Apparatus critici ad Iuvenalem in Bibliotheca academica Leidensi asservati, descriptio et specimen

11쪽

oetavam peciminis caussa huteo fascieulo adieei, dum quae pro cientiae meae tenuitate de iis potui disputare in prooemio collegi. De quibus odietibus, ut

melius iudicetur, conteaetus satirae octava collationem eum conteaetu Heinrichiano factam apponere operae pretium esse arbitratus um. Caetera Scholi moae,

ut pero, ub8equentur.

Libello fere integro typis evresso, in manu mihi indidit inde Seholarum in eademia Georgia Augusta

anni 1847, quo continetur Hermanni iri celeberrimi disputatio de eodieibus unenali reet eaeistimandis, de qua paucis altem dicendum fuisset, quum Iuvenalis eo Lees eidenses ad reeensionem pertineant nimis acriter forte a summo viro, nimis generali certe nomine, impugnatam, qui Pithoe oodieibus, Ludens deperdito imprimis, magnam tribuens uetoritatem, tacite codicum mustriae, quin imo maiori parti, omnem vim abiudicare studet. Sed de hisee in sequentibus sermo erit. Animadvertere ieeat minime intempestivam fore factum

8atirae collationem, etiam si sententiam Hermanni omnino amplecterer quia singillorum codicum, qui ad vulgatam, non Pithoeanam, recensionem pertinent, te8te

ipso ummo viro in programmate supra laudato pag. 17, lectiones et ab Aohaintrio et ab ipso Rupertio tanta vel negligentia vel eonfusione descriptae sunt, ut iudi

ci aeeurate ferendo materia non uppetat. Re8tabat, ut et marginalia in editis eleuterem. His ob varias causas alium fasciculum de8tinavi quarum praecipu erat, quod nondum satis perspectum haberem, quid eae ita re editoribu iam 88et receptum.

12쪽

Neque me fugit, Rupertium in indie cod. SS. Iuvenalis p. 112 professum esse, se Nicolai Helynsit -- uinalia, quae eaeemplo Iuvenalis Henniniano adleverat ab Herbellio eoepis/e, quorum vestigia tamen iis ediatione Rupertiana nondum deprehendi. Perparum profecisse eetam Iuvenalis intelligentiam e iis, qua scripsi, quidem penitus sentio. Nihil amplius autem eribere mihi proposui quam pecimen quoddam, cui tamquam fundamento, maior aliquando

13쪽

Praeter veterem ad Iuvenalem Scholiasten ), qui in omnibus alicuius momenti editionibus circumfertur, Scholiorum, ut ita dicam, plane alia familia exstare videtur, Domine quidem cognita, sed quae revera usque ad hunc diem in suis latebris occulta remansit. Bonum factum igitur, quod quum anno huius saeculi 45 Sehopeuus, vir eleganti latinae linguae doctrina celeberrimus Lugdunum ibidemque in Academicam Bibliothecam venit, cogitatio eum incesserit inspiciendi et

aliquatenus excutiendi Iuvenalis, qui ibi asservantur, o to codices. Lidet vero pro tempore satis festinanter hae omnia explorasse videatur, tamen hoc ei debemus, quod aliorum Seholiorum specimen in lucem prodierit atque innotuerit, editum in programmato Gymnasii Bonnensis anno 1846-1847. Attamen iam antea neminem, exstare eiusmodi Scholia, latere potuit; etenim eorum, qui tantummodo alleuius momenti esse videntur, mentionem iam olim factam reperio. Isaacus ossius, ex cuius bibliotheca hi duo codices, quos infra accuratius describemus, in bibliothecam cademisiami qui Probus dicitur a Valla aliisque, cuique vita Iuvenalis, quae

Suetonii nomine ei reum sertur, pariter tribuitur. Vide Iuv. d. einr. I. p. 32 seq.

14쪽

pervenerunt, eos laudat saepius ), dum Scholia memorata videmus apud Voss. Sas bellum Catil. 13. et in edit. Gronov. ad Gellium IX. 7. 10, quin imo in altero loco, nempe Gelliano, laudatur Seholio seu potius Scholii pars, hisce verbis: Meditanido artifidio tribuit interpres Iuvenalis nondum editus ad illum versum: Dimidio magicae resonant ubi Memnone hordae ). ita loquitur: latu Memnoni sit Aurorae fa arte quadam

Deseriptus hie locus est e Scholio ex Cod. Vossiano apud Schop. Α), de quo mox amplius disputare in animo est, sed quam parum curiose, ne plura dicam, deseriptus sit, addo cuique apparebit, qui cum adscripto Scholio comparaverit. Sic exstat in Cod. :o Statua Memnonis, filii Aurorae, regi Aefriopiae ita arteo quadam mechanica et victa composita, ut humana voceo regem et solem Salutaret. Postea rex Cambyses volenso hane rem cognoScere parseri falliae abscidit, et sic postea uisolum solem, non etiam regem salutabat, unde et dioi di--midio Memnone.

Antequam vero de ipsis Scholiis pauca moneamus, dicendum erit de duobus codicibus ossianis, e quibus uxerunt. Prior codex ossianus 11'. I membr. Saec. . sol. 11orm 4 mai. quem ad instar chopeni littera A denotabo)continet satiras Iuvenalis et ersit, non ima manu deScriptas: Ρersi enim librarium iudieant saec. IX. Continet Scholia in margine multasque sere ad singula vocabula appositas glossulas interlineares. Ipsa pars, qua continentur Iuvenalis satirae,

8at. V. s. 5.

15쪽

duabus quoque manibus descripta videtur, quod non tantummodo ex paululum discrepanti litterarum sorina atramentique colore apparet, sed cuius rei multo certius indicium in ipso codice exstat. Supersunt enim in nonnullis codicis partibus vestigia notarum, quae Tironianae dici solent, quibus alterlibrariorum usus esse videtur, dum alter timuit ne tunc iam temporis earum notitia evanuisset, quod acile inde apparet, quod in plurimis locis, eiusdem temporis manu, notis Tironianis voeabulum iis significatum suprascriptum legimus. Sed de notis istis mox videbimus. In primis satiris uberrima

sunt Scholia, paululum rarescunt in ultimis, non tamen plane evanescunt. Nitide omnia sunt scripta, quamvis librarios omnium rerum rudes arguant, quod imprimis aut male coniundia aut absurde divisa vocabula demonstrant. Compendia sunt multa, nec sibi constantia vulgaria tamen, ita ut adito intelligantur. Sic v. c. r pro dicitur, hi pro ales, in prodrem, tra pro terra, dum pro seminum, pro pro pro per, pro prαρ, in pro omniδ, ε pro δι aet Littera, non scribitur sed supraducta lineola indicatur, postrophe ponitur pro syllaba νε parvum risyllabae imae adhaerens pro risi: csyan et si reliqua. Sunt denique pauca Scholia alia

littera aliaque manu hic vel illic in cod. dispersa, sed haec tam absurda sunt et futilia ut vix homine digna videantur Margo in primis paginis aliisque codicis partibus corrosus maiorem praebet dissicultatem, ita ut saepius conieetura restituenda sint quae temporum tra tu evanuerint ). Alter codex Voss. q. 4 membr. superiori aliquantulum recentior sol. 59 sorm max eadem fere continet Seholia, de quorum lectionum varietate infra videbimus, non tamen orsit satiras. Adscripta sunt in sine verba Decimi Anii Iuvenali liberis Eois asyrarum Sequitur statim fragmentum vel Seholion, ut videtur, rhetorici generis, tam presse et minu

16쪽

tissima littera conseriptum, ut singuli litterarum ductus non nisi magno cum labore distinguantur. Seliolia in hoc codice saepius deseiunt Sat. III. 39-V. 24 X. 66 usque ad

finem et XIII. 152 usque ad finem. Caeterum exeiderunt nonnullae satirae. Ad versum ultimum satira X adseripta Sunt verba manu multo recentiori, quae et in alii liuius eodidis partibus nonnulla notavit Empliei hic a ra decima. Hι δεθε Satyr undecima, duodecima et centum viqinti reaverδu Sasyrae decimae fertiae, cuiu haec im reliqua. rima pagina continet Versiculum, magna pro parte corruptum, infima Latinitatis, quem hic describere operae pretium non est, quum praeterea non ad Iuvenalem sed ad mathematicum

quoddam opus pertinere videatur. Subsequitur in odiest quem B dieam vita Iuvenalis, partim iam deseripta in edit. Iuven. Henninii, ut apparet ex prolegomenis, ubi haec addita

sunt Molio L. Vita Iuvenali8, auctore ut putatur Suetonio Trianquillo eae vel cod. S. ID. Voεδii V. G. auctior.

Collatus est eodex, nisi improbe , certe indiligenter quae conserendi ratio locum dedit iustis Rupertii querelis o Exo quo probabile sit, illam nisi a Suetonio certe ab antio quo aliquo grammatico prosectam esse, et seriores deindeo grammatico Seu monaehos, eam transscribentes, alia omi-usisse, alia vero de suis attexuisse cuili generi plurima3o interpolatione faehibe Voεεianuθ; qua ab Uenninio et, quio emn eculi uni, odalibu Bisontini recepta' δε mireri8, o quum vel ieiunae in vel ineptae ' ). At dod ex non est interpolatus dedit Henninius Iuvenalis vitam auctiorem aeque absurde conflatam, ac si cui veniret in mentem ex lutarchi vita Ciceronis Sallustii bellum Catilinarium edere auctius. Cuius rei testimonium sit, quae subsequitur uvenalis vitae e cod. . laeta collatio.

17쪽

VITA IUVENALIS EX COD VOSS. B.

Iunius Iuvenalis libertini in locupletis incertum os filius an alumnus ad mediata fere aetatem declamavit, animi magis causa, quam quod scholae aut foro praepararet. Deinde paucorum Ver8uum Satiram non absurde compositam in aridem pantomimum poetamque eius semenstribus militiolis )tumentem, genus Scripturae industrios excoluit. Et tamen diu ne modico quidem auditorio quidquam committere est ausus. Mox magna frequentia tantoque successu bis ad te auditus est, ut ea quoque, quae prima secerat, inferciret novis scriptis orauod non dant proceres dabit histrio; tu Camerinos et Bareas, tu nobilium magna atria curas. raesectos Pelopea adit, Filomela tribunos ).V Erat tum in deliciis aulae histrio, multique autorum eius quotidie provehebantur. Venit ergo Iuvenalis in suspicionem quasi tempora ' figurate notasset. Ac statim per honorem militiae quamquam octogenarius urbe Summotus est, missusque ad praefecturam cohortis in extremam partem tendentis Aegypti.

Id supplicii genus placuit, ut levi atque ioculari delicto pare8Set, Verum intra brevissimum tempus angore et taedio periit. Sequitur deinde in cod. brevior vitae Iuvenalis descriptio, hisce verbis:

Iuvenalis iste quinas fuit i. e. de quin oppido temporibus Neronis Claudii imperatoris. Prima aetate siluit, ad mediam ferme aetatem declamavit unde et quasi diu tacens

in Vulgo liberti. Ita tamen recte. Vulgo et β Militiolis Wolsus coni militiis; vocabulum certe Suetonio indignum esset. - Vulgo magnoque β Iuveri. Sat. VII. 90-92. Cf. h. l. Ruperti in not. ad vitam Iuv. 15. p. XIV. . Henn tempora praesentia ex cod. Fallae.' Cia Aquinat S.

18쪽

. ab indignatione coepit dicens semper ego auditor tantum. Fecit quosdam versus in Paridem pantomimum, qui tunc apud imperatorem plurimum poterat. Hac de causa venit in suspicionem, quasi ipsius imperatoris tempora notasset si que sub obtentu militiae pulsus est urbe. Ita tristitia et angore periit. Videre licet quantopere omnia in editione Henniniana hic sint permixta et confusa. Coniunctis duabus vitis, quae separatae sunt in codice, exstitit farrago, de qua non immerito questus est Rupertius. Iam vero descripto utroque codice, dicendum erit de Selioliis quae in iis continentur, de quibus ut melius iudicetur solvenda erit primo loco quaestio, utrum code B ex antiquiore dodie A sit descriptus, an potius communem, unde suxerint, sontem habeant. Iuamquam primo sere obtutu codex B librarium ignarum atque indoctum arguit, qui nihil fere eorum, quae descripsit aut ipse tenuit, aut intellexit, tamen multis in locis ieetionis varietatem exhibet, quae egregie sacere potest ad emendanda, quae in cod. A corrupta sunt. Scholiorum nonnullorum adscribemus specimina, e quibus veritas facili ope patebit. Sat. I. s. 63. Medio quadrivio Poetae in occulto seribebant carmina sed iste dicit quae in publico sunt vitia publice uni redarguenda et oribenda quadrivium pro publico Cod. A.)Cod. B publice etiam ESSE.desunt vo abci et cribenda.

quadr enim pro publico po8uis. Quas mutationes a librario satis illepido haud exspectes. Sat. III. s. 33 Sub αδία - Ρars ultima Seholii). Sub corona vero vendi dicebantur quia imponebatur eorum capitibus ramusculus arboris sidui hodie sit in equis venalibus, aut etiam quia radebantur eis capita, quod esset insignum ena

Cod. . endationi pro venumdationiδ.

19쪽

Sat. I. s. 46. Nimium ' perfundis venari Ninniam i. e. plenam sanguine voeat nictem medicos ut eum, qui insanit seolumene, ut resipiseat. Cod. . pro seolument, quod nihil est, exhibet veram lectionem sebotomens φλεβοτο σι). Vix hane emendationem a librari, eXspectes. Sat. VIII. s. 17. emptorque veneniri. e. debet emere venenum, ut se interficiat, potiusquam malae famae sit. Nam elimente advena confugiebant Cod. A.). Cod. . nam rei limente ad venena. Sat. VIII. s. 77. ubducti columni3 Proverbium est, per translationem letum. Sicut inquit, tectum columnis suis fentillum decidit, si columnae subducantur ita laudis e reδδil, qui in parentum laude confidit, si illorum memoria sorte desidiat

Cod. . columnis suis uδfensatum. laudis emper δis. Haec, ni fallor, cxempla sussicient emendationes istas librario non tribuendas osse, ineptissimae satis probant lectiones in cod. B, quae recte se habent in cod. A. Librarium, qui cod. I descripsit, non satis habuisse doetrinae ut locis in cod. A corruptis medelam adhiberet, unum hoc ostendat exemplum: Sat. I. s. 228. viride in limine ramoε. In nuptiis ores et ianuae ornabantur, vela dependebant et coronae ramorum viridium adhibebantur caet.

ubi in cod. . pro coronae rumorum viridiu absurde legitur coronae romanorum viridium.

Denique saepius in cod. B Scholia deficiunt, quae in cod. A exstant, aut tamquam glossemata in altero cod. proferuntur,

Hetur. Iuv. l. l. mediam,

20쪽

quae Scholia reperiuntur in altero, ita ut satis certo constet,

unum non e altero S8 deSeriptum, Verum communem habuisse originem utrumqHe. De aetate, qua vixerit Seholiastes noster, nihil dicendum habeo, praecipue quum non ab uno homine Scholia prosecta esse videantur. Nisi enim omnia me saliunt, in nonnullis Seholiis tenuis quaedam et quidem scholastica doctrina conspicitur, dum alia tam absurde sunt composita ut vix sine ausea legantur. Perspicuum sit praecipue in pannis Seholiis assutis alia manu, qui plerumque tantis ineptiis abundant, ut facile dignoscantur. Exempla aliquot afferam: In Soholio iam laudato ad sat III. s. 33. exponitur curdidatur tib haδία vendere. Vide Seliopen in programm. p. 4. 25. sub corona vendi dicebantur propter ramuδoulum arboris. Vide supra l. l. Sequitur Statim aut etiam quia radebantur eis capita, quod esset insignum venumdationis. Hinc in cantico cauimus de captivitate nudati capitis inimicorum

Mona hum mireris, qui fas non putet locum praeterire ubi intempestivam ineptamque canti eorum laudationem non inferciat. Caeterum hae tam absurda sunt et tam parum cum praecedentibus cohaerent, ut eandem manum non co

Miserrimum annum alia manu assutum unusquisque videt in Seholio ad sat VIII. s. 29:Oεiri insens, Osiris Gigas fuit, frater Tithonis, a quo dilaniatus est, quem sis, uxor eius, diu quaesivit et tandem inventum illum salutavit, unde populus , qui eius colit festa, simulat se illum quaerere, et inveniens cum tandem salutat Graece his verbis: ευρήκαμεν

νυν σε.

Scholion adscribo ex cod. . ad Sat. I. s. 534:piungenti popidi plangentis i. e. celebrantis sacra siridis. Nam Osiris fuit Isidis maritus gigas dilaniatus a Typhone quod et supra leg. fratre suo, quem sis