Observationes medicinales de febribus intermittentibus et qua ratione eisdem medendum sit. : Opus quod scientarum, artium atque litterarum Academia Divionensis praemio coronavit, die II augusti 1782.

121쪽

cidat, intraque id animus p deficiat, neque putum coctum ante quarium quintumve diem sequatur; potest utique timeri, ne propinqua mors instaret.

At summa pericul posita in cause fallacia est: siquidem cum iste quidem lateris dolor nullam a

communibus remediis, quae coeteros pleuriticos uvare consuescunt, medelam admittit, sed corticem peruvianum ad curationem requirit utique pluri. 1Dum interest nosse , morbus qui est , verane seu Tius an febris intermittens sit 8

Quare operae pretium facturum me esse existimo, si eas notas, per quas talis morbus dijudicari possit,

nune recitavero maXimeque cuin magna febris intermittentis indicia non retineat Sunt autem

istae quidem notae potissimum similes his , quae paulo ante habentur, quam febris intermittens erumpit aut quales febris, quae pro Yime ante submota nondum expuncta est, relinquit; id est, si initio horror longior et majus frigus est, quam a quibus febres continentes incipere 6nsuescunt . si major protinus sequatur calor, in eodemque aegri citius exardescunt, si saepius vomituriunt; si a marum, linguam viscosam et vehit pasta obduci's dentes habent; si gustantes panem secalinum ei dum tritieeum vero instar erevisis fermenti amarum esse putant; si jura carisiuni ipsasque cor

122쪽

hes hauseant si coctas carnes aut et eb hoinines qui a piandi revenere longius, quam quidem satius aliquis potest, dote percipiunt, indeque nauseant; si vinum album rhehahum quod experimen tum de vino rubro nondum cepi etiam cum sitiunt, respuunt, idque, nune appidum esse putant quod olim etiam cum luxnrie iberunt, conjectura erit, imorbum, qui est, ad febrim iure nitientem pertineres

Si sine medicamento calefaciente et absque foci igne saepe insudant; et nullum a tali sudore levamen accipiunt; si post potum calidum protinus sudore juxta fronteni et in pectore mimadescutit; si

durus lienis tumor ubi talis a febre intermittente olim remansit, nunc iterum increscit; si dolor aliquam corporis partem in qua alite sive os fractuni sive loca pulsum fuerat, sive quae alio quopiam Veterano vitio male affecta torpuit, nunc iterum eandem per certos circuitus premit, si vultus et infe- .riores naeprimis oculorum palpebrae subflavae sunt: Certior de febre intermittente suspicio habetur. Si sudor odorem ingratum sub acidumque, Ve-

1 uti a febre intermittente spirat si urina rubra Venit, et puniam diutius sus inet; deindeque ut frigescit, turbida fit, atque sedimcntum lateri trito simile pi a cipitat simul et matulae parietes intus pelle albat atque caerulea induit, aut si eadem etsi initio morbi

123쪽

AEGROTυ XXXVIII. . Anno 7s virum o annorum stolagiosi atque phlegmatici coiporis habitus uassis sicca, pilaecordiorum angustia, late, rum oppressib, atque spirandi dissicultas hos prehenderunt, postero die anhelitus, calori, sitis, frequens arteriarum pulsus , et urina rubra

ob quae missus e veha saliguis est , praestitaque emollientia sunt, sitie profectia post haec corpus

saepe insudavit; et facies maximeque circuiri oculorum palpebra , flava evenit: Quare corticem peruvianum superioribus aura-

his adjeci; qui spiritum liberaliorem effecit, et tus sim et arteriarum pulsum composuit, atque sputiqui equam emolitus est aegrumque quam proxim

restituit.

Gulae deinde quatuordecim abhinc diebus indulgens homo, incidit in tertianam Xquisitam, tanquam prioris recidivam. At G o et Us XXXIX. Anno 1 die irMartii foemina o circiter annos nata temperamentiphlegmatici, et quae jam diu tussire consueverat, nunc a duobus mensibus gravi tussi laborabat, uni suspirio et praecordiorum angustia. Hae sanguinem e vena missit, alvum pharmaco purgavit, lac tepidum , cui salvi et mel incocta

erant, bibit divexiusque alias est quas vel vicini

124쪽

vel mulierculae comendaverant. assumsit, Omnes

sine profectu.

Erat aegrae magnus cata , sitis , Xearne et perinfirmum corpus, multus sudor, vigiliae, frequens arteriarum pullus, fastidium, anhelus spiritus, urina rubra transparenS.

Dicetam imperavi, atque n)olles herbas qctase aqua cum nitro et Xynielle. Etsi vero ex his sputa octiduum liberaliter provenistunc, manserunt tamen vigiliae, et ciborum fastidium. Secuta sunt inIudationes multae aegra os amarum et linguam sordidam atque glutinosos dentes accepit urinam item crassam, quae sedimentum liter trito imile Praecipitavit. Per haec, quoniam novi febrim iitermittentem sub ista morbi larva esse, rejecto superiore remediornm apparatu nihil nisi corticem peruvianum praestiti; qui aegram paucos intra dies omnino Maiam effecit. Quodsi autem catarrho, qui est, febris intermittens superveniat solet quidem ejus tussis intra psam febrim arida esse, mediis vero inter accessio nes diebus facilis et ad Xitum morbi per liberaleni expectorationem desinere. AEGROTU XL. Alino 17 3 sine Mensis Maji vir fortis et torosus annos 36 natus tussi sicca cum

rectoris enguiue laborabat, accessit febris uiter-

125쪽

mittens exquisita, quae per accessiones tussim arbdam effecit. Cortex eruvianus febrim excutiend expectorationem liberalena simul et hominem utriusque morbi expertem reddidit.

Tiis sicca, qua febrim proxime antecedit.

Etiam tussis sicca, quae nonnunquam febrim livtermittentem antecedit. privat: in considerationein sibi vindicat. Haec sub xspectatione aecessionis incipit, et creberrimis insultibus aegrum Xcruciat , donec febre Xardescat Medio calore requies it ad . alteram accessionem usque. Juvant, quae febrimeXcutiunt, caetera remedia vana sunt.

AEGROTUs XLI. Anno IIII die 5 annuarii Juvenis i annorum, cum febrim quartanam' hebat , duas ante accessionem horas tussim siccam accepit, quae in ipsum usque calorem continuavit per ardorem vero mediisque inter accessiones diebus requies erat; teque per certos circuitus. Quodsi

vehemens ante tussis erat , vellemens etiam febris

accessit; si ver mitior tussis antecessiit, mitior quoque secuta febris est quodsi autem poti assimarum corticem per ianum nulla tussis advenit, indicio erat febrim excussam esse. At ubi deinde longum

126쪽

post tempus missis iterum 1ehendit, quod febris ipsa instaret, nificabat exque ista tuis febrium

recidivas, quarum multas aegc ob ciborum incontinentiam habebat, praenosse licuit. AEGROTL XLII. Anno 17s mense Martiqpuer triennis laX corporis habinis febre intermittente laborabat, cujus ante accessiones uisim siccam accepit quae, ut febris naturae beneficio finem sumsit, ipsa desiit. Reversa vero die o Maj eademtusa est, quo tempore febris ipsa iterum revenit. Hos ideo ita tusiis e judico, quoniam, cum pectus antiqua labe vitiatum ante habebant, utiquem offensa parte citius quarta in integra primos febris motus sense uni ex his enim alier sano uinem sputo reddere 'nsueverat alter phlegmaticus sepe anhelare vere veluti quorum ollim os aut fractum sui loc putium erat, aut durus sienis tumor amorbo remansit, in affecto loco febrim, quae accessura est ante percipiunt, quam eadem omnino erumpit. Ob quam rationem puto febrim aliquando prius initium sumere, quam quidem aeger inalgescat.

rebris intremittens ut Assima Si sebris fomes eam corporis partem occupat, in qua Asthmatis causa residere coiisuescit, cum O-

127쪽

demque naiasma ibidem coiavenit, febris intermit, tens Xitatur , quae Asdam a mentitur. Suspirare per certos circuitus, pectore gravari, aboriose spirare, anhelare , angi circum praecordia, palpitare cor,

frequentem arteriarum pulsum habere. ceterum non frigere, noli calere, non sitire , sudore non mulium immadescere neque ut a febre intermittente male habere.

RE GRO Us XLIII. Anno PS a die et Ianua, rii puella I annorum crassi et turgidi corporis habitus post febrim intermittentem, qua aliquandiu ante laboraverat, anhela evenit, et spiritum cissiculter duxit, cum frequente et exili arteriarum pulsu, et capitis dolore veluti per certos circuitus urinanirbida evenit, et sedimentum lateri trito simile praecipitavit.

Purgata prius bivo corticem peruvianuni adhibui qui morbum ut febrim intermittentem solet, promte pepulit, et integram spirandi facultatem

restituit. T

vir 3 annorum bibulus, spiritum dissicilem accepit, cum praecordiorun anAietate, anhelitu et De quente atque Xili arteriarum pulsu. Ob quem protinus sanguinem e vena misit, et decoctium aperiens

liberaliter bibit. Inde altero die requies erat, et facilis spiritus, tertio iterum Asthma. quinto idem tanquam per

128쪽

certum circuitum; seYt, urina turbida evenit, et sedimentum lateri trito simile deposuit, os aeger amarum habuit, et cibos nauseavit Ob quae, purgata prius alvo corticem peruvianum praestiti, qui septimo die asthina leve effecit ii proximeque spiritum liberum praestitit AEGRO1us XLV. Amao 7 a mense ineptembri vir o annos natus, molito posteaquam multum farinae confecit, infirmus evenit, cum spirandi dissicultate. Quod vitium quasi a longo labore et hausto interea plurimo farin ae pulvere m- venisset, vero maXime simile videbatur. Igitur missus e vena sanguis et mel ex potu datum est, quod aliquam curationis spem Ostendit. Verum tertio quintoque die reversum idem Asthma est, cum sibilo, calore, siti, et nausea, mediisque diebus iterum requies. Urina item die seXto turbida evenit cum sedimento lateri trito simili. Quare aegri alvum pharmaco prius purgavi, deinde corticem peruvianum obtuli, qui quam pro

uine spiritum iitegrum offecit

129쪽

Febris intermittens sub Vomitus figura. Quodsi febris intermittentis fomes sive omnis sive plurimus 1 ipsa ventriculi substantia residet,

ibidemque cum eo miram convenit, Xeitata Vomitus, qui aegrum continente excruciat, neque axemissione desistit. AEGROTU XLVI. Anno 173 init o mems Septembris juvenis et annorum a febre quartana corticis peruviani auxilio evenit, sicque quinque septimanas morbi Xper mansit. Deinde gulae indulgens lactucam sale conditam, caseum, poma cruda atque uvas liberaliter comedit, a quibus iterum male habere coepit, dolere capite, cibos nauseare, deinde diu noctiique cum labore et difficultate continenter vomere, sic, ut auxiliuinferendi nullum omnino spatium patuerit. Neque intra istum vomitum imposterum dolere capite, neque caleres, neque sitires, neque igere, neque ulla ratione ut in febre intermittente habere. Athris tameia cum sedimento lateri trito simili

emittere.

Quoniam autem febris recidivae hic magna su spicio erat, cortice peruviano succurrendum es Putavi. Verum, quodcunque eget accepti, idem

protinus vomit rejecit.

130쪽

I38 Igitur onaenia aroniatica supra vetatriculum prius posui, deinde pium quam millima dosi, ne dissicilem stomachum ostes dat, si perindidi scilicet ut his oriatur quies, quae corticem peruvianum admittat. At incassum quidquid enim aeger assumsit, idem aYimos inter cruciatus protinus supra Xcussit, imo etsi enim ventriculus omnino vacuus erat, nihilominus ut aeger caput vel excitavit vel leviter movit, vomitus vehementer pressit. Hor

ribile visas spectaculum Quare aegri reclinatum corpus et stipitis instar

immotam multis vestimentis perui, scilicet ut his eYciretur sudor, qui quemadmodum SYDEN HAM1laizdt, Aliqua ira vitiata materie partem versus X-

ternam corpolis superficiem expellat deinde, ubi id successit , medicamentum sudorificum adjeci, amisso pio. Composito ita aliquantisper vomitu, corticis pe-ruviani quidquam cum pio commiscui, et progressu temporis, quo longior requies secuta est, eo plus corticis obtuli, donee juxta undecimum diem intra quod tempus e quinque corticis inciis brquas aeger tanto cum labore assumserat, duas iere intus retinuit urina transparens evenit, etiam vomitus desiit.

Ut vero aeger etiamnum vel caput levavit, vel jusculum accepit, iterum vomuit. Ob quam rationem ut cubaret, imperavi, sque dum uria a