장음표시 사용
11쪽
hantummodo, neque praecise obtinet, sed rapit quodammodo ad se sum, nec opinionem creat dubiam, sed certam scientiam parit. Circa quam scientiam refutamus primo omnes errores Pyrrhonicorum, Qveterum Academicorum, qui omnem certitudinem, omnemque scientiam primorum etiam principiorum negabant de
quibus plura habet Cicero in suis Acad quaest. plura Seneca in suis Episin plura etiam D. Aug. tribus suis integris libris ea.
demicos impugnans contra quos nos etiam in humanis aliquibus iudiciis reperiri inmediatam , sive mediatam certitudinem , veramque inde pari posse scientiam adfirmamus. Secundo reiicimus etiam Renatum Cartesium, qui cum Scepticis,in Academicis aliqua ex parte consentiens in prima ex suis medit statuit , tan- re συν-- quam primum suae doctrinae fundamentum, nihi pro certo in m. re . Us ipso limine adcessus ad philosophiam esse habendum; sed omnia. etiam prima principia esse in dubium revocandaci tertio tandem neque eum Platone profitemur nos sentires, qui si minus absolute negavit scientiam, negavit certe de novo eam nos adipisci quum manifestissime hoe contra rationem sit. IX. Ut vero ad stabilienda veritatis criteria propius veniam us duo primum generalia statuimus, inter quae primum obtinere certe locum debet revelatio Dei summe sapientis,in ver Cis, quae si nobis debite proponatur, est omnium regula infalli. Gis. ai. . bilissima verum a falso secernendi. Quod si agatur de rebus nulla
ratis CH ori divina revelatione cognitis, non tamen est desperandum de verita. vim aude veto eas adquisitione sed tunc ad aposin unicum,in generale veritatis res, ct recen certum eriterium, ad evidentiam scilicet est confugiendum; quae
r ση siquidem reperietur reperitur autem in admodum paucis rebus erit certa, Winfallibilis regula veri. Stabilito hoc generali criterio, magna sese obser dimcultas, unde haec evidentia peti Gheat, quove medio illam adipisci possimus p quod est tandem peculiaria veritatis criteria statuere, in quo uctorum sententiae adeo discrepant. Nam alii solum a sensibus peti debere certitudiis nem , eorumque solum testimonium esse veritatis eriterium puta. bantain tale fuit delirium antiquorum Epicureorum. Quanquam haec sententia saniori sensu intellecta, ad catholicum sensum revocata, recentioribus quibusdam philosophis, assendo praeseditim ' ochi , aliisque non penitus visa est displicere. Isti
enim, etsi lumen rationis ultro admittunt, quo intellectum indigere aiunt, ut quae sensibus deprehendit, vera esse adfirmet; contendunt tamen , omnem certitudinem ' laritatem a sensibus ortum haberes ita ut vel inmediate, vel saltem mediate ab iis omnis habeatur evidentia. Alii vero e contrario philosophi s Iam rationem esse veri criterium Win solo eius lumine eviden tiam sitam esse dixerunt, sensibus propter eorum fallaciam omni Veritatis iudicio ademto Atque ae fuit sententia inlustrium Veterum virorum Thaletis, Parmenidis, Democritii cc Anaxagorae, immo Digitjaeo: Coos a
12쪽
immo etiam Plat6nis, este Tullio Primo de in quem mordi. cus sequutus fuit D. Augustinus eum antiquis Ecclesiae Patribu Platonicae doctrinae addictis. Renatus Cartesus ipse quoquo huic sententiae reipsa subscribebat, quamvis singulari quodammodo suum statuisse Criterium videatur, claramin distinctam Ideam vocans, quod alii lumenisationis Sed vere quidquid de suo singulariter addit, totaque series doctrinae, qua statutis a se quibusdam primis Principiis c quae vere prima Principia non sunt a manifesta petitione principii ex clara distincta Idea rationem
colligit, quare e g. Deus, ipse exsistat; at deindese diVina, cisos s. ωsuamet exsistentia colligit Ideam illam Dei, Tui ipsius esset Mia tria ρι,-veram totum hoc, inquam, merito a nobis reiicitur,' impu- --. odistin- gnatur. Verum cohaerenter ad nostrum de Ideis systema non , Ideam.
ita ab hujusmodi clara, Histincta Idea Cartesiana abhorremus, ut debito modo intellecta, optimum veritatis Criterium esse non possit verum quomodo a nobis tota riterii peculiaris doctrina haluatur, sequenti aperimus paragrapho. X. Supposito itaque, triplicem esse evidentiae classem momissem scilicet, laseam ω-ta discam, quarum quaelibet satis
est ad constituendum generale veritatis Criterium, adcedimus statim ad tradendas peculiares regulas, ubi, quando Evidentia obtineatur; inuatuor dicimus Primo Id omne, quod vel 'inmediate percipimus per conscientiam intimam experimentalem;
vel mediate ex ea conscientia deducimus, certos evidenter nos peraliori,
reddit, non modo, quod res auqua exsistere possit sed etiam 'raria a buquod absolute illa exsistat; et hoc est primum peculiare Criterium sabili a.
Eoidentiam constituens Metaphasicam. Secundo. Id omne extra .
nos exsistens, de euius essentia, aut exsistentia claram habemus & intactam Ideam vel saltem ex illa mediate deducitur, certos evidenter nos reddit de eius vel essentia, vel exsistentia &hoe est seeundum peculiare riterium Evidentiam pariter constituens Metaphdificam Tertio Omne corporeum extra nos exsistens, quod rationis bene vigilantis ope cognoscimus, per impressiones prius factas diu ,- constanter in plures sensus primo externos, deinde interno dummodo certi lianus hos bene esse valentes bene obiectis adplicitos, et nullo obice impeditosi potest a no- his sine ulla sormidine certo adfirmari, aut in ordine ad eius essentiam, adtributa, proprietates, aut in ordine ad eius exsisten. tiam ' hoc est tertium peculiare veritatis Criterium Evidentiam constituens dumtaxat Phasicam. Quarto tandem Id omne, quod nobis constat ex hominum testimonio auctoritate praedit rum, et multo magis ex communi consensu illorum, quos vel audimus, vel legimus in eorum libris adfirmare, aut negare aliquideontigisse, vel exsistere, vel exstitisse dummodo eos neque decipi, neque decipere elle, clare mentem suam exprimere conster;
hoc, inquam, possumus sine ulla dubitatione certo adfirmare esset
13쪽
verum & hoe est quartum veritatis peculiare Criterium Midemtiam constituens dumtaxat Moralem. XI. Tria in hac Logicae parte de Argumentationibus, ratiociniis praestamus , Argumentorum primo naturam di. serimen, virtutem, utilitatemque exponimus & fontes uberiores, selectioresque secundo aperimus, ct captiosos demum argumenotandi modos, ut caveantur, declaramus. Ac circa primum a
put praecipue dignum sese offert , quod circa formam argu zr ..is mentandi per syllogismos ' Enthymemata cis consuevit in
--- scholis in contenditur quosdam inter Recentiores . Prosecto quidquid alii alias argumentationis species potius amentri, in sua Philosophiam docendi methodo malint adhibere , tum ad proponendas sententias suas , tum ad hostium impugnandas dissicultates & quidquid ullogisticam artem non adeo probare visi sint pauci quidam Recentiores ceteroquin magni nominis, nos ab his certe dissentimus usumque aliquid demonstrandi in disciplinas etiam tradendi formam servando plerumque syllogisticam non
tamen semper adeo inligaram , ut nunquam ab ea in exponendis praesertim doctrinis scrupulose recedatur , ceteris praeserendar .ms, isset iuxta probatissimam aliorum scriptorum vel Recentiorum conis. Arrν- suetudinem etiam putamus Circa secundum vero caput praeter
alios argumentandi modos praesertim exponendum suscipimus usum argumenti negativi, cui licet ceteris paribus praeserendum semper esse positivum dicamus Dat tamen etiam negativum in Opraesertim Critica, Chronologica in Historica non esse mitis tendum probatissimus Auctorum usus satis docet quamvis, ut suam vim habeat plura requiri observent Critici , Clericus praesertim, Launoyusci inter quae illud est praecipuum, ut silen-πιν-. Di t u scriptorum nihil de re aliqua narrantium, si silentium il- f. .... isti lorum qui facile potuissent, debuissent rem illam scriber aauda deduci aut narrare Et expens tandem circa hoc ipsum secundum ea. e. s. ut aliis pluribus , quae argumenta praesertim ab auctoritate , a priori , a posteriori, a pari, quae adeo. sunt in usu GI-Itaque etiam quod ad hominem dicitur , spectant , ad tertium . caput progredimur de captiosis, fallacibus argumentandi modis . In quo illud non tacemus , in quo reprehendere inmerit quidam solent illos Philosophos, qui ad probandam falsitatem alicuius propositionis mere philosophicae , opponunt aliam propositionem revelatam, ex Scripturis aut Conciliis erutam. Vere enim inmerito reprehenduntur. Quum enim non minus veritatem
hi misissis., DO PMisophi , quam Theologi in sua quilibet materia quae-
ouolei mi-ramus quumque verum contra verum non pugnet, semel ac nos
Ἀρ---.U, Philosophi veritatem aliquam reperiamus quae certe in propo, sitionibus revelatis maxime reperitur a cur non ea utemur ad evertendum id , quod quamvis pure Philosophicum cum vero
Theologico pugnati Non igitur aliquando vel in Philosophicis
14쪽
ad arasin aera confugere risui est habendum ut facere quidam solento sed et sica saepe & opportunum. XII De ethodo tum Restationis , quae Anabrica proprie dicitur , tum Compostionis quae Fntbetiea proprie nuncu- .'
patur , agentes , traditis pro utraque suis regulis, circa Analy- h. iis . ticam observamus Primo, quod, quum circa quaestiones particula' res, non autem generales, circa integras artes ac scientias habere locum plerumque soleat , ea no modo in quaestionibus dere , sed etiam in quaestionibus Vocum adhiberi potest non illis quidem, quae non nisi in mera vocabula resolvuntur agitari et
saepe usu venit nullo alio fructu nisi vocis iactura sed iis , in I. . 'quibus agitur de inveniendo sensu aut alicuius Aenigmatis obstu ris vocibus nimis involuti, aut sententiae alicuius Auctoris , quae propter ambiguitatem Varium sensum habere posset. In quaestionibus de re praeter alia multa , quae observamus non contemnendum est illud , quo ex falso verum aliquando deducitur: quem quamvis ineptum quidam putarint concludendi modum plura tamen Geometrica exempla teste Andrea acquetio aptio simum esse demonstrant. Circa Syntheticam vero methodumi
quam adhibere praestat, tum in tradendis , tum etiam in addi scendis integris artibus & disciplinis , ut pote discipulorum
captu commodiorem, quum a simplicioribus d per se notis initium desumata et cuius pulcherrimum nobis suppeditat exemplum Geometria θ illud peculiariter est observandum, ut quum bene Vocabula primo omnia, quibus uti debemus, rccle explicue rimus , et tradiderimus exactas Definitiones , et xiomata , et si opus fuerit quaedam etiam, ut vocant Postulata , clare proposuerimus, rite ratiocinia inde conficiamus quae, si vere vel ex principiis per se notis, vel ex alias demonstratis omnino constent, Conclusiones certas, atque etiam evidentes obtinebunt sin minus, probabilem tantum deducent conclusionem is probabilis revera
solum plerumque deducitur , quando loco Axiomatum sinu iniss/- μaliqua quaestione sorte non sunt, neque esse possunt praemittimus Nothesm. meras Hypotests, seu Systemata, de quorum usu et abus plura dicimus duce praesertim doetissimo G. I S. Gravesande in sua ad Philos . Introduct secunda Edit. P. I. C. 34. Sed illud praesertim observamus, quod, etsi non proinde vera est statim illa H pothesis, quia in illa bene omnia explicantur plures enim aliae sorte erunt, aut saltem Xcogitari poterunt Hypotheses, in quibus mmnia aeque bene explicantur ut demonstrant plura exempla praesertim in Physicis attamen, si bene illa non nisi ex pluribus semperque constantibus e flectibus deducatur, novisque semper tentatis experientiis adpareat bene illam et antecedentibus et consequentibus Phoenomenis respondere magna certe hinc saltem indirecte conficitur probabilitas, quae veram talem Hypothesim verum Systema esse persuadeat nisi forte illius veritas direete aut indirecte veritati de Fide obponeretur; in quo casu omni certe probabilitate destitueretur. Ex Disilia πιν Orale
15쪽
XIII. ' sistere Mentem humanam , sive Rationa. lem Animam non ex Fide solum, sed etiam
ex naturali rationes experientia fatis constat. Verum tanta opinionum, errorumque Varietas , quanta circa Naturam , nitatem ' originem Animae humanae, nulla in alia re exstitisse videtur . Primo itaque circa ejus natu tam , errores reiicimus,m Platonis, aliorumque negantium eam esse corporis Formam , quod in Concilio primum Viennensi , mox in Lateranensi sub Leone X damnatum fuit QEpicureorum alentium . illam non esse substantiam, sed Harmoniam quamdam acciden. tium, Qtemperamentorum, quos sacrae Paginae, o Patres
praesertimi Gregorius Nyssenus Disp. de nima retalit; veterum Philosophorum Anaximandri, Anaxagorae, Anaximenis e quorum aliqui Animam esse volebant substantiam quam- iis Graii dam Igneam, alii Aeream plerique vero cum Cleante, Chrytippo, et pluribus Stoici et Epicureis absolute Corpoream, contra quos Catholica Dostrina constat duplici Concilio Lateranensi stabilita Secundo Circa nitatem non modo pluralitatem illam animarum reiicimus , quam Plato , et Galenus , qui duplicem , et Manichae , qui triplicem admittebant opinionem certe erroneam sed etiam pluralitatem illam, seu divisibilitatem Animae in
duas partes, intellectualem unam inrationalem alteram ab occa-mo, ab Antonio Mirandulano, aliisque adsertam Eam vero pluralitatem quam quidam in foetu saltem successive admittunt, si mimis absurditate , inutilitate certe sua reprobamus . Tertio Tandem circa Animae ortum, et originem, tres celebriores , qui prae ceteris exstiterunt, reiicimus errores primum Pythagoricum de Animarum transmigratione quem licet plerique etiam veteres
Philosophi deseruerint, non deseruit tamen omnino Plato, qua parte ille statuebat Mentem humanam non solum Dei esse opus, Verum etiam Dei partem eamque non solum ab ipso, sed de ipso, Ec ex ipse factam . Secundum Origenis docentis Animamin Angelos esse spiritus eiusdem rationis , ac nullius discriminis sed a Patribus , et Theologis , et uberrime a D. Thoma Quaest. s.
Confutati. Luci serianorum, qui error antequam ab Ecclesia damnaretur, placuit olim etiam pluribus eclesiae Patri blis , rigerii praesertim , et Tertulliano putantibus Rationales Animas perinde ac corpora ex semine propagari, et ex parentibus in filios
16쪽
eraduet atque inde facilius explicari, quomodo originaria labes
ex Adamo ita posteros manaveri r quem errorem et Animae
spiritualitas aliunde ostensa, et Auctoritas Concilii Constantinopolitani definientis rationales animas a Deo creari refellit. XIV. Reiectis his erroribus ad humanae Animae naturam . explicandam eligimus eam Definitionem, quae et Recentioribus magis adridet, et explicationi o Augustini de quantitate Animae uim Huma mero 22. Congruit. Ea scilicet esse spiritualem subnantiam δε se coratandi capacem, regendoque corpori adcomodatam. Ia qua definitione quemadmodum duo praecipua Animae munera indigitantur , alterum primarium , quod enti in omni statu proprium est, esse facultatem scilicet cogitandi; secundarium alterum , quod non nisi in uno statue competit, habere Unionem scilii cet cum corpore arctissimumque commercium ita utrumque a nobis est expende dum quoad licebit in tam recondita arcana penetrare. Primo itaque quum entem Humanam subnantiam cogitandi capacem inpellamus, etsi nomine Cogitationis omnis quaecumque spiritualis, et propria hominis operatio ipsos quoque aetus Volendi, et Recordanai comprehendens intelligi possit; attamen non proinde in ea sumus Cartesiana sententia , quae Mentem Humanam ita in praedictae cogitandi facultatis usu adsidue versari existimatutis Cogitatione vel semel cessarementis quoddam, ut put ni, Amsi adsid
foret exterminium quum non minus Animae essentia semper o coeliari no uogitare sit per artesium, quam Corporis essentia , semper e tendi mentis Essensia. Contra hanc enim opinionem duo obponimus. Primo Μentem neque e 'num vere semper non cogitare, sed et posse aliquando et cessare re- sterru ipsa ab omni actuali cogitatione. Secundo Tametsi semper re Post vera cogitaret mentis tamen essentiam in actuali sitam non esse cogitatione
XV Quum spiritualitatem , et mmortalitatem Animae humanae rationibus quoque naturalibus t iubente praesertim Concilio Lateranensi tu Leone X. conari debeamus demon .strare contra Atheos , demonstramus re ipsa ejus um ita ista
ritualitatem tum immortalitatem . Et inuoniam Primo is, I, ex eiusmet praecipuis . et nobilioribus actibus eius spiri si . . .
tualitatem deducimus , conamur praesertim ea infirmare a gumenta , quae acutiores quidam Recentiores proferre non
dubitarunt , opinantes scilicet esse posse materiam quamdam subtiliter adeo , persecteque concisam , et adtenuatam , ut tandem cognitionis , et ratiocinii capax fiat quum prae sertim tales esse Brutorum Animantium Animas, plurimorum sententia desendat, in quibus tam admirabiles , nobilesque quaedam sunt operationes , ut vix ab humanis differre videantur Verum haec ipsa vix a veterum Epicureorum sententia discrepans , qui hominum cognitiones a tenuissimis , rotundisque corpusculis oriri posse arbitrabantur, Animamque ex laeVibus, mobili. Digitia i GOosl
17쪽
bilibusque Atomis componi ut Lucretius describit est ' in.
Pemi stro quam horum Recentiorum hypothesis ita absurda, ut tolera-2 a. bilius videri possit omnem cognitionem piritualem , vel nostra
isti reluctante conscientia, homini adimeres, o machinarum instar ut Cartesiani explicant Brutales Animasi explicare , vel etiam Brutis quoque Animantibus aliquam potius ribuere spiritualem cognitionem sequam opinionem non adeo absurdam esse, ut primo adspectu videri posset , nonnullus Recentior defendit quam perseetas humanae mentis operationes soli corpori ,
materiae tribuere. Dum Immortalitatem autem rationibus naturalibus quae saltem ad moralis evidentiae gradum perveniant, demonstramus, argumentis utimur tum metaphysicis, tum physicis, tum moralibus: Inter quae non omittimus communem -mnium fere nationun , et hominum consensum , quin illi noceat quorumdam Atheorum insania, aut perversa bilinatio. XVI. Ut ea deinde, quae alterum Animae humanae Ilicium,cουοris his a per quod Urna Corpori es adcomodata, exhibent, persequamur ni Analom. praemittimus compendium quoddam nato me de corpore humano iuxta novissima Hei sterii, et Bohera vii, aliorumque probatissimorum Recentiorum observationes, et detectiones hactenus factas: Mox ad determinandam Animae sedem progredimur. In
qua quaestione postquam expendimus quid veteres Medici , ac Philosophi senserint quorum aliqui in solo capit , alii in arte. rioso cordis ventriculo, ali in sanguinis concretione , alii in toto pectore, alii demum in solo corde, et praecordiis residentiam
Animae sedes animae constituebant' Et postquam graves rationes, et momen- obab itte is a contulimus duarum sententiarum , quae recentiores hoc tem-
sis r ε pore divisos habet, et sententiae scilicet quae communior Videtur per totum corpus animam dissutam tuentis , et alterius sententiae, quae in solo cerebro illam constituit, utramque quidem probamus, sed hanc postremam etiam peculiariter defendimus; diei musque humanam animam in solo cerebro constitueres, nec absurdam per se esse sententiam, et commodiorem ad humanarum actionum phoenomen explicanda. Verum non proinde in qua potissimum cerebri parte illa resideat, determinamus. Nam etsi scimus, alios in me ningibus eam reponere, alios in callosa membrana substantiae cerebri internae, et alios in principio spinalis medullae, in quo Omnes nervi iunguntur alios demum alibi P. quum rationes pro illarum qualibet ni validissimae quis quaeso prohibet, ne in iis omnibus partibus omodo praecipuae , et nobiliores into Anima constituatur λ Solum igitur reiicienda videtur animae sedes a parte illa fere nullius momenti Glandula scilicet pineali, in qua illam constituebat artesius,
quem mirum sane est contra Anatomen adeo turpiter peccasse ;quum manifestum sit, eam Glandulam neque ad nervos pertingere, neque ullum ductum apertum, communicationemve cum illis,
18쪽
neque tandem ullum habere motum nisi violentum, ex motu sci Non stamen
licet totius cerebri. Glandula PAXVII. Verum quod omnium Philosophorum ingenia torsit ' Mi
fuit explicare commercium illud mutuum operationum inter immaterialem animam, et humanum corpus , quae duo licet inter in se adeo dissita nihilominus in unum veluti coalescere, et amicis arcanum explicandum , tres sunt potissimae sententiae excoo ita cillima a tae. Prima communior, et explicatu facillima, quamvis dissicitas Iam intelleetu est Auctorum sententia id explicantium per verum animae in corpus , et vicissim corporis. in animam influxum virtute utrique communicata lege X trinseca summi rerum , hominumque opificis. Secunda sententia excogitata fuit a Nicolao Malebranchio in suo opere , quod inscripsit de veritari Inquisit One, qua nullam veram, et propriam inter corpus, et mentem agnoscit communicationem , quum solus Deus auctor sit inmediatus earum actionum , quas operari homines credimus ramum hi revera sint causae ut ipse vocat mere occasonalesci quae quietem sententia non mediocre habet meritum , ut reiiciatur non modo quia sic anima stabili tur quoad suos actus quamvis dumtaxat intellectuales rins etiam quia meram statuit , et adsiduam in humanis actionibus inlusionem Iertia sententia est celebris illa Harmonia praestabilita Leibnitiiqiu opinabatur, animam ita esse a Deo conditam, ut cuiusdam in , nar achinae esset, et spiritualis Automatis, et vicisssim corpus mita Machinae materialis , quarum utraque certo numero mo tuum naturaliter se invicem subcedentium constaret Ac proinde. Variae Auctε Meum ita disposuisse, ut quaelibet anima suum habeat peculiare
corpus, et domici trum, a quo quidem nulla naturali oniun. 'ctione dependeat; sed dumtaxat ita utriusque motus consentiant ex '
ait non tamen unus alium determine , aut unus ab alio pendeat. Verum in hac sententia mulio etiam plures adparent difficultates, quam ab homine Catholico vitari posse videantur. Nam
in Conciliis damnatam vix declinat.
Uuare eis prima sententia suis quoque non caret dissicultatibus tamen et in illa facilius, quam in ceteris solvuntur, &GI-lius momenta coeteris etiam praestare videntur Quare concludimus, non improbabiliter dici posse intimum animae cum corin
19쪽
XVIII. π Tl Raemissa brevi de divinis Adtributis no titia, quantum Philosophi interesse potest, in illorum omnium cumulo sitam Lia eius naturam Phasicam certum apud omnes est . Qualis vero si ut aiunt a Metaphasica , Dialecticis relinquimus disputandum quum tota tandem controve
sa vertatur , quodnam sit illud adtributum , quod differentiae primae vices gerat ' ponendum idcirco in Dei definitione Utilius itaque existimavimus in demonstranda divina exsistentia accuratius versari , ad convincendos scilicet eos homines , qui omni divino testimonio repudiat , rationem certe naturalem respuere non possunt praesertim si haec illis euidente saltem moraliter proponatur , ut nostris demonstrationibus partim ex rationemetaphysica , partim Physica partimmorali conflatisfacere nos existimamus. Itaque a posteriori primo, idest ab essectis creatis divinam exsistentiam demonstrari posse adfirmamus, demonstramus tum ex propria uniuscuiusque exsistentia, tum ex mundi ordinata dispositione , tum ex necessitate aliquius supremimoderatoris ' vindicis scelerum, tum tandem ex communi hominum consensu, quo postremo enitimur praesertim omnia solvere argumenta a quibusdam recentioribus Atheis inventa ad enervandum hoc ex universali consensu argumentum , cui certe quidquam non obest Atheorum Gens, quae vel nulla vere est, ut acutiores quidam cum Equite Laurentio agalotio malunt vel si qua est, universalem consensum circa Dei exsistemtiam certe non destruit. XIX. Verum non contenti demonstrare divinam exsistentiam posteriori, ulterius quoque progredimur, & contra eosdem Atheos directe quidem duplici demonstratione etiam a quasi priori ut aiunt deducta , procedimus reflexe vero contra quosdam Demst rotν alios non theos demonstrationem a posteriori quidem admit- si tentes , negantes vero a quasi priori , ostendimus , frustra posse Atheos convinci a posteriori Deum exsistere, nisi etiam a quasi priori aliquo modo convincantur . Tandem cohaerenter ad O strum de deis Systema neque dubitamus ultra etiam progredi quidquid recentiores quidam contra inclament, qui ideam Dei natam novis quibusdam argumentis se penitus profligasse gloriantur, non ea tamen sunt , quae deterrere nos debeant a sententia illa complectenda , quam decem integra secula omnibus fere
20쪽
fere taetesiae Patribus illi patrocinantibus tamquam veram a optarunt , α gravissimi etiamnum Theologi , ac Philosophi summa cum ingenii laude defendunt. Quare dicimus primo D. Ο Μ. exsistentiam saltem ut Entis superioris ad omne creatum , niodo rite apprehendantur termini, & debita sit mentis ab omni praeiudicio liberae attentio, manifestari per se nobis evidenter, α inmediate etiam independenter ab omni ratiocinio Secundo Imm etia- dicimus, talem Dei notitiam certam & evidentem , omnibus es pers που.que communem Proprie nullum ortum haberes, neque motivum desumere ab ullo sensuum testimonio ullaque instructione , exemplo; sed c est haec omnia praesupponat & praerequirato ortum habere ab excitatione cuiusdam deae in anima impressae in huius ortu ab ipso Deo, quae idea tamen sit ab ipsa anima , eiusque facultatibus naturalibus distincta, in sensu tamen a Cartesianorum opinione longe diverso. XX. Ut vero de concursu etiam, quem praestat Deus cum
Creaturis agere non omittamus, ut etaphysicum decet, postquam praemismus , quomodo Deus ante quamcumque creaturae actionem suam exhibeat omnipotentiam ad concurrendum paratam, ---δευ ita tamen, ut neque creatam violet libertatem , neque modo se De Cοηc UM . indigno ad concurrendum se se obserat, dicimus physico, Winmediato concursi ad singulas vel minimas, immo & praVas pe- rationes Deum re ipsa concurrere. An vero etiam concursui diis vino praecedat Physica quaedam praemotio , sive Decretum aliud divinummetaphysice cum uno libertatis extremo connexum , id quum Theologicum potius apiat, ad sublimiorem illam
XXI. De Materiae Extensonet Divi ilitate Uo esse omnium corporum naturalium Prin Dis.
I cipia omnes fere cuiuscumque sectae Orporum priu- aetatis Philosophi adfirmarunt. Unum quod ei a. sit omnibus veluti commune in omnibus remaneat semper mutationibus , quod materia nuncupari potest , alterum quod talis in specie corporis peculiare sit,in proprium; cuius quum nullam iuxta Lockium possimus habere Ideam, quid proprie sit, definire non possumus, esse tamen illud scimus, quod peculiares illas, quas in tali certo corpore cernimus proprietates inducit. Verum quum Physico max, Disitiae by Ooste