, video non unam esse causam. Nam quin

dam fius Col acre ob ira substanti'. etenim terra ipsa opacissima res est: propter ea quae terrenam substantiam crassam in se recipiunt, merito sunt opaca via- deae magis quam aqua perspicuus, quia tenuior ela magis a terrenis classitie recedit: ignis magis quam aer, idera magis quam ille quia crassitiem omnem respuunt. Alia vero est opacitati causa, ma naritas,

59쪽

ns RiNI LIBER . Nam etsi omnes lapides ex terra sunt Di a

ulla opacitatem sed omnem perspicuitatem

,btinent, iis vel minii, , hoc ii π

ruum habent extraneos co es ita enim virum viride quum recipiat roprium opacius redditur color niinco 'a superinductus opacitatem sacit suiu e am tu lumen sua praesentia, absentia 'tam opacitatis causa nam si aer stura diaphanus est, tamen in priuatione si Munatius opacus redditur. Aliam vero est.

'usam luciditatis calorem,&opacitatis frigus, i modo res quae calefiunt&res merantur, coὐteiri ex partibus diuersis alioquin tam calor tuam frigus maxime. spicum res eddunt. Sic enim videmus in vehementi solisrdore caligmem omnem vapores, qui so-nt misceri cum aere, discuti, aerem purum zddi illum maxime diaphanum. Eodem, acto in aere frigidissimo spirante Borea simis quoque est aer, quia nulli vapores crassi exerra aqua attolluntur: i qui mirgunt, os repellit, nec cum aere misceri sinit. Vtina

60쪽

I. ARGENTER Overo quae in aere frigido corrumpuntur,s lore ionis clarescunt; satis ostendunt res ex diuersis artibus constantes frigore neri obicuras calmet latas. Et, extet nus calor, i

sis alidiisciit alioquin si mdecillus extiteri frigidi iam rationem habet in proptere ii

urinam purificat, extenuat, aeream redditi diaphanam hic vero densat, omnia interiniscet, aut mixta separare nequit, nec putartem aliquando inducere potest. Voxum Gn becillusolor in mi aiasma quae lacile mi sceri potest, o citatis is ausi; ita validior 1lor non nisi incerta materia, in ea scilicet quan potest modo miscere, sed no prorsus aut si inscet, eam tamen extenuares purificare nequi Videti adhuc alia eskὰ ausa opacitatis, sed

tinctio in propria materia ideo enim mortu corpora sunt opaca obscura, quia proprii ncalorem spiritu ofam aeream, quam digneam substantiam amiserunt, ex qua dum v uebant luciditatem obtinebant. Quibus quidem ita positis, videamus an urinae fieri pomlopocae seperspicuae ab omnibus predictis calsis an vero ex quibusdam . memini quide dubium est, urina quasdam fieri opacas ob sxtionem terrenae secrassi substantiar qua coquidem quae iam subsiderunt, agitatione in confunduntur xobscurae redduntur nec no