장음표시 사용
141쪽
suamque Uranometriam solam, nae a terra seu radium orbitet L
ceu unicam inter omnes, taelo nae earundem particulam Lans- contentaneam, veritatis colore bergius determinat Aoo. in semi-
ornatam iactet, sibique soli fidem diametris vero terrae 18. . quibus habere velit, caeteris omnibus eli- ex proprijs eius postulatis, & fun- minacis S c. Non abs re fuerit dametis positis; posito Lunam cum maxime reipublicae astro- in media distantia 18. . semidia-nomicae intersit, veras mercatas metris terrae a tellure distare tuti diuitias suas conseruare, spurias omnes quidem obseruationes v
vero,& falias eliminare penitius rioru Auctorum probabilissime examinare: scilicet num tanta fi - conuincunt dico facillimum B. de dicta Lansbergh Vranometria re, proportionem non solum te digna, proindeque pro tali, qua- rae ad Solem, verum etiam distantem nobis conatur perluadere te- tiar Solis a terra veram in semunenda,amplectendaque an potius diametris terrae, & leucis horarijs ceu futilis toto caelo dc proprias determinare, videlicet hoc mo- suis postulatis dissentanea, explO- do. denda sit. Itaque cum Lansber- Partes oo. siue in minutis gliis E mento XII uae Hra metriae, primis 2 ooo. media scilicet Solem terra maiorem determi. Lunae a terra distantia , dant 3,net vicibus 434. Lunam vero So- IIo. hoc est 38. '. semidiametros te minorem, dc econtra hunc illa terrae, in minutis primis 3 quid maiorem, vicibus 12, 7o. videa- dabunt F912. minuta,in tabula simus an vere, an falso potilis. nuum diametro Solis 34 . 1 IN. Primb ipse diametrum Solis minutorum constanti partium apogaei ponit 33/. 44U. perigaei Ioo. I Fon minuta resolutarum. in media distanti 34/. Facit 88o.minuta: quae diuisit per 1 10. nobis hac in parte maxi- 6O. dant 14. 4o . lemidiametrO- me,& fiere accedens , determinan- rum terrestrium: tot igitur necestibus eiusdem Solis in media di- sario continebit Lansbergio s . stantia diametrum 34t. 4I . pro- midiametros terrae una diameter xime. Iam 34'. 1 i diametro solaris: ergo Solis una semidia- solari Lansbergianae in media di- meter . 2o . semidiametros terraestantia, ex tabula sinuum respon- continet, & consequenter erit dent de partibus totius sinus Lansbergio talis proportio terrae Iociop. particulae Ioo. 1 F/. Ergo ad Solem, quae est I. ad 7. xo . si- diameter Solis vera, de partibus ue in minutis primis, ut 6o. adrad ij magni orbis in ioo .diuisi, 4 O.
continebit ioo. Iam si cubetur 'terque te LDistantiam vero mediam Lu- nus, scilicet terrae oo. & Solis 44o. erit Diuitigeo
142쪽
lius vero ais, o . continetur autem hic in illo vicibus 39q. rLansbergius ergo falso Solem tellure maiorem facit vicibus 434. adeoque ex proprijs postillatis
conuincitur illum Solem .integris semidiametris teres iusto maiorem determinasse. Pro media vero Solis a terra distantia, in Lansbergis sententia eruenda, sic agito. Media Lunae a terra distantia continet Lansbergio 19. semidiametros terrae proxime. Si ergo Aoo. particulae radhorbitae lunaris dant. 19. dabunt Io, o oo , radius scilicet magni orbis, seu media Solis a terra distanatia 14 4. I. semidiametros terrae:& non i498. falso ergo etiam Lansbergius Solis a terra distan tiam mediam iustoque et . semidiametris terrae maiorem determinauit; ut euidentissime ex demonstratis patet ; prout & maximam & minimam eius remotionem : quarum quidem haec esse debet I 416.illa I 132. semidiametro
Iam necessario ex hisce fundamentis, Lansbergio Sol sese debet habere ad Lunam, ut δε o. ad I . I. siue ut 164co. ad 93o. Cubetur autem iam hic terminus, dc Solis: erit huius cubus I 8, 392, 44,OOO, Ooo. illius vero Zoφ3y OOO. continetur vero hic cubus Lunae in cubo illo Solis, vicibus 2267F. I. ergo toties Sol erit maior Lua
Iam pro magnitudine terr respectu Lunae ex Lansbergh iam dictis & demonstratis postulatis habenda; erit illa ad Lunam ut
6o. ad I F. a. siue ut 36oo. ad 97o. cubus huius est 8o 3 17, o . ter rae vero φ66FGOO,ooo. continet autem hic illum vicibus 18.ergo toties terra maior erit Lans bergio Luna,& non ut ille posivit vicibus4y. ἰἰ. Igitur Lunam Vicibus. I 3.
iusto terra maiorem taxauit Lan
bergius. An ergo nosti Philippe
ordinem coeli, eiusque Veram rationem te posuisse in terra arbitraris'
Lansbernum molem Luna haud bene determin se , ac proinde ignorare ordinem
odi. CVm in fine libri et .suae Haia
nometriae Lansbergius ad gratiam actiones pro gratia quasi sibi soli a Deo,circa Planetarum, stellarumque molium dc magnitudinum veras determinationes concessa lectorem invitet: nolui ego huic inuitationi, alioquin in se iustae,deeste; dummodo causam huius gratiarum actionis veram esse compertum prius haberem. Verum ea prosecto propriis Lans- bergij postulatis contraria,totique coelo aliena deprehensa; potius Deo Ter. Opt. Max. grates agen-
143쪽
das essereor;quod erroneam hanc
Lans bergianam,caeloque minam e consentaneam Vranometriam,inque opera digitorum Dei tam nobilia, adeo falsiam immissam censuram;mihi, tibi mi Lector,& denique mundo, dc Orbi detegere,indeque scientiam hanc nobilissimam, eiusmodi dissentaneis coelo ultro appictis notis, dc censuris perpurgare dignatus sit. Cum igitur aduerterem Tychonis haud spernendum asse-esam, Christianum Longom Ontanum, Elemento Ialib. I. Vranometriae a Las bergio duriuscule reprehendi; quasi nempe tellurem Luna vicibus 7 i. . iusto maiorem determinasset : econtra suae soli Vranometriae, velut infallibili &, indubitatae fidei, ita aquiescedum
velle , ut de eius Peritate cum ratisne dubitare non liceas Scc. ad trutinam
eiusmodi positiones Lansbergianas reuocare, necnon ad lydium
lapidem penitioris examinis affricare necesse habui ; ratus ipso-m et Lansbergh asserto ita instructus )nil in disciplina hac astronomica recipiendum esse, quod firmissimis demonstrationibus nostabilitum numitumque sit. Itaque repeti,& deprehendi, Longo-
montanum, quod Lunam terra vicibus 1 i. minorem determinauerit, haud aeque stringi, sed a Lan sbergio perperam reprehendi, cum ex huius proprijs postulatis,
Luna adhuc tellure multo maior euincatur esse,quam eam Longo
montanus taxauerit. Primb igitur Lansbergius, Lunae ad tellurem nostram proportionem dc terminum esse vult ut 16. ad 6o. seu in minimis terminis, ut I. ad 2 . quamuis meo iudicio haud bene. Nam per auream regulam ;Vt I 6. ad εα ita .ad 26, vel ira ad ly. dcc. Cubentur iam termini ex IL& 6o,erit huius cubus 2 I6, O . Il
tem hic in illo, non ΑΤ. sed Ιχ.sere vicibus; idem proueniet ex cubis de terminis 4 ad 11,nam huius scilicet 3,3 I. continet illius, hoc est 64. vicibus Fet.& vltra parum Igitur Lansbergius nolens etiam dc inuitus Logomontano accedit,&consentit; imo eius taxatam tu narem molem, resipectu terrae adhuc multum sua excedit: quod iterum sic demonstrare liceat. Ex praecedentis membri dictis, demostratisque, Lansbergio Luna ad terram necessario erit ut i F.
. ad 6o. siue ut 93 o. ad 3,6οoo dc non ut ipse ponit ut 16. ad 6o.)Cubus igitur ex λ, hoc est Α, 3,
6OO, ΟOO.ciam cubum ex II.;. scilicet D ,3 7,OOO. vic bus I 8. contineat ; consequens est, terram toties Luna tua mole esse superiorem,proindeque multo maiorem Lansbergio, quam L. ngomon
Quomodo ergo cum Bono Deo, Lansbergius veras Planetarum moles determinasse, caeloque Uerissimam,& indubiam Vranometriam nobis deduxisse se iactare audet;
144쪽
audet , cum vicinissimi, dc infimi lunaris sideris molem, vicibus
13. aut ad manus septies iusto mi inus Quam propria postulata demonstrant determinarit Nosti ergo, Philippe, dinem cae ii, dum tam fallam eius rationem ponas in terra minime certe;dum quae vix ad hypotheticae veritatis normam reduci queunt; tu ad absolutae dc realis certitudinis tramitem te perduxisse, tibi nobisque tam inaniter persuadere conaris; laudabilis quidem tuus conatus,ac
in tollerabilis lapsus. Crede mihi, me corrigo non mihi, sed Deo ita Iob asserenti,quippe nos caelorum , dc operum digitorum suorum,caelorumque ordinem verilis ignorare,quam noscere. Non ergo veram te rationem caelom,astro rumque posuisse in terra adeo glorieris, cuius ordinem tam certo te ignorare euinceris, quam enormiter te hac in parte lapsum este demonstratur. Et si sorsan inde tibi a nobis iniuriam fieri arbitreris, scito,illis tuis erroneis demonstratis in caelum tam stupendum digitorum Dei opus, immissis centiuris,le coelum,Orbem, nos, dc ipsum Deum multo maiori iniuria affecisse; qui falla pro veris, scOrium pro argento nobis vendis, sicque opera Dei ludis potiusquM attingis. Satis namque tuae de Solis, Lunaeque respectu telluris determinatae dc erronee taxatae
moles arguunt quidnam fidei tua Vranometria circa reliquorum, δέ distantissimorum siderum magonitudines a te definitas, mereantur,cum viciniora tanto lapsu ocerrore determinaueris, quos baud in hac disciplina tollerandos equi dem reor, utpote quae eiusmodi natuis foedata, paulatim magis ignorantiae , quam scientiae nomen
larum ordinem bene uouerit, earumque molium rationes vere coelo deduxerit e recte
in terra poseuerit 3HA tenus demostratum ha a
bemus ex preprios Lans bergh postulatis,eum Lunς dc Solis moles dc magnitudinem haud quaquam rite determinasse,adminque ex erronea sua coeli de siderum
in terra posita ratione, apertae Ignorantiae ordinis coelorum conuictum censeri debere. Nunc quomodo fixorum & remotistimorum siderum moles resipeetia eclipticae attingat dc determinet,pariter videndum est. Et quidem notum est Lans-
bergium stellas secundi ordinis,&magnitudinis, integro dc immenso circulo ecliptico u magno Orbe telluris,ui sies maiores determinare ; Meredo semidiam et rum
sphaerae terrae sese habere ad semiis diametrum fixarum secundi ho-
145쪽
noris,ut Io,ooo. ad 27, IJχ. continet i que in harum cubo, cubum eclipticae vicibus 1 o. cum tamen
paulo ultra I9. vicibus in illo coprehendi deprehendatur,adeoque integro magno orbe terrae quasi itellam secundi honoris maiorem determinat, quam ex proprijs eius positionibus esse conuincitur. Quippe cum accuratissimis, non tam nostris, quam aliorum peritorum virorum obseruationibus frequentissime iam a pluribus annis ex industria maxima institutis, deprehensum, & quasi certum, indubitatumque habea amus quidquid alii in contraritim
forsan, magis ex antiquorum erroneis potitionibus, quam pro
prijs studiis opposituri sint Solem
icilicet verno aequinoctio incumbentem, Inque media distantia, praecise ioo. suis diametris, siueetoo. semidiametris a tellure ab- stare; eiusque semidiametrum ad radium eclipticae proportionem
stupendum sane arcanum, hactenus quidem ignoratum, sed diagnum operum digitorum Dei ut radix quadrata ad tuum quadratum , &c. Hinc erit cubus ex termino Solis 1 oo. videlicet I,ΟOROOO: eclipticae vero ex termino Io,ooo. constabitur I, O, OoΟ, ΟΟΟ, O . Igitur totus magnus orbis terrae magnitudinem
Solis sua mole excedet vicibus
Ergo Lansbergius stellas se cundi honoris vigesies, toto magno orbe telluris, seu ecliptica maiores determinado cum ad summum vix decies non ies & semis
propriis cubis possit conuinci saltem ut minimum medio millione solarium magnitudinum maiores iusto determinat dcc. 'Et vero cum vigesies stella 2. magnitudinis secundum hunc auctorem, magnum orbem telluris excedat sua mole,& diameter eclipticae minimum roO. solares semidiametros censeatur continere: ergo semidiameter eclipticae, bis& semis sumpta, JOo fere comprehenderet semidiametros Solis. Igitur quaelibet stella secundi honoris sese haberet ad Solem ut JOΟ.ad a. Cum igitur huius cubus sit, & maneat I. illius vero III,
ties stella quaelibet secundae molis maior toto ingenti disco solari, stilicet vicibus I 1 F,ooo, O . hoc est 111 millionibus;quod stupendum potius paradoxon, quam apodieton, leu demonstrativum censendum dico &c. At maius adhuc multo paradoxon & exorbitatio inuenitur in stellis primi honoris nam cum eas sese ad magnum orbem sphaerae terrae, Lansbergius contendat habere Vt 4o,ria. ad I 98 siue vepostea correxit 3 ut ad 4o, i et se habent
146쪽
babent io,ooO. siue ut 4. . ad i. adeoque vicibus 6'. . totam spheram magni orbis excedere; sequitur necessarib,quamlibet eiusmodi stellam ad Solem se habere ut
Soo. ad i. cubus igitur huius est l. illius autem 1l2,oo ,COO, toties ergo Sole maior est et quς libet primae magnitudinis fixa, hoc est 1ir. millionum vicibus &c. Deinde cum Sol lese ad ei it modi primae magnitudinis stellas habeat ut i. ad 4. Sc semidiatraeter magni orbis terrae contineat Lansbergio i y8. femidiametros terrae; concludet ergo semidiameter cuiuslibet stellae fixe primi honoris 199 . 1 emidiametros
terrae, hoc est leucas horarias F, 994, o. Denique si numerus termini telluris i. dc termini fixae primae molis cubentur, crat illius cubus I. huius vero ri J,ῖJ2, 647,784 toties ergo stellae unius primi honoris moles, telluris magnitudinem secundum Lansbergium excessura esset, si vera foret ipsius Vrano-m tr Ia. Quis aute huic ineffabili excessui fidem habeat; cum Lans- bergi, demonstratum habeamus,
quid fidei tua, circa propinquiora5c nobis notiora sidera de astra, ta elo aliena Vranometria mereatur svtpote, quae te& hoc loco maxime suspectum reddit, toto quippe te coelo a coelo aberrasse: teque dc hic in tollerabiliter lapsum , primus tua in Urano metria immanissimus, etsi postea correctus, lapsus, quo quamlibet stellam primi honoris tota siphaera
terrae maiorem vicibus 2o, j δ.determinabas, conuincere videtur.
Heu l quo igitur te propria Opinio ei serti Sane, si tuae circa fixarum moles ingenti a tellure distantia remotarum Vranometriae fidem Scauthoritatem conciliare voluilles; certe Lunae, Solisque prius propinquiorum nobis siderum, respectu telluris exactiori calculo,proportiones & moles determinare debuisses: Quod cum nullatenus praestiteri S, verum potius m tollerando lapsit eas definieris; male te habere nullatenus debet aut potest si malae fidei tuae Vranometriae, minus etiam a nobis, oc astronomis deinceps fidei habeatur.
Aliam nobis Deo dante Vrano- metriam , a tua longe diuersiam; mirabilique proportione,n Umero&mensura; Dei tanti Opificis di gnitati, Sc iapientiae, ut speramus,
multo magis consentaneam, magis probabilem suo loco inimitare potius,quam tecum pro fidei quasi dogmate vendere aut ventilare, animus est. Vbi proportione etsi magna, tolleranda tamen,& valde probabili,siderum moles respectu telluris desicribentur,& Planeta.
rum molium, eorumque, Sc Orbium , dc excentricitatum, ac distantiarum a tellure,& se inuicem miraculosa quasi proportio depingetur. Interea has bona fide,recta dc simplici intentione,tuam in
147쪽
Vranometriam immissas qualencumque censuras velut aequus rerum aestimator, aequo animo seras,etiam atque etiam precor.
CAPUT III. 2uo pro Rabilitate, mo
propriu sit, unicuique quodsiiu est tribuere;&in distributione
aequitatis neminem resipicere,non modo congruum, verum Ac decens erit; ut praemissis iam omnibus necessarijs rationibus 5 refutationibus circa variaru hypothesium insuffcientias, modo etiam argumenta quaedam quae econtra terrae stabilitatem arguere dc firmare possunt, afferamus; ut hanc opinionem omnibus quasi communem , sensui nostro indubitatam;cunctis sere acceptam,dc gratam;experientijs probatam,quin imo Sac. Congregationis Decreto roboratam, non solum non Op
pugnare, quod nunquam mihi obsecro assingas sed maxime so-uere,eique quantum par est,& pro mea exiguitate postum, deserre potius videar; prout Superorum aestimabilissimum testimonium, plurimaeque stabilitatis terrae gratia i peculationes suscepis, necnon Tychonis systema a nobis fidelis. sim e , dc aded reformatum, Ut aequalis cu Copernicano facilitatis iam, tibi abunde testari possunt quantum solicitus suerim ; hypotneses Ptolemaei circa terrae stabilitatem stabiliendi,roborandi, dcfacilitandi i prout maxime circa motum Sc hypotheses Lunae inter alia etiam facile conscere poteris,
cum euidentissimis demonstrationibus argumentum Lansber-
ticum seientificum, ac demonstratiuum ita a nobis fuerit lab
factatum,ut Lunae mixtus motus
aeque bene terra immobili, quam mobili demonstrari posse lib. 3.supra demostrarum habeatur. idem
de omnibus Planetarum motibus euincatur,sedula diligentia elabo. ratum est in Tychonis resormato dc omnibus epicyclis expurgato
systemate; interea haud nefas sit, pro facilitate maiori,& pernicibypothesibus promiscue libereque etiam Vti,prout vn Icuique videbitur;non enim ossicium Astronimi est, tales hypotheses veras exhibere in terris, quales reuera obseruantur viae, modi, ambitus, circuli,motusque a Planetis in caelis: cum hoc mathematica subti-l itate priae stare & eficere, sit quasi impossibile, si Sac. Scripturae fidem habeamus Prouerb. 23. asse renti:
148쪽
renti caelum fias , esse in ruralite
nem cia, Irpones rationem eius in terris 3 Sed sussicit verisimiles hypotheses, talesque condere, Sex hibere,quibus mediantibus, omnes apparentiae & phaenomena circa motus planetarum, omni meliori
modo saluari , & demonstrari queant. Si enim habere desideres
rumque rationem ; an tibi exhibeatur aut per regulam multiplicationis,progressionis , aut detridietam, seu per aliam Ipeciem arithmeticam &c. dummodo tibi exhibeatur in perinde est. Sic qui vellet tibi donare, aut persoluere Coo. aureos,an non perinde tibi foret seu in auro,seu in argeto, seu in alterius monetae specie, valida saltem, tibi dicti iocio. aurei sol uerentur Et vere stultum diceres, qui oblatos gratis illos Io oo. auia reos in argento,nollet tamen nisi in auro recipere, cum non debeatur attendi species auri, vel argen
ti; sed potius valor in argento oblatus aequivalens tk idem tibi praestans,quod aurum &c. Sic, qui tibi monstrare, & de pingere vellet ea quae sunt gerunturque apud Indos, an non tam cinentus seret oculus tuus, si hoc sculperet in cupero, vel calamo in charta depingeret, quam quod ad viuum eadem prorius proportione,ijsdemque viuis coloribus, tibi hoc penicillo & aureis coloribus praestituriis esset clim hoc secun-
VM Cap. III. 9Zdum quasi sit impossibile, pri
mum vero sussiciat s Ad propositum igitur nostrum ut Veniamus, idem prorsus esse videtur, dummodo motus planetarum nobis exacte exhibeantur , eorumque Ph. r nomen a nobis certo tu in fallibiliter demonstrentur , seu hoc fiat per hypothesim Copernici, seu Tychonis:quaeritur enim motus Planetarum ceu finis propositus; & non hypothesium modus; neque etiam absoluta, sed solummodo hypothetica hic spectatur
Proponuntur 3. Argumenta communia ab experientia δε-μmpta, contra motum terrae diurnum.
habetur contra terrae motum maxime diurnum,quod corpora , & proiectilia grauia e sublimi loco θecidentia, perpetuo per lineam rectam perpendiculariter
in superficiem terrae reuertantur, deseranturque : quod irrefragabile censetur argumentu prostabili te terrae. Nam sit V.g. aliquis demittens lapidem ex altissimae tu ris sium mitate; euidens est si tellus ob occasu in ortum gyraretur, interea temporis, dum lapis terram attingeret,iellurem multis cubitis orientem versus promotum, lapita dem
149쪽
dem verb multis cubitis a radice turris occidentem versus retro actum iri &c. Quod experimentum etiam consi maturali omam globus seu lalii se mali summitate demissus notato puncto, quod tangit naui cotis stente immobili, semper ad radicem mali cadit; eadem vero procedente motu velocissimo,ide lapis demissus Esummitate mali, tantum proportionaliter a puncto incidesiti priori distare deprehenditur, quantum interea nauis fuit promota tempore quo lapis decidit : Idque non alia de causa contingit,quam quod motus naturalis globi aut lapidis suae libertati
relicti, versus centrum tertae per lineam perpendicularem contendat : Atqui hoc non contingit in lapide emisso ex turri; uti in naui, lapide semper praecise ad radicem
turris decidente; ergo terra non refouetur si enim moueretur, neceII rib fleberet euenire quod primitus dictum est Scc. confirmatur autem hoc argu mentum experientia globi v. g. longisti me sursum proiecti exbom barda D. in G. accipitrem ad perpendiculum supra horizontem firmissime erecta: nam si terra Amoueretili , tunc cum bombam dam D. interea, donec globus sursuri ascederet & reuerteretur, nobiscum simul aliquot milliaribus
ab occidente verius ortum in L, rocedere necesse esset: dictus glous perpendiculariter versus terrae
centrum decideris non amplius affradicem bombardae D. terrae infixae,sed tanto interuallo,versus ortum B. recasurus es t , quantum terra interea versus ortum fuisset promota, videlicet in punctum terrae O .cui rei tamen experientia
contrariatur, ergo terra non mouetur.
Agdo ego experientiam a me saepissime summo studio obseruatam, & desumptam a pendulo volatu accipitrum , quandoque quasi medio quadrante ad stuporem , ita in altissimo aere haerentium,ut plane immoti,& respectu terrae , semper eundem stum de punctum deorsum tenere dc respicere videantur quod proculdubio fieri non posset , si terra interea
moueretur; multis enim milliaribus accipiter versus occidentem interea ita in aere pendulus relinquendus esset:vti in figura i . laminae C. patet &c. Sit namque aliquis accipiter pendulus in aere G. punctum terrae D. perpendiculariter, a primo sui penduli volatus instanti respiciens; secundum rectam lineam G. D. haereat uno quagrante horae in aere G. si terra A. B. C. E.D. ab occasu C per meridiem D. mouetur in ortum B. tunc accipiter haerens in puncto aeris G. non amplius elapso quadrante respiciet punctum terrae D sed versius occidentem C. videbitur in puncto F. respicietc e punctum terrae Esecundum lineam p. R. E. Suppo
150쪽
natur autem accipitrem semel directe in India pendulum haesisse per horam aut plus in aere M.& in terra re exisse punctu Indiae L. tunc si terra moueretur ab i. in B. accipiter non amplius super punctum L. Indiae , sed supra punctum D. alterius loci & regionis pendulus deprehenderetur in ae
ris puncto G: quod si hoc ; ha
beatque nidum in India L. quomodo illum denuo reperturus est, tot militaribus retro, versus Occidentem relictus cum ergo accipiter semper eundem terrae punctum , & nidum suum optime reperiat signum est euidentissimum terram interea, dum ita pendulus haereret, non fuisse nec hilo promotam,alioquin aliam in terram reuersus stationem reperturus esset, quod tamen falsum esse experientia quotidiana evincit:non e M terra mouetur. Sed potius Co- pernicanis cerebrum gyrari videtur, talia sibi imaginando, & somniando. Hoe sortissimum argumentum, alio adhuc comprobatur, quasi simili experimento, Vt s runt, probatissimo: Compertum nempe habetur ab experientia; duos globos V.g. ex uno loco, sub eademque poli eleuatione emissos;vnum a D. versus occidentem C. de alterum ab eodem D. in or-.tum B. idem prorsus spatium abombarda, seu tormento bellico maiori, eandemque omnino distantiam emetiri in terra:cum ta- pars L
men, si terra moueretis ob oeeasu in ortum, globus emissus versus occasum multo maius spatium in terra a loco bombardae conseere deberet , quam versius ortum eiaculatus : tantum videlicet, quantum esset aggregatum duorum motuum, unius a globo confecti versus occasum,& alterius a bombarda, terrae gyratione in orientem promota de delatai sed hoe experientiae repugnat; ergo etiam motus terrae rationi & veritati. Idem quoque confirmatur ab alia experientia,a bombarda nempe exonerata veris septentrio. nem,S meridiem : Si enim terra moueretur, impossibile esset v. g. globum ex oco aliquo terrae ver sus meridiem, aut septentrionem, in scopum aliquem certum directum ob oculo; scopum illum attingere posse, quin globus dictus
semper versus occasum,multum a scopo declinare, & aberrare deberet cui tamen rei experientiam refragari,quis non millies & vidit de probauit
Optimum certὸ terrae hic mo tus,tutamen,& certissimum semer effugium sciret omnibus auuus,ceruis,leporibus, ursis&aliis seris,a iaculatoribus, & globis toties infestatis,nulla enim unquam
nec ferarum,nec avicularum attingi globo posset; terra nempe semis per motu suo interea temporis dum globus ἡ bombarda emitti tuo locum bombardae, & eiaculantis radium, in seram directum, N i alti