장음표시 사용
31쪽
absolutam est ut altitudo Iani inclinati ad eius longitudinem.
Velosito Gra In medio resistente descendens grave , quamvis sensim in unoquo-
.is iis, 'Pae in des nius tempore partem modicam amittat eius celeritatis , quam a vi gravitatis adquirit , propter aeris , aut alterius fluidi resistentias quae iuxta hypothesim expeditiorem Galileanam, Wallisianam, sunt praecise ut velocitates , iuxta Hugenianam, sunt ut quadrata velocitatum , iuxta Ne tonianam vero, et communiorem , t velocitates simul , quadrata velocitatum Lattamen tempore finito numquam deveniet grave, sive admotum aequabilem , sive ad velocitatem Terminalem , ad quam perventurum tandem grave putant Galileus, Walii, contra quos sentimus potius cum aliis recentioribus, Hermanno praesertim
phor. lib. a. secta . QVarignonio in aetis Acad Paris A. I7o8. IJo9. 7 Io In his terrae distantiis, in quibus de sumi possunt ex Velota ιρὸν perimenta , si ab omni medio resistente praescindamus , omnia misatis gravia cuiuscumque massae, & magnitudinis sunt aequivelocia:
quod tum ex pulcherrimis experientiis a Galileo primum in Pisana Academia habitis, a Ricciolio deinde Bononiae is a M. Desagulieri , ut habet an-Muschembroeckius in suo Ja da PDsque a Gravesande, aliis per machinam praesertim
Boylianam , in qua duo gravia eadem descendere velocitate ceris nuntur facto vacuo, tum ex ratione ipsa gravitatis, quae in omnibus corporibus eiusdem naturae esse debet, ac proinde eiusdem virlucis, atque energiae evidenter deducitur. In medio autem resistente gravia quidem descendeati aequivelocia non sunt, sed non proinde velocitates esse, ut eorum massas putamus, quemadmodum veteres quidam vel magni nominis Philosophi putarunt ;hoc enim cum experientiis nequaquam cohaeret. Nam Ricciolius quum ex turri asellorum Bononiae duo pondera demisisset, quorum unum erat unciarumor . , rarachmarum aliud vero
unciarum et r. & drachmarum . reperit gravius, quum ad ter- - ί- ram pervenit, non procul fuisse a minus gravi, quam pedes 1 ;enas quum distare in veterum sententia debuisset saltem pedes I o ;nam altitudo turris pedum erat ago. in pondere duorum illorum gravium proportio erat quasi dupla Tota ergo ratio modicio illius discriminisci veloeitate a resistentia medii petenda est qua fit , ut solum duo corpora, quae eiusdem speciei,' magnitudinis sint aequivelocia esse possint; quum aequales utrinque sine resistentiae ob aequales superficies, Quirinque aequales ad vincendam resistentiam vires. Ceterum vel eiusdem magnitudinis sed diversae speciei, vel eiusdem speciei, sed diversae magnitudinis vel tandemin diversae speciei &diversae magnitudinis corpor sint in medio resistente aequivelocia esse non possunt. Idem e grRV per fluida diversa descendens velocitates non habet , is sint inverse, ut mediorum , per quae sertur grave, densitatς
veteres etiam putabaexperientiae responde
putabant hoc enim partur neque rationi, ipspondet. XXXV
32쪽
XXXVII. Causa continuationis motus in proiectis neque est shis Mea a
Aeris a tergo recurrentis, aut atomorum mobilium a movente Cor continuationispore emissarum impulsus neque est quaevis alia occulta qualitas motus in Pra- quem Imperum vocant, mobili producta , quaeque perseverare lirs motum efficiat sed est unice vis illa Inertiae passiva omnium cor- Porum , Per quam corpora motum quemcumque semel acceptum exigant in ipsis conservari, donec aliunde ille destrui debeat. Grave quodcumque verticaliter proiectum ad eam semper altitudinem p=.iis quam adscendit, a qua descendens talem in suo motu habet celerita ineam in Dotem, per quam si nihil obstaret , capax esset denuo adscendendi misit -- ad eamdem , ex qua descenderat, altitudinem , ordine tamen suae 'accelerationis retrogrado . Atque hinc sane explicantur oscillatione penduli equidiuturnae , si nullum obicem invenirent, atque etiam perpetuo duraturae omnia gravia tum horizontaliter, tum oblique proiecta curvam quamdam , quae Parabola adpellatur , describunt. Et universaliter loquendo omnes motus gravium , quae circulos aut alias quascumque curvas describunt, non est motus simplex, sed compositus ex duplici, ex μ μ ρNU eo videlicet, qui aequabilis semper esset in lineam rectam vicor ' poris Inertiae, quae in hoc casu vis esset centrifuga ex eo qui perpendicularis esset uniformi semper acceleratione vi suae gravitatis, sive Centripetae Ex complicatione autem diversarum virium inaequalium lineae, quas describunt gravia , erunt Vel a D,histh. Drabolicae, vel circulares, vel Ellypticae. Atque hinc scilicet plu- ,. rima, quae 'alistica in gravium iactibus per aerem in Phy-sca astronomica in motu caelestium corporum per Ellypticas , Dynamica in communicatione motuum nobis abunde suppeditat, praeclara deducimus. Quoad Dynamicam certe reiicimus omnes illas leges , quas statuit Carte sci vel enim omnes ab solute sunt falsae , vel non universaliter sunt verae : sed eas. leges sequimur , quas communiter defendunt Recentiores sequi
corpora sive Elastica, sive non elastica quorum omnium quum velocitates determinamus , Leibnitianam admittimus Hypote- sim, quod scilicet vires vivae agentes in corporibus , quae a Propossi cel sunt in motu, sint ut productum assae non in celeritatem c ut bitatum quae
fuit antea reputatum sed in quadratum celeritatis Haec enim si hypotesis diu quidem risui habita, diuque etiam impugnata tandem post Ioan Bernotalium , qui primus eam sequutus fuit Virorum quoque praeclarissimorum , Hermanni olffii, Grave- sandii, Daniellis Bernoullii , Bulffingerii ' novissime Ioan. Poleni adsensum , plurimisque ab iis habiti experientiis c demonstrationibus lucem maiorem obtinuit.
XXXVIII. Caussa Motus Reflexi nulla alia commodior esse potest, quam vis Elastica eadem enim vis, quae cogit illa V ad pristinam ex compressione inflexione, aut tensone amissam I ' ε'
figuram recuperandam, eadem, inquam, vis cogit quoque ea
33쪽
eorpora, quae illa non carent, ut instaurent fecundum novam di rectionem suum motum, simul ac ea impingant in corpus, quod penetrare nequeunt . Hi ne in omni motu reflexo est necesse primo ut vel inflexio, vel compressio, vel tensio, consequenter mutatio quaedam figurae sequatur in omni corpore quantumvis duro , dum reflectitur ut scilicet reditus ille subitus partium corporis ad pristinam figuram motum corpori novum posse imprimere intelligatur. Hinc necesse est secundo ut angulus reflexionis angulo semper incidentiae par sit, quod optime explicatur e regulis motus compositi , per quem scimus corpus duabus viribus aequalibus solicitatum diagonalem parallel grammi describere. Hac vero occasione , quid tandem sit viselastica corporum inquirentes, non eam certe aut aeri X trinis
secus prementi, aut cuivis materiae subtili corporis partes agi- μεμοβσsi tanti, aut alter occultae qualitati tribuimus, sed adtractioni V illi, per quam postquam a certa quadam distantia,' intervallo partium, quo inter se mutuo cohaerebant , corpora vel per compressionem, vel per inflexionem, vel per tensionem di- seesserunt, ad distantias, sive intervalla redeant primigenia. XXXIX. Agentes vero de interiini corporum motibus inter hos numeramus primo motum illum, in quo situm esse calorem communiter a Recentioribus existimatur quum enim ubi est calor, ibi esse motum ' ubi est motus , ibi esse calorem videamus cst ossis tunc esse Calidum corpus aliquod iure dicimus , quum eius partes
perturbatum conceperunt, qui quo magis augetur, eo magis calefieri corpus, quo magis vero remittit, eo frigefieri magis corpus intelligitur. Hinc non nisi in cessatione, vel ex parte, vel omnino a praedicto motu frigus situm esse censemus. Ex hoc vero motu rapido particularum omnia facile percipimus caloris phoenomena. Numeramus secundo motum Fermentationis , per quam fluida ' liquores plurimi inter se commisti magnum excitant aestum, ebullitionem. Atque hic quidem motus non ut Caristesiani putant enectus quidam sunt virtutis expansivae, se centrifugae vorticum materiae aethereae in liquorum materia inclusorum, neque ullis antipathiae qualitatibus occultis , sed soli virtuti adtractivae ' repulsivae corporum in sensu Nemroniano Numeramus tertio motum Infammationis, quae nihil aliud est, nisi sortior quaedam fermentatio quare eidem causae illa quoque Alia in /sti est tribuenda. Quod vero in materia inflammabili, praesertim η momi De in nrio pumere , quem ex sulphure , nitro carbone compositum primus excogitavit Bertoldus quidam Schuvartius, In pul- Vere etiam, quem fulminantem vocant, ex nitro pariter ωcarbone, sed cum salis tartari mistione consecto, aliisque similibus, Vere lateat ignis, seu igniculorum particulae, quae deinde ad co
34쪽
gnatarum praesentiam excitentur , in magnum dilatentur voIu men flammamque cieant, re fragorem, probabilius quidem ceteris aliis assendistae, α NeWtoniani sic opinari videntur, gravibus tamen hanc in re premi ipsos quoque difficultatibus non
XXXX. Calorem eiusque gradus cognoscere spectat quidem is c ad sensum tactus, quando scilicet papillae nerveae intra cutem a partibus corporis calidi ope spirituum animalium adficiuntur
magis, aut minus intense pro variis moventium externorum motibus; verum haec exploratio caloris per tactum est saepe fallax, aut saltem non adeo certa propter fibrarum varias conditiones corpus aliquod quantumvis calidum , ut frigidum quasi se manifestat. Quare multo certiora caloris criteria censentur esse thermometra Sanctorio primum inventa. deinde ab aliis ce-
Ieberrimis viris , sed praesertim a Florentinis Academicis ad I ID
satis commodum, persectumque usum redacta sunt Huc tandem pertinet motus Undulationis , qui sonum efficit Simul enim ac corpus aliquod sonorum, . . campana aenea malleo percussa tremorem quemdam partium suarum compressarum accepit , iam. illae veluti oscillantes tremores suos aeri vicino communicant, vicini vero aeris tremoris remotiori communicantur per undas ..iari is quasdam similes motibus aquae circularibus, donec tandem ad tim tibi, ct iso pani auricularis membranam perveniat indeque per varios meatus modo sat ad nervi auditorii fibras,in ad cerebrum tandem per spiritus animales, ubi sensatio completur, deserantur oscillationum vero diversitas excitatarum ab ictu in diversis corporis sonori partibus se, nos etiam essicit varios hinc clangor tubarum, murmur aquarum,
fragor tonitruum, strepitus , susurrus Hilur. Hinc tandem sortis languidus, acutus, gravis, asper, clarus, obtusus, stridulus , aequabilis, aut inaequabilis sonus. Non nisi vero post aliquod temporis intervallum sonos impressionis in auris sensu essicere satis demonstrantis Academicorum experimenta Parisiensium, qui οὐ sem explos a glande ahenea in distantia pedum 1 ogo assammae visu με 'ad soni auditum spatium unius secundi minuti intercessisse observarunt, talia ab aliis praesertim Florentinis Academicis explorata.
XXXXI. Inter fluidorum motus praecipuus sane est motus rapidissimus Lucis Spectamus enim quotidie immensam radio Lucis εω .rum vim a Sole emitti, quae nostram hanc Atmosphaeram statim replet, ad extremas occidentis regiones. ictu oculi propagatur: prosecto haec tam velox lucis propagatio, quamvis non eadem ubique vi odecrescit enim vis lucis, quo ad remotiora a Sole spatia extendituro tam mira est, ut vere momentaneam illam exusti marint fere omnes ante Romerium, qui ex observata eclipsi in Iovis satellitibus lucem Solis non in momento, sed decem fere mi-
35쪽
nutorum spatio ad nos propagari deduxit. Quare si a nobis So
Iem distare diametros terrae oooo. quamvis multo amplius distet subponamus, tempore unius minuti mille terrae diame. Nos iu φ tros lux percurret, adeoque uno secundo minuto sex milliones
m diae sexcentos mille pedes unde facile adparet, propagationem his, . . ... lusi non propagari instar soni circulares quasdam undas , ut
iis, contendunt ceteroquin egregii Philosophi artesius,malebranchius, mugenius, sed potius ut assendus, Ne. tonuiue censent, per effluviae corpore Iucido erumpentia,' instar Aris dis fusa sic enim melius alia phoenomena, quae in Phosphoris praesertim cernuntur, explicantur. Ex propagatione igitur lucis celerrima quidem, sed tamen successiva, non levem se habere credunt coniecturam illi, cui corpus esse lucem defendunt sedis multo maiorem etiam habent ex eo, quod reflexio,in refra iis, quae propriae corporum sunt, in ea maxime eluceant.
XXXXII. Resexi igitur Iucis, in qua semper angulus refle.
xionis est aequalis angulo incidentiae iuxta regulas motus reflexi, Rhebis ..., non ς ΟΠ ςctus quidam percussionis ipsius lucis in partibus solidi, Oum .eisia superficiς , in quas ipsa incidat quum enim respeetu lucis tenuis Mis simae semper asperae esse debeant necessario superficies , hae non tam reflectere , quam dissipare radios lucis valerent , sed est esse eius cuiusdam vis repellentis, per quam fit, ut antequam solidi superficiem lux tangat, iam ipsa intra duo media et herogenea re. flectatur, magis quidem, quum a rariori ad densius migrat, minus vero, quando a densiori ad rarius Refracti vero, quae nihil est, nisi detorsio quaedam itineris, quum per media fertur et herogenea radius lucis, non est effectus ab ipsa natura lucis repetendus, ut Cartesiana est opinio, quasi ipsa facilius penetret medii densioris meatus, quam rarioris: ita ut idcircoquum a raro ad densum migrat, ad perpendicularem adcedat quum vero a denso ad rarum, a perpendiculari recedat; sed est effectus cuiusdam maioris , aut minoris adcelerationis , quae radio lucis contingit in itiner ex eo, quod magis, aut minus a medio , in quod illa incurrit, adtrahatur. Haec enim quidquid Barouvius,in P. Chalesius oppositum sentianto est expeditior via ad refractionis phoenome- eXplicanda,in minus sorte difficultatibus obnoxia. Post lucis VI 'δε explicationem , visionem quoque, quae media luce fit, eae plicamus , visionisque pariter reflexae refractae explicamus proprietates. Visionem autem fieri, sive saltem inchoari in retina non in choroide existimamus. XXXXIII. Ad lueem colores pertinent, in quibus explicandis, quandoquidem inter hactenus excogitatas sententias maximo, , O , . omnium plaum Scepta semper fuit Ne toniana, huic nos quo-ρjietates .xili subscribimus. Quare neque colore gigni ex eo eum Cartes oeuatur putandum est , quod globuli secundi elementi determinatitant
36쪽
ad se evolvendum circa proprios axes , aut cum alebranchio quod parvi vortices materiae subtilis compressioni capaces vibra tiones quasdam efficiant sonis simillimac aut cum pluribus aliis, quod lux ipsa eiusque radii varie modificentur ' perturbentur iuxta diversas asperitates,in plana diverso modo inclinata superis ficiei corporum sed dicendum lucem esse fluidum ex particulis et herogeneis compositum, quarum unaquaequet suum habet colo. rem primitivam, qui non aliter se manifestat , nisi quum eae particulae separantur ob refractionem ; ut separari videmus ope prismatis in celeberrimo Nemtoniano experimento. Hine ex diversatum refrangibilitate , tum reflexitalitate lucis explicari debent
Colores omnes tum adparentes, tum permanentes Adparentes qui
dem , quia iuxta diversam partium magnitudinem radii omnes, quum per diversa media transeunt, ad diversum quoque angulum refringi necesse est , atque adeo invicem separari , ut separari in Iride videntur, cuius phoenomen in hac lententia mirifice X Rejectis alii Plicantur permanentes vero, quia corpora ex diverso ac liberiori sententia Newingressu radiorum in poros corporum variis quibusdam stratis con- ρηι η eo,' stantium,&ex diversa dispositione, quam habent superficies 'radium hunc potius quam alium reflectant , resultat color , vel Violaceus, vel indicus, vel caeruleus, vel viridis, vel flavus, vel luteus, vel rubeus quod si omnes refleetantur radii candidus in corpore resultat color, si nullus refleetatur, resultat niger . Ubi etiam notamus, non proinde corpus dici diaphanum, quia propter corpus POrorum rectitudinem, exilitatem radii libere transeunt potest tophonum fit enim in poris amplissimis lux ita excipi , ut neque reflecti possit, neque aliunde libere transire in quo casu intercidit illa veluti,& suffocatur.
Uplices in animali motus distinguimus naturales scilicet,in spontaneos. Unde motur Ex naturalibus dignus animadversio cordi ne se se oster motus cordis , quem tamen non a fermentatione, seu ab
ebullitione sanguinis , ut quidar I putarunt derivamus, sed cum melioribus Physicis, anatomicis ex spirituum animalium concursu ad duplicem illum musculum pressum, Qui sua elastica se se restituentem, sanguinem in arteriam , quae Aorta dicitur, protru-
37쪽
Bruta animantia a me ra Automata Vnde reus Plantarum so generationes rivensium.
dendo . Inter spontaneos explicare conamur non modo in Cemiam animalium, sed etiam volatum, natatum,in similia dependenter ab illo celebra principio, quod aetioni aequalis semper sit vi Contraria reactio. Generaliter vero ab animae principio derivari motus spontaneos non modo in viventibus rationalibus , sed in inrationalibus quoque animantibus censemus , quorum animae non fiant proinde machinae, sive automata Carteuana, quamvis materiam esse non diffiteamur. Generationes vero non modo brutorum animantium , sed etiam plantarum omnium omnes ex semine,in ex ovo, nulla ex putri cum alpighio fieri saltisnerio, aliisque recentioribus Communiter censemus. Immo neque improbabilem illorum senteritiam putamus, qui in plantarum seminibus parvam contineri plantam re in animalium ovis parvum animal, quae deinde evolvant ur , sensimque adolescant, opinantur.
POs tertium Argumentum Cuilibν argumentandi Deustareri a Numero XVII ad XXXVI