Epistola M. Arthusii de Cressonnieriis Britonis Galli ad dominum de Parisius super attestatione sua iustificante & nitidante Patres Iesuitas.

11쪽

intelligunt Latinum, ideo mirum est quod D.

Episcopus de Parisius, non habeat secretarium intelligentem taliter qualiter Latinum, ut alij. Debuit facere scribere per illum A duo catum,c em aliquantum temporis habuit in sua domo ut illum doceret Latinum. Vnus alter diaxit: Ego putabam Dominu de Parisius, quem omnes V ent tam pallidum, ex nimio studio dc assiduitate legendi ita factum pallidum , quemadmodum magnus ille dicendi magister Porcius Latro cuius etiam sectatores pallorem affectabant. Certe , respondit ille, etiamsi buxo pallidior sit, totus mundus scit quod nunquam accepit poenam, vel legendi,vel studendi. Pallor ille fortasse prouenit ab humore me lancholico usto a bile, qui facit via os rubicundos, alios pallidos, secundum qualitatem sanguinis, humores, & affectus corporis. Immo totam vitam transit in nugis Curialibus, de affectat videri bonus Curtilanus, maxime inter mulieres, inter quas reportauit Unam magiam laudem quod nullus illum praeterit in

is cursibus amatoriis, &in scribendo litterulas quas plaruos pullos vocant , ad dominas suas. Attame unus ex adsistentibus vos defcndendo, sustinuit quod vos deb uis is &voluistis obseruare ordinationes Regias Franciae , quae iubent omnia sermone Francico scribi, de maxime attestationes , secundum doctrinam Rebussi ita suo Commentario stiper illas , in his verbis: Attestationes debent concipi sermone maternu: allegat Ciceronis locum

qui facit multump ro vobis, de ad propositum

12쪽

quod eo sermone uti debemus qui nobis notus est: sed veluti se plangendo addidit quod vos non habebatis grauitatem biscopi in incessit neque in gestu, gradiendo super extremitate pedum toto corpore tremulo veluti saltationem motoriam ducen tes, & quod indigebatis Chironomo ad docendum vobis continentiam. N unqua legit, aiebat, can. fin. Dist.

i.ubi dicitur quod in incessusacerdos debet esse

ornatus , ut grauitate itineris , mentis maturitatem ostendat. Incompositio enim corporis, ait Augustimes inaequalitatem indicat mentis. Et quod non habebatis bonam gratiam, quia ore renidenti loquebamini, & ridebatis temper apertis labris, ostendendo dentes, quod est signum eontemptus &superbiae: Et se recordari quod audierat unum de vestro ordine, tapissime vobis per iocum dixisse, Q d vos eratis unus bonus paruus stippo, potius quam Episcopus. scimus bene, dicebat ille quod facit bene diuinum officium tam in sacra missa quam in magnis festis, sed non facit sermones quod est principale. Videat & attendat Leci ionem III. Dominicae H. post Pasca, quae est homilia sancti Gregorij Papae, quando loquitur de his qui

dili mi terrenam ab tantiamplusquam oves, merito nomen Pastorisperdunt, ct qisos mercenarios vocat, qui locum stastoris tenent sed lucra animarum non quarunt, terrenis commodis inhiant , honore Presationis gaudent, temporalibus lucrispascantur, impensasibi ab hominibus reu rentia latantur videbit se &.plurimos Epissicopos huius iaculi, si non omnes, depingi, si

13쪽

addidisset equos curtatos, aues praedae,&carnos. Nam D. de Parisius habet quadraginta equos curtatos pro Uzenatione & portat aues super pugno , sicut unus bonus faconterus.

Ego Ac omnia grauiter & iniquo animo ferebam,apud me ipsum dicens, Dixi custodiam vias meis, & non delinquam in lingua mea, AIosiai oribaeo custodiam, obmutui & silui inonis, faciens semper bonam minam. Post-- haec, ecce prosilit cerebisus unus qui dixit, Relinquamus reformationem Episcoporum, veniamus ad examei nostrae attestationis: Disputermis in procedat in forma & in matvria. Non. erimus muli- impediti ad monstrandam in totum non

mis . Attinario semper fieri debet ad requestam & instantiam unius partigia Atqui Domiamis de Patisius non ostendit se requisitum esse a Patribus Iesiuitis dare illiς attestationem illam, neque ab illis esse natificat neque Lilladiice competentri quod est necessirium, ut v lere p ossiet, secundum doctrinam Rotae,& F linum. Scicundis in attestationibus debent interponi testex qui vel de visa, vel auditu, vel notesierare alicuius facti deponant, in sita a vestatione nullo ς positi testes, desibi soli vult credi,contra doeti inam Anchar Consil. a. Irum .s&Iacob de S. Georg. qui dicunt quod sola assertio non sufficit, ubi veritas requiri tur. Qius ignorat solam attestationem non probareΘ Textus est totus rotundus in l. Qiam

C. de testib. & ibi Bartob Neque facit qωdquam quod sit Epistopus:Nam attestatio Ei m

14쪽

8scopi, qui dicit se contulisse, nihil probat, neque etiam si attestetur litteras sitas sib sigillosito confectas, ei creditur. Not. Rebusin glos . super Concord . allegans c. post accessionem, de probat. A reti. & Bochores alios,& per text. in c. cum a nobis, &c. licet,de test. Nunquam uni creditur. Ita consuluit Panorm. Const.33. Vol. 2. col. 2. Et quod plus est , ad officium suum non pertinet attestari, sed ad notarios,

vel iudices adhibitis testibus. Nimis est vulga-

se in utroque iure S in Practica, nunquam at

. testationibus credi. per haec concludo formaliter, quod sponte Sc in vanum Zelo for-

tasse non satis discreto, qui illum auferebat , dedit attestationem Patrious, qui non petierunt illam &qui necessitatem habent de meliore probatione,fecit,inquit ille, sicut D. Abbas S. Victoris prope muros qui illorum bonorum patrum defensionem suscepit non pre catus sed cordialiter &affectuose, potest esse& iactanter & praesumptuos4pro qua compinsitit unum librum in lingua Francica quem nemo potest intelligere, dc est rumon quod no egerunt illi gratias de sua poena & bona voluntate : immo quod conquesti sent quod illos nimis inepte defenderat, dicentes se habere meliores defenseres & defensiones, dc quod vellent quod numqnam intercepisset tuam defensionem. Quoniam dixit alius de illo libro loquutus es, faciam vobis unum bonum numerum super hoc. Pater illius & ille ipse Glius libellum illum Regi Henrico Maximo obtulerunt cum magnis precibus ut illum leg

rex,

15쪽

net, qui fecit sibi legere, & in prima pagina,

audiendo nescio quid de Uno verbo quod tribus litteris Hebraicis componitur, dixit illi qui legebat se non intelligere quid vellet dicere, dc quod timebat quod aliquis nomen suum Francice loquendo componeret de tri bus litteris,& noluit ultra transire. Profecto, respondit alius,liber ille non est legibilis, ne que intolligibilis, neque vendibilis. Auctori non attulit honorem, impressori lucrum, ne que patribus solatium . sed pergamus dc ad

minanda sunt verba dixit, udioniam ost crudele parricidium in personam Regis multi tumulatus cucurrerunt per urbem Parisensem in nota

bile praeiudicium ordinis Patrum Iesu itaram. Ergo Dominus de Parisius vult sistere cursum tumultuum Parisiensium. Quo modo Θ & Quo iureὶ habebit multum ad faciendum tam pro se primum quam pro aliis, attestatio sua non impediet ii rium illorum metu poenae vel pu nitionis: nam nullam habet potestatem, ne que habet ad quem se capiat de illis qui nonsabent auctores , sed non exprimit de quo erant illi rumores & quid dicebant de ordine patrum Iesustarum, & in quo erant in praeiudicium illorum. Itaque nobis donat ad diuinandum, & peccat mortaliter quia nos cogit

ad male sentiendum de illis, sed sitis manifeste deprehenditur & colligitur ex prioribus illis verbis. Post crudele parricidium in personam Regis, illum velle quod omnes intelligant quod ordo ille accusabatur de nefando illo,

16쪽

detestabili, dc execrabili parricidio, quod P.

Cottonus vocat funestum accidens. Et de facto nos inducit ad illud credendum praelibatus Cottonus in initio suae litterae Declarato riae, iisdem fere verbis se plangens de rumoribus quos do illis seminabant super hoc quidam male affecti erga illos & religionem Catholicam,quq nulla est inter alios omnes Christianos Catholicos, praeter Iesultas: soli se ciunt Religionem Catholicam, & qui aliter credit & non habet illam fidem est haereticus schismaticus , ut sit unus articulus fidei quem Papa addere potes: in symbolo . Credo lotos Iesilitas Catholicos . Nam si fidei sumboluin

condere potest, secundum doctrinam Benedicti a Benedictis in suo libro in titulato Antithesis , impresso Bononiae apud Bartholo martim Cocchium I 6OS .multo magis &adde re de mutare: Ergo Iesu itae se plangunt quod accidantur de illo detestabili parricidio.Oportet illos consolari per interpreta nem rumorum. Non accusatur P. Cottonus. P. Ale

Xander,P. Gonterius, P. Albignius, &alij coryphaei particulares sua manu occidissb incomparabilem Henricum IIII. Hoc nemo neque dixit, neque praesumpsit: sed est bene verum quod factio & secta Iesultarum, triginta anni sunt plus minus, introduxit vel renouauit pestifera illam doctorinam,Reges occidendi, toti factioni id est ordini Iesultaru probatam, nemine dempto , quam in Marianam solum nunc reis ciendam fingunt,qua infecerut ignΟ- rantium dc stiperstitiosorum hominu infirma

17쪽

ingenia, sub spe coronae Martyr ij & aeternae beatitudinis qua in cofessionibus cum cautio ne & in rem & in personam promittunt. Quis adeo impudens erit qui negare velit Commoletium & omnes Iesiuitas qui ascendebant cathedram anno IJ89. in praedicationibus sitis laudauisse execrabile parricidium Henrici III. piissimi Sc religiosissimi Principis, cum exulta tioneΘ sustinentes palam, quod licite de iuste patratum erat, Sc secundum diuinas scripturas Maledictus ille detestandae memoriae monachus Clemens, qui illis abstulit illum honorem quem affectuose desiderabat scilicet martyrium.Illi enim se glorificant mortem desiderare pro religione, & multum dolent quando excluduntur a corona martyrii, Ut loquuntur δc scribunt in illa Relatione quam fecerunt de 26. pauperibus Franciscanis crucifixis, quos ad mortem sustinendam alacriter hortabantur, postquam tamen notificatum illis fuerat se a iudicio illo exemptos. Et ea doctorina a nullo eorum huc usque condemnata fuit aperte dccxpresse, sed tantum inter dentes, &in vestra ciuitate quam obsident & possidere habent intentionem .sequitur postea. Nos dessidero si prouidere illorum honore reputationi ordinis. O laudabile desiderium Domini de Pari sus, & plenum charitatis. Ergo attestatio illa est prouisio honoris & reputationis ordinis

Iesu itarum, qua in veritate multum opus habent, & quam debent portare secum per totum mundum , ut si quis ad illorum honorem reputationem Velit tangere, incontinenti

18쪽

attestationem suam producant, de qua nullus Catholicus dubitare audebit. Vtina in curaret situm potius quam Iesiuitarum : Verumtamen ego credo quod melius amarent unam bonam prouisionem boni &pinguis alicuius beneficij mam valde nimis amant beneficia Francica, dc ideo obtinuerunt bullam de illis quouis modo negotiari, etiam denariis contentis emerc, dummodo de manu laicorum quantumuis Catholicorum, sed maxime haereticorum illa retrahant, & totum sine simoni elabe& sin e casu conscientiae . Et quod ita sit, in statu facto trecentarum millium librarum quas magnus ilic Rex donauerat pro Collegio Flexiae, est unus articulus his verbis conceptu S: Pro recompensatione beneficiorum occupatorum per personas qui nullum habent titu luna, i qui non iunt Ecclosas ici, ad fundationem faciendam septuaginta quinque millia l1brarum. Nonne est hoc cmereὶ De quo sede singulari fila doctrina defendunt: quae non adhuc cognita,qua sustinent animas in Purga torio non morari. plusquam decem anno Somnia bona illa affectata beneficijs pro re deptione animarum quae sitiat in Purgatorio,

decem annis praeteritis, causi donationi S ccisin te fieri pure profana, & licere illis gaudere, vittaquam possessionibus Jc villis rusticis,

ita ut 3 seruit a b cncficiori 1,& tituli extinguatur, reditu solo apud illos remanenter inde venit quod P. Mouily Rector Collegij Pictatien-. si , , publice in praesentia Episcopi kCanonicorum P radicauit, quod omnes Canonici

19쪽

tam Cathedralium,quam Collegiataruin Ec- , clesiarum,& Omnes monacEi erant mutiles, Scquod preces factae a centum Canonicis aut monachis, non erant vel utiles vel necessariae,

quod quatuor aut sex boni scholastici plus

proficerent,modb sint Iesultae. Bone Deus,exclamauit unus ex illis , Doctrina illa est admodum utilis, scd inter bonos Catholicos, non arbitror quod sit recepta,& est piarum aurium offensiua, & tendit ad exi ellendum totum Clerum,dc beneficia tollenda.Bene bene,dixit ille, disputabunt inter se super illo, quod se quitur videamus. Recinito quod rumores isti non proueniunt , nisi ex mala ossectione fundata in animo sitate contra dictos Patres. Et quomodo recognouit unde procedunt isti rumo

es 3 ubi est inquesta facta abi illo contra it lcis qui seminaverunt rumores ε ubi sunt testes quos audiuit,qui & quales Z Oporteret dicere, Postquam per inquisitionem legitime S debite factam, pos: diligentem informationem testium fide dignorum, vel aliud aliquid simile. Alias sita attestatio nihil infert de recognitione sua laoc est diuinare.Deinde qui sunt illi male assecti auctores illorum tumultuum, nescit, &sic in incertum attestatio est facta,

quae tamen de re certa fieri debet. Nam incertitudo de iure reprobatur, ait specul.tit. de tuto .iu vitiat contractum, obligationem , sententiam ; arbitrium,& multa alia.Ibid. tit. deloc.& cond. f. 6. ver.J9. num. 7 - Et personarum incertitudo vitiat stipulationem : vitiat

legatum & illius ademptionem, Bart. ini. si

20쪽

quis duobus,de adna. tuto. Ergo & a fortiori vitiabit attestatione na illam. Postea sequitur, Declaramin per praesentes litteras , omnibus ad quos pertinebit , tumultin illos esse.

ponuras, calumnias inuenti malitiose contra illos in detrimentum Religionis Catholicae Apostolicae ct Romana. Ad haec verba insurgit unus, dicens: QEo modo Z Episcopus ergo in Francia facit declarationes & litteras patentes' sicut Rcx, &utitur verbis Regalibus. Oarrogentiam inepti secretarij impudentiam, Deus bone hoc sufferunt ossiciarij Regij. Declarat scilicet omnibus ad quos pertinebit , & ad quos pertinere potest illa declara tio & nisi ad Iesultas solos 3.id tangit alios si in illorum praeiudicium seminati sunt rumores, Viqixit particularis est pro illas declaratio illius Domini, quam in manica sua bene seruare debent vel ubi voluerint, pro maiori se- euritate. Sed sequentia verba videamus in detrimentum religionis Catholicae. Itane Θ Punctum igitur est religionis Catholicae habere Iesultas in bona opinione, & quod de ilis non seminetur mala fama: ubi hoc scriptum vel dictum Θ Certe Domine de Parisius vos transportatis vos veluti corpore perdito in amorem

patrum Iesultarum. Apostoli 3d Discipuli Domini nostri Iesii Christi, tot martyreS, immo ipsemet Christus tot calumnias, tot impostu

ra S, tot conuitia,tot tormenta,mortem ipsam,

non tantum rumores passi sunt, quae & neglexerunt & fortiter sustinuerunt, propter quae nemo sanus neque de religione Christiana be-