장음표시 사용
391쪽
37o LIBER, II. tum descendentes masculi , seu haeredes seu dales. XX VI l l . Si res comprehendatur sub ratione sieeundum potentiam moraliter considerata , quid juris PG-ta. he. Restrictio facienda non est, sic si1β- cautum sit, ne eXercituS aut classis ali-
quo ducatur , non poterit duci, etiam s. o. animo non nocendi: quia in pactione non certum damnum , sed periculum qualecunque spectatum est , quod1DOralitera tali CXercitu aut classe timeri potest , si in tali loco versetur.
XXlX. An promi siis in se habent
hanc tacitam conditionem, si res maneant eo quo sunt loco ρωbita. IV. In genere negatur ; quia cum haec c. i6. g. conditio promissum reddat irritum, ' est odiosa, & sic non praesumitur, sed expresse addi debet , interdum tamen Zijlo. b tacitam istam conditionem in se ha-ς. 9- hent scilicet quando apertissime patet, statum illum praesentem in unica
clusum esse. Sic passim in historiis legimus , legatos a suscepto itinere do-
392쪽
mum redi i sse , quod res ita mutatas intelligerent, ut tota legationi S materia aut causa cessaret.
XXX. Quot modis po est dijudicari, virum castus , qui postea emergit,
pugnet cum voluntate nec ne ΘN. Kepugnantia casuS emergentis Grρt-: cum voluntate potest dijudicari du-i .pi .plici modo ana aut voluntas colli- d. c. gitur eX naturali ratione, aut ex alio signo. Ex naturali ratione subsIdio iis Dis.
aequi prudentiae in intellectu, & aequii iis in voluntate; quae sequitas est ' correctio ejus , in quo lex suo modo & ad restamenta 6c ad pacta haec referri possunt deficit ob universalitatem, seu est aequa & commoda legis interpretatio, qua CX naturali ratione ostenditur , casum quendam peculiarem sub lege universali non comprehendi , & ipsum legislatorem CX-eepturum eum fuisse, si tempore latae legis casum istum prie vidisset. Id quod fit, quando casus repugnat jurinaturae aut divino , ad quod legislator Obligare non potest, e. g. si fur A a a rem
393쪽
rem furtivam deponat, lex quae vult ut deponenti res restituatur, non obligat, si verus dominus su per veniat
XXXI. E ne adhuc aliud indicium, le
gulatorem vel promittentem nouvoluisse casum comprehendere ξ f. d Secundum indicium eli, si verba c. t 6. I sequi non quidem per se ic omnino illicitum sit, sed aeque & humaniter
Σ1. er rem aestimanti nimis grave atque in-
, 7 tolerabile : si ve absolute spectata humana conditione, quaedam enim omnibus hominibus intolerabilia videntur, e. g. fames , sit ergo lex decertis panibus vel cibis non comedendis , in casu extremae necessitatis non obligabit: si ve comparando personam& rem de qua agitur, cum ipso fine actus, ita ut tunc huic personae hoc grave videatur & incommodum. Sic quirem ad dies aliquot commodavit, intra COS dies repetere eam poterit, si ipsis Valde egeat, quia actus tam benefici ea est natura , ut non credendus sit quisquam ad magnum suum incommodum
394쪽
modum sese voluisse obligare. Sic, qui auxilium foederato promisit, eX-cusabitur , quamdiu ipse domi periclitatur , in quantum copiis opus habet: prima enim defensionis causa est subditorum , qui sunt pars imperantium.
XX XII. An servandasunt promissa , quae iis, quibus promi i, sunt inutilia , aut s tibi plus noceant , quam
he. Non quidem promitarum sem- ωοt. d. per est judicare , an res utilis sit futura istis quibus promissa est, necne, ta- PQA men si promissor sit superior , & cura y eorum , quibus promissum eli ipli 1neumbat, judicare potest, & non semper cogitur servare, vel si se perveniat aliquid, cur natura prohibeat Promisi sum praestare, ut furenti gladium depositum reddere. Nec etiam quodlibet nocumentum liberat promissorem a sua obligatione; nam omnis gratuita promissio videtur conjuncta eum aliquo onere , sed tale oportet sit, quod pro natura actus credi debeat exceptum. Sic qui operas Vici-
395쪽
37 . LIBAR II. no ad dies aliquot promisit, non tenebitur , si morbus sonticus patriS aut filii detincat.
, Λ XII l. 'nis msunt alia signa quae
ostendunt certu um a lege vel pacto uniser subter eo epto esse exceptum PQuando verba alio loco posita cum praesenti lege aut pacto non quidem directo pugnant , sed tamen per
incidentem singularem casum inter sella committuntur , ut licet diveritempore servari dr impleri potuissent , non tamen possint eodem &hoc tempore, quo incidit hie singularis casus. Hic ergo tenendae seqAenteS regulae r1. illud, quod tantum PermittitUr ,-dit et , quod Jubetur, nam permissioni tantum inest: libertas faciendi vel omittendi, jussus invol vir necessitaetem faciendi & omittendi & in praesenti
casu libertatem tollit , e. g. si lege r-X L I. mittatur , ut omnis civis Romanus postit habere concubinam , rem Pombelli autem constituatur , mulieromin castris miles non habeto , prior leKcedit
396쪽
cedit huic posteriori. II. quod faciendum est certo tempore, seu ubi obligatio concurrit , cui saltem potest satisfieri hoc praesenti tempore, praesem tur et , quod quovis tempore potest fieri, seu illi obligationi, quae impleri potest quovis tempore, e. g. Promisi OPeram annuam, quae potest impleri quovis tempore & quavis hora diei, eandem operam promisi alteri, quae potest tantum praestari cerro temporei seu certa hora in die, haec posterior obligatio praefertur priori. Hinc tamen apParet, non posse uni & eidem
vel injungi vel ab eo promitti, quod simul expediri nequit , & quorum
neutrum fert dilationem 111. assimativum praeceptum cedit negativo, scilicet si impleri non possit nisi per violationem praecepti negativi ; praecepta enim negativa semper obligant & ad semper, seu nunquam licet malum facere , 3ssirmativa semper, sed non ad semper , sed tunc demum , quando adest occasio , sic corium non est furandum , ut pauperibus eleemosyna
397쪽
8o I'. detur. IV. inter conventiones lege
que qualitatibus pares praefertur Iae. Go quod magis est peculiare, & ad remthin, propius accedit; nam specialia solent esse essicaciora generalibus, e. g. sit Capit. leX, imperator in negotiis magni mo-L p L menti adhibeat consensum Electorum , etiam Statuum interdum. Sit alia lex, quando Electoratus Vacat,
j Imperator de ipso debet , & potest
pli . Providere tanquam de re ad se & Ιm-p- 37S, Perium legitime devoluta. Hic sequimur legem specialiorem, & Imperator providebit non adhibito i lectorum vel Statuum consensu. v. si sint duae leges prohibiti vae, & casus eme gat , ut uni ex duabus prohibitionibus sit contra veniendum , illa tunc vide-Pin. t s tur permissa , quam violari minoris: φ e g sit lex , nullus ex subditis nostris huic vel isti regi militet , sit altera, nullus ex subditis nostris eidem regi pecuniam vel quicquam aliud contribuat. Huic posteriori potius , quam priori contra veniendum, si casus emergat, ut aut militet, aut p
398쪽
pecuniam solvat. vi. Si sint duae leges vel praestationes , quae in certo articulo collidunt, quarum una habet causas magis honestas vel utiles, quam altera , haec cedit priori , e. g. Promisi operas bellicas primo foederato, easdem promitto foederato posteriori , sub cujus protectione , sorte etiam ,π:
sumptibus ipsius vivo, casus emergit . ut uterque faederatus opus habeat opera bellica , promissio posterior praefertur , quia habet causas magis honestas & utiles propter fortiorem obligationem. vi I. propter eandem rationem, quando duo pacta, juratum H& injuratum simul nequeunt impleri, certo eventu praeferendum erit , cui Pus. d. adest juris jurandi religio. v m. Obi L/gationi perfectae mutuae homines u- trinque respicienti cedit obligatio imperfecte mutua; sic quae eX contractu debentur, potius solvenda sunt, quam quae eX promisso gratuito. I x. lex beneficentiae cedit legi gratitudin is , caeteris paribus , quia favorabilius debitum grati animi, quam A a s bene
399쪽
beneficentiae, in eo enim reddimus, quod debemuS, in hoc vero damus. X. inter leges, quae a potestatibus sub- ordinatis proficiscuntur, lex Inferio-Gρ, . l. ri S cedit legi superioris , ubi utrique satis nequit 1 sic Deo ma-I..c. 16. , quam hominibus Obediendum. 3 3. AXX, V. Contra Ius an in dubio censetur e sie per se Ius , antequamsicriptura consecta est Otradita Θωι,. d. Nisi aliud convenerit, in dubio
c. i6. credendum , scripῖuram adhiberi ut 'c . .. monumentum contractus, non ut sub-i,str Str. stantiae ejus partem. Alioquin eXpri-28 tb- solet, ut interdum in induciis , I. i. e. m. is Pace, in foederibus, quae rara noni 6.t. 3, sunt ante conscriptas conditiones,
mutuam superiorum ratiliabitionem dc instrumentorum tradisionem. XXXV. Au contrae ius regum, is eorum qui sit mam habent potestatem sunt loter elandi ex jure Romano ' Grstil. 1. Non , quia est jus civile, quod summas potestates non obligat , nisi
400쪽
forte appareat, inter quosdam populos jus titudin his, quae se sit juris gentium , etiam recep tim else , quod tamen temere non cit prassumendum, quia obligationem inducit. XXXV i. An debemus mogis attendere verba condisionem Uerentis, an accipientis ΘAttendi debent verba ejUS , cujuS t. s. D. favorem Conditio continer. Si contineant offerentis favorem, & verba non ; pr. sint clara , contra ipsum ea interpreta e qui. mur , si contineat favorem accipientiS; Gebi. d. 8ζ verba ncyn sint clara, contra ipsi mea interpretamur ; nam hic clarius debuit exprimere ea, quae voluit in sui favorem adjecta.