장음표시 사용
11쪽
alienae famae praedunculi , propriarumque magis, quam aliorum rerum, & inuentorum aestimatores ac aemuli, illum inique tangant,
laedantve. Valete Principes Augustissimi, Inuictissimi, Emmentissimi ac Serenissimi, & eum qui Vobis ut Illiacos aquare senes, aut vincere possitu ex animo, humilique affectu precatur, optat, & acclamat, cum tota siua Seraphica & humili familia clementissime & benignissime
12쪽
I a iucundissimorum,oe honesis onum simulAstrorum studio, quo plures ante annos haud impere, ad
hue seaculo integrum, me exercebat mea iuvemus . iam
dudum ABrorum sic Conditore trahente, ad alia Are- uouerim; nam ut bene Seneca: - propria describit Deus ossicia & aeuum per seos ducit gradus. Non ita tamen amorem eorum exui, quin interdum Altisimi Conditaris mirabilia, oe vi ilia per Ura facta, rimandi oe admirandi, indeά me Religiose delectandi gratia, interdum oculos animums ad ima pectanda relecterem; veteresque honestissimas delicias, ex intem is saltem, quandoque degustarem; sim me ipsum eo in loco quarerem , unde , teste quodam sapiente, animum humanum noueram ab alto olympo in terram quasi depressum, atque demersium. Et quidem hoc ita natura pestente, qua neque pila ab alto in terram dela Vptis quasi quietis, quam puncti eo edit, quin in momento adsivera se refectat; ferienim ut haudpotest, pilam agnantem aere, in terram Hvsam non π illico neminei sic neque hominem 'iritu calesti tumentem,natura Fummus Machinator semper in bifice terreni puncti pulveribus,-- motum barere relinquit, quin quandoque ipsum suprast reflectere cogar, id, ad excitandum in hominesiui diuini Amorisflammam, per visibilia facta, in Annis conglecta, teste Apostolo: cui egregie concinit illud
Poeta: Erectus capitis, victorque ad sidera mittit Sidereos oculos, propiusque aspectat Olympum; Inquiritque Iouem, nec sola fronte Deorum Contentus manet, & caelum scrutatur in alto, Cognatumque sequens coapus, se quaerit in astris Et studio mores, conuenientereunt.
Haereo cientia non tam nobilitate obiecti, quam dignitate γ iucunditate meris praestare naturalibus silentiis videtur ; hims omnis homini
13쪽
AD LECTOREM. homini Chiiniano, Religioso dignissima, dummodo Catholice, hone- se moderate, tractetur, nihilque ei de illa meritissime re sancte a S. Romana Ecclesia s o S. Patribus damnata , sturia oe superstitiosa Asrologia vulgo iudiciaria) ρι misceatur: procia enim sit hac a nostro
instituto, plane non modo ab Hierarchis re Ministru Ecclesia, verum ab omns hominum ordine aliena, tanqua allacia pleni ma, oe refoditi ima, tetra, inani, vitam re religionem sape haud leuiter conturbans ;fatum inducens diuina prouidentia inimicum e immitifima virtutum rerum publicarum, mortem referniciem adferens; peccata fomentans , frenumque perditis hominibus laxans, ad explendum quidquidlibet, obedieniami malitia, re velut Tantali saxum continuum momta bin metum, oe horribilium eueniendarum rerum formidinem incutiens. Qua talis cumsit sapienti me ab Ecclesia tanquam Cacotechnica reiicitur, grausimi anctionibuου condemnatur, uti cuique patet,
aut pati re potest, oec. Hoc igitur Shsematico monstro, e calo nostro, cum tortuose illo serpente detur ato, ad Acharontemque longe lates ablegato, hisice tibi Lector, cir sancta Matri Ecclesiis sancte protestor , me hoc meo qualicunque oculo, ae Libro, neque directe neque indirecte intendere quidquam, vel horum iam dictorum, vel eorum qua iam ab Ecclesia salubriter prohibita aut interdicta sunt, resticene, aut in minam froducere, asserere, aut docere veste; sed simpuciter re pure Dei Altissimi gloriam, tuum priuatum flatium, re totius reipublica Christiana, ac Astronomicapa la Ira maius tantummodo commodum θectare; manendo inpuris, re simplicissimis 'pubesibus, nille alma docendo, quam quod si melis, aut tibi placet, qua etiam protestationefacta, me meaque cuncta humiliter re reuerenter S. R. Ecclesia subiicio.
Itaque te enixe, amicissime Lector, qu quis es, rogo, obtestorque, ut quod tuo commodo factum vides, nulla temeritatis, aut arrogantia mihi forsan Engenda, sergine commaculare velis, sed omnia aeque bonis constulere, o quod te rogo: - procul atra recedat Inuidia, atque alio lucentia lumina flectat. Et quidquid hic oculus tuis luminibur exhibiturus est, veritatis eruenda facilitandus astronomiam Delo , benigne a cribera nongraue ris; utinam autem ill huic meo, imo iam tuo Sidereo Oculo, a tuis obtinere
14쪽
obtinere hceat, o nempe viris que astectus reciprocus,amice oesine δε-
speetustat , id quod magnosane acumine ει' prudenter Liuium Drusium illum, cuidam Architecto, de domo ab omni assectu ου deflectu libera struenda, sise iactitanti dixisse ferunt; Nempe si quid inse artis haberet,
ita potius componeret domum sinuendam, ut omnium in eam oculi coniici posint, oe admitti, erc. At eis hoc tam exacte de mea hac qualicumque structura , tibi promittere non queam, hoc tamen mihi a te promittam, c sterabo, te hunc Sidereum oculum, non saltem et no, se eminis tuu ectaturum oculis; nam-Oculin quoque es , π tuus est.2uod si vero quis sorte conuitiis eum vitiare re inficere velit, illi hoc
testor, hoc dico, mali iuris,mali moris eum esse quisquis aliam mihi mentem assi et, exs9ae nouerit ue me tantum a vera culpa abesse, quam tum carptores a vera laude; nam ut bene Ouid., Conscia mens recti, famae mendacia ridet Sed nos in vitium, credula turba sumus. Ea est enim i Demosthem credimus, calumniatoris natura, nempe in crimen vocare omnia. probare v. ro nihil; π quod ibi ipsi conscius,hoc re aliis temerarie affingere, ut optime iscrum Ouid. Conscia mens ut cuique sua est, ita concipit inque Pectore, pro facto , spemque metumque suo. Se aniora de te mihi promittens, iam ad rem,oe AEnonomiam a teram re saniorem venis . quamphic intcndo; eam nempe laudabilem cuiquam ingenuo animo dignam, quae videlicet in Scholis Catholicis docetur, a Viris San ris edocti Limis commendatur ,π colitur;quam etiam diuino testimonio quidam commendatam non inepte putant dum
Deus Era chi praeciperet,ut sibi l tere umeret, aec. quem ttiterem clari 'mi interpretes Abacum geometricum esse dicunt: Ex quo loco S. Hieronymus assienigraues miros intutisse, non esse absurdum, ut qui sacrarum literarum intelligentiam profitentur Mathematicas disciplinas addiscant, G c. Et quidem scientiam Sideream honesti mam maxime iucundam , mili si imamque , s matri aptam, ad mentem in siublime
eleuandum Dei Numen ex creaturM , tam mirabili motu , tam
fulgida luce lendore ornatis , cognscendum , multi testantur
SS. Patres equorum num ro accedat sanctus Ambrosius in Gen. ad
15쪽
Horoni. vii asserit, Hominem esse utriusq; natura, adsimilitudine missummi si utatorem: Eleuat enim sinquit se in aerem, &eius nebulos a praetergrediens, ad caeli alta se dirigit, studio cognitionis & sapientiae. Vbi paulisper stupefactus,admiratione sicliarum caelestium,& luminum delectatus claritate, prospiciens desuper mundana ista, conferes quoque se ad Hesperum atque Arcturum & caeteros Apollinis Planetas, & videns quod inoffensus ille sit error, quem sine errore quo magis omnia abeant intexere, atque oberrare videantur.
maiore se cupiditate attollit, ad ipsum gremium Patris, in quo est unigenitus Dei Filius enarrans secreta Dei, &c. S. Gregorius Uanc. orat. Io. laudat fratremfisum Casaneum, ut ingeni' excessentem mirum, coe virtutibus ornatum, deditumque studio astronomico, sed ut laudaret inquit) Crcatorem, amputatis iis quae praua sunt, &c.
Et quod hoc studium a sacrorum hominum dignitate quidem non δε-
horreat, sequenti Prasitione demonHrabo, allegando tot Sancti imos Viros , qui hanc scientiam coluerunt; qua etiam haud obscure videtur afigurata, oe commendata ab inc met Siderum Conditore , ut notat Philo. lib. a. de Monarch: Nam in mirabili illo quos,mmus Sacerdos induebatur vestimento, praecipua re magis auguIua pars caelum referebat , teste S.Hieroumo Epist. ad Fabiolam. Dc.pectoris ornamentum,
in cuim quidam humeris micabant duo flendidi mi oe praegrandes Smaragdi, duos polos mundi, Solem re Lunam, seu duo Hemisthina
referentes: Ia. quoque gemmae in Rationati ia. Zodiaci signa referebant, harum gemmarum mirabilis re diuinu stlendor, e variis lapillis emicans , varietatem fletarum, or corporum calinium miram lucem exprimebat , diadema vero calum Emnreum, oec. Adeo quod um- mi ille Sacerdos se intueri ncquiret, sine Sid rum oe caelestium corporum recordatione. Et quidem haud incongrue ; nam ea in hac' herrima sicientia persticiuntur, lustrantur. quibus iucundius in hac mita excogitare homini vix licet. In hac namque animi notri, ab hisce terreni
globuli ρuluscusis squi tot pro dolor excaecant) abstrahuntur a corruptibilibu scilicet ad nunquam corrumpenda : in hac oretis huius terrestris globi angustiis,per valui ma/ π augustissmαι caelestes rescines animus ex aciatur; consideratione, talium , ibam emuneam Aulam, magni π Immortalis Regisseculorumpenetrat. Namscat geometrica ad . que
16쪽
que mastitatem firmamenti candens, eiusque circumferentiam immension quasi deprehendens, verisimile esse ratiocinatur Deum Ter t. Pi fax. condentem omnia in pondere numero π mensura) calum Em-nreum, ad minus tantum adhuc a firmamento susum locasse, re elongas, quantum hoc distat a centro terrae deorsum: frmamenti tot immachinam una cum omnibus inclusis, vix habere tantam proportionem ad Empyreum, quantam habet terra adfirmamentum; quasane inge-mo bumano est magnitudo, cogitatu impossibilis oe imaginabilis quast. Hinc exclamat Propheta Baruch. cap. 3. O Istaei quam magna est domus Dei, & ingens locus passonis eius: magnus est, & non habet finem, excelsus & immensius; quibus meisu cumsint per modum exclamationis, prae nimia admiratione magnitudinis Domus Dei, facile eo igitursupradictam ratiocinationem a vero non multum aberrare. Itaque solius Apronomia ope in hae vita, naturaliter magis nobis potentia Dei, re tali immensitas innotiscit; qua innotescentia habita, quis non in laudes tam admirabilis Opiscis prorumpat 2 laudandoque diuini amoris sticula in f excitari sentiat Z mi optime Poeta: Felices Animae quibus haec cognoscere primum, Inque Domus superas scandere cura fuit. Ruinimὰ Abulensu ille lucidissimus ania Phabus, in a. libr. Paralipomenon cap. a. Tom. 8. q . I i. istud mirabile Candelabrum ductile, quia Moysis Domino ita actantes itarat, septem Planetis accommodat; quod quidem valde merisimile midetur Deum filicet Ter Optimum Maximum, per illud huius tam mirabilis mundi fabricam nobissignificare υoluisse. Erat enim Candelabrum ex auro fungi-mo duetile seu ut textin Graecus habet) tornatile, in tabernaculo Mysis unicum ita locatum, refabricatum. Ex mediis itis utraque
paΠe, tres calami, seu rami promanantes aurei, habebant insummita- tibin suis quadam vasa quibus imponebantur lampades, diu noctuque in tabernaculo ardentes,ex unaquaqueparte s. ae malo romanabat in medio stipiter continebat autem hac media haria 4. Scyphos in modum
amfalarum, ost unumquemque eiusmodi sic pίum erat una Ohamia, si globulus; post unum quemque globulum,mnum silium, seu flos, c. Erant itaque . . Scyphi η. Globuli, re q. res in mediostipite; in
unoquoque vero prominentium canalium erant tantum 3. Sc Ubi,
17쪽
3.Globuli, 3 .flores, ctrc. denotabantursonte per γ .lampades r. ardentia, Ir pulcherrima lumina huius Mundam taberneculi, media quidemGr maiore cateris,Sol seu Phoebus lucidi fimus. aliis ceteri Planetae eius Iocii. Calami vero 6. non incongrue sex Planetarum Orbes Excentricos denotare possunt: stharuti, sola π lilia st an comites eorum no-bu partim notos, partim adhuc ignotos sorte. Irsis autem Ait nism per mediystipitis 4 Scyphos, 4. Globulos, a. lilia, ceu numerum duodenarium plerumque integram uniuersitatem significantem , non frae circa Solem innumera sella i qum maculad quidam putant errantes, per retiquorum etero canalium globulos, liba sic hos , aliorum Planetarum Comites innuantur Z nam quod adhuc in hisce mirabilibu mundi Luminibus Ter Optimus Ataximus Conditor in abscondito suo thesauro aliquid resimet usique ad suum tempus vix dubito. Quis enim ante paucos adhuc annos credidis et asserenti nouosplanetas,circa Saturnum, cs Iouem forte ιtiam Idantem ceu centra orbes suos describereta, na cum suu principalibus Planetu, totum Zodiacum peragrarenisti a Deo tandem proculdubio, noua experientia nisu id nuperrime
suis et patefactumZ ita ut ex instectione nouomm horum Dderum, noui etiam etideanturini diuini amoris tar quasi gratitudinis ergast, nobis simuli additi .antiquis Planetu per continuam inflectionem tir longinquam iam quast vilescentibus 2r non amplius si ficientibus ad incutiendum nobis a mirabilis Conditoris potentiam Japientiam, erga nos fui immensi Amoris flammam , ctrc.
Hnc Lector noli mirari hunc nouum Syri reum, ochianum Oculum, habet enim Er restruat admirabilis rerum opifex proculdubio multa adhuc influo Theseuro ascondito nobis nedum par acta ,sid suo tempore aut nobis, aut posteris patefacienda. id quod disertis etiam re quasi expresiis verbis Ecclesiast. 3. cap. innuitur, ubi haec habentur: Vidi afflictionem quam Deus dedit filiis hominum, ut distendantur in ca , cuncta enim fecit bona in tempore suo, & mundum tradidit disputationi eorum, ut non inueniat homo opus quod operatus est Deus ab initio usque ad finem , &c.
Hoc ita exponi haud inepte posset, Deum priuilegium quidem hominibus concessisse mi distulando , or discurrendo mundo eruerent
mirabilia abscondita , or arcana operum Dei , ita tamen ut non
omnia statim simul ab initio , sita suo tempore , cor quadam
18쪽
AD LECTOREM. non nisi circa finem mundi sint nobis oe mundo patefacienda,quod mul
ti etiam Doctores semiunt, re quotidiana experientia comprobatur, qua indies noua quaedam , antiqvta maiori expa te incognita, hoc tempore eruuntur; uti sunt Comites Saturni π Iouis via lactea infinita sellarum conteriestrata; Mercurius oe Venus cornuti circa Solem, ceu proprium centrum delati: quos tamen antiquitas circa terram volui credebat, Phanomena noua fir multa in disco Solis circa maculas, oec. Sic infinita bonitatis mirabilis Conditor rerum, nouis e tenebris ignorantia nostra eductu efectibus, oe creatum , ab initio quidem iam creatis, sed nobis nedum notis, simper videtur renouare mundum, ne nobis ad taedium vςterum tantopere inclinatu, mundus hic qua enescat, viles
ect π in taedium abeat: n e nobis unquam desint noua causa coimuli, ipsum Creatorem in Creatum suis admirandi , laudandi oeamandi. 2ui autem elusinori mirabilia Dei ignorant, minus etiam de ipse phrumque , s i us immensa erga nos bonitate, prouidentia, oesummo amore cogitant: quiasicuti non entis nulti fiunt qualitates in se, ita entis ignorati apud ignorantes nulti recordatis subsantia. 2uod genus hominum videtur argui per regem illum Hebraeum, mirabilem operum Dei contemplarorem, Psalm. 3 i. Nolite fieri sicut mulus &equus quibus non est intellectias '. sted ut bene monet Dominus Iob; s. in Suspicite cUum, intuimini, & contemplamini aethera, Laudate cum Apris matutinis Conditorem eorum oe vestrum, atque eum caelis enarratoribuου gloria Dei, eius laudem concinite, ut se mos ko tempore Fupra omnia Sydera collocet, cum Angelis, & Principibus, Populi sui alemum glorificandos. Patet ergo quod Deus, res, at πι, vsinoe tempus, semper aliquid adportent noui, aliquid moneant, quod prius non erat, adeo ut, bene Terentius) illa qua tescire credas nescias, ν quἀ tibi putaris prima tum
in experiendo repudies; nam Seris venit usius ab annis,
Et dissipulus sprioris posterior dies, quinimmosaepe etiam dies serior es quoque magister diei prioris, multa enim hodierna dies docet,
qua heri ignorabantur. ε2 sibin prami is velim non mireris , hunc librum quasdam sal-
. tom nouitates inuehentem, ob causas iam iam dictas I mirari tamen te
19쪽
volo,summam simplicitatem,re compendiositatem retim Theoria Planetarum hisce Hvothesibus exhibitam, quas si congrue iuxta regulas
per instrumentum construxeris, rem perpetuo securam, oe calum ceu in cella habebis, omnia qua in Calis contingunt Phanomena adam impaucissimis tibi perpetuo exhibens. Hoc tamen te Lector, monitum re rogatum velim, ne me videlicit inde sinistre iudices, quasi eliminatu antiquis, noua tibι obtrudere velim, minime enim gentium,neque tibi, neque prauanti mis Magistru aiudicare inedpotius in seruire hisce intendo, liberum namque tibi semper erit, aut hisce aut antiquis Theoriis uti: scio nam ego dubiis idem dare, vetustatem nouitate tollire, obscuris lucem asserre, rem esse ane arduam,multo autem disiciliorem existimoprouinciam sibi assumere,ut nouis inuentis, aliqua stabilitas re auctoritas concilietur, quam non ipsemet experientia rerum Domina re i agisIra prius comparauerit. Hinc cum S. Hieronymo Epist. ad Paulinum malo aliena verecunde discere, quam mea indiscrete ingerere & docere, &c. fateor namque me veritatu quidem amatorem sed non huius scientia Syderea Dο rem. 2Mos autemstudium oesteculatio, meo in ingenioli hortulo produxit Sidereos flores, en tibi libere, re tiberabierex animo ossero; π mi cuiquam in omni etiam Theologicascientia liberum est, veritatis eruenda maioris elucidationis causa, in utramque contradictionis partem
disiurrere oe distulare, imo setiam de essentia Dei, O attributis diuitanis num quirit, qualia basint) absique nota,N quandoq; magnastu- tu distulare ,sic neque id mihi mitio in hoc orsan tractatu mertendum a te lyero, nihil enim flatuo, nihilpono, nihil trado, nisi pure oe simpliciter facilitandi astronomia ratia; quod te non male habiturum confido , Gi etiam Astronomorum facile Princeps Ptolemaeus libr. s. mag. Oper. p. 9 uaist inquiens: Eos qui amore veritatis impulsi, speculationes hasce suscipiunt, decet ad Priscorum emendationem, certiori & noua uti via; nec quisquam id turpe sibi debet putare, si non solum a seipso, verum etiam ab aliis ad exactiora reuocetur, p sese tim cum magna haec atque diuina sit professio, & scientia, &c.
2uod tanto Agag tro dicit ante, suadentes ratione scui inscientiis naturalibus cateris paribus, simper plus quam auctoritati tribuendum in
si qui eliciter attentarit, a nemine id vitio vertendumstero, maxime cum priuilegium cuiquam a Deo datumsit commune scilicet de mundo dispu-
20쪽
disputare,p- credo plus rationi quam auctoritatisin innitimam Auctoritatibus dii rutare, excipio flem Flientiassu maturales Theologicas oe caetera excipienda acile omissus est, ratione vero re demonstrationepaucioribus profecto datum oe concessum videtur.
Denique si qui fit magis studiosuWAuctoritatis,quam meritatis, -- Micitatis oe rationis,is A cν nobis hypothesis magis plices,Pha-
nomenis calesibus magis corneoondentes, or natura rei magis emue
nientes fabricet, spotest, s bono publico exhibeat, mendau: interim donee boc praestet, rogo ne Eudicio spatienter hunc ingeniosi noli partu enat c mea sibis pro placito liso accommodet; messi sic,
talis , eteritatis publici boni Amatorem potius, quam Nouatorem iudicet; re valeat Lectorbemper.