장음표시 사용
401쪽
De damno perinjuriam dato, & obligatione , quae inde oritur.
juria datum. II. Qualis oriatur obligatio ex damno dato. III. Ωuot modis aliquid nostrum esse dicatur. IV. - fla aptitudo verum γ' perfectum justribuat. V. An tantum ius petendi juxta alios. VI. An is cui magis . tus collatio mandata est, resp. teneatur ad elia gendum eum qui dignus s. VII. In damni aesimatio
tur res ipsa , an etiam fructus. VIII. sevinam , praeter eum, qui immediate L. mnum dedit , teneantur.
IX. 9uid si sine eorum ac uaut neglectu , is qui damnum dedit , certus fuerit id ipsum dare. X. 9uo ordine conve lin
XI. Si plures delictum commiserint , an singuli teneantur in solidum, an pro parte damni dati. XII. Quibus exemplis hac illuserentur. XIII. Od quid teneatur qui contractui aut promissioni causam dedis dolo , vi , aut metis, injusto.
in casu si , cur vim pati . aut metu cogi δειeat. XV. On potestates civiles teneantur ex damno
a subditis per latrociniae π piraticam dato. XVI. quid si eorum miliates vel ministri contra ipsorum imperium ami
XVII. An dominus tene atur ex damno ab animali suo dato. XVIII. . n damnum ad versus honorem . Dismam dari possit. I. suid
402쪽
CAs UT XVII. 381 I. guid est damnum injuria datum '
N. Wriamnum injuria datum L leficium seu delictum , quo .m dolo vel culpa res alterius laeditur. est Grat. Seu in genere, cum quis minus habet
II. Lualis oritur obligatio ex damno dato ξ N. Naturaliter oritur inde obliga-: G7
tio, ut id resarciatur. Nam natura unicuique indidit tam tenerum sui &3. Corum , quae ad ipsum pertinent , amorem , ut omnibus modis nitatur repellere eum , qui damnum ipsi in- fert, adeo ut nisi desistat, & damnum is. ζ. datum reparet, justam videatur habere bellandi causam ; cumque Praeterea velit, ut in societate civili ordinata & rectae rationi convenienti tranquille vivamus, necessarium fuit praeceptum , de tribuendo unicuique, quod suum est, de nemine laedendo, aut si quis fuerit laesus, etiam culpa, de damno isto resarciendo.
III. Auot modis aliquid nostrum esse dicitur
403쪽
m. Nostrum est, quod nobis comperit vel ex mera natura , si ve accedente facto humano , puta dominio aud pacto sii ve ex lege. Natura ad nOS pe tinet vita , n, n quidem ad perdendum, sed ad custodiendum , corpuS, membra, fama , honor , actiones Propria: de dominio,& pactis supra dictum: si x lege jus n: bis oritur, quia idem aut plus lex potest in nos& nostra, quam singuli in se & sua. Sic pupillus jus habet exactam diligentiam quandam exigendi a tutore, respuis ca a vir' gistratu , imo & cives singuli, quoties lex id expresse aut per sufficientem consequentiam significat. IV. An etiam ex sola optitudine jus et fectum acquirimus, ut inde oriatur restitutionis obligatis , s occasione ejus damnum aliquod patiamur em. Sola aptitudo verum & pers istum jus seu dominium non tribuit, qtua id , ad quod apri sumus, non sta
404쪽
V. Sed annon ex hac aptitudine jus verum habeo petendi juxta alios 'ν Quamvis civis non indignus adversus civitatem non habeat jus pro- P . t prium ad officium aliquod , habet ta-
men verum Jus Petendi JUXta alios suis. D.
in quo si per vim aut fraudem ab alio C. ad E. impediatur, e Aigere potest testimationem non quidem totius rei eX petitae, sed incerti istius damni, sed spei in β μ' certae obtinendi munus petitum. VI. 2vando resp. alicui mandat collationem magistratus, an contra eum habet jus verum ξR. Res p. ad versus talem mandata- Cresia. rium habet jus proprium & verum , Φ7 , ita ut si ex indigni electione damnum fecerit, 1lle hoc resarcire teneatur. Vt I. An tantum insimatur damnum
quod datum es in ipsa re nostra ξ
φ. Damnum aliquis fecisse intelli 7-gitur, non in ipsa re tantum, sed &g i. an fructibus, sive illi percepti sint, vi sive non, si tamen ipse eos percepturus erat, deductis impensis in fructus factis, di in rem necessariis id utilibus I
405쪽
bus , ex regula , quae nos Vetat Ioacupletiores fieri cum aliena jactura. d. e. 1 . Sic &spes lucri ex nostro aestimabitur secundum propinquitatem ad actum , ut in semente spes messis, prout vel instat, vel remota est.
VIII. Suntne alii, quam ille ipse ,
qui immediate dat damnum, qui tenentur P. . R. Affirmatur , & quidem intera g. dum alu tenentur qui momentum at- seqq. tulerunt aut ad totum damnum , aut
ad partem, vel faciendo vol non faciendo , idque vel primario vel secundario. Illud, qui jubet, qui consensum requisitum adhibet , qui adjuvat, qui receptum praestat , aut qui alio modo in ipso crimine participat. Qui vetare debet praecepto aut opem ferre ei, cui fit injuria, & id non facit. Hoc scilicet secundario , qui consilium dat, laudat , assentasur , qui non dissuadet, cum debeat, aut factum reticet , quod notum facere debet, sive hoc debitum oriatur ex lege , sic vasallus vel subditus revelare
406쪽
tare debet domino vel seniori consilia 1. . contra ipsum suscepta, vel ex ossicio, si V 7 sic quicunque magistratus vel ossicialis suo superiori tenetur ad omne damnum , quod ex silentio circa ea, qUae concernunt ossicium , in ipsum
IX. Sed quid juris, s ille, qui dam
num dedit , certus fuit , id ipsum dare , etiamsi alii non concurrissent PTamen hi laudatores sunt Puni- l. h. endi, quia laudando augent malitiam; f. io. licet non semper teneantur ad damni t reparationem. Sic & illi tenentur , quae Z s. qui suaserunt vel juverunt ideo, quia si ipsi1 hoc non fecissent, alii defuturi allieri non fuissent, qui suaderent aut juvarent : nam sicut hi obligarentur ex delicto, si1 fecissent, ita & illi, quia fe
X. Luonam ordine conveniuntur ρW. Uterque quidem hic Obligatur giabr. h. 8c mandans & mandat irius verum c. g M. quia patrator facinoris immediate dedit damnum, & scire debuit, rei tur- ire HI pis mandatum non Obligare, primus
407쪽
convenitur, & post eum cceteri , qui
mandarunt, vel alio modo damnum dederunr
XI Iuid si plures delicium commi serant ρ
Pis f. l. 1. N. A u t actus est indi viduus ad quem . 3. 3. multi concurrunt, sed ita ut ex unius opera integer actus potuerit sequi, 3. t .sr neque singulis certa Pars postit assi- gnari , ut est incendium , aggerum perfossio & similes actus , & singulim. o. tenentur in solidum, ita tamen ut si omnes simul deprehendantur a quales damni partes singuli sarcire debeant,& ubi reliquis elapsis unuS tantum deprehenditur , ab ipso solidum,sc. non tantum damnum quod ded runt, scd omnia quae ex actus vi se- qtuantur, eXigi possit. item si ex de- . prehensis aliqui non sint solvendo, hoc onerat reliquos. Et in hoc differtret matio damni ab exactione poenae, quod ubi uno favente reliqui libe
rentur, cum idem damnum bis reparari aequum non sit , hic solida poena singulis, qui ad idem facinus con-
408쪽
currerunt , infligitur , justum enim est, ut qui malum fecit, malum ferat: aut actus est dividuus ubi singuliS certa velut pars assignari potest, si ut si plures fustibus alium invadant, quorum Unus capiti vulnus infligit,
alter brachium rumpis , tertiuS Oculum excutit , dc singuli non de tota laesione , sed quisque pro eo, quod fecit, tenetur. Et si per modum poenae, si reliqui elabantur, & unus deprehendatur , interdum deprehensus pro omnibus solvat. XII. quibus exemplis haec illu- .strantur Ziv. Homicida injustus te iactur sol qt. d. vere impensas,si quae factae sunt in me- 3 i', dicos, & iis , quos occisus alere eXosticio solebat , puta Parentibus , uxori, liberis dare tantum, quantum illa spes alimentorum ratione habita aetatis occisi valebat: non autem lu- Pus I 3.
crum speratum & incertum , quod Cc- γ = ἰ eisus facere potuisset, si diutius vixisset; nam tale lucrum non est inter sed aliter bona nostra, dc futurum tempus aequCB b a ad
409쪽
B u. ad i. m. D. ad L. c. Grol. d. c. IT
ad damna, quam ad lucra patet. Sic qui mutilavit, tenetur ad impensas de ad aestimationem ejus, quod jam qui mutilatus est, minus poterit lucrari, ita & cicatrices interdum aestimantur, ut si puellae innuptae facies deformetur, quae nubere non potest, nisi ampliore dote constituta , nam OriS gratia saepe est dotis instar. Sic
adulter & adultera tenentur non tantum maritum indemnem praestare ab alenda prole ; nam ad pullos supposititios pro suis alendos nemo tenetur, sed & legitimis liberis, qui jure naturae in successione bonorum parentum praeferuntur illegitimis, rependere si quod damnum patiuntur ex concursu ita susceptae prolis ad haereditatem. Qui virginem imminuit vi aut fraude, tenetur ei resarcia quanti minoris ipsi valet spes
nuptiarum , imo 8c ducere tenetur, si ea promissione corporis usuram impetraverit : jure enim naturae inter pactum matrimonii , ejusque eXecutionem nullum requiritur intervallum s
410쪽
lum,& cum solus consensus nuptias faciat , non erit turpis conditio , eris mihi uxor , si statim tanquamuXOr corpus tuum mihi praebueris. Fur & raptor tenentur rem subtractam reddere cum suo incremento naturali , & cum sequente damno aut cessante lucro , & si res .' perierit , summam aestimationem , si enim ubi invitus rem vendo , eXI L .
affectione illam aestimare possum,
cur furi qui invito mihi aufert ali aliter. quid remittere debeo. Et si fur sit suspensus, haeredes ad idem mihi obli- Bri,is. I. gantur, quia sicut aliud aes alienum ita & hoc solvere debent, nec poena C. huic persecutioni praejudicare Potest. 8. tb. 22. In hac classe ponendi sunt , qui legitima vectigalia fraudant, item qui judi- crim. q. cio injusto, accusatione injusta , testiis Q ra. Q. monio injusto damnum dederunt.
XIII. Ad quid tenetur , qui contractui aut promissoni causam dedit dolo ,
vi, aut metu injusto ' ωοt.dae. Fuet. Tenetur eum quicum actum