Annales academici

211쪽

QUAM HABUIT

213쪽

ACADEMIAE RHENOTRΑΙ ΤΙΝΑ CURATORES, VIRI NOBI-SIMI, AMPLISSIMI lQUI HIS AB ACTIS ES, VIRAEOΝSULTISSIMAlACADEMIAE RECTOR MAGNIFICElDOCTRINARUM ET ARTIUM PROFESSORES. VIRI CLARISSIMI, LECTORES DOCTISSIMI lQUI IN HAC PROVINCIA ET URBE POTESTAT ET AUCTORITATE ESTIS COΝΦCUI, VIR GRAVISSIMI lSACRORUM ANTISTITES, VIRI PLURIMUM VENERANDIlARTIUM ATQUE DISCIPLINARUM DOCTORES, IBI CONSULTISSIMI, DOCTISSIMI lHUIUS ACADEMIAE ALUMI COMMILITONES EXOPTATISSIMI lQUOTQUOT DENIQUE ABESTIS CUIUSCUMQUE LOCI. ORDINIS AUT DIGNITATIS, AUBITORES HUMANISSIMI lQuam discipulis aliquando optim magister commendavit, accurata temporis signorum observatio ), nemini certe magis convenit atque conducit, quam Theologo, munus Academicum solemni ritu auspicatum. Quis nautatutum portum relinquet, quum undique procellas imminentes mareque turbido aquilone conquassatum iam videt Quisnam agricola tam plane rusticus erit, ut ad aratrum manum immittat, quando omnia in aere atque terris praeaagia inceptum dissuadere videntur Μihi vero quum non amplius liceat haesitantem pedem reserre, num miramini, Auditores, me non sine magna trepidatione in cathedram hanc adscendisse, imo me nunquam animo magis commoto publice verba secisse Verum enim vero, aut ego ineptus sim, aut si mea iam vice oculo ad temporum signa converto, undique voces mihi audire videor infausta ominantium, et cum Iesu aequalibus repetentium: hodie tempestas, rubent tristissimo melo Prosecto,

214쪽

204 I. I. A OOSTERAE Equod ante hos viginti sex annos ex ipsissimis hisce studiosorum subselliis, clarissimum INRE in rationis nauguralis introitu dicentem audivi:

a escendi igitur equidem in cathedram hancce, at quonam sim animo, non est quod dicam, nam vultus et vox et artuum tremor me produnt. ' hoc ipsum de me, praeclari viri discipulo, assirmare non vereor, quippe qui, minoribus viribus praeditus, gravius etiam onus humeris impositum videam. Quod si gramma dixerim, Auditores, vos non magnopere a me dissensumsesse, confido et spero. Etenim, non tantum mihi dicendum est coram Auditorum corona, qua nunquam adhuc allocutus sum illustriorem; non tantum verba mihi sermone facienda sunt, non quidem obsoleto, at tamen insueto non tantum munus mihi est suscipiendum, quo gravius nullum prosecto novi; non tantum denique nova vitae periodus incipienda, Oftquam per quatuor et quod excurrit lustra in sacro Ecclesiae ministerio omnes animi corporisque vires intendi, novumque iter inchoandum est mihi, haud adeo longe ab illa aetate remoto, qua alii de velis contrahendis cogitare incipiunt sed, quod fortasse omnes has dissicultates superare censendum est, gravissimum aggredior munus in rerum atque temporum statu, quo haud scio an unquam dissicilior Ecclesiae atque disciplinae Theologicae exstiterit. Quod ne ita accipiatis velim, ac si inter istos temporia acti laudatores sim recensendus, qui nova quaepiam, quippe nova, repudiant, antiqua vero, quia antiqua, omnibus viribus totoque eorde defenduot. Quod verum et decens, id unice curo et rogo, et totus in hoc, si nondum sum, saltem in dies magis esse studeo. Quae nostra aetas Theologiae meliora adduxit, nequaquam contemno, laudo potius, eaque semper augeri atque multiplicari quam vehementissime cupio. Idem vero num. dubito, cum dilectissimo praeceptore BouMANNO conqueri: ν vide quam dissicile atque arduum Theologo sit ipsum biforme hoc saecu-νlum quo uno non multum abest, quin duo diversa saecula, secum in-πvicem concertantia, contineri videantur.' i Nemo saltem, opinor, hac nostra aetate in celeberrimi WERENPELsII sententiam discessurus est, colesiae ministri munus multo dissicilius dicentis, quam Universitatis doctoris, ita ut, qui ad hoc ab illo vocaretur, gravissimum onus pro leViore

215쪽

O O. 20bmutaret. Quid enim vobis dissitear, quod et meum et omnium Ecclesiae amicorum animum oppressum diu iam tenuit, atque ipsis lippis et tonsoribus notum est Non tantum opinionum dissensio, sed et principiorum discidium inter Theologos hodiernos huiusmodi est, ut de pace eliciter

restituenda vix ulla remaneat spes. Auctoritatis divinae et libertatis humanae patroni, sibi oppositi, quam acerrime suam quique causam contendere pergunt, et vix ullam quaestionem Theologicam movere poteris, quin, omnium sententiis auditis, collatis, perpensis, mox maiore dissicultate quam antea illa premi videatur. Quid mirum ergo, si Theologiae prosessor futurus, cuius cogitandi ratio amicis atque adversariis haud plane abscondita mansit, undique interpellari se audiat sentiatve quisnam tu es,

qui haud resormidasti, Doctoris Theologiae, idque quidem Theologiae

Dogmaticae partes suscipere in hac temporum calamitate Nonne scis, Dogmaticam nostro maxime aevo disciplinam esse tam problematteam, ut theologos vix invenias duos, de uno dogmate revera idem sentientes pNonne vides, te architecto haud dissimilem esse, templum aedificare cupienti, cui vero ne locus quidem vacat, ubi undamenta iacere possit pNum tu igitur nobis oraculum, diu desideratum, apportas, quo litigantibus pax, dubie haerentibus certitudo tranquillitasque reddetur Et si hoc assirmare non audes, quid tibi de novo munere exspectandum, nisi tristissima sors illius imprudentissimi viri, quem parabola nobis depinxit, quemque mox spectatores illudent, dicentes: ιν quia hic homo coepit aedificare,

consummare autem non potuit 'Audivi Auditores, et vos audivistis, me incepti dissicultates nequaquam parvi duxisse. Tales fuerunt et sunt, ut, nisi probe scirem in Quem fiduciam animi etiamnunc tuto reponere possim, me tantae audaciae poeniteret hac ipsissima hora, qua cum Apostolorum principe repeto: σναγκη σε - ἐπικειται. Quanto levius pensum nostrum esset futurum, si cum clarissimo Decessore in orationis Introitu hanc nostri temporis elicitatem extollere possem, qua quod acutissimo scΗRODER acceptum reserebat Scepticismua, dealtinuo, Materialiam , perpetui illi Theologiae hostes, uno ictu nunc profligati erant. Vox Sed quam longe ab illa histo

216쪽

206 I. I. Ῥάη MOSTER ZΕΕriae nostrae periodo iam remoti simus, ne unus quidem Vestrum ignorat. Haud aliter quam Gigantes, in terram prostrati, ex hoc ipso terrae contactu novas corporis vires recolligunt atque ad nova certamina surgunt, ita quos VIΝΚlus nuncupat hostes etiam nunc superstites atque Theologiae vere christianae semper insestos videmus. Vix operae pretium addere, me nequaquam de ominibu agere, omni iusto honore dignissimis, sed

de principiis, principio Theologiae dogmaticae plane oppositis. Dicta autem principia, et alibi et etiam in hacce patria nostra, hisce temporibus semper plures invenisse patronos atque propugnatores, nemo certe

infitias ibit. Quod, ut de uno dumtaxat loquamur, speciatim de Me ticismo monendum, in dies maiore semper vi inter Theologos et Ecclesiae membra grassante. unquam, mihi si creditis, nostrae aetati de Theologia, imprimis Dogmatica, meliora sperare licebit, nisi effrenatum hunc multorum dubitandi pruritum, aptis medicamentis adhibitis, tandem videamus sanatum. Sed ita rem considerantibus , ipsi sentitis, dicendi argumentum nobis non adeo eligendum, quam quidem datum suisse ab ipso saeculi nostri ingenio atque Evangelicae Ecclesiae statu, nisi saltem hoc praetulerimus, de rebus disserere, quae critico hoc temporis puncto nulliussere animum movent. Nil scilicet desperandum habemus Christo duce et auspice Christo, sed hac una conditione bene sperandum de disciplina Theologica nostra, si ipsa fides, Deo Christoque habita, viva atque inconcussa remaneat. Haec nobis arae invicta eris,' ita cum ALVINO gloriarinos licet νquod Domino tam M' Domino autem stare non possumus,

nisi Ipsius personae, historiae, promissis firmiter nos teneamus adstrictos.

Dicam igitur:

DE SCEPTICISMO, MODIERNIM THEOLOGIS CALTE VITANDO.

Argumentum, ab una parte quidem tam late patens, ut Huribus vix voluminibus penitus exponi possit ab altera tamen adeo concinnum, simulque ita tempori conveniens et cum munere nostro coniunctissimum, ut vix aliud inveniam, attentione vestra magis dignum. Hanc mihi ergo concedite veniam, ut simpliciter et candide vobis mentem exponam, dataque opera indicem, tum quamnam ob causam, tum quonam potissimum modo Scepticismi scopulus hac nostra aetate mihi maxime evitandus vi-

217쪽

O O. 207deatur. Qua in re ut rite procedamus, verbo moneamus de Scepticismi in rebus theologicis Maraetere, origine, iure fructu, medelae Ut autem quinque has argumenti partes indicanti magis quam exponenti faciles mihi aurea praebeatis animosque ab omnibus praeiudicatis opinionibus vacuos, vos, Auditores Humanissimi, etiam atque etiam rogo. I. Cum nullo alio benificio, quo divina Sapientia atque Bonitas genus nostrum, peccato miserrimum beare voluit, aequiparari potest atefactio illa veritatis atque gratiae, in Iesu Christo, Dei filio atque hominum

spitatore, atque per Eum nobis totique mundo concessa. Quam patefactionem, quamvis multa contineat, imbecillitatem nostram aut partim aut penitus superantia, tamen obiective eram esse, persectam, aeternam, haud sine gravissimis causis, teste historia totius Ecclesiae, semper crediderunt atque defenderunt quicumque Theologi Christiani dici voluerunt.

Qui vero revera hoc tenent, non poterunt non Scepticismi nomine indicare opinionem illorum, qui talem veritatem, divinitus patefactam revera potuisse existere, aut saltem eam a nobis certo satis modo cognosci posse in dubium vocant. Unde sequitur, Scepticismi nomine, sive latiore sive strictiore sensu designari sententiam, quacumque tandem prodeat forma, qua patefactionis Christianae indoles divina atque obiective vera aut prorsustollitur, aut saltem ita proponitur, ut omnis veritas religiosa mere ubieetiva habeatur adeoque satis incerta. Videtis, me nunc non in genere de Scepticismo acturum esse, qualis e philosophorum scholis prodiit, aliorum opiniones negantium, sed unice sceptieam spectare de veritate Iristiana cogitandi loquendique rationem. Quid coram vobis, Auditores Doctissimi, de PYRRHONE et AacEsIta ARNEADE. de a To EMPIRIco aliisque bene multis dicam, semper paratis et pronis ad Dogmatismum impugnandum, non adeo ut, quod iam TuLLIus observavit, a quique quid , i sentirent ostenderent, sed disputarent potius ontra id, quod quisque a sentire dixisset ' Ethnicos philosophos missos faciamus de nobis Theologis christiani iam sermo est, qui a nemine coacti, continuare mox volumus quod iam ante saecula inceperunt Apostoli, testimonium c de Vita atque

218쪽

208 l. I. vhi OOSTERAE ELuce, in Christo nobis concessis quibus adeo parum convenire videtur,

de veritate religiosa ita disputare, ac si nunquam liquis his in terris apparuisset, qui Ipse Veritatem se diceret, cuiusque igitur discipuli non amplius veritatem recensendam habent inter Deos Deasve ignotos, quibus apud Athenienses altaria templaque exstructa erant. inde iam sequitur, nobis ante omnia de indicat Scepticismi Maractere loquendum esse, quippe haud uno nomine ab antiquiore diverso. Alia enim fuit dubitandi ratio atque methodus apud philosophos Graecos, alia apud Theologos est, qui Christo nomen dederunt. Ἀlia, ut hoc utar, apud Franco-Gallos, haud raro frivoli ingenii motu abreptos, alia apud Germanos, serios et severiores ingenio , et abstrusiore philosophandi ratione sibi aliisque placentes. Quodsi igitur quaerimus, quanam potissimum sorma Scepticismi roteus se conspiciendum praebeat his nostris diebus, est omnino, quod gaudeamus Auditores, hanc formam pristini aevi rationi haud parum subinde praestare. Hodierna Scepsis in genere a levitate et sutilitato abhorrens indolem seriam, moralem, paene dixerim religiosam commonstrat. mon adeos comparationem instituere licet, unicuique recentioris poeseos amico familiarissimam, non adeo GOTHII MEPHIsTOPHELEM nobis in animum revocat

qui negando iterumque negando fatale quoddam claudium Austat, sed ipsum potius tristissimum AusTum, qui cum campanas tinnire angelosque cantare audiret flebilis querebatur: oaudio omnino, quae mihi nuncias,olaeta, sed eheu, quod deest, nil est, nisi unice fides.' Sunt quidem etiamnunc superstites, qui decantatam cantilenam veterummaterialistarum et Deistarum repetunt ad nauseam usque Auroram scilicet nobis promi, tentes, e qua numquam sol orietur Hos autem si facile indoctae plebi relinquimus ad melioris notae homines oculos iam convertentes, nullo modo dubitari posse videtur, eum obiectiones nostri aevi contra Evangelium Christi longe graviores atque doctiores esse, quam antea tum haud raro easdem coniungi cum practica quadam religiositate, qua fit ut serium illud: μουστανοειτε saepius etiam audiatis ab ipsissimis illis, qui ceterum miracula omnia reiiciunt, tanquam plane absurda. eo mirum. Marates praesertim indole moderatiores sunt, temperatiores, et ab omnibus Exu mi ita aversi, ut potius in dubitando etiam sibi non plane constare vid antur, quam omnem modum excedere. Quod tamen non impedit quo-

219쪽

nomena saltem elato et illic sibi invicem simillima sunt, et sive ad Gemmaniam atque Helvetiam, sive ad Galliam, aut adeo ad Uliam mentem advenas, ubivis sero easdem voces audietis, Theologiae Christianae characterem suum obiectivum, sanctum, aeternum denegantium, nostramque

disciplinam nil amplius esse contendentium, quam lusum sempiternum atque utilem opinionum mere subiectivarum, omni firmo undamento plane carentium Fundamento autem superstruitur hic Scepticismus, partim speculativo-philosopho, partim historico-critico. omine hilosophiae speculativae omnis notio de Deo eiusque ad mundum relatione repellitur,q iae cum placito de Dei inmanotis q. d. Moluta non plane convenire videtur, atque omnia, quae ab Ordinario naturae cursu deflectunt, a priori inter sabulas recensentur, mulierculis tantum atque imberbibus pueris congruas. omine Critices Altioris libri sancti maxima ex parte spurii iudicantur, fideque minime digni. Hoc igitur consortio nixa, iam in Aeolesia Christiana prodiit scepticorum sententia, eaque hoc modo exculta, ut eius autores mox ipsi Dogmatismo q. d. vativo addicti appareant, neque hoc ipso contenti, quod sese dogmatibus omnibus firmiter opponant, unum saltem dogma propugnent, hoc nimirum, omnia quae naturam nobis cognitam superant vel absurda esse, Vel saltem plane incerta. Quae cogitandi ratio dici vix potest, A. A., quam multos asseclas recentiori tempore assecuta sit et etiamnunc assequi pergat. Non adeo hoc illudve doctrinae Christianae caput in dubium vocatur, quam quidem id, quod hucusque ab universa Ecclesia inter axiomata sere recensebatur; non amplius de fidei Formulis atque Consessionibus unins alteriusve societatis Christianae quaestio est, sed de argumento Evangelii ipso non tantum centenisinatis Iesu Apostolorumque interrogandi signum apponitur, verum de ipso Christo, obiecto fidei, quaeritur: τί ἔστιν ἀδεήθεια Tales progressus tristissimus hic morbus iam serit, ut ubique numerus creverit eorum, qui navium ad instar, de quibus Aso cecinit,

iusio sine pondere labant, Perque mare instabiles nimia levitiae feruntur . h ---πA. Iabr. II

220쪽

IIo l. l. vhu OSTER ZΕΕQuis, ut praesentia praeteritis conseram, quis inter seniores non pius recordatus est temporis, quo primum TRAsssII nomen resonabat per totam Ecclesiam, cuius imagini RR-ΗAARId noster armen supposuit,

auro gemmisque pretiosius Tunc temporis etiam haud pauci exstabant Theologi a liberrima cogitandi ratione laudem sectantes; nullus autem eorum dubius haerebat, quin ythicae interpretationis propugnatorem inter acerbissimos referret Christi atque Ecclesiae hostes. uno vero, vix ullo

refraganis, Theologum Evangelicum asseverare audimus, TRAB Io, si semel visitare vellet patriam nostram, sorte plus molestiae orituram me ex amicorum, quam ex inimicorum vix numerando congressu Euam

antea suerunt, non nescio, qui in quaestionibus theologicis et religiosis dubii atque incerti haererent; tunc temporis autem sceptici vulgo vitae tabemaculum collocare solebant extra Ecclesiam ipsam, et quae amaturaselisus reiiciebatur veritas Biblica, a Theologis defendi solebat, tanquam sacrosanctum fidei salutaris pignus. Nunc vero haud raro theologos invenimus, negando longe ulterius procedentes, quam naturae investigatorea, imo subinde Ecclesiae socios audimus, Evangelicam traditionem indefesso ardore defendentes contra Verbi Divini ministros, publice eandem negantes. Num igitur iam properamus ad tempora illa, de quibus idem ille TRAn sIua vaticinatus est ante aliquot annos, tempora scilieet, quibus non escholis Theologorum, verum e sutorum sartorumque incinis Ecclesiae antistites proventuri sint optimi Exempla saltem nou desunt, quod iam, ex eiusdem vatis effato, nonnullis sanctissima haec nostra Theologia quasi Sphinx videatur immanis, hoc uno nomine ab antiqua Sphinge diversa, quod non eos devorat, qui aenigmata solvere nequeunt, sed illos contra,

qui ea probe perspiciunt '.lminime negabo, disciplinam theologicam maximos fecisse progressus, multasque quaestiones, antea vel non vel obiter tantum tractatas, tempore nostro ita explorata esse, ut nova lux iam exorta sit et deinceps exortum. Ut vero dicam quod sentio, sin progressus mihi longe minores apparent, quam orientiae, atque dolori temperare Vix possum, ubi tot tantosque adspicio viros, qui confiteri haud