장음표시 사용
82쪽
Capscum hoc seu Pipei Indicum Americum potius diligentissimὀcolitur tota Castella cum ab Hortulanis , tum a mulieribus in senestris aedium suarum. Etenim eo utuntur per totum annum cum virente tum sicco pro condimento pipere spectatur varia ut noster auctor ait sorma: sedi haec omnia genera aliquando vidi colore flauescente, in Lusitania,monasterio quodam circa Olysiponem. Aliud Capsic genus obseruaui in nonnullis Lusitaniae locis futicosum cubitalibus ramis, virentibus, foliis hortensis solani fere, ali- uantulit ira ligustioribus flore candido exi uo ut Solani hortensis, ructu in longis pediculis paruo per mitia viridi,deinde nigricante, ubi maturuit, rubro continente multa semina latiuscula alterius Capsici modo ram ferit id gustus, ut fauces aliquot dies incendat gustatum. Floret,ac fructum profert toto Autumno A in calidioribus regionibus etiam hyeme .lli vocant Pinari: nta de Bresil hoc est Piper Brasilianum, in qua prouincia abundanter nasci, multiplicique in usu esse intelligo
Ceu ad illa. P Em unt ad ni cani aliquot aliis plantis ex
Histania noua ,semina cuiusdam planta euadilla istic
vocatae Mest, Hordeolum, a millitu me quam cum nostro hordeo habet in stica ct ramulis, quisus emen includitur, sed minus eo mi emine neutiquam maius, O longe alii a cultatib:is praeditum Eten:m nunquam auditum est planta estquam adeo rente, ct caustica vi praeditam sic, a tibi cauterium necessarium est in gangraenis, o putridis impuris, xlceribit eosdem praeleat esse tu quos non modo sublimatum, e lignis etiam praestare posset: etenim vermes in ulceribis necat, putrida, ulcera expurgat puluis eiusfensim iis instersiis, majore minoreae quantitate, pro viceris magnitu fine, adhibitis praeseruatiuis, quae in huiusimodi remediis usurpari solent. Itaque, cum eius acu tates instingere volunt, siluerem illatilio rosarum aut plantaginis liquore excipiunt, linum , aut eluchnismi eo intinctum keribus gangraenis imponunt: deinde arcotica medicamenta adhibentur,pro cheirurgi doctio experti iudicio. E iam ratione usurpatur in animalium malignis ulceribus, quibus pleri que lassantur. CAL
83쪽
CALIDUM est hoc semen in ruarto gradu, est rium amplius,'luressinigradus. Sulphur vivum.
M is τ' nobis uult prouincia Peruana Sulphur sulphur Quia vinum praestantisimum,ut vitrum trans scurum, colore auri incerrimi, cuiusmgmentumpi tum lacerna adpositu, odorem maximum Sulphuris iaculatur fumo viridi emn istum: antequam incendatur, nussum Sulphuris odorem ruet. H vivo puluis vino dissolutus, seper aliquot diessa racul MAE ciei ve stere illitus purgato prius corporeo in lammationes curat.Scabiem tollit,rosaceo oleo mixtus Drachmaepondere cum oui luteosumptus,coli doloribus, Irephi itidi, neruorumi contractionibus o clero utilis est Caudi
cum est hoc ulphur immo excessu.
x Nicaragua aliud Sulphurisgenus aduehitur coloris sulphur Niocineret, derisium, O experstro larentiae, nihils cum alii SV Vm commui te habens praeter odorem. Ad Erisipelas. Nisi Lis illa qui Piperlongum mihi dedit iam ante Medicamentii descriptum, Peruana Carthagine attulerat placenta quan g id μῆ4damforis gram, intus luteam,ct adhuc humida, tametsbis mille fere milliaribus allata esset. Eius pauxillam me
praesente dissoluit aquae rosacrastillatitio liquore, o eo faciem ii, ut, qui erysipelate laborabat, libuit: postridie mili liquore calentes aciem illius abluit facies adeo integra O sana reddita est,atquester petite non laborasset.
CONFECTA vero reserebat hanc placentam eb bricis, quos Indi terra eximentes, Mastet isobis edi cant, deinde iam pingues cliti coquint, eos destumav-do colato dem erursus decoquimi, donvc ad unguenticonm
84쪽
s CARL fANCTO. consistentiam aut etiam densiorem reduxerint. Cario Sancto. A, AE triennium ex Mechoacan prouincia delata est Cario sancto quadam radix alio Sancto dicta, cuius insignessacu tates praescant.
Descripxio. Ri Lupulo milis ebl 2 perticis se conuoluit illius more,quibus f careat, humi argitur diffunditur: folia etiam Iupulo milia,colore viridi ed obscuriore ore gram: neque orem,nequestu Iumseri: Ras crasso capiate est, ex quo albae radices oriuntur digiti maioris cra itudia ne,colore candicante cortex quifacileseparatu , Ma j su est, odore aromatico gustu amaro, cum quadam acri nimia neruus radicis cortice stoliatus, multis qua siluris
seu tabellis tenusinii constare con sticitur, quae Agillatim separari possunt.
can locis solo neque nimium cco,neque humido. Calida scca initio secundigradus.
Iacultates. cortex mane aliquanto tempore com-
rranducatus, multam pituitam, alios j humores ex capite elicit,eam j ob causem heremat mos capitis dolores de luxiones curat in nonustis etiam vomitu multam bilem pituitam e stomacho expellens, sed illius decoctum
maxime, curus gratia ventriculum noxiis humoribus liberat, eum j roborat purgationem tamen praecedere necesse n.
I commanducatus, gingiuis abscedentibus a iulio II, dentes abibit, eo , a fabrilia 2 corruptione biberat, oris, halitum conimendat: sed postea vino os eluendum, ad amaritudinem tollendam. P RI s ejus exigua quantitas ex vino albo, aut adainti,canellaue decoctosumptus, uiuam obstructioitibus liberata
85쪽
R A I x s. a Us, Herat inficii prouocat, flatus scutit, metato videlicet prius corpore, aluo dum eo remedio utetur exae- quispartibus Liquidambar inguenti Dialtheae intincto. assectibus, i, Resertim qui ex uteri fmpathia ori tur, auxilio est iuspretuis, tante,sumptus, aut illius decoctum hoc modo praeparatum. R A Dis i s minutim concise drachrnae insae in aquae cario sancto Jextario γ' dimidio coqiumtur ad dimidias, corticis citri in dςςQctum puluere redacti drachmae quatuor, palim is Cane a drachmae uastatim iniiciuntur, ac denuo seruent, deinde colantur. Istius decocti sex unciae singiuis diebus mane ad litosa charo propἰnantur,purgato tam e prius ut decet corpore. H puluerem, O deco nonnulli in morbi gallici assectibus, ath etiam D epsia comendant. Alterum experiri ni a modum necesse est, quod multis aliis ademi m. ombum remediis abundemus.Alteriuspericulum faciam in iis, qui vigesimum quintum aetatis annum nondum excesiere: nam pilepsiam in adultis tollere,non est verisimile. Radix S. Helenae. V portu S. Helenae, qui est inprouinciastorida, a se Radix D .Hel ruta radices' dampraelongae,sed nodos admodum, pol 'N. secari crassitudine, fris nigrae, intus albae, apore aromatico, Galan fere mili Refectis his nodis ct perforatis sunt precariaesthei uti, quas milites Histantis Indi de collo u .
pendentes, multum illis tribuunt. Hi siccati rugantur,il
rissi quasi cornei uni Planta ramos uos per terra di sesundit foliat ampla ct viridia admodum profert. A R locis humidis sicca initio, calida in se Natales.
neIecundi gradus existimatur. H radices Indi lapidibus conterimi, tollimi corpus paeultat Lmi induc- balneatim, quoniam cutim constringunt, 1nembra,rt inquiunt uoPat odore roborant.
86쪽
3 VACATANE. IL L iv spuluiscum vino haustus,m ventrici si dolor bus, prinae dissicultatibus, ct ephiritui commendatur.
V et ex descriptione facultatibusque huius plantae colligere licet, ad Cyper genus aliquod referri poterit. Guacatane.
Mi s sis nobis est ex Hi stania noua plantula qua inmcuaeatane candicans sed me radice Indis Guacatane nuncupata, ii ro Polio montano haud absimilis, sed inodora, qua ausorem aut semen proserat, ignoro. Iacultates. At morrhoides commendatum hac ratione. Eius planta decocto ex vino sicalor ab to alioqui ex aqua, haemorrhoides abluinitur,deinde blandesccantur,postmodum eiusdem plantapuluere insterguntur. Diam: Us exsti reo flatibus ortos, in quacuno corporis partesidat, locus re naprius inunctus, tenui obmmpullacre ins ergatum 2 pannis laneis superimpona tur: nam illico adhaerebit Cerati modo, nec inde amouebitur,nis dolore mitigato. iv ip duis leuibus pulmeribus impositus praesertim inguinum,ea mundato ad cicatricem perducit. M item sunt ad me aliquot baplanta, ne no- nine, quarum nius ex aqua decoctum abide sumptum, pectoris vitiis auxilio est. A L E R A qua partus mortuos ecundas, morantes trahit, cidius rei magnam experiensiam habent Indi. T E R M cum maxime viget qui stiaco stere νolens duntaxat contingat, o accescit,st procumbit.
R in per solum di pus esto expansa si quis
rame ea attingat, statim cotrahitin ut irascimurciana.
87쪽
M, UT A praterea alia medicamenta in Indiis nostris
inueniuntur,in ignibus facultatibi praedita, quae cum tempore ut iis uti possinus innotescent ut ex eorum,quae hactenus allatasuerunt, utilitatibin colligere licet,quandoquidem in niti morbi, qui acioqui incurabiles videbantur, horum Uucarati sint. QUE: omnia meae diligentiae accepta seire oportet, prima huim mea histortae parti,s per uniuerso orbemadmodum celebrisfuit,o medicamentorum,quae in ea continentur descriptionem. Vir omnes intelligant quam virus meus hic liberD .rit, subiicere hic libet Epistolam ad me scriptam ex Perii. nam que regione, a nobi, quodam viro, ante duos menses: etenim ex eorum qiu in illa descripsti lectione, inuentis tin Perulapides e rares, orientalibus aut inferiores petriabus, de quibus Deo volente in tertiaparte agemus.
Epistola ad D. Nicolaum Monardis. Nim dubium est Clarissme Doctor, quin nouum via
debitur, me virum illiteratum,semperi metutiam in his, gionibus sequutum, ad te scribere, de iis quae ad facultatempestram pertinent. Verum animi mei erga eruditos viros propensito in quorum numero tu es, ob labri tui lactionem, quem de Medicamentis in his regionibus ira centibus eorumi facultatibus uulgasti, ct laudem quam eo libro hic
consequutus es fecit ut etiam ignotus has ad te dederim. Etenim satis commendare non possim utilitatem quam hic attulit tuus iste liber, clan ex eo rationem consecuti simus, qua medicamentis utendust, ex quibus sine methodo ante usurpatis, nullum auxilium percipiebamus iis vero ex tui
libri lectione,plerique a morbis, qui deplorati videbantur,uberati sunt. IAM
88쪽
I A M uniplures quam viginti octo anni, quod mictit Isequens,per has India peregrinor, in quibus non solum quae a te descripta sunt,nascuntur,sed etiam pleraquc alia, Lo rumfama nondum ad rosperuenit, o Meduorum huc a vobis commeantium magna ex parte negliger iam in sitiam, quibus publiica utilitas qaam tamen sim mam
praestarepossent cura non est , sed ut quaestu duntaxat
serutant. FORMAM animalis , ex quo lapis De ar extrahi Amma lapide tur in tuo libro describis. Ea diligentiusperpensa, nima xς - 2'S' ' uinge ius quoddam in istis montibus requens inti nimiis,
valde mile iis Hircis ius quod cornibus orbum est quos morientali India reperiri tradis Ru sunt coici is magna parte, O herbas salutiferas depasci ritur quaramma gna est copia in montibus a b ista animabia degunt itasu
gacia, ut solo tormentorum aeneorum ictu ad equi posiimus. D E cui A quinta Drejilitus anni IJoi ego cun ab M amicis ad venationem prosecti unius in hi ius regionis montes, in eam qimque dies insumpsimus, ct aliquot ex his quae dixi animalibus confecimus, limi or mi. saxenationem vi cepi semus,librum tuum contuleramus. Rui itaque maximo, ct proueclioris et altis a xarmati,neque in ventriclito, neque in alia parte corporis a pides inuerrimus, quo actus, ut Indicis animabibus mi ha non e se pretarem s. Percontari Indi, quos, inobis in serui rent, eduxeramus. qua corporisparte lapides haec am-1nalia haberent, 'quidquam de lapidibus scire negabant ut sunt nobis insent lini, nec secreta nobis innotescere
vellent undus tamen puer, decem aut duodecim anzos rarus, cum videret nos tantopere id scise cupere, in a=nimali
receptaculum quoddam ct veluti marsupium nobis ostenos, in quod depastas herbas recipiunt, donec ea postea
89쪽
ruminatas in ventricula traiiciant. Ibi' erimi ilico intermcere voluerunt Indi, quod nobis id indita set, uni tamen postea nobis in venatione occilatis, inte eperunt,o,ut Intelleximus, sacrificarunt. Indi eos lapides magno habent inprecto,eost, in Idolorum suorum deli bris,qt ae iacas vo cuncti.
cant, ct alia etiam preci finia quaeri ossine flent, veluti aurum, argetum gemmas, momba,ani italia,ct piseros. I La vi autem admiratione non caret, hoc animal per Anima sera
tota has India non reperiri, praeterquam in montibus istis libri in oli, Regni Peruant. Nam ego omnia exicana regna, omnes ἴ 'HU 'Peruanas provincias ct regna , prouincias insulas Maranion, Floridam , ct mustas praeterea Occidentalium In ditarum regiones peragraui attamennu quam haec animaba con stexi, quam in solis huius regni Peru montobub. c o qua potui diligentia ab Indis nitivi de hor in lapidum facilitatibus inquirens, intro sumptos, Etsoris im Faculinies. positos miri ce venenis toxicis res ere intellexi, cordis assectibus ain:uari uineas ventris expellare,o eorumpti Leserem vi neribus sagittarum toxico illarum res in e in
ster i. Insumma bire lapidem lex harmachin se perviacio semicissilis toxici quo sagittas i ab illinunt, ad sese mutuo conficiendos, atque etiam nos IIt 'anos suorum plerique log vehementes cruciatus Osurores mortui siunt x l-lum auxilii cinuenientes tames insublimato vulneribus
in sterso nonnulli leuamen senserint verum si ico recenti illita sagitta ut praesentaneam perniciem adferunt, Lecsublimatum prodest.
Ex animalis igitur quod primimi emimus bur sit bt novem lapides exemimus, qui miserae beneficit istic creati rudentur ex salutiferarim istarum herbartim succo , quae in bur stam illam conger tur. Secum uso alia tims cneri animalia, qtra confeceramiu, in quibus cnimbis lapides inue-
90쪽
OBs Ei v ANDUM autem est,fla quaepasium mmon ibi animalia, lapides istospraestantesgenerare: nam qua in planis pabulum si unt, ut herbas minus salubres depa cimtur, sic etiam lapides eorum, tames utiles, iis viaribus non pollent, quibus j a iii sint, qui ab animalibru
m montanis degentibu eruuntur.
o p ii, sciis uti eo ordine quem in tuo bibro docuisti,ct aduersus eosdem etiam morbos,in quibus undis mirabiles eorum esseclus experti sumui, quoi o sim est sene. Qua omnia tibi accepta referre debent non modo Isi 'ani sed etiam universus orbis. Quantam ad me ait net, ut Hiquam animi grasitudinem ostendam pro bene i
ctae accepto, era Ioannis Antoni, Corci, mitis mercatoris, duodecim ex iis lapidibus mitto ieoperuenerint,eosin murulis morbis experiri poteris Eiusdem opera, an eos acceperis
mihi igni care poteris, etiam, qra voles in tuam gratiam faciam, imperare, qt iam tui obseruotissimus. v mc apstulam accipies in qua Phaseoli genus inuenies, quod Marit, initio totummodo strendum erit, nesti ore latitur. Planta effabae misis,minor tamen uotum filiquisserens Seni huiu mo istuctus fabas virides sopit toti sale manducati,vata bilem,mediocriterpimiatam, o sne molestia hydropicorum aquas euacuant eosdem esse Ius praebent feci tritio ex vinosumpti sed G in paratum habere conuenit , quia si palicius quum necessest, purgent,obosumpto earum vehementiassico in