장음표시 사용
41쪽
3 3 statutorum Ciuitatis Beneuentans
neatur Augustale unum pro poena , & pro interesse partis, stetur loramento pro liquidatione fructuum,ad eum pertinen. Et nihilominu studuis sint obligati,etiam si per mille manus transierint, etiam si coi sumpti essent, possint aestimationem a quocunque petere. Possit tamen contrarium probari per Patronum de quantitate.
In area aliena donec fuerit derelicta, inuito Domino
victualia non adunanda, nec trituranda. I in , quod nullus audeat vietualia adunare in area aliena , scaper alium facta in loco suo, sed in publico, nec ibidem pisare contra voluntatem facien . eam, nisi fuerit per facientem rellista H Et qui contrasecerit, poena duorum Tarenorum teneatur de actu praedicito, nisi aream faciens iniuste non permiserit adunare quia ampla recipit vltra necessaria, & adunare volens paratus sit in expensis contribu re , quo casu poena cessat praedicta .
De p a damnum in vineis, Sc hortis in entis . .
ITem quicunque personaliter damnum secerit in hortis, vineis, dc alijs Possessionibus fructiferis: si de die, medium Augustale, de nocte unum selliat, δc damnum emendet iuramento domini liquida: dum, nisi contrarium probetur.
De poena incidentis arbores fructiferas.
ITem, quod quandocunque probetur per testem fide lignum ad minus arbores fructiferas incidisse ad usim hominum pro vi ima, vel si arbores non essent ad usum hominis, essent inuitatae, etiam si .vites non succidantur, post damni emendam, Gluat Unciam unan , nisi vites intra Ciuitatem inciderit, quo casti poena duplicetur: si v Q id damnum Sacramento domini, vel partionarij probetur, emei dato damno de die seluat medium Augustale, de de nocte unum: Qui vero arborem insiticiiseram , de non inuitatam inciderit, vel totaliter ideuastauerint in loco culto, vel laborato sistentem, seluat Tarenos tres , dc damnum emendet; de sic similiter si stetissent in sepibus loci culti: si vero inciserit arborem infitiet eram in stirpalibus, de nem ribus,
42쪽
ribus, post damnum Grana decem Permittitur enim cuilibet iraris seunti virgam & tortam in nemoribus, & stirparijs, absque poena flacere & portare, praeter dictam voluntatem.
Creditur iuramento Domini Coloni, vel Procuratoris accusantis in damnis datis.
ITem stetur iuramento domini, famuli, Procuratoris, aut alterius de familia accusantis damnum fuisse faetiim personaliter, vel cum animalibus, dummodo deponat de die, & hora Canonica, videlicet Matutinali, aut Vesperati, &similiter, ad hoc ut contrarium possit probari; alias sententia sit nulla, & exequi non possit: verum quod semel tantum in mense possc acccusare damnum fuisse factum suo iuramento , & insta octo dies: si vero cum vno teste de visu probaretur, possit semper accusare, & probare, & poena exigi ut supra.
De poena percutientis et interficientis animalia.
ITem quicunque alienum animal percusserit, vel interfecerit damno patrono praestito, & Sacramento damnum passi Iudicis tax tione praecedente,taxatio pro quolibet animali minuto, soluat Gr na decem pro poena, & pro Porco, Tarenum unum, pro Boue, Iumento, & Asno Vnciam mediam, pro equo, & Mulo, unciam unam; si equus, vel Mulus; Ducatis duodecim, saltem valuerit; sin minus mediam unciam, & ad dictam poenam teneatur si iniuriose factum fuerit: si verὁ casse id acciderit, ultra damni emendam, ad nihil aliud teneatur, idem si iusta causa occidendi praecesserit, & si Sues, Canes,& similes damnificantes capi non possint, impunὰ vulnerari & occidi, absque poena & damni emendatione, dummodo probet damnum i tulisse per testem ad minus, & non per iuramentum, & dummodo ἡ-ficio damnorum denunciet, vel exhibeat.
Via, iter, dc actus per loca priuata non si
T Tem omnibus inhibetur, quod nullus faciat viam, iter, nec actum
43쪽
o Statutorum Ciuitatis Beneuentanae.
per loca culta priuatorum, praeter domini voluntatem, excepto si virio publica, vel vicin alis sit impedita, ut transitum praebeat: quo casia per loca viciniora, etiam contra domini voluntatem transitus, acaccessus impune habeatur. Contraficiens vice qualibet soluat Grana decem si sine animali accesserit: si cum animali, vel tragula, Tarenos duos: si cum armento, vel grege, Augustale medium, nisi de necessitate, vel casu probetur, id suisse factum, quo casii ad damni emendam tantum teneatur, & credatur iuramento domini famuli, seu partionarii si bonae famae fuerint ad salii probationem, damnum vero aestimetur . Item, quod querelans possit cassare,& remittere querelam insta gintiquatuor horas ab hora notificationis congruo loco, & tempore :& querelatus, pro cassatura Grana quinque soluat emptori, & tali casu poena non debeatur. Item, quod non possit procedi ex Oricio, sed ad accusationem partis, nisi contra exteros non habitantes in Ciuitate, vel territorio. Item si aliquis exterus fuerit de damno inquisitus ex Cilicio, si iuramento domini, seu possessoris loci probauerit, se de eius licentia fecisse, poena non teneatur.
De damnis datis cum animalibus Sc poena exigen- ada secundum temporum qualitates de nacia- se in mensem , ut intra .
ITem , ut metu penor damna per animalia.& custodes non inserat tur, si secus factum sit,poena exigi ordinatur modo infrascripto, via delicer, si damnum datum in segetibus, vel fructibus quibuscunque,ad usum hominum, ut supra cum animalibus grossis, pura Bobus Equis , Iumentis, sulis,vel Assinis a primo Ianuarii usque,& per totum Mensem Marti j,vltra emedam pro quolibet animali de die soluantur Gr na duo, & de n ste Grana quatuor. Item a primo Aprilis usque, & per totum mensem Iulij, poena ipsa de die, & de nocte, duplicetur, aestimatio damni fieri debeat per duosvn una electum per accusantem,& alium per curiam, quorum relationi stari debeat,quoad dant emendam;& si retulerit se non recepisse dat M
44쪽
num,tunc pro animalibus accusatis medietas tantum poenae,ad minus, vel Custodibus ipsorum praestetur pro animali nuntito, vid όt Porco, Pecude, vel Capra, Zabarello, Agno, de Porcello aetatis vltra sex menses soluatur Urniensis unus a primo Ianuarii dcvsque per totum mensem Mariij de die, & de nocte duplum, & soluat emendam damni, a mense Aprilis, & usque per totum melisem Iulii poena duplicetur;& si a mense Augusti usque, & per totum mensem Decembris accusatio facta sit in locis ubi damnum dari potest, soluatur poena, quae in ponitur 1 mense Ianuarij per totum mensem Marth, & eodem modo, prout supra de animalibus grossis est Statutum & ordinatum.
Damnum euidenter apparens graue ,ribus ullo modo repertis,per Custodes
malium, vel Conuersantes in mi etsi toti Lirata emendetur i
ITem, si damnum quodcunque probatum, datum fuerit per liq-mines, seu animalia, & patratores reperiri, vel sciri non possint, statuitur quod damnum ipsum aestimetur per duos, unum positum per Curiam, & alium per damnum passum, & emendetur per Bubulcos, Iumentarios, Vaccarios, Porcarios, Pecudarios, Caprarios &ub diratores Vinearum, & aliorum animalia ducentes per illam contratam illo tempore , si per animalia seret : sed si per homines, tunc per vici
hos,& conuersantes eo tempore per contratam, dummodo non sit via publica , & hoc nisi per eos contrarium probetui alios intu Usse, etiam semiplene, vel eos non fecisse,CCntitatam autem accipimus,ut fieri s let, quod Iudex aestimet arbitrio duorum Virorum eXpertorum, quae emenda fieri debeat sectindum qualitatem' damni: ni ipcisoarhoru,& similitina,vel ignis immisso facta praesumatur per homines vicin 3s, ct conuersantes ut supra, & non per bestias,si discerni potest dampus datu per Boues, seu Capras,& similes, custodes Bouum ad emendan,
teneantur:& intelligendu est de dano dato ultra Augustale,infra vero Augustale damnum datum debeatprobari,dc vicini non teneantur. ti ,
45쪽
Statutorum Ciuitatis Beneuentanae. . pluuiali tempore animalia in terris Maies
tis non immattenda . ITem, ut damna non eueniant prohibetur, quod a Cil Iuthusque ad Cal. Octobris in terris Maiesatis tempore pluuiarum non in mittantur animalia : Tempus vero pluuiarum declarantur dies duo post pluuias: & si contra fiat pro animali minuto soluatur Torniensis unus, progresso Granum unum per Custodem, vel eorum damnum datum domino cum interesse aestimandum per duos expertos eligendos a domino damnum passo, & a damnificante.
Animalia Molendinorum formalia non intrent.
ITem inhibetur, quod Boues, Vacchae, Porci, Caprae, & Pecudes non intrent se alia Molendinorum; & contraficiens pro quoliabet animali grota siluat vice qualibet Tarenum unum, pro minuto Granum unum, de credatur iuramento accusantis, & ipae accusans sabeat quartam partem poenae praedi .
Animalia per Campos ubi sint gregnete disperse
I m,vdd tempore messum qu diu gregnae suerint vero pos aispersae et adunatae,nemini liceat immittere in ipsis campis Porcos & Capras, Pecudes vel Boues: & qui contrafecerit pro mi, mali gresso seluat poenam supradicti Statuti, & similiter prominutis, ac damnum emendet , & intelligatur in campis alienis. Canes certo tempore collaria cum Vncinis portent. I in a primo Augusti usque, de per totum mesem Octobris patroni canuum cuiuscunque uni conditionis,&potissime pastorum,&porcariorum, debeant eorum Canibus collaria cum uncinis, seu la dronibus ponere longitudinis, di latitudinis ad minus unius palmis de qui id omiserit, de canis damnum dederit, patronus damnum emem det, de pro poena ipse soluat medium Auguitate, ac in hoc stetur iur
46쪽
mento accusenus , nec liberetur canis damnum dans , sed pro noxia teneatur, donec damnum passo erit satisfictum.
Liceat capere animal in ens damnum usque id
damni valorem. I m quicunque inuenerit homines damnificantes, post depim
re eius arbitrio animalia damnum datia in locis & possessionibus ipsorum capere usque ad valorem damni dati, si circa usque ad duplum & non ultra, & ipsa consignent Oificialibus, quae non debeant liberari nisi prius praestita aestimatione damni secundum pricedentes limitationes. Et u patronus animalium damnum non emendauerit; licitum sit vedi animalia praedicta usque ad damni satisfaetionem: de si casu temerario custos, seu dominus animalium praesente domitu, Ioci, seu laboratore animalia ipsa immisit in locis praedictis contra inhibitionem seprascriptorum Statutorum, &requisitus illico ea non extraxerit; licitum sit absq; poena domino loci, seu laboratori interficere unum animal minutum,videlicet porcum, ovem, vel capram, vel castratum,& non plura,nec animal gressum. Et si excesserit occidendo plura animalia, damnum emendet, & pro animali minuto ultra damnum mortui seluat Tarenos duos, & pro grosso Augustale unum.
Desenta in locis apertis Ec incultis vetitae, & qui smodus in eis habendus.
I m,qubdunusquisque cuiuscunque status, dignitatis & condutionis existat, in locis apertis & incultis non seminatis, non clausis. seu sepelitis, non arbustatis possit defensam secere, cum tribus sulcis circumcirca;sed eis apertis incultis non seminatis, seu sepelitis, & non arbustatis sistentibus nemo possit sua animalia pascere in eisdem. Inhibetur etiam herbam pro foeno metere, nec clausuram Ouium Porcorum, vel Vaccarum secere absque domini loci voluntate: & qui contrasecerit, emendato damno, poenam duorum Tarenorum seluat in clatisis, & segatis, vel sepelitis, aut arbustatis nullus audeat pascere animalia, sub poena praedicta secundum temporum qualitatem, & ijs F a da
47쪽
Statutorum Ciuitatis Beneuentans
damnum sciat illoc modo, videlicet, si dominus stlitus est vende, re, tunc teneatur solum ad pretium, quo vendi solet taedignis,& non sinisatis emptoribus: si vero dominus pro usu proprio tenuerit cla fas sustra , aut emptor uti coeperit: tunc pro qualibet victa, , de damno stetur iuramento partis ad proprium interesse ag tis: aliud damnum datum probetur per testes illatum, de non periuramentum, ut supra.
Vineae, ct Horti tae temporum dis inmone, stib defensa iant.
ITem, quia in Vineis, seu Hortis olerum, & aliorum fiuctuum indictis Hortis existentium,nulla sit distineso temporum: sta coiit, nub squaliter sit, sub desina , & poena infrascripti Statuti, etiam quod clauso fossato, vel sepe non existant.
Prata cum defensa indicantur cum temporis
PRata sub eadem defensa indicantur, & seb eisdem poenis a primo' rebiliarii, & usque per totum mensem Iulij, idem statuit de Rusticijs relictis pro. foeno falciando, dum tamen prout fieri solet per aliouod signum, sub defensa, postea non, sed litisse sine metu potas
pascantur, nisi clausa ut insita, . Item statuitur, quod in omnibus Terris apertis,ut supra fieri possint porcatae, circumcirca sulcorum decem seminatorum, saltim lupinorum, vel serraginis perdictas porcatas clausas Terras pridictas teneri:& hoc quoad Cities; quo vero ad exteros Communitatem cum hac Ciuitate habentes, non habeatur pro clausis,sed pascere impune possint, praeterquam in illis, quae seruantur pro pascuo bobum, scilicet quatuor tumulorum pro quolibet Boue, qui ultra porcatam debeam licchiari, dc aliquo. signo notari'
48쪽
POEna vero pro damnis in Vineis datis sic statuitur quod a primo Nouembris usque per totum mensem Mariij pro quolibet animali minuto, ibidem reperto, praeter domini voluntatem de die soluat Granum unum, & de nocte duplum, pro grosta vero Carlenum unum de die, & de nocte duplum: a primo Aprilis usque, & per i tum mensem Septembris, & usque quo Vinea est vindemiata, pro Poena Tarenum unum de die pro 'uolibet animali grosso soluatur, &de nocte duplum: Pro animali vero minuto , de die Grana duo, & de nocte duplum, & si custos fuerit in dolo ut vulgo dicitur ) a guardia facta de die, medium Augustale, & de nocte unum soluat, & da num patrono praestetur ante poenae exactionem.
De poena ingredientium Vineas, Sc Hortos cum damno & sine damno, praeter domini Voluntatem.
ITem si quis accusatus fuerit praeter domini voluntatem, iurame to domini declarandum, Vineam alicuius, sed Hortum intrasse, damnum emendet, & pro poena, de die Eluat Tarenum unum, &de nocte duplum, etiam si dictum damnum non reperiatur. Quo casu si damnum non reperitur, excusatur homo, vel mulier honestae vitae & dignus excusatione arbitrio iudicantis,& qui praesumendum potius causa selatij, & credens hominum permissu intrasse.
De poena serti palorum, cannarum , dc s
mentorum , dc aliorum. I m, si quis intrauerit Vineam alienam, & inde palos subtrax rit, ultra poenam temerari; introitus, praestet aestimationem palorum patrono: & si pali cannarium fuerint pro quolibet collato, seu fascio soluat grana quinque; si salma, grana decem: si vero fuerunt pali lignei, poena duplicetur.
49쪽
46 statutorum Ciuitatis Beneuentans.
Item si ovis ex camelis alienas cannas, & ex macchis, sed nem ribus , de ischis palos abstulerit, pro quolibet centenario palorum , sed cannarum soluat Tarenum unum, & pali , seu ipsorum precium domino dentur, & credatur iuramento patroni, famuli accusa tis inuenisse infra octo dies, diim tamen dominus, vel famulus, rum iuramento credendum erit, sint viri bonae opinionis . Item, quod nullus audeat intrare Possessiones alienas, & colli . re frondes cannarum, ficuum, sycomorum de aliarum arborum, aliasque domini licentia: contrafaciens ultra danimum emendatum innam temerarij introitus, soluat Carlenum unum. Item, si quis de loco alieno sarmenta abstulerit, post damni eme dam , pro qualibet salina, soluat Grana decem: pro collato, Grana
In Olivetis, alijsque locis arboribus, dc viti
bus consitis animalia non ponenda , vel tenenda . I Tem inhibetur , quod nullus audeat animalia in locis alienis ubi
sunt Oliu , vel aliae arbores fructiferae,seu inuitatae, & si sint pli res in honesta quantitate, & in eis damnum fiat sine domini volum tale, etiam quod locus sepibus, aut sessis non sit precinebas; contras ciens, custos & animalia puniantur poenis, que impositae sunt contra Vineas damnificantes: quod si damnum non fiat arboribus, sed in herbis, damnum & poena debeatur, prout in terris clausis.
Ferragini damnum non inserendum cunia animalibus.
ITem,quia nullus damnificetFerraginem; & qui contra cerit pro quolibet animali minuto, seu maiori soluat, ut in damnis datis incoeptis a mense Aprilis usque ad mensem Iuth.
50쪽
Non liceat exteris nisi per tres dies in Territorio
Beneuentano animalia tenere, etiam nub
I m non liceat alicui non Ciui Beneuentano tenere in Territorio Beneuentano, animalia cuiuscunque generis ad vescendum nisi per tres dies, etiam si damnum non intulerit: quibus elapsis cuicunmque Ciui in locis publicis ipsorum animalia reperierint, non aridata, licitum sit animalia ipsa recipere, capere, de retinere, donec etiam satisfactum sit de damno si intulerint, pro die qualibet,& pro quolibet animali gros , Granum unum, & pro centenario minutorum , Grana quindecim: Excipiuntur ij exteri cum quorum Terris Ciues
veneuentani Communitatem haberent,seu de nouo facerent,aquam, herbas,pascua sumendo: qui si damnum i tulerint, seu moram traxerint,vi Chres tractentur.
I in , qudd quicunque furtum commiserit furando Agnos, Ho dos, Suillas valoris Carlenorum quinque, Avellanas, Cast mas, Nuces, Merangola, Pyra ct alios stuctus in locis ubi venduntur publice , vel occulte, vice qualibet seluat duos Tarenos ; & si is est persona leuis, & solitus talia committere, poenam pro secunda vice ad dimidium Augustale augeatur: sed si pluries secerit, criminaliter per Officiales posset puniri. Item,cum sepius probationes in danis datis sint difficiles, & domianus ex aliorum culpa pati selet ex probationumdefectu: ideo statuitur, qvbd nedum in probando damnum factum fuisse, sed etiam in probanda quantitate damni domini, seu eius coloni procuratoris, vel
alterius de eius familia iuramento credatur,nisi contrarium ex adue probetur: Ita tamen, quod in uno tantum casuum prirdictorum iuramentum admittatur, videlicet, si damnum illatum esset, per iuramentum probetur: tunc quantitas per testes, aut qstimatores Curiat de publico electos: si vero damnum illatum per testes,tunc quam litas