장음표시 사용
21쪽
STRO NOMIR primi inventores, dccultores, suItum auctoritate, cum etiam sanctitate, eam haud leuiter viris Religiosis, caeterisque mortalibus commendant. Constat enim a viris Deo acceptatissmis,
& gratissimis eam semper esse cultam. Hanc prinabhumani nostri generis Propagatori a Deo infusam communiter asserunt DD. cuius etiam consilio, teste Iosepho bb. r. cap. 3. Antiquit. Diu dcc. ob praeuisium ab eo futurum humani orbis exitium,duae columnae a Seth viro iusto sideralisque scientiae magno cultore, eiusque filiis fabricatae censentur: una quidem ex lapide , ex lateribus vero altera , quibus disciplina rerum caclestium ab Adamo tradita, inscripta ad posteros transmitteretur, ut si forsan exitium illud prius per ignem orbi futurum constingeret columnam lapideam, igne coqueretur, seruareturque altera saltem dclutea ue at si haec prius sorte aquarum diluuio uolucretur, remaneret lapidea , prout conseruata huius lapideae columnae fragmenta in Syria quaedam in hodiernum usque diem conspicua tradit idem Iosephus eodem libr. π cap. Insuper amrmans antiquis illis Patribus ob Astronomiae studium melius excolendi, percipiendique gratiam, tam longaeuam a Deo vitam fuisse concessam, &c. Et quidem mirabile est, summum' illum & iustissimum a Deo raptum Enoch, tantum fuiste cultorem Astronomiae, ut plurimi graues testantur Patres. Quis enim scit, num hic vir sanctus, sanctitatis suae pabula & nutrimenta non potissime ex contemplatione etiam Astrorum desumpserit 3 Ipsum enim scripssse librum, quo in
ter caeteras prophetias etiam continebantur virtutes , dc nomina
Astrorum lc Stellarum , expresse asserit Origenes Homit et 8. in m. sic enim ait: Videtis quibus vel quorum appestationibus vocabulisi distincta, oe nomina non Νolum plagarum c i, sed etiam omniumst Alarum siderum . signata; qui mi ecit multitudine ellarum s etiali Propheta omnibus oe nomina vocat. de quibus quidem nominibus plurima in libellis , qui appellantur Enoch , secreta continentur
22쪽
ΡRAEFA TIO. Tertullianus in libro de habitu mulierum ostendit non esse incredibile , illum librum Enoch, post diluuium ad posteros saluum
peruenire potui ste,conseruatum nempe in Arca Noe; vel Spiritu sancto dictante cessante diluuio, suscitatum & restitutum esse, quemadmodum Deus multa quae dixerat Adam, Cain, & Lamech, ante diluuium , postea Moysi reuelauit, & sacra Volumina Caldaica in excidio Hierosolymitano igne consumpta, postmodum ab Esdrarestaurata fiunt. .
D. Augustinus lib. I S. de Cruit. Dei cap. a 3. ai t. scri ille nonnulla diuina Enoch istumst timum ab Adam. negare non posumus, cum haec in Epistola sua Canonica Iudas Apostolus dicat, &c. quo loco S. Augustinus tantum reiicit inter apocrypha illud de gigantibus, eos nempe sine patribus, quasi ex spiritibus esse natos,&c. Idem testatur Bererius libr. 7. de Enoch cap. s. ex Orig. & GaZaeo, Enoch nempe scripta quaedam prophetica posteris reliquisse, e quibus Apostolus Iudas testimonium illud de extremo Iudicio deprompserit, in quibus contineantur quoque multa de occultis virtutibus Syderum dc stellarum, &c. Tertullianus citat ex libro Enoch integras paginas, ex quibus clare patet, stellis in principio iam fuisse indita nomina, & quidem a sanctis Viris iam dudum Astronomiam fuisse cultam , hoc enim sacra Scriptura tapi is innuit, ubi mentionem facit Orionis, Arcturi, Hyadum, & Pleiadum, &c. Thare quoque Patrem Abrahae inter Astronomos recenset Philo lib. de nobilit. Iud. qui procul dubio etiam filium suum Abraham in hac scientia instruxit, quod item Ioseph. lib. I. cap. 9. testatur. nempe Abraham primum AEgyptios in numerorum & Syderum scientia instruxisse , nam ante aduentum Abraham in AEgyptum, rudesiere AEgyptii huiusmodi disciplinarum, quae a Caldaeis&AEgyptiis ad Graecos tandem peruenerunt, quod & Cicero lib. de diuinit.
Certe Abraham potissima sua de Deo Vno praedicationis argumenta, ex Astrorum intuitu , & cognitione desumpsisse, testatur iterum Iosep. libr. i. antiquit. cap. 8. haec formalia de eo proferens.
Ergo primus omnium Abraham austu est praedicam unum esse Deum rerum Vniuersitatis Conditorem: de meris, si quid ad felicitatem con-Pars I. serat,
23쪽
ferat, non nostris nobis miribus, sed illius voluntate contingere. Hoc ve- ,ro ex terra oe maris obseruatione colligebat,tum eorum, qua circa Solem, , ac Lunam, re reliqua Sidera videbat accidere, esse nimirum Poten, tiam quandam, qua horum curam gerat , oe omnia decenter admi- . mntret; qua cessante nihil nostris vlantatibus seruiturum: quapropter, huic τni honorem deberi: huic gratias agi oportere, &c. Vides quid profuerit Abraham scientia Astiorum, & cognitio cursus siderum 3 per eorum namque cognitionem, ceu per scalam ad Dei unius veram fidem ,& cognitionem ascendit: & ideo a Deo pro fidei &scientiae suae mercede audire meruit: Multiplicabo semen tuum ut stellas caeli. Alexander Historicus autem antiquissimus in volumine de Iudaica Histor. ita ait: Natus est Abraham in Camirino Babilonia ταbe, qui sapientia omnibus excellait: ab hoc AHronomia apud Caldaeos fuit inuenta, isque iustitia oepietate sua ita Deo gratusfuit, ut diuino
praecepto in Phoenicem venerit, ibis habitauerit, oe rationem Solaris atque Lunaris motus, aliaque Astrologica Phoenices docuerit. Unde Phenicum Regi grati mussuit, re c. Annona autem caritate oppressuae, in A aptum migrauit, is habitauit Heliopoli cum Sacerdotibus , a quo A Irologiam ipsi Sacerdotes didicerunt, qui tamen non ea e inuenisse, sed ab Enochpesuccessionem si ibi traditam fatebantur, oec. Alii quoque asserunt non Elum S S. Patres in prima illa aetate siderum scientiam ante diluuium a Deo acceptam excoluisse & amasi se, sed etiam post diluuium Noe, Abraham, Iacob, Ioseph; patriarchas & Prophetas omnes cursus &recursus astrorum, quorum tapelibris suis faciunt mentionem, exacte nouisse, suosque docuisse: ata serendo Noe iam ante edoctum Theologiam & Sac. ritus, coepisse etiam docere humanam sapientiam: docuisse etiam Astrorum cursus,distinxisse Annum ad cursum Solis,& ia. menses ad motum Lunar ue praedixisse ab initio quid in anno, dc cardinibus eius futurum contingeret, ob quae illum diuinae naturae participem habitum suisse aiunt, &c.
Moyses quoque Astronomiae scientiam a Caldaeis & AEgyptiis
hausit teste Philon. quod & S. Stephanus in actis Apostolorum confirmare videtur dicens, Moyses fuit eruditus in omni sapientia AEgyptiorum, quarum una inter caeteras fuisse Astronomiam testantur Diodorus,
24쪽
Diodorus, Diogenes Laertius, Philo Iudaeus, Iamblicus &Eusebius Caesar, &c. David R egius Propheta carmen conscripsit , in quo caelum quasi expressiorem imaginem sapientiae & Maiestatis diuinae insculptam habens, in medium adducit, & tanquam Volumen ma
gnum expansum, omnium mortalium Oculis exponit: notus nam
que est Psalm. is .in quo illustria prouidentiae & sapientiae diuinae testimonia ex caeli machina,&ornatu; cursi & calore Solis,caeterisque effectibus: colligit quibus haud obscure elicitur eum Astronomiae maxime peritum fuisse, &c. Huius filius sapientissimus Salomon rex praedicat sibi diuinitus datam astrorum cognitionem, Sap. 7. Iosephus in velo templi cursum caeli depictum suisse testatur lib. 6. cap. o. Antiq. Ezechias rex Iudae quoque coluit bonas artas, & Astronomiam, apud Chaldaeos tunc cultam. Elias Thesbites etiam scientiae Siderum gnarus, cuius forsan ingenio lignum illud Isaiae 38. de Solis retrocessione io. gradibus in horologio gnomonis accommodatum fuit, unde Chaldaei attoniti,& de portenti huius ratione perquirenda Legatos ad regem Hierosoly morum gratulatum miSere, &c. Iob. vir simplicissimus, sanctus & reetias , cap. inter alia sapientiae , & potentiae Dei opera , Solem & 3. Sidera insignia producit , quorum in ciendis tempestatibus aut insignibus aeris mutationibus efficiendis, vis maxima est : suntque Pleiades, Orion , dc Arcturus : ex quo apparet Iob huius quoque scientiae Astronomicae studiosium fuisse , atque in hac ita profecisse, ut de Prouidentia, & Bonitate Dei erga genus humanum confirmatus , eximius Dei seruus euaserit. Imo quod ad commendationem Astronomiae maxime facit) ipse Dominus Deus, Iob 3 8. cap. compellat, humanas vires extenuando, suam e contra Potentiam extollendo, haec tria se pradicta Sidera in medium adducendo, maximas illis vires adscribens, ut si nulla humana potentia, vel unius
25쪽
stellae vires infringi, neque Ecliptica via Solis, arctior dc constrictior reddi possit, dcc. Iob videat frustra quemquam cum Deo contendere , aut fiducia virium suarum superbire, &c. sic enim ait: Nunquid cohibebis delicias Vergilia=um , aut contractiones O=ionis aperies PTempore Isaiae Prophetae Siderum scientiam quoque floruisse ex ipsius cap. 47. elicitur, ubi non Astra vel eorum scientiam, sed abusiam & deliramenta astrologorum illius temporis reprehendit. Cum nemo Caldaeorum Sapientum scripturam in pariete apparentem Balthasero regi A ssyriorum intepretari posset, Regina dixisse sertur patrem situm constituisse Danielem principem Genethliacorum seu Astronomorum divin. qui illud interpretari possit Dan. cap. 3 . unde colligitur tunc temporis maximo in pretio fuisse Astrorum peritos, dc Danielem quoque hanc artem coluisse,&c.
Sanctus Hieronymus in cap. a. Daniel. ait. sunt qui de segulis philosophantur, nec malefici sunt, sed Philosophi Chaldaorum, re ad artis huius scientiam Reges quoque oe Principes eiusdem gentis omnia faciunt; unde re in Natiuitate Domini , ij primum ortum
eius intellexerunt, re Φementes in Bethlehem adorauerunt Puerum,
flesta desiver ostendente. Hem quid profuerit tribus Regibus Astrorum cognitio 3 sine qua forsan nec Saluatorem reperissent, nec salutem aeternam consequuti fuissent. Testatur namque idem S. Doctor in Episto ad Paul. Aprorum cognitionem monalibus utilissimam esse, oec.
Idem quoque sanctus Hieronymus transtulit Phoenomena. &Prognostica Arati , ex quibus elicitur ipsum etiam Astronomiae dc motuum caelestium amatorem fuisse,& horum motuum doctrinam in Ecclesia valde utilem esse. S. Ambrosium Fcclesiae Doctorem stellarum vires, motus & influentias optime calluisse, colligitur ex eius lib. 4. Hexam. ubi multa de Sole, dc Luna disserit. S. Basilius in 6. Hexameron scribit quoque de Lunae mutationibus , asserendo, se magnam a mare vim Luna inesse, in animalia oe raterorum inferiorum creaturas, oee. quibus colligitur hunc S. Antistitem caelestium corporum vicis studines dc effectus haud obiter cognouisse.
26쪽
S. Ioannes Damascenus cap. 7. perspicue Zodiaci obliquitatem tradit, inque iet. sectiones diuisium,similiter totius in 36o. diuisiones partitam circumferentiam asserit: recensendo domos Planetarum, tribuendoque vim astris in ciendis imbribus, frigoribus, caloribus, humoribus, ventis, nivibus, & similibus impressionibus, &c. Venerabilis Beda Graecus eximius, Latinus egregius, Poeta &Orator praestantissimus, Theologus,& Astronomus excellentissimus fuit, uti colligitur ex eius libris, in quibus ad motum Planetarum inueniendum certos quosdam Canones tradit, &computum Ecclesiasticum edidit. Quin haec eximia & omni ingenio eximio dignissima scientia, etiam a Synodo Nicςna in praesentia Patrum practicata & commendata est, dum haec Sac. Synodus Eusebio Caesarienti, cum Alexandrinis Mathematum peritissimis, Cyclus, & Aureus numerus cum
plures sem- mos Pontifices. Sixtus IV. namque Ioannem Regiomontanum Germanum 3 omam accersivit, corrigendi Calendarium causa.
Plus II. antea AEneas Sylvius, & Regis Hungariae Magister filium Regis Hungaria: & Bohemiae Ladisai Astronomia imbuendum esse suadet, utpote quae caelum ostendat, & arcana superorum mortalibus pandat, a multis praemoneat, &c.
Paulum III. huius quoque scientiae summopere suisse peritum
Gregorius XIII. Calendarium reformauit laudabilissime,& utilissime ope Astronomorum peritissimorum, quo fatis huius scientiae dignitas & utilitas commendatur. Hanc quoque coluerunt plurimi Eminentissimi & Reuerendissimi S .R.E. Cardinales, utpote Ioannes a Salutatis, Nicolaus Cusanus; Petrus Aliacus Cancellarius Parisiensis Gymnasij, Agidius Columna, & complures alij. Quin & Pontifex Urbanus VIII. Astronomiae peritissimus dicebatur, &c. Valerius Maximus Sacerdos multiplici doctrina clarus , eloquentia insignis, a nulla alia scientia nominis sui memoriam posteris comMendare voluit, nisi ab Astronomia, quod videre est ex monumento sibi Mediolani posito.
aliis quibusdam diserte conscribendis demandantur. Habet duo ue Astronomia sui fautores, & amatores
27쪽
S.Carolus Magnus a suo Magistro Alcvino mire fuit instructus in
Astronomia,& motibus corporum cael estium; de quo refert Cario eum Ephemerides composuisse, Anni mensibus, dc ventis nomina imposuisse, &vt foris venationi strarum deditum, ita domi venatione astrorum, & Sideru m delectatum esse; de quo etiam referunt, Regem Persiae per quendam suum Legatum, Abdellam nomine, eidem Carolo Magno, Padcrbornam in Uestphalia, aliquod horologium planetarum mira arte fabrefactum mitisse, ab eo summopere admiratum: ex quo colligitur non Blum S.Carolum Magnum, sed etiam illum Persarum regem, summum utrumque cultorem &amatorem Astronomiae extitasse.
Nicephorus de seipso sic scribit libr g. suae Historiae. Mentionem intulit Imperator de Apronomia es caelestibus Orbibus, oestellarum, tam errantium quam fixarum motibus; ut mihi prosiua erga me beneuolentia, disserendi occasione ὀιppeditaret. Ego vero eam disciplinam magnopere collaudans, quod oe mentis oculos mihi repurgasset, oe cate-rri omnes disiciplinas quasi vivis coloribus exornasset, quasine his reuera nihil nise rudia lineamenta essent. Quinimo moderna Imperi j S.
R . moderatrix Augustissima Maiestas, FERDINANDvs III. nempe εἴ uti est omnium fere linguarum, artiumque peritissimus Cultor &Promotor, sic Astrorum quoque & sideralis scientiae haud exiguus existit fautor & amator: quae eius Maiestatem haud leuiter condeco
Taceo iam alios innumeros Reges, Imperatores, Principes,Cardinales, Archiepiscopos, Episcopos, Sacerdotes, & Doctores qui Astronomiae eximi j cultores fuere: sufficiat adduxisse tantummodo viros sanctos, & Deo gratissimos, qui hac scientia lancte claruere. Et sane verisimile non est, illos hactenus citatos viros tam sanctos, tam eximios , tam perfectos, dc Deo gratos, nullos stimulos suae sanctitatis& Amoris diuini ex hac nobilissima scientia hausisse; quin potius
credendum est, Deum Ter Opt. Maximum eos per Astrorum cognitionem , & admirationem ad se plurimum attraxisse, iuxta illud Oseae ii. In funiculis Adam traham eos, oec. quo loco sorte etiam perfuniculos Adam merito scientiae ab Adam nobis continua successone traditae intelligi possent ι nihil enim magis creatusam rationalem mouet ad affectum erga causam, quam cognitio effectuum,
28쪽
ex tali causa prodeuntium.Cumque in hac vita naturaliter nulla alia causae Primae nobis cognitio concedatur, nisi a posteriori & per cognitionem effectuum; consequens est eum nobilissimam causae Primae haurire cognitionem,qui in nobilissimorum effectuum occupatur contemplatione; quales sunt orbes & Sidera caelestia,qua deinde cognitione mediante, ceu per scalam scandit Astrorum peritus ad summam Theologicam virtutem charitatis Dei, &c. Ergo Astronomia immae est utilitatis. A mutis ergo & elinguibus scaelis & astris)Concionatoribus, nobis continuo enarratur Gloria Dei, Omnipotentia, prouidentia, & Bonitas Creatoris: a quibus sac.Scriptura undique passim magnitudinis, Potentiae & Prouidentiae eius desumit argumenta. Nam David rex sanctissimus, magnificentiam, Potentiam , & magnitudinem Dei nobis persuasurus, a caelis desumit argumentum, Psalm. 8. 2Moniam eleuata in magnificentia tua Aper los ; quasi praesupponendo altitudinem, & immensitatem caelorum iam nobis notam, nos in infinitae Dei magnitudinis cognitionem aliqualiter inducere posse ue Ergo qui altitudinem & magnitudinem caesorum, & Astrorum ignorant penitus, aut minuS attingunt; minus etiam penetrant, & percipiunt immensitatem Dei per
visibilia reta aliqualiter conspicuam,& intelligibilem,sicque minus
etiam mirantur, & minus admirando, consequenter etiam minus
caeteris paribus) laudant & amant Creatorem. An non videmus quem fiuctum David diuinus ille Astronomus ex consideratione, & inspectione Astrorum, & cae lorum mirabilium operum Dei hauserit dum eodem s. Psal. laetabundus exclamat: 9uoniam videbo calos opera digitorum tuorum, Lunam ct testas, qua tu fundasti. quasi diceret, Domine si in tantam me admirationem, delectationem rapiunt caeli extrinsece tantum inspecti: quid fiet, quando tua diuina gratia me illis omnino admouebit, vere eos intrinsece inspecturum 3 Hausit inquam Dauid ex consideratione astrorum, duarum rerum infinite a se inuicem distantium cognitionem, Dei nempe, immensam magnitudinem, Potentiam atque Bonitatem , ex magnitudine caelorum sibi cognita, deinde suam dc
nostram abiectionem, humilitatem, & nihileitatem: id quod ab omnibus SS. Patribus inculcatur quae duo ubi in anima radices egerint, tum eam perficiunt, Deoque gratam reddunt) sic enim ex-Pars L 3 clamat
29쪽
clamat. Quid est homo quod memor es eius Z aut filius hominis quoniam reputas eum Z quasi diceret, O Domine quis es tu, & quid nos
quod nostra gratia solummodo, nemine rogante, nullis nostris meritis te praeuenientibus, tam mirabilia creare dignatus es; sicque nostri , etsi infinitae Maiestatis dominus, memor esse volueris r quodn Ibis haud multo inferioribus Angelis dominium in omnes creaturas tam gratiose concedere, omniaque quae caesi fornice teguntur animalia, & creaturarum genera, pedibus nostris subiicere volueris O Domine quis non mirabile nomen tuum dixerit 3 quia bonorum nostrorum cum nullatenus indigeas, nihilominus tamen, tanta bonitate te nobis & omnia tua dones & communices 3 Talem itaque amicillime Lector, age tu Astronomum, ex consideratione Astrorum, quales in praecedentibus tibi adduxi, &c. Ad hanc iucundillimam scientiam te hoc oculo inuitare volui, ideo, ut te per amorem scientiae Astronomicae, ad Amorem diuinum inuitarem; quo magis enim tibi immensitas caesorum , dc simplicissimus
harmonicus motus Astrorum constabit, eo maiores inde mentem
in diuinae potentiae, bonitatis, sapientiae, & immensitatis Abyssum immittendi stimulos tibi comparabis; quod ut eo melius dc citius obtineas, en tibi hunc, hac sola de causa sic Deum medin caeli &terrae Conditorem testor a me conscriptum librum In quo quidem non aliena, aut antiqua, sed noua prorsus, &e thesauro Dei abscondito. & mei ingenioli cauea deprompta tibi propino, & propono ue noua dico, ob nouas a me inuentas Hypotheses,omnibus Phaenomenis ab orbe condito sexperientia enim loquor, non fiete) exacte correspondentes, &c. idque sine epicycli, vilis tam in forma Tychonica quam Copernicana, &c. Itaque ut tandem ad rem perueniam, has Hypotheses meas nouuas haec genuit causa : Diligentissime enim quandoque per interualla voluendo & rimando hypotheses Ptolemei, Copem ici,Tychonis, dc aliorum, in omnibus reperi semper aliquid superflui, displicens, & Phaenomenis caelestibus minus respondens: &quod summe displicuit, centra emendicata in Planetarum Orbibus, aditissimis aequantibus, quibus mediantibus Planetis , ceu Dromedariis generosissimis, hinc inde irregularillime saltilantibus fraenum inliceretur , cogerenturque ad quandam regularitatem , quam molestiam
30쪽
duplicatam quasi reperio, in Tychone quidem viro doctissimo, per
multi plicatos circulos, &translationem aequantis ex centro in circumscrentiam cpicyclorum, retentis tamen nihilominus epicyclis PtolcmaiciS.Copernicus vir incomparabilis hypotheticae veritatis scopum magis quidem attigille videtur. Sed non omnino meo iudicio absoluit, nam reiectis quidem epicyclis Ptolemaicis, minores, aequantium vices referentes introduxit: centrum vero excentricorum non attigit vere.
Lanspergius reiiciendo omnes epicyclos , dc aequantes, duplicemque motum medium uniuscuiusque Planetarum excentrici,
centro mobili attribuendo in consequentia, nobisque falsi pro veris obtrudendo, scopum quidem sese attigisse somnians, meo iudicio vero potius in scopulum impegit; dum medios motus duplicat, &Planetarum moles falso determinat, dcc. vii suo loco ex siuismet scriptis conuincam, &c. Quorum omnium Hypothesibus diligentissime inspectis. &ad trutinam ac praxim reductis, sane non potui in omnibus hisce viris non admirari conatum laudabilem & ingenij perspicacitatem; sed interim neque capere rei veritatem: cogitado impossibile esse Deum,& Naturam superflui talis alioquin tam inimicos in nobilissimis corporibus, qualia sunt callestia, tantam circulorum stippellectilem collocasse, cum in ceteris ignobilioribus, etiam minimis, perpetuo videantur omnia paucissimis absoluere, cane peius & angue declinare superfluitatem, & multitudinem rerum, &c. Et quod totam rem mihi suspectam reddit, fuit, centrum ab aequantibus pro unoquoque Planetarum excentrico mutuatum, dc emendicatum: cogitando vere pauperes esse Planetas, maxime alias tam diuitem Iouem,
eo quod, dum toti terraqueo globo suas per influentias diuitias continuo elargiantur, ipsi tamen nullum sui cursus tam admirabilis, &ineffabilis centrum proprium habeant; quod est quasi idem, ac si potentillimus rex, ex alieno & pauperculo domicilio, Hum totum regnum moderaretur; aut si quis pede alieno vellet ire Athenas , siue Romam; Rex Hispaniae potentis limus cymba pauperculi piscatoris, velivolo cursu in Indiam, &c. Itaque relicto unicuique suo honore vivat enim Veneranda -- iustas,