De ratione & vsu dierum criticorum opus recens natum, in quo mens tum ipsius Ptolemaei, tum aliorum astrologorum hac in parte dilucidatur. Authore Thoma Boderio Rhotomagensis dioecesis. Cui accessit Hermes Trismegistus de decubitu infirmorum, nunquam

2쪽

Doctissimo Viro D.

ORONTIO FINAEO DELPHINA

TI, DISCIPLINARUM MATHEMA-

ticarum peritissimo,& legio in ac demia Parisiensi prinfestari, Thomas Bodcrius P. D.

N o L E v IT studiosis omnibus illa consuetudo (vireniditissime ut cum operβ,& industriam in aliqua disciplinaposuerint, que valde ad suorum ciuium usum aut potius ad totius orbis commodum pertineat, communicent eos aliis fructus quos inde perceperint, ne sibi vixisse videantur. Q orum ego exemplo motus,cum serio studium omne meum in *derali scientia posuissem, de aliquorin ea pro res sus fecissem, putaui me facturum quod esset e- publica, si quod mihi experientia compestuna esset, colligerem quasi unum in fascem, & omnibus utendum fruendumq; concederem. Collegi igitur,& tibi illud (quicquid est sacrandum iudicaui,

tum quod unus lis ex omnibus propter insignem omnium artium liberalium doctrinam,& mutuam erga me beneuolentiam dignus munusculo

3쪽

tum quod etiam meus hic (in re multis odiosa, liacet fiuctuosissima labor, minus inuidiae subiturus sit,si tuo patrocinio fulciatur. Accipe i tur munus ut ait eloquetiae pares Cicero )le uidese & doctissimis oculis tuis nimis indignu,sed tamen ab animo magno,&homine tibi deuotissimo prosectat. Vale& me si molestissimum non est redama.Lutetiae undecimo calendas Decembris. c. O s.

4쪽

AUT HORIS PRAEFATIO

liciterversatus ut multi de me iudicari r in philosophia iudiciaria , facturum me pretium , ope putaui ,si eam disciplinam tam utilem repraeclaram,aliis quoque comunicarem: praesertim quae a paucis atque adeo quae pene a nullis intelligatur. Nec me a studiopublicandi labores meos retardavit quorundam o trectatio, irridentium hanc artem tanqua vel ridicula mel etiam noxiam ed me impulit potius ad editionem veritas ipsa,qua constat nullam ore omnibus artibus tam insignem. Rem aute natural doctissimipariter ac trabat umiviri, sientiam esse arbitratisiunt: felix enim a poeta pronucia tur, qui potuit renu cognoscere causas. Omd enim melius, quid homini conducibilius,aut utile magis s ipsam rem caelesta cognitios Quid enim coelo nobilius S aut eius inqui Ltione praesutius Ite quid admirabilius quam hominem remoti imis a coelo cospitum locis,ad coeli ipsius dispessanum qua coelo feruntvrsecreta penetrare Galenus insuis tribus libris de diebus decretoriis,ostedit quata ex hac arte Odi bus decretoriis c oditas medicinae operibus accedat, etsi stillarum motus non solum non ad Hippocratis sed ne ad leni quidem notionem peruenerunt: in primo autem horum dierum nobis tradit, quando dies heptimus oppo tune est successurus et interim nullam medicamentorum formulam quam receptam vocant medicus concinnare debet, ne errore commisso iudicium in die septimo ad suem paratum erat eri posit: quia natura (ut referr

5쪽

Hippocrates omnino sus cit. Plures dignoui aegrotos bus di eptim orlicite uccedere debebat,si meto illa die

medicamento,morbus concaluit. ropter cum quis iaetro alicui euentum praedicit, iubet cum hac dii Finctione faciendu m: huic morbus i Eo die soluetur ,si mictus ratio primum astra non ab alio quoda medico regatur. Pr pterea tertio libroseupra citato perite atque elucubrate dicit praeuenire crista (id Epraescindere enlaemicisum nam idoneas mul cum iis quae Odunt excernuntur:sitque hoc natura incitata. Ideo nec inepte nec insipienter dictoprimo librosentit, qui exad Iepraes eo una Ur curabit: natura

enim s ut refert Galenus post Hippocratem sufficit. O currunt mihi hic verba AEA Galeni libro de decubitu imfirmorum cripta,quae nunc narrabo, Cum luna estis signo cancri, hora coepti decubitus, malignos em diffici solubiales morbos , quibus ea remediam curae quas crederemus profuturus,magis nocebunt. Quapropter dum hora decumbentium signum cancer fert lunam, a medico cogitatione

perpendi debet , insuper pharmaca a triuiali medico sunt sternen L. Professionem medicam de Festui minime habeo , nec medicos haud imperitos vitupero , summa enim laude dignisi ni, ut humani corporis curatores alioqui a veritate abalienarer. Ex annotatiunculis praecedentibus facile iudicam rae mentem morbo in oppugnando opem ferre. Pluribuspraedixi aegrotantibus tetragonum ad quetriangulum, diametrum, aut alium a Fe tam , pro rei exigentia,nullam diem Delicite uocesseram, interim ut mihi referebant diecti aegroti morbo reluctabantur, leui que

6쪽

PRAEFATIO.

morbum frebant, acrisAbuenisse meumpuragant iudia aurea et esein quiviqvros morituros vepraesenserit, mortis crimines carebit. latur Hippocrates dicit optimum esse, ut me icies Prouidentiam, ac praesagiendisicientiam flectetur, quia medicinae pars nobilior eri: quae acquiri minime pote P, nisi Iudiosi hancphysiologiae artem diligentisis, emcutiant ac plane devorent.

7쪽

CAROLI ACHAEI IN THO-

mam Boderium authorem Epigramma. Ridetur neruum repetens citharoedus eundem Nec mulcens variis carmina docta onis: etur recinens longum cantata per auum

Carmina, quaepotuit scire vel Iapetus. Te luces criticas , longo que intacta per annos Dantem, mirandum cana enecta facit.

8쪽

P ars prima, de ratione

DIERUM CRITICORUM,

bi primum ostenditur, quod Asiro hastamme necessarias medico.

lo S T praemissarum istarum positionem hici subiungemus verba Hippocratis medicorum omnium citra controuersiam facile principis, in tractatu de crisi,& hora decumbentita, quae sic scripta reliquit, ut Georgius Tasteterus predicto Hippocrati ascribit.Cuiusmodi medicus est qui astrononiam ignorat Nemo manibus illius se committere debet, quia

non est medicus perfectus: est enim tanquam caecus viam baculo examinas, nec medici nomine decorari meretur.

Nemo quidem potest esse perfectus medicus absque reruccelestium peritia (quod sole meridiano in capite libri dedecubitu infirmorum clarius ostendit Hermes & eoru in quae luna in corpora humana agit. Quanuis acrem stomachum plerisque quodam liuore motis,& qui huius ah, tis subtilitati succensent, ut hanc ad cognitionem minime aptis facturus sim, nihilo tamen minus eloquar quod veritas suggerit. Quicunque in medicina se exercent phyasiologiae seu philosophiae iudiciariae ignari, horti animus inquit ipse Galenus in fronte opusculi de decubitu infir

morum in tenebris perpetuo oberrans consenescit: & nosolum non recte agere, sed etiam plurimum decipi dicit. Adhaec si decubitum infirmi diligenter explorauerint,v-bit imam suae artis frugem sunt accepturi, praecognoscedo ac praedicendo ea quae infirmis sunt euentura: & tan dem dicit Galenus disquirere debent geniturae figuram: ex ea enim singula exacte cognoscuntur, quod & astronomis in confesta est. Nunc mente cogita,quemadmodum

hic nobilissima scientia summe necessaria est medico: Gab lenus

9쪽

DE RATIONE tenus libro octavo, de ingenio sanitatis,cap.ro. ut nobis Geniasius Mars alterus citat dicit quod medici astronomia ignorantes spiculatoribus,& homicidis peiores sunt, necessaria ad medicinam requisita no cognoscentes. Sed heu miserandum nam eorum negotia corpus hominis respiciunt, negotia vero aliorum externa corporis: Galenus libro tertio, de diebus criticis dicit, quod regimen huius mundita viventium est a stellis, maxime a sole & luna. Hermes aphorismo primo ab hac sentetia minime est alienus, sic scribens: sol&luna post deum sunt omnium viventium vita. Quod de hac contemplatione reliquum fici, id in uniuersum in sequentibus exequar,ubi de inici ligentiis pertractabitur.

ndo dies eptima est felicitersccessura,LE

nus reguia in abditis delituerunt. Demonstratum est supra quando dies septima est optate euentura,cegru pharmacum refugere debere, qua n

que ratione quibusve regulis obseruandis iudicatio fieri valeat,scriptorum nullus quoru memoria habeatur m thodum hactenus pristitit. Igitur hucusque in abditis delituerunt dictae regulae.

Pro his diebus in imorum decubitu iudicam dis dabunturpraeceptiones.

Hanc ad materiam spectat apotele a Ptolemaei centum sententiarum, cap. so. dicentis. Super aegrotis dies criticos, aclunae peragrationem in angulis figurae sexde- eim laterii, inspice: ubi eos bene affectos inueneris, bene erit langueti, cotra male,si afflictos inueneris. Interpretari statuimus acvnu accommodare commetariolum, quo arcanum sententiae illius Ptolemiaei ostendemus a veteribus haud penetratum fuisse: verissimumque figurae ipsius Ptolemaei

10쪽

Ptolemaei captu,& illius qui fabricatur pro latitudine regiones docebimus: dein pro his diebus ac de decubitu iudicadis, praecepitones trademus: quae omnia ex usu & sententia ipsius enunciata desiderantur,ut artis cadidati omnem dicti enuciati industriam,ac bene coepti decubi rus, re dierum ipsorum naturam & theoremata, sine sophisti O perplexitate complectantur.

Cuiuis di quirenti hanc artemma ae citrae esse debet horam decubitus habere.

Imprimis hanc philosophiae partem cuiuis disquiren

ti magnae curae esse debet, ut dictam accubitus horam (id est quando aeger se perspicuere,quod dicunt,sensibiliter sentit offensum,&: viribus destitutum habeat,ut decubitum iudicare valeat: pro hac nostra doctrina accedit aut toritasGalent quum scribit,initium morbi putandum e sequum manifesto febricitare incipientes, decubuerint: - non autem dum aegrotare incipiant: stantes adhuc in erei e ctum, aut e capite laborent. Non idem sibi vult capitis do, . lor, & febris: verum enimuero non desunt qui huius artis institutores in hac sententia fuisse dicunt, ubi initiu morbi incinorant, &potissimum Haly perdocet maleficos planetas in aspectu lunt vel eius domini angulos capicntes omnino esic pernitiosos: quod nos verissimum multiplici comprobauimus experientia,utroque malefico cardinante hora decumbentium educto cocti themate: quod nostrae figuri coelestes notissimc reuelabunt. Abrahamus Auenesia rerum coeli interpres petitissimus, liba o de cognitione dierum criticorum scribens: si luna fuerit cursu vclox attinet ad quartum ,post sex dies a principio morbi in quo iacuit in lecto: iis verbis seipsum interpretatur etiam luculenter. Morbi initium a decubitu adsume lumas firmat penitistinis, ex totoque Hermis summi astrono mi, Hippocratis, ac Galeni unanimis est sentetia in prae- b ij dicto