장음표시 사용
11쪽
N0mina adiectiva suffixo eo formata proprie significant aliquid ex eo constare, quod substantivo primitiv denotatur: Iureus igitur est se auro constans Vel auri gen quat.).
Velut apud Plautum n mmi aurei vel Philippi aurei Asin. 5 ue, Trin. l39, Bacch. 882, Poen. 65 sq. 345 7l Sq. Bacch. 230, 590, 34, 0l0 sunt nummi Philippi), qui ex auro constant, vel nummi auri es nummus argenti Pseud. 7), uterqui re Amph. 260 4l9 760, 766 est patera, quae ex auro conStat, itemque sinter aureum Men. 30), ubi aurea Rud. si Tl), anulus aureus Cas. 7l0 sq. aure lunulsi Epid 639), Securicula ancipes, itidem aurea, litterata Rud. i57), butiola aurea fragm. 53), crepundia aurea Rud. 086 sq.); similiterque Mercurius Amph. 44 sq.): Tum, inquit, meo patri autem torulus inerit aureus Sub petaso id signum Amphitruoni non erit Artotr0gus Mil. 6-l8 dicit illum cum urmis aureis, χιotus - wiones Pyrgopolinices disssavit spiritu uusi
ventus folia Leaenae Phaedromus Curc. 39 vineam pro aurea statu statuere vult, quae eius gutturi sit monumentum; quod quid sibi velit, alio l0c eiusdem com0ediae v. 439 sq. illustratur, qu Curculio parasitus Lyconi trapegitae narrat dominum suum velle statuam dare auream Solidum fuciundum eae uro Philippo, quae siet Septempedalis, facti monumentum
suis. Simili modo Chrysalus Bacch. 40 de se dicit huic
decet statuam statui ex auro; nam amanti ero bestia copias
aureas obtulit, ut 0cose dicit numm0s aure0s ibidem 647). Itemque Strobilus gloriatur Picis divitiis qui aureos montis colunt 'o soti s supero Aul. 70l sq.); montes aurei autem montes auri esse his ex locis apparet Neque ille sibi mereat Persarum Montis qui esse aurei perhibentur Stich. 24 sq.), argenti montis Mil. 065 , Modo non montes auri sollicens Ter Phorm. 68). Denique adiectivum aureus proprio sensu positum reperimus una cum vocabulis corona Cat orig. VII 8, Auet ad Her. IV 47 et imber Ter. un. 585 et coma Ace.
12쪽
Aul. 343, uel ad Her. I 2, 2 et 22), vas urgenteis inc. ine sab. 2l3); Phoenicio pro ligne salute argenteam remittere vult Calidorus Pseud. 45-48 i. e. pro salute, quam Phoenicium Calidor in tabula lignea misit, salutem, quae X argent in lingender unge et c0nstat. Idem nisi aerumis everit argenteis ibid. 00), quibus verbis Pseud0lus
in lacrumas Calidori 0catur, quarum loco dracumas potius eum sere iubet, amicam suam non nanciscetur, et ex Ballione ibid. 347 amicum suum esse factam arge=ιteam audit i. e. veniisse). Danista denique, cui argento os verberarier Tranio vivit, perfacile ictus argenteos se perpessurum dicit M0st. 620sq.). Similiter ferr- eum sex ferro constans invenimus in Plauti comoediis una cum vocabuli8 fore8, timeri, aedi8, 9 68, era,
anellus Pers. 70 - 573), tormentum Curc. 227 , cuneus Stich. l 9), catellus Curc. 69l), later P0en. 828 praepeditus lutere forti ferreo), negotium Pers. l), quod ferro i. e. catenis constat ut argento ictu amentei Salu argentea, α- crumae argenteae es supra); apud Ennium ann. VIII 84)legimus imbrem ferreum, quippe qui ex telis ferreis constet ut imber aureus Danae ex auro Ter Eun. 585), apud Catonem
uncos ferreos de agr. XI, XII, XIII I), utra ferre XII), columellam ferreum XXI, XX l), stulam ferreum XXI ), tabulum ferreum XXI ), clavis ferreis XVIII ), imbricibus ferreis XXI i, armillis ferreis XXII ), foramen ferreum XXIA), ferreus X , Ι , CLV I scit furcus sive quid tale.
Tum plumb-eus, se plumbo constans et Xstat una cum
vocabulis nummus Plaut. Cas. 258, Trin. 962, 0st. 892), cortina Cat. de gr. LXVI I), vas ibid. XXII), qu0d etiam supplendum videtur V l et VII l.
Porro lign-eus ex ligno constans reperitur Plaut.
Bacch. 935, ubi Chrysalus tabellas, quas Nic0bulo delaturus eSt, cum equo comparat, quem misere Achivi ligneum delatas cum Sene perlegit, turbat equos lepide ligneus ibid. 988). Item cum equo ligneo sacerdos Bud 2684aVem c0mparat, qua Palaestra et Ampelisca per vias caerulas Sunt vectae et navem ligneam roti Menaechmus alter narrat Men. 402 sq.); lignea est deinde custodia, quam Lycus apud Agorastoclem Subiturus
13쪽
est Poen. 365); lignea est utiιs, pro qua Calid0rus Phoenici argenteam remittere vult Pseud. 45-48 cf. supra p. ) ni ligneue - sunt, quas habet Victorius, staphium Τrue. 275 Stratulae pignus dato, i. e. ni ex ligno constant Victoriolae, quae ex auribus mulieris pendent i Apud Catonem autem ligneus saepe invenitur una cum vocabulis
consibula si ea c0niectura recta est, ΙΙ). Exstat denique cum vocabulis candeletber Caec com ill), solea Auet ad Her. I 3), signum Apollinis C0el Antipat. r. 4), turris Claud. Quadrig. r. l).
Tum Suae-eu se SaX constans legimus apud Liv. Andr trag. 37 Quo Castalia per struices saaeea lapsu accidit, Plaut. Cist. 256 saxeu . . cc trag. 402 Molem eae pro 'indo uineam ad caelum erigit, ibid. 438 hinc muni-biι rapere raudus saxeum grande et grave item crus -eu8 Scrupo c. Enn trag. il 5 Scrupeo investita 8αaeo Pacuv. trag. 310 q. Scrupea templa. Tum lor-eus e loro c0nstans apud Catonem exstat
una cum Vocabulis funis de gr. IIII, XII LXIII, XXXVI)et medipontus III ), sed etiam laut Mil. 57, ubi senex
Periplectomenus minatur ego vostra faciam latera lorea . . ego vostra latera ita verberabo, ut e loris constare videantur es infra p. 34 Mihi tibique interminutus nos futuros ulmeos Asin 363 Sq.). Huc denique pertinet adiectivum in-eus vino constans), quod a Plauto ex vino neutr. g. derivatum Curc. 39: vineam pro aurea tatu statuum, cf. p. 7 ab illo vin-eus pristin0, qu0 a n0mine pristino vinus gr. ἰυο descendit et forma seminina vine servatum est, differt v. p. 35). De 0minibus autem hentis et hen-eus infra p. 8 sqq.
dicam. λ ,,Tales inaures Victoriis ornatae in sepulcris Graecis inventae Sunt,v. Stephani Compte rendi de la Commission archeologique de St. Petersbourgpour 1859 ab. III 3 Ussing in editione). f. etiam adauge , Der hi seliniue de Griechen und Etrusher Abliandiungen de arch.- epigr. SeminarS
14쪽
Compluribus eorum adiectivorum, de quibus adliue verba secimus, iam lautus suffixum deminutivum lo addidit designiscatione primitiva nihil mutatis. Huiusmodi deminutiva invenimus haec: aur-eo-lum aureus Plat. Rud. i56 ensiculus aureolus, Epid. 40 anellum ureolum, Lucii sat 290 aureolo cinctu), urstent-eo-lus menteus Plaut. Rud. l69 ensiculuamenteolu), lign-eo-lum tyneus Lucii sat 224 scutum ligneolam). Quas formas exemplis Plautinis demonstratur attractione substantivi, ad quod pertinent, deminutivi exorta esse. deorum exemplar 0stea franius etiam formam corn-eo- tu S corneu corno constans V. p. 34 creavit c0m. 225:bucillum corneolum). Postea imprimis p0etae dactylici tales formas deminutivas adhibebant, ubi formae simplices in ver- Sum non quadrabant i).
Haec vero adiectiva, quae proprie materiem denotare intellexiums, iam a Plaut ita usurpantur, ut non id signiscent constare rem e materia quadam, Sed materiae in quadam tenus similem esse. Tertium autem comparationis et ab exteriore parte, velut a c0lore aut nitore, et ab interiore, veluta pondere aut pretio peti potest. Sed qu0m0d fieri p08sit, ut adiectivum materiae similitudinem s0lam significet, optime h0 exempl0 Plautin illustratur, ubi ipsa comparationi particula addita est Amph. 096 sedis confulgebunt, ure si essent aureae. Haec particula autem fere mittitur; velut Ennio anu. I 2 sol iureus est de fulgore ocellus aureus, donum decusque moris Libanus a Philaeni appellatur de pretio, nam cellus se deliciae Plaut. sin. 69l ad 0l0rem pertinet, quod Auctor ad Herennium rhetor. III l8, 3l suadet, ut memoriae causa, ne forte in numero locorum falli possimus, quintum quemque placeat notari, velut in quinto loco
i v. . Bedriara . . L. XIV p. 592 sq. kutseli, A. L. L. XV p. 38.
15쪽
manum χι ream collocemus, in decumo aliquem notum, cui aenomen sit Decumo . . . Itemque irae plumbeae Sunt irae,
quae pondere tam graves uni, quasi constarent e plumbo Poen. t ue), sinus plumbeus est asinus, qui ignavia tam gravi est, quasi ex plumbo 0nstaret Ter. Haut 877).
Iam ex eis adiectivis, quae adhuc pertractavimus, terminatio eo stirpium in o vocalem exeuntium suffixum suae potestatis saeta et ad quaslibet stirpes adiuncta est. Adiectiva autem, de quibus nunc dicemus, secundum Stirpes, ex quibus riginem ducunt, discernere id parum c0mmendationis habet. Magis e0nsentaneum esse mihi videtur a significationerationem explicandi petere
Ac primum quidem propria significatione adiectiva,
quae e vocabuli materiam veram denotantibus sui sXi eo ope derivata sunt, utuntur haec: lan- eum se lana constans Plaut. Mil. li 78 habeas scutulam ob oculos laneam; plum-eu se pluma c. Plaut Bacch. la: rumentus tumea cer-eu se cera c. Titin. 0m. 60 arare campum cereum tabulam ceream;
quod apud Plautum Poen. 037 meis conssinguineis et Pa-' s. Μοst. 110 immo etitam cerebrum quoque omne mi e capite
16쪽
cuvium trag. 55 consanguineam esse abdicant vice substantivi, apud Accium prael. 2l duos consanguineos arietes vice adiectivi apparet. Habemus c0mpositum po88e88ivum, quod grammatici anseritici Bahitur1hi vocant, vel c0mpositum mutatum, quod primitus ' con- sanguis eundem sanguinem atque aliquis habens videtur fuisse deinde ad exempla adiectivorum
materiem denotantium imprimis eorum, quae in ineuS X- eunt, Velut ferrugin-eus siligin-eus, sussXum eo accepit. Sanguineus quidem exemplum fuisse vi p0test, cum ante Ciceronem non inveniatur. Similiter atque con-Sanguin-eu8
Iuven 6 30 F, inscr. λ) eodem lacte usu gr. 110-Iαλας et 110-Iαλακz-0ci Hygin sab. 224 collact-ius , cuius forma simplici lact-eus iam Liv. Andronicus 38 cf. p. l), deinde Lucretius, Cicero, Vergilius, Ovidius, Quintilianus, at utuntur; quamquam Charisius conlactaneus, inquit, dici debet, nam conlueteus nemo dicit 82, 2 Κ); verum formae, quae in aneus
eXeunt, non VetuStae sunt, sed pleraeque novissimae atque ermone vulgari tritae ). Deinde facile seri potuit, ut suffixi eo ope non Olum ex eis vocabulis, quae materiem veram significant, sed etiam ex eis n0minibus, quae res singulas denotant, adiectiva deducerentur, quae significarent aliquid constare e rebus eiusdem generi compluribus. Cuius modi exstant adiectiva haec:
lammeo vapore, Aec trag. 452 torrus ammeus, C. Jul Caesar Strab. 3 flammeam per aethrum; ocul-eus se Oculi c. Plaut. Aul. 555 Argus, qui oculeus totus fuit;
λ v. Olcoit, Studies in the ori Formation of the Latin Inscriptions p. 241. η v. liblor, A L. L. VIII p. 170, Olcoit, . ni. p. 23 sqq. C. GlOSS. L.
17쪽
caud-eu se caudis c. Plaut. Rud. l09 et l33:eistellam caudeam scirp- eum se scirpi Q. Plaut. Aul. 595 scirpe aratis,
Etiam lin- est Plaut. 0st. 070 sensim mittam inesim, Truc. 36, at de agr. XIV 3 CLX l, Ter. un. 40, Lucit. 8at. 83l i. e. restis, quae e lini fracti bris c0nstat, et oran-e Cat. de agr. XXXVI i. e. pul8, quae e granis
constat, originem ceperunt ab adiectivis lin-eus et gran-eus, quae apud scriptores antiquissimos non iam exstant verum formam lineus postea, velut apud Cicer0nem, reperimuS. Eis n0minibus haec quoque adiectiva pugn-eus, Stimuleus verber-eus addenda sunt, quae Plautus iocose formavit. Nam mergis pugneis i. e. mergi8, quae e pugnis, non X
ferro constant, Labraci Mnessis in ore et Rud. 63 Τ), et Mercurius Sosiam hospitio pugneo accepturus est Amph. 296)i. e. hospitio, quod e pugnis constat. Item supplicium stimuleum Mil. 5ll est supplicium ex stimulis constans vel supplicium stimulorum. Denique qu0 Pseudolus iratus de Simia sycophanta haec verba facit Pseud. il): Sed eccum video verbeream statuam ut it, ut magnisice infert sese dicere vult eum ita se ostentare, quasi statua ahenea aut marmorea esset, cum potius verberibus dignus esset. Tales sigurae vocabulo statua et adiectivo aliquo materiem den0tant 1 0rmatae
apud lautum alibi qu0que exstant consera8, quae Supra p. de statua aurea et i de statua inea diximus. Haec verba verberea statu praeterea Capt. 95l legimus, verbereum caput ei s. 84 paene idem est atque verbero Amph. 284,
i os Men. 0l2 Hisce ego iam sementem in ore faciam pugnosque obseram, Aul. 45: ibi ego rationem reddam, stimulorum seges'
18쪽
Significatione autem translata ex hac altera serie adiectivorum , quae ex stirpibus diversi generis descendunt, utuntur nomina marmoreus Lucii sat 860 pectore marmoreo)et flammeus BD sat. - ver8us ammeos). Sed praeterea multa adiectiva apud setiptores antiquissimos reperimus, quae 80 lam Significationem translatam habent. Quorum plurima cum singulis locis legantur, non dubitabimus, quin ab e scriptore, qui eis primus utitur, recens formata sint. Velut a lauto limaces, lividae febriculosae mi8erae amicae etiam oss- eae appellantur Cist. 405 sq.), qu0 quasi ex ossibus solis constant ) Pseudolus pumic- eos oculos habet; nam lacrumam Xorare ut e uant unam modo non p0test, qu0d hoc genus, emper siccoculum fuit Pseud. 75-Ti); Philto nil faec- eos mores moratur turbidos, quibus boni dedecorant se Τrin. 297 sq.); ut 0res eodem modo quasi ex
faece constant atque miles stercor-eus quasi e Stercore,
cum plenus periuri atque adulteri sit Mil. 88 - 90 , atque erus Poenuli 825 sq. lut-eus quasi ex luto, quod ill neque
periurior neque peior alter nusquamst gentium neque tam caeno conlitus. Similiterque quasi ex lapide c0nstat iniarchus, cum dicit lapid-eus sum, commovere me mi8er non
audeo True. 8l8), et lapideo corde, ut ait Ennius trag. 39),
sunt multi, quos non miseret neminis. Translate invenitur denique adiectivum must-eus Cat. de gr. VII 3 m alamustea et VII 4 muste cucurbitiva).
Unum vero genus adiectivorum, quae nostro sussX formata sunt, sed comparationem solam indicant, vel maxime pertractandum est. Sunt nomina colorem significantia. Cuiusmodi iam supra in numero eorum, quae e stirpibus vocali terminatis derivata sunt, adiectivum aureus se colore auri invenimus item e serie altera adiectivorum, quae X diversis stirpibus deducta sunt, flammeus, colore flammae et reperimus Caec. 98 flammeum e assum Scit velum, Acc.
λ cf. Plaut. Capt. l35 ossa atque sellis sum miser aegritudine, Callim. hymn. V 94, epigr. XXX , Theocr. II 0 Hor epod. XVII 22, v. trist. IV 6, 2.
19쪽
trag. 443 frigit aetas rubore ex oculis fulgens flammeo .
Verum ea principi materiem significant et postea demum translate in usum venerunt. Ea autem nomina, de quibus nunc agemus, Sensum tranStatum solum habent, ut nil nisi c0lorem den0tent. Vetustissimum exemplum videtur esse adiectivum purpur-eu 8, praesertim cum usitatissimum sit. Qu0 esse nomen Graecum πορ ρυρ-εoc in linguam Latinam translatum ut
purpura πορ ρυρα nemo negabit. At tamen cum op ρυρα
purpura non m0do die Purpurschneckest, sed etiam die Purpuri arbe sit, adiectivum purpureus πορ ρυρεος reVera signiscati0nem habet propriam et primitus denotat e purpura OnStnnSe. Consentaneum est hoc non ad interiorem, sed ad exteriorem partem solam pertinere eius rei, ad quam adiectivum attinet. Α proprie sursureus purpura coloratus invenitur Cat. rig. VII 0 veste purpurea, Lucii Sat. 568 purpureo gausape, iaci ad Her. II 22, 37 veste purpurea, IV 47: cum chlamyde surpurea Translate Vero surpureu colorem purpurae similem habens legitur Plaut. Men. 9l sq. purpureum panem, Lucii sat l270 surpuream uvam. Deinde suspsium eo etiam ad alias coloris signiscati0nes formandas adhibitum est. Nam ut purpureus est purpura coloratus et ita lut-eus est lut c0l0ratus et Hoc autem et cetera nomina omnia n0 adhibentur nisi sensu translat0. Reperimus enim
lut- eum is quasi luto coloratus Plaut. Men. t PSq. panem luteum herb- eum scol0re herbae Plaut. Cure. 230 sq. Quis hic est homo cum oculis herbeis, ef Men. 828 Viden tu illio
oculos virerer niv-eus, colore nivis Auet ad Her. IV. 33, 44 niveum candorem;
ferrugin-eus' colore ferruginis Plaut. Mil. 178: usium ferrugineam, l79 palliolum ferrugineum; rub- eum is colore rubi et cf. puniceis rubis Pr0p. IIII 3, 28)Naev trag. 6 auri rubeo fonte lavere me memini manum.
λ Contra robigin-osus rostiget Platit Stioli. 230 robiginosam strigilem
non colorem robiginis, sed robiginem multam habens filiamquam Sulph)ιr-eus sulphur-OSu cf. p. 11.
20쪽
Nomen vero punic-eus Plaut. Men. 9l7-9l8 panem puniceum Bud. 998 suniceo corio, 000 puniceum corium)e Graeco ρotv κ-εto in Latinam translatum est ut purpureus
Singulare est adiectivum caeruleus, cuius originem intellegere disseile est. Mihi quidem verisimillima interpretatio Videtur esse eorum, qui caerul-eus e forma caelul-eus dissimilatione consonanti ea exortum esse et ad vocabulum caelum pertinere putant conseras, qu08 tibi ceterorum loco ascribo, Lind say-N0hi, de lingua Latina . t et F. Stolg, grammat. hist. p. 236 i). Illud si verum est, caerul-eus est col0rem caeli r habens ut herb-eus colorem herbae, purpur-et S colorem purpΠrae, ferri gin-eu colorem ferruginis, amm-eus c0lorem flammae, niv-eus col0rem nivis, rub-eus colorem rubi habens. Velut Plautus mare nominat campos caeruleos Τrin. 34), Ennius caeruleum ann. XIV 384 sq.), idem anguem caeruleam')sseaen. 30); verba Vero haec: 1ιae cava corsore caeruleo cortinu receptat ann. ad caelum ipsum pertinere videntur v. Varr. de l. L. VII 48). Vestes caerulea legimus at orig. VII 0. Ennius autem cum forma caeruleus pro metro dactylic saepissime uti n0 posset ), pro ea adiectivum caerulus substituit, cum formarum henus et aheneus, post inus et populneus, lignus et iligneus salignus et saligneus meminisset. Itaque legimus ann. I 65 in caerula caeli templa, 49 ad caeli caerula templa II 43 caerula prata, ann. 509: Sassus caerulus, ann. 5l6 per caerula laetaque prata, scaen. 292:λ cs. nuperri in hanc rem tetigit . . oet g A L. L. XIV p. 26 sqq. Walde late in etyniolog. Wortet buch p. Lη Sane deni inutivit in 'caerulum in lingua Latina per se non ex Stat, Sed licet ad Graecum exemtilum υρανίσκος provocare se. c. th. V 96). Ceterum ex poetis dactylicis intelleges, quam cupide eiusmodi deminutivasormare soliti sint v p. 10).δ os Hom. A 38-39:της δ' ἐξ αργυρεος τελαμων ην, αυταρ ἐπ αυτου κυανεος ἐλελιγιτ δρακων, - v. . ednara, A. L. L. XIV p. 93.