Apparatus critici ad Iuvenalem in Bibliotheca academica Leidensi asservati, descriptio et specimen

31쪽

Notarum figura denique diligentissime est observanda, quoniam pro mutata lineolae aut puncti positione notae plane aliam obtinent signifieationem. Vide in harta nq. l. . Si quaeritur de notarum historia, haec praecipue tenenda. χυγραφίαν noverim antiquiores populi, Aegyptii, Graeci, et forte Hebraei. De tribus Aegyptiorum scribendi generibus conferendi Porphyr de vii. yth. cap. II et I 2 Clem. Alexandr Stromat Lib. V p. 555 seq. Graecorum cogniti sunt ταχέγραφοι et ξίγραφοι Diog. Laert in vita Xenoph. L. II. segm. 48 de Hebraeis ex unico loco confici posse videtur salm XLV. s. 2 Lingua mea est veluti uel, graphi stilus. Eam igitur artem, non tamen ipsas notas

Romani a Graecis adceperunt.

Taehygraphos describit Manilius, Augusti aequalis Astron. IV. s. I97: Hi et seriptor erit velox, cui littera verbum est, Quique notis linguam superet, cursimque loquentis Excipiat longas nova per ompendia OeeS. Huc pertinet Suet locus a Lipsi emendatus, qui, ni fallor, oppim fugit Aug. cap. 6 in sin Nepotes et litteras et notare aliaque rudimenta per Se plerumque oeuit, ubi vulgaris lectio natare, quamquam aeriter a Torrent in annotat ad h.' defensa, vix tenenda videtur. Coni porro Mart. Epigr. XIV. 202. et Auson Epigr. 38. Sed utrum haec ad notas Tironianas pertineant an ad aliud genus ταχυr0ατίας dubitatur. Sed ad illas reseramus potius haec ex lut in Cat. Utic. IV. p. 400 R. 0υτον μονον A

32쪽

Αdiiciatur Augustin. de doctr. Chr. L. II. c. 26. uinctil. VII. 2. 24. Sed ad diiudicandam antiquitatem notarum obstat primo odo, quod non nisi Scholia in codicibus iis notis

Sunt scripta, altero, quod horum librorum nullus ante medium aevum scriptum est. Verisimillima est coniectura notas sensim sensimque esse natas: qui enim vocabulorum serioris aetatis notae aut ironi aut Senecae tribuerentur 3 omen notarum Tironianarum medio demum aevo invaluit. Primus Tironem auctorem dixit Eusebius '. 33 p. C. n. et Hieronymus '. 373 p. C. n. a quo tamen nomen habere videntur, non a tironibus, qui eos edo debantur. Hoc autem de aetate potest confici, quod ante litterarum, quae cursivae dicuntur, Sum inventae Sunt, quia pro ταχυγραφία tantummodo habendae sunt vigentibus adhuc litteris maiusculis.

33쪽

SATIRA VIII.

SCH0LI EX C0DD. 4 ΕΤ B. F0SSIAN.)De laritale nobilium frα fal. Claritas et nobilitas idem est. Hae autem satira de generositate nobilium disputat dicens nihil esse nobilitatem darnis, nisi nobilitatem mentis quis in morum probitate servaverit. Loquitur autem ad quendam onticum Rubellium Blandum, qui cum turpiter viveret iactabat suam nobilitatem. Vs. l. Memmata stemma dicitur genealogia . . a milia onobilis descriptio. Vs. 3. Aemilianoε Aemilii nobiles et triumphales viri

fuerunt, unde et Statuae eorum currus habebant. V8. . Naδumque minorem nasum minorem dicit vel vetustate detrita a statua, vel quia in proelio nasum amisit otide adhuc in statua absque naso erat depictus Corvinus. Vs. 5. Auriculi na*oque carentera Carentem auriculis vel mutilatis in statua vel quia hoc supplicio affectus est: nam antequam ab Othone edideretur, truncati sunt ei nares et

Vs. 6. Qui fructu o f. i. e. in quid prodest, quod imperatores et magistros equitum dici esse parentes tuos. Vs. . e diε Lepidi nobilissimi fuerunt quid, inquit, prodest Lepidorum statuas erigere, si nulla eis reverentia exhibetur, sive potius turpia quaeque aguntur coram eis. Vs. 10. Alea pernor aleam reprehendit quare, inquit,

i Solita nota Tiron imiteatur. Hic tamen significali sigio supra

s ripla est.

34쪽

bellatorum imagines eriguntur, cum nullus non ' modo non bellat sed potius tota nocte omnes aleam ludunt et inebriantur atque vanis osseupantur rebus.

Vs. l. ortu Luciferi Romae positis Africa in oriente videtur unde Ludiser inde mane videtur surgere ut )tibi deserit Hesperus Oetam: nam his, qui in Thessalia sunt, videtur Lucifer in Oeta monte oriri. Vs. 13. Magna ara magnam aram diuit ' aut Herculis aut nobilium parentum nam nobilibus mortuis arae statuebantur.

s. 14. Rabiu8 Fabium pro quocumque nobili posuit, qui fuit de gener Herculis et in Gallia latifundia et magna poSsessiones habuit.

Vs. 15. Eugune regnur Eugane locus est Galliae, optimae lanae ferax, unde agnam si pro lana posuit. Vs. 16. Catinenε pumice Catina civitas et Siciliae, ubi Venus aliquando colebatur et omnis licenter ibi exercebatur libido pumex autem est saxum tenerum et cavernosum, quod facile resolvitur. Catinensem ergo pumicem pro teneritudine luxuriae posuit. Dicitur autem Catina civitas, non Catena: hin et CatinenSeS. Vs. 17. Emptorque veneni i. e. debet emere venenum ut se interficiat, potius quam malae samae sit. Nam rei timentes ad venena confugiebant ). Vs. 18. Funeδίαι ponens, inquit, imaginem suam, quae frangenda est, inter statuas parentum uorum, polluit eas. Vs I9. Cerae: primo imagines cerae, deinde fusiles fiebant vel ideo veteres ceras ' dixit, quia pictae imagineseera oblinebantur, ne pictura deleretur ).i Sic legendum pum: Deest non ii utroque Cod. Vide Cod. Λ.5 Sio et Virgilius. d. B. - Deest dicit in utroque Cod. num. Cod. 1 totum Scholion abest e Cod. B. β Sic Cod. . nam olimentes advena confisiolant Cod. a. ' Corcio Cod. A. η Altera pars huius Scholii, abest a C0d. B.

35쪽

Vs. 20. Nobilita εola, cael. nobilitatem non carnis esse

sed morum; et est definitio. Quid est nobilitas 3 virtus. Vs. I. Moribu eδfor i. e. pluris valent apud te optimi

mores, quam nobilitas generis. Vs. 23. Praecedant cael. Ipsorum, inquit, regum Sceptra et consulum nobilitas non valeant tibi tanti, quanti boni mores, quibus effetaris nobilis. Vs. 26. Salve, Gael dicer i. e. sive fueris barbarus, ut aliquis Getulicus vel de progenie alicuius crudelissimi, sicut fuit Syllanus et mores bonos habueris, salutabo te sicut nobilem dicamque Salve, Gaetulice ). Vs 27. Raru cini; ideo dicit quia rarissime invenitur quis et nobilis et bene moratus. Vs. 29. Oεiri invento Osiris gigas uit, rater Tithonis l. Typhonis), a quo dilaniatus est, quem sis uxor eius diu quaesivit et tandem inventum illum salutavit, unde populus, qui eius colit est simulat se illum quaerere, et inveniens

eum tandem salutat Graece his verbis: ευρήκαμεν νυν σε ),

i. e. Veneramur te ).

Vs. 32. Nanum, caet. Sicut, inquit, aliquem nanum Atlanta vocamus per contrarium, cum Atlas maximus fuerit Gigas ita per contrarium aliquem turpiter viventem posSumus vocare nobilem, cum tamen non sit nobilis.

V8. 34. Europenor Europe pulcherrima fuit virgo, quam Iovis rapuit ex cuius nomine tertia pars mundi dicta est Europa ). Vs. 39. Rubelli Blande Rubellius Blandus et Pontidus

didebatur. Vs. 43. erit telam se alterius. Sub enfοδ aggere, i. e. Sub divo.

y Haec verba dicamque Salve Gaetulice ineptissima alius manus mihi esse videntur qua de re vide prooemii pag. S. Eurestamensin se Codd. A. B. Ineptissimus pannus, ut videtur, alia manu assutus si Hanc formam luculenter uteruue Cod exhibet. Sic C0d. B. Ωιndicita Cod. A.

36쪽

Vs. 44. Humileε i. e. ignobiles, unde et terrae filii esse dicuntur, ut supra, unde fit ut malim fratereulus esse Gigantum, i. e. terrae filius ac per hoc ignobilis. VS. 49. De gente villa togatam gentem nunc plebeiam didit omnis enim sexus omnisque conditio apud RomanoStoga utebantur sed hoc intererat inter servos et dominos, quod servi colobia et tinet ealdeos non habebant. Vs. l. Domitique Batavi Batavium regio est Galliae: aquilas vocat signa militaria nam Romanorum vexilla aquilam habebant in sui summitate propter Iovem, ut per hoc ostenderent se de Iovis stirpe deseendisse. Custodes autem

aquilas dicit, quia quodammodo ipsa signa subditas regiones

custodiebant, apud quas qui militibus relinquebantur, ne rursus in rebellionem assurgerent. Vs. 53. Hermae: Herma vocatur capitellum, quod superponitur columnae ligneae vel marmoreae vel aereae talis,

inquit, es qualis est truncus capitelli. s. l. Gar iust cael. hoc est in optimis equis laudabile ), ut primi incipientes currere eommoveant pulverem primi R et bonum motum habeant. s. 62. Corythae Corythus civitas est Tufeiae, ubi optimioqui inveniuntur. Hirpinus mons est in Sabinis, similiter equorum 1erax dicimus autem hic Corytha equus masculino

genere, sicut hic vir agricola Equus, inquit Corytha et Hirpinus, licet de nobili stirpe equorum sint, tamen non )venumdantur, nisi Sint velodes et sortes. Vs. 66. siredia Epiredia distuntur minore rhedae non, inquit, dudunt curruS, Sed pauperum minora vehicula. Vs. 68. Non fusi i. e. ea, quae circa te sunt se nobilitatem, quam accepisti a parentillans. Vs. 73. Alia, ut videtur, manu communis putat se nulli communieare in nobilitate et pulchritudine.

37쪽

Ib. Raru cael. raro, inquit, contingit ut illi, qui nobiles sunt, communia de se et de aliis sentiant. Tumentenim speciali privilegio dignitatis et putant se specialiter et non

secundum communem hominum naturam progenitos et natos.

Vs. 74. Sed te cael. Nolo in inquit, ita te in umbere laudibus parentum, ut tu per te ipsum nihil virtutis agas. s. 7. Ne collapδα caei. proverbium est per translatio nem dictum; sicut, inquit, tectum columnis suis sustentatum dedidit, si columnae subducantur, ita laudis expers sit ), qui in parentum laude considit, si illorum memoria forte deficiat. Vs. 79. 8fo cael. iam venit ad prae epta, quibus nobilis quis fiat.

Vs. 82. Admoto auror taurum tormenti est genus, quod

primus quidam Agrigentinus tyrannus invenit, quod ipse post

expertus est. Fecit enim aeneum aurum et in eius latere ostium fecit, per quod intromitterentur rei et admoto igni incenderentur vivi, qui dum clamarent videbatur taurus mugire. In hoc missus est beatus Eustathius ). Vs. 86. Gaurana Gaurana si vocatur litus Baianum. Hine Gaurana dicuntur ostrea, quae ibi colliguntur. Ib Aenor i. e. licet utatur calidis et frigidis unguentis, sicut Nero pro balneis. Vs 88. Pone irae hoc et Boethius exsequitur pleniter, quia omnis scelestus damnatur, licet aliquis desit, qui eum exterius puniat. Conseientia enim mala et ipsa iustitia eum damnat, similiter iustum numquam dicit esse sine remuneratione, etiam si desit remunerator. Vs. 90. Oδδα vide cael. non, inquit, propter nobilitatem tuam speres ' diuturnitatem vitae ): vides enim ipsos

reges velociter mori. i Nolo Codd. Tentatum. Lod A. ' EXpressim. Cod. h. - Fide prooem pag. S. Gr u Gq. a. si Sporare Cod. 4. Z Vitae

abest e .

38쪽

Vs. 92 Fulmine sulmen pro iudicia. Vs. 94 iratae. piratae sunt latrones maritimi. Ib talioura Cilices semper exercuerunt piraticam in tantum, ut Cilices pro piratis et piratae pro Cilicibus apud auctores ponantur. De Tharso autem Ciliciae fuit beatus aulus. Vs. 98. Olivi olim, inquit, non ita gemebant pro rebus perditis homines, quia omnia abundabant illis et plurima habebant ). Vs. 99 Violiδ i. e. superatis, ut bona deriperentur sua. Vs. 103. Phidiacum cael. laus est picturae quod dieit vivebat Tales, inquit, erant imagines, ut vivere putarentur. s. 107. Oculla polia quia spolia dixerat didit et triumphum, quod victis hostibus celebrari solet. Vs. 107. De pace i. e. cum pax esset et ideo dicit oeculta spolia, quod hoc tempore illi non audebant aperte

spolia auferre. Vs. 108. Greae cael. μκοολογικως dixit gregem equa' rum, cum armentum debuerit dicere, nam re caprarum e8t

vel poreorum vel ovium. Virgilius quinque greges illi balantum, quina redibant armenta. Vs. 12. Devicia tu sive quia minores sunt criminibus

ad comparationem Romanorum. Vs. 114. Reδinata iuventuδ i. e. resina peruncta nam

solebant molles resina perungi, ut pilos corporis auferrent et plani essent. Est enim genus unguenti, quod pilos aufert et vocator colurum ). s. 116. Horrida caet. Hispania, inquit, et Gallia non ita sunt fertiles, sicut supra dictae regiones et ideo sortiores sunt, vel his ' ergo parces. Vs. 117 μεεoribuὰ messores dicit Dos. Vs II 8 Qui afurant urbem Africa annonaria est, unde

39쪽

2ὶ et humenta inde Romam advehebantur navigio, unde et

Afros messore VOent.

Vs. 19. Praemia praemium τῶν μέσων est, ergo et pro supplicio et pro remi ineratione ponitur. Vs. 20. Mariu8 Marius Africae praefectus fuit quam cum exspoliasset damnatus est propter repetundas pecunias.

Modo, inquit, pauperes sunt Afri et spoliati a Mario. Si ergo volueris depraedari sortiter tibi resistent. Vs. 126. Sibyllae Sibylla in antro pollinis dabat responsa et scribebat ea in foliis palmarum es ordinabat ea, sed si forte vento disturbarentur non curabat ea iterum ordinare. VS. 28. Acerδec Meδ acerse proprium pueri comati et delicati. Sensus autem est: si non habueris aliquem amasium puerum, cuius suggestione iudieium pervertas, ut aliquem iniuste damnes et si fuerit tibi uxor bona et comites sancti, tune poteris te iactare de nobilitate cuiuscunque generis. Vs. 130. Celaeno una est Harpyiarum vocatque hoc nomine alicuius raptricem coniugem. Vs. 131. a Pico ficus rex fuit Latinorum, pater Fauni,

patris Latini regis. Vs. 13 3. Promethea Si, inquit, iustus fueris licebit tibi, ut de stirpe Titani dicas te descendisse vel de stirpe ipsius

Promethei, qui hominem de limo dicitur formasse. Vs. 137. ecureδ rei enim primo caedebantur virgis et sic securi seriebantur. Vs. 139. claramque facem nobiles cum ae depingebantur propter famam virtutum, qui autem male agit odit lucem. Si inquit, malus fueris, ex claritate parentum tuorum tua improbitas maior apparebit. Vs. 140. tanto convectiuε idem est quod illud, quanto gradus altior, tanto casus graVior. Vs. 142. fal/a lubellaε falsas tabellas dicit, in quibus testamentum solebat alicui adere et illud nomine suo confir-

40쪽

28 mare. Apud antiquos maximae quaeque res in templis et publicis locis fiebant. Vs. 145. Santonico Santonicus color est fuscus et vilissimus, quo insciebant se, qui ad lupanar pergebant ne agnos

cerentur.

Vs. 148. u mine sumanae vocatur illud, quod opponitur ad retinendam rotam, ne currat lapis c. vel lignum quadrangulum. s. 49. Noote quidem quasi vox Damasippi, nocte quidem, inquit, ago quod tu dicis, quando nullus me videt et infert poeta sed luna videt. Vs. 150. lenisu honoriδ singulis his annis comitia fiebant.

Vs. 156. iurat olum cael. In tantum erant dissoluti nobiles et iuvenes, ut agasonum ossicia ipsi peragerent et dum his nugis erant dediti putabant se triumphare, unde et agnam albat immolabant: sicut Numa adiebat cum triumphabat i). Vs. 157. Eponam ): Hippona dea erat equarum et agasonum Imro est equuS. Ιb facie piosa; pietas sudies dicit imagines agasonum vel quarum, quae erant depictae in praesepibus. Vs. 158. Uinαδ popina diuimus culina iuxta thermas posita, in qua egressi a balneis resciebantur vocatur popina ab eo, quod est pina . . fames, eo quod ibi pelleretur

Vs. 59. si amomo progrediente illo a Thermis. Non occurrunt ad salutandum eum nobiles et potentes, sed unguentarii et panes ei et pistores et coqui δ). Vs. 160. Idumaeae ): Idumaea divitas est ubi sunt )plurimae palmae. Virgilius primus Idumaeas referam tibii Sic Cod. . cum faciebat Cod. Hippona: pona Codd. A B. J In margine, sine ullo signo, adhuc exstat Artam claudus, quod quo reserendum sit, nescio. 'obest Scholion e Cod. B. ' Solita nota

Tironiana.