장음표시 사용
241쪽
ad inversa,& concisa, viamurque Vergiliana querimonia, omniafatis
In peius ruere, retro subia a referri. Omnia enim,quae 4M.Scaeuolet Saluitque Iuliani artibus, ac methodo conclusa erant, Tribunianus, & col- Iegae
242쪽
legae dissiparunt, atque dissecuerunt:
idque ita concise , Ut miros inter inia terpretes conflictus,& ανῖνομίας pepe rerint. Tribunianum autem nullam ordinis, aut methodi ratione habuis se in tractandis titulorum argumentis , & ipses etiam titulos sine ullo oriadine in Pandectis coniecisse scribit F. Duarenus in Epist. de ratione docendi iuris. Nam Iustiniani iussu ex variis Thesimothetarum, vetersimq:
iurisprudentum monimentis coni saneos centones consuerunt, mutila
que aduersaria effecerunt Solem in tenebras coniicientes:quicquid comminiscatur I. Drolaus in sua uniuersi iuris methodo existimans a M. Cicerone lib.j. de Oratore cogitatam a
tem a Iustiniano praestita: quod mihi verisimile non sit: tametsi numerorunaturam, & artem respexisse se dixerit
243쪽
w8 INVERSIONUM tit Iustinianus . At vero digestio illa in septem articulos tum Graece tum
Latine ab ipso distributa subleuari
non potest .vnum enim ex alio minime pendet, coagmentata non cohaerent : 1dque illius distributionis ferie, ordine, ductuq; edocemur. Porro M. Cicero lib.j. de Oratore ius ciuile ita tractandum,atque in artem redigen-Aum verissime censuit. Primiim in aquil, omne ius ciuile, in genera, quae perpauca sunt,digerat:deinde eorum generum quasi quaedam membra dispertiat: tum propriam cuiusque vim definitione declaret. Ductili hac via ius Mutium Scaevola & Saluium Iulianum tradidisse adsi mare ausim: tametsi eoru scripta non extent.Equidem, quantum coniectura arti consentanea adsequi possum,eos in huc, qui sequitur, modum iura in artem
244쪽
redegisse, & methodice tractasse puto. Ius in duo summa genera diduci- -- me-
tur, in publicum & priuatum: quod& Vlpianus h probat ,positiones ap- pellans. Publicum ius ad itatum rei Romanae spectans,in sacris sacerdotibus,& magistratibus consistit.Porro de iure publico primum edisserendum optimo iurecesuit Plato inuod
oe partitionis ordo luadet. Iuris igitur publici genera digereda sunt,Res*crς,sacerdotes magist ratus,horum imperia, iurisdictio,criminum persecutiones, enae,ius fisci,militatis res, testamenta, & militum, & paganoru,munera,res, quae ad ciuitates pertinent, municipales, opera publica,&caetera id genus: quae omnia iuris publici esse liquido costat iis, qui ius ciuile perlustrarunt. Deinde ius pruuatum ex naturalibus prςceptis,gene
245쪽
tium , de ciuilibus collectum disper ' tiet.Et cum Omne ius ut ait Hermo-d ι ῆ- - genianus ) hominum cause consti y tutum sit, primo de eorum statu di-
- cendunt. Omnes enim aut liberi, aut
serui sunt.Quae ad personas spectant, explicari debent tutelarum genera, tutoriam vim & potestate & ossicia digeret Iutis cos. Subinde de rebus e disseret lice sint aut diuini aut humani tutis Qvq humani iuris aut publicae aut priuatae. Quς diuini iuris sunt, aut publicae, ad iuris publici tractattionem referri debent. Rerum etiam quaedam corporales,quaedam incorporales. hae in iure consistunt, ut haereditas, bonorum possessiones, seruitutes, Husfructus, obligationes. Res qui quaerantur, conseruentur, & munUantur,amittaturve,declarabit. Ad actiones, quae aut in personam aut ino rem
246쪽
rem sunt, deuolabit, singulas in stagenera distribues. Postremδ Mihi hil
in iudiciis intendantur, Exefeeatitur, explicenturve, iudicia ipsa,quq & inter numera publica refert Paulus ca lxxviij dib.v. tit . diduce quique contrahantur, & luanturId R ebli ad sententias deueniens, de appelhrtio nibus,earumque vi disceptaturus, his iniustis pronuntiatis, res iudicatas fieri coget . atque ita posteriore loco de sententiarum, rerumve iudicathrum effectu edisserendum Singulorum autem generum vis latens expendenda est,sicut in ea intestis est M. Cic ero. -
MEterum Iuriscoss. Verba' aptissi- .ina, propriaque inuenit Tributanianus. Principio, manum, in matrῖ- 2 monia immutauit in Papiniani noli
247쪽
in Pira manum, legille apud vel Vltio
res,& scripsisse verisimiliqs mihi fiat.
Sic autem loquutum Vlpianum ar- 'gu mento est,quod in Epito me scri pium reliquit.Farrec5uenitur in manum cerris verbis. Quem locum eleganter, di vere explicat Boethius ad M.Ciceronis Topica. Curi aute m lier in viri manu,& potestate sit,ut saepissime testantur Hagiographa, non debuit mutari vox, manum, in matrimonium,ut docui lib.h.veteris Iurisprud.ca.xxxvij. ad Solonem. Hinc Apqstolus , θάλω inquit,
'. ποῦ ο μαικὸς ἡ & Hieronymus , Mulier,ait,ex lege Dei viro subiecta est. Quod si Tribuniani lectionem
ferre vel i mus,fateri cogemur, matri- naonium solo viro contrahi. Rectius ς . igitur
248쪽
igitur sic in Papiniani resposo legas.
Mulier ab eo, in cuius manum Conuenerat,stipulata fuerat ducenta &c. Manus autem apud classicos rerum scriptores accipiuntur pro poteitate.
In manibus vinris, quantus fit Caesar, habetis. Hinc manumissiones duci coeptae
e p. Iris NIVnquam mini perseadere p6LN tui H. Modestinum Graecae linguae peritissimum hac voce αγωνοψο- ρον , pro αγν. ho usum fuisse, sed a chitectos ita reposuisse argumento sunt Pandectae Florentinae in cap. XXX iij lib. xxx3. NM. i. cui ipsa facti
249쪽
LEgem Iuliam iudicioru, siue pu
blicorum , siue priuatorum a C. Iulio Caesare latam Traquillus in eo refert. Huius multa fuisse capita de diffusionibus, comperedinationibus o si reorum sic apud Gellium leuendu icle Iudicum aetate, dignitate, & conditione, de forma & consuetudine iudiciorum,& publicorum,& priuatorum, & aliis legitimis rebus. Quae omnia,ut a Iuristonsultis explicita,ita a Tribuniano, & collegis inducta, antiquata, aut certe praetermissa fuere , ut quidam docte obseruarunt. De aetate quidem iudicum Callistratus'. ne minor xx. annis iudicet, re- urbis, fert ad compromissarios iudices producens.i At reliqua eius legis capita, citisve interpretamenta omissa fuerunt. Multa etiam edictorum Praeto
250쪽
rum,& Senatustonsultoru, & legum fragmenta, ut omissa integra capita subiicea,ita trucata fuerunt a Tribu-niano usqueadeo, ut vix sensum elucere posset acutissimus Papinianus.
DIui Hadriani literarum pars r
Mirari satis nequeo, cur orationem integram non recitarunt architecti.
Nec movet', quod quidam aiunt id solum quod ad rem pertinet,recitandum, ut alibi proditum scio. Nam quod desideratur nullibi extans par-