장음표시 사용
41쪽
supra Mathi cuperveni ent,d c istic lacum observarent, cujus adversa ripa reserentibus Indis conspici non posset licet enim celsissimas totius illius regionis arbores conscendissent, nunquam tamen terram ex adverso conspicere potuissent. Ea de causa mei ulterius non sunt progressi, sed regredientes per Chi-hli insulam Edeiano medio in flumine sitam Observarunt, omnium sane anacE-nissimam. Nam cum circiter tria duntaxat miliaria in longitudinem, latitudinem pateat, feracissima tamen est hominum, fructuum Pagum Edestino egressis,&ad fluminis portum tendentibus, transeundum fuit per deambulacrum trecentis passibus longum, quindecim latum, utrinque vastis arboribus consitum, quarum rami sese tam eleganter in fornices implicant, ut pergula quaedam videatur arte facta, non natura, cui sim1lem forte Christianus orbis
non habeat. Egressi inde nostri,ad necaque navigarunt,postea ad Patchi ,de nique ad Choua: istiu relictis in ejus fluminis exiguo ramo cymbis, aliquot ad earum custodiam viris, utina inviserunt,qui humanissime illos excipies, ipsos inde discedentes adeo importunis precibus ursit, ut sex e meis apud ipsum haererent, e quorum numero nobilis quidam nomine Grotaut fuit. Is postquam
bimestre apud eum haesisset,& diligete regionem observasset cum alio, quem diu ante istic ejus rei causa reliqueram, ad me in arcem rediit significatum se amoeniorem regionem numquam conspexisse. Inter reliqua referebat se locum quendam Attaca appellatum conspexisse, cujus Rex adeo potens erat, ut tria aut quatuor Indorum milia in aciem producere posset, cui 1 me adjungere vellem, facile reliquos in nostram potestatem redacturos deinde huic Regi itinera, quae ad montes palatc ducunt, cognita erant, ad quos pervenire Galli adeo desiderabant, in quibus ultaca hostis suam habitationem habebat,quem facile debellare possent, modo conjunctis inbus in ipsum impetum facerent. Misit ille Rex ad me laminam ex aere e montibus illis eruto, equorum radicibus torrens emanat auri, sive .ut indi putant, arris dives nam in eo torrente harundinaceo calamo concavo arenam hauriunt, donec plenus sit, deinde eo quassatori succulta, cum arena iamixta inveniunt aeris&argenti grana unde conjecturam faciunt aliquam ejus metalli venam esse in illis montibus. Cum Vein quinque aut sex duntaxat dierum itinere a nostra
arce abessent,ad Thraciam constitueram, simulatque subsidia e Gallia advenis sent, habitationem nostram traducere ad flumen aliquod ad Septentrioneni magis obversum,ut e viciniores montibus essemus. Redeundum nunc ad nostros nobilest milites, qui conquirendorum alimentorum gratia, in novam Hispaniam profecti erant illi ad insulam Cubam appellentes,aliquot naves capiunt, quasdam etiam sine magna dissiculi te, omnis generis annona plenas, ut Castavi, oleo olivarum vino Hispanico. has naves in suum usium applicant relictis suis navigiolis Ea praeda non contenti, in aliquot insuta loca excendunt, & depraedantur, sic ut ex ea praeda bis
mille coronati in singula capita redire crederentur. Deinde actuariam navem
opibus plenam,in qua ejus insula portus cujusdam appellati a Havana praese- , non sine pugna capiunt. Praelectus pro sua de duorum liberorum redem-
42쪽
ptione magnam pecuniae summam offert: de preci conveniunt, sed ut hula etiam accedant quatuor aut sex simiolae Saguin dictae, elegantissimae,, totidem psittaci qui in insula reperirentur selectissimi, manente captivo interea in nave Praefecto,donec redemptionis rectum persolutum esset Annuit pret fectus, quo maturius ista confici possint, rogat, ut ipsi liceat alterum ex Lberis ad uxorem cum epistola mittere continente redemptionis conditiones Scriptam epistolam legunt, probant nostri Galli, nihil in ea quod culpari
possit reperientes, mittitur ea Havanam cum lembo actuariae navis: ipsi tamen licet astuti, circumspecti sibi viderentur, verba non intellexerunt quae Praefectus filio in aurem dixit ne videlicet uxor quidquam eorum ageret quae
in epistola erant scripta, sed per dispositos equos juberet per omnes ejus intulael ortus significari, ut auxilia ipsi mitterentur. Uxor maritimandata tanta di-igentia exequuta est, ut diluculo feroces nostri Gallia duabus magnis navibus magna tormentorum aeneorum quantitate ex utroque latere disposita instructissimis, ingente rostrata nave cingerentur. Illi se concluses conspicia entes ob ostii portus angustiam,admodum attoniti fuere pars tamen militum sex dc viginti scilicet in parvam navem speculatoriam, quae inportuerat, se conjiciunt, quo faciliust minore cum damno tormetorum perrumpere os sent, ac recise anchorae fune,pugnando per medios hostes evadunt sed reliqui milites, qui in actuaria navi erant,cum Praefecto Hispano)captivi in cotinentem abducti exceptis quinq; aut sex qui in cogressu caesi fuerunt,& in vincula conjecti partim venditiri in alia loca deportati, etiam in Hispaniam &ius.
Inter eos qui evaserant, tres fuere conjurationis principes,Fourneauxius; Stephanus Genuensis HGroixius: Nauclerus Trinchant quivi ab ipsis abductus fuerat etia inter illos erat cum quinq; aut sex nautis, qui animadvertentes navem speculatoriam carere alimentis, neque ullam astulgere spem ea conquirendi, inter se statuunt redeundum esse in Floridam interea dum alii dormirent,quod sane fecerunt.Milites excitati admodum indignatissent,nani Laudonnierum metuebant: tandem statuunt adeundum esse fluminis Maiiostium ad alimenta quaerenda sibi enim multos Indos esse cognitos a quibus annonam accipere possent, deinde altum rursias petendum ac fortunam periclitandam clam his qui in arce erant Ad fluminis igitur ostium pervenientes, anchoras jaciunt, & alimenta quaerere incipiunt. quod Indus quidam illico significatum venit Laudonniero. Hac recognita, Laudonni erus voluit ad eos mandata perferri,ut navim ante arcem adducerent, ipsi eum convenirent: sed Caillius centurio eum obsecrat ut rem altius perpendat, fieri enim posse ut ejus mandatis non obsequantur, sed potius fugiant:sicq; frustratum iri occasione exemplar in eo statuendi. Ad haec Laudonnierus, quid igitur agendustatuis 3 cui Catilius, concede mihi obsecro viginti quinq; milites pyxidarios, quos nostro navigiolo impositos tegam ejusdem velo,ri sub auroram navem speculatoriam propius accedam nam e longinquo nos binos selummodo aut ternos conspicientes cum binis nautis navigioli rectoribus, no magnopere cuia rabunt etiam si propius eos accedamus, navi autem ipserum proximi, mei lites
43쪽
milites exurgentin illorum navem ingredientur. Hoc probato consilio, navigiolum constendunt milites, quod postridie ante selis ortum vigiles, qui in
navi erant, conspicati, totam catervam excitant; hi Videntes nostrum navigiolum , ex longinquo Catilium cum binis aliis militibus agnoverunt,4 eos propius accedere permiserunt nullis armis sumptis, sed postquam nostrum navigiolum latus illorum navi conjunxit, subito nostri milites exilientes ipsorum navim conscendunt illi autem attoniti, ignem excitari jubent, Maiarana concurrunt, sed sero nimium nam statim adempta fuerunt, illis significatum ut ad Regis Legatum venirent, quo adeo sunt consternati, ut ipserum vitam in summo discrimine esse agnosterent. His in arcem perductis, uri dicecum tribus conjurationis principibus actum est, de condemnatis supplici. um sumptum reliquae multitudini, primum tamen exauctoratae, venia data: nulla deinde seditio subsequuta. His rebus compositis ingens fama sequuta est , quia viciniores, remotiores Indi a nobis secesserunt multas ob causas primum quod pro alimentis nihil illis conserebatur, deinde quod plerumque verba a nostris acciperent, ad alimenta conquirendum imo adeo vecordes fuer uni ne dicam perversi aliqui ut incenderent illorum aedes, existimantes ea ratione ab ipsis facilius ali menta se impetraturos. Sed malum indies sic crescebat, ut tria aut quatuor miliaria essent conficienda, prius quam aliquis Indus reperiri posiet. Hisca cedebat bellum adversus potentem Regem utina gestum quod cum sit a Laudonniero deseriptum in ex quem de sua peregrinatione confecit libro, iulius mentionem non facia ut summatim dicam, res esset miseratione digna, si quis sigillatim describere vellet, inquam egestatem redacti fuimus, meum enim institutum duntaxat est, ut quam breuissime scribam quae accide unt. Quibusdam ergo fame extinctis,4 reliquis adeo macie confectis,ut cutis ossibus haereret,Laudormiero etiam desperante de auxilio e Gallia accipiendo, jam enim decem&octo mensibus istic haeseramus communi omnium consilio deliberatum est rationes meditari quibus in Galliam redire possemus: tandem decretum, ut tertia navis ἡ Gallia adducta, quam commode fieri pos
set reficeretur, ejus summa tabulis augerentur,atque fabris in eo opere occupatis, milites secundum maris littus alimenta quaererent.
Caeterum dum ad opus accingimuLappulit ex longinqua quadam navi gatione, Praefectus quidam Anglus nomine Hamquiens, qui lembo in nostra
arcem venit;is nos in tam misero statu conspiciens,nobis obtulit suam operam quacumque in re nobis commodo esse posset, eamque etiam praestitit. Nam Laudonniem vendidit unam ex seis nauibus aequo admodum recto sidolia aliquot farinae, e qua panes biseocti consecti in nostrum usim. donatis etiam nonnullis doliis sebarum, piserum, aliquot tormenta aenea arrhabonis loco accepit, ac distessit. Laeti admodum naehos nos esse navem praeteream quam fabri res cerant, atque annonam in nostrum reditum sussicientem, deliberatum est in arcem antenosa si discessum duabus de causis esse diruendam; primum ne
44쪽
Hispanis, quos intellexreamus eo venire velle post nostru discessum usui esset adversus Gallos, si denuo e redirent deinde ne Saturiosa eam acuam occus paret a nobis igitur fuit diruta. Verum nobis ad iter accinctis,in ventum secundum per tres septimanas expectantibus ad selvendum ex ea provincia praeter spem advenit septem n vium classis Praefecto Ioanne de Rebaud viro celebri,& multis virtutibus prae dito, qui Laudonniero mittebatur successor,ad ea peragenda quae Rex jam inceperat qua de causa omnibus insignem laetitiam attulerunt non sperata ea auxilia Iactis anchoris Ribaldus excendit,cu aliquot Centurionibus, multisq; nobilibus viris Mallis,qui gratias agebant Deo, quod nos vivos reperissent,ut necessaria subministraret,significatu enim illis fuisse nos omnes extinctos: ita que pro longa affictione quam perpessi eramus, Deus nobis gaudium immiast. Nam singuli liberales erant in communicandis alimentis, aliis bonis uetabunde attulerant, omnes quacumque in re possent gratificari studebant suis amicis,aut consanguineis,aut popularibus, sic ut omnia perstreperenti titia:sed brevi admodum, ut postea intelligemus Ribaldus in continentem exponere cupiens merces, annonam Malia ad bellum necessaria ostii fluminis
altitudinem valide tentari ius it sed minus aquae reperiens, quam ut majores naves subire possent,ires minores duntaxat flumen ingredi iussi quarum majori,Vnio nuncupatae praeerat filius ipsius Iacobus Ribaldus, cui additus erat Legatus Tribunus Vallard Diepensis alterius Praefectus erat Tribunus Mai lard etiam D1epensis:tertiae imperabat nobilis quidam Machon ville:quatuor
majores in anchoris se eterunt uno a continente miliaris quia in ea plaga mare admodum erat planum, siexonerabantur lintribus, scaphis.
Septem porr,aut octo diebus a Ribaldi advelu,omnibus nobilibus, militibus, nautic exceptis paucis qui ad quatuor majorum navium cus odiam relicti erant in terram expositis,4 inter se agentibus de aedificii s ruendis arce res auranda,sub quartam pomeridianam conspectisunt ab aliquot militibus, qui ad littus marinum exspatiatum verant, sex naVes ad quatuor nostras quae in anchoris stabant accedere id milites s atim significari jubent Ribaldo,cui serius advenienti denuntiant sex magnas naves anchoras apud nostras naves fixisse, quae illico praecisis anchorariis funibus, Momnibus velis e pansis fugerunt se autem illas naves anchoris sublatissibsequuta es. tempore autem advenit Ribaldus ut hanc persequutionem videret cum plerisque aliis,melioribus autem velis praeditae nos ra quatuor aliis sex, brevi oculorum
nos rorum aciem effugerunt ante quadrantem horae disparuerunt etiam aliae sex, qua res admodum anxios tota ea nocte nos reddidit, in qua Ribaldus omnes lintres, naviculas ins ruijubet, quingentos etiam aut sexcentos pyxidarios in littoressi it, paratos naves conscendere 1 opus es et nocte sic transacta os ridie sub meridiem, maxima e quatuor navibus Trinitatis symbolium habens, apparere coepit, recta ad nos tendens conspeximus deinde secundam
cui praeerat Cosytte Tribunus, tandem tertiam,vi paulo pos quartam, quae signo dato nos ad se evocabant Ribaldus ver metuens ne hostes aliqui norstris
45쪽
stris navibus occupatis,id agerent ad nos pelli ciendos, periculo noluit exponere tuos mil1tes, qui tamen libentissime naves conscendissent. Navibus propius ad littus adversis ventis,accedere nequeutibus, Tribunus Cossetius epistolam ad Ribaldum sicribit,quam nauta acceptam recondidit, in mare desiliit magno vitae periculo postquam diu natasset, a nostris consipectus fuit, subito missius lembus qui1llum exciperet, Mad Ribaldum adduceret. Epistola aute sic erat siccipia: Domine Ribalde, heri sub horam quartam a meridie classis Hispanica octo navium in conspectum nostrum venit, quarum se apud nos anchoras)ecerunt edios animadvertentes Hispanos eos est e praecissis funibus anchoram vela fecimus,ipsi etiam statim velis expansis tota nocte nos persequuti sunt,multaq; tormenta in nos exploserunt; sed videntes consequinosia onpossis, quinque aut sex miliaribus infra descensiones fecerunt, eductae navibus magna AEthiopum multitudine alas, ligones gestantium, supra quare pro tua prudentia consilium capies. perlecta epistola, Ribaldus praecipuos suorum in cocilium vocat, in quorum numero triginta prope Centuriones, praeter Nobiles,, commisi nos, aliosque rerum procuratores Sanior hujus concilii pars, arcem quam primum restaurandam: muniendam, magnamque militum partem ducibus Laudo-nieri militibus quibus itinera erant cognita, ad locum ubi Hispani erant,ablegandam esse censebat; atque ita suturum Deojuvante, ut brevi negotium e pediatur eam enim provinciam non est. Hispanici)uris, cujus limites viciniores trecentis vel quadringentis miliaribus aberant Ribaldus autem omnes ad hunc scopum tendere intelligens,ai Domini, auditis vestris sententiis, meam etiam proferre volo: sed prius vobis significandum arbitrosime, paulo ante meum ex Gallia disicessiim, litteras ab Admirallio aςcepisse ad quarum calcem haec sunt verba ipsitus manu exarata Ribalde, admoniti sumus Hispanum adoriri vos velle,vide ne quid illi cedas,& rectὸ facies. Itaque vobis aperte dico,ssi sequamur vestram sententiam, futurum fortasi e ut Hispani nostrorum ferociam non expectent, sed fugianti naves denuo conscendant qua ratione nobis occassio praeriperetur eos perdendi qui nos destruere volunt. Sed haec sententia mihi potior videtur, ut omnes nostros milites imponam quam tuor 11 navibus quas ad anchoras habemus,&recta eamus occupatum ipsorum naves in anchoris istic haerentes: ubi descenderunt, quibus captis,cum no habebunt quo confugere possint,praeter aggerem recenter ab AEthiopibus factum, in continente destendemus, iant, fidentius cum eis pugnabimus.
Laudonnierus a probe versitus in cognitione temperiei aeris ejus regionis, ipsi lignificat, probe dispiciendum esse primi,m,ante quam denuo milites naves conficendant nam eo anni tempore exoriri subito ventorum tu
bines silve typhones, quos nautae bouraganes appellant, totam illam plagam randum in modum affigentes se ea de causia priorem sententiam probarae ob audem atque alias causas etiam reliqui priorem sententiam amplacti dix runt. Solus Ribaldus preto aliorum consilio perstitit in sua sententia, quam Deus haud dubie ratam ess e voluit, uisuos castigaret&improbos perderet
46쪽
Nec adhuc contentussio milites a Laudonni ero postulavit ipsiuspraefecto at 'que Signiferum, quos commode illi negare non ausus est Laudonnierus tundomnes Laudonnieri milites suum Antesignanum abeuntem videntes, ipsi imsequuti sunt ego etiam illos proficiscentes conspiciens havem cum aliis conscedi dicet altero pede claudus, nec dum curatus e vulnere in crure accepto bel
omnibus militibus navibus impositis, unius aut duarum horarum dumtaxat secundo vento opus erat, ad perveniendum ad hostes sed cum anchores essent vellendae ventus se convertit, de plan e adversus nobis factus est, inde fas quo nostrum iter erat institutum. sic ut duobus diebusi totidem noctibus fuerit nobis expectanda commoda aura. Tertio die ut videbatur mutatio venti futura Ribaldus jubet omnes Praefectos suorum militum delectum facere Ottignius lustrum faciens militum Laudonnieti, me nondum probe curatum reperit, ea de causa cymbae impositum, cum alio milite isertore, qui ei vestes in reditum in Galliam concinnaret in arcem invitium redire coegit. Caeterum sublatis anchoris, datis vento velis, subito coorta est tam horrenda tempestas,ut naves pro sua salute in altum mare quantum possent tendere cogerentur ea verbnon remittente, venti turbinibus ejectae sunt versus Aquiloneni plus quam quinquaginta ab arce miliaribus, inanes ad scopulos alliis confractaeque omnibus tamen viris salvis praeter nobilem ex familia AdmiratibCastilionei cui nomen Lacrange Tribunum virum rerum experietias multis virtutibus praeditum qui aquis haustus est. Hispanicae naves etia elisiae nau- fiagio perierunt. s 1 Perseverante ista tempestate Hispani admoniti Gallos naves conscendisse, & non abs re suspicati naufragio per eam tempestatem periisse, nostram arcem facile se occupaturos existimarunt licet tanti atque continui essent imbres, ac si denuo peritura diluvio essent omnia, tota tamen nocte ad nostram arcem iter facere non destiterunt eadem nocte continuas excubias egerant pauci illi qui arma tractare norat nam ex centum circiter quinquaginta qui in arce restiterant, vix viginti ad resistendum erant apti; quia Ribal dus, ut dictum est, omnes strenuos milites abduxerat praeter quatuordecim aut quindecim aegros mutilos vulneratosq; ex praelio adversis Regem O.
tinam gesto reliqui erant aut ministri aut opifices qui ne pyxidem quidem uia quam explodi audiverant aut Regii Coimmissarii, ad calamum quam gladi 'um tractandum magis idonei praeterea aliquot mulieres,quarum mariti ma jore ex parte naves conscenderant Laudonni erus verbaeger inlectulo decum-
Orta jam luce, cum nemo citcum arcemon*- ὀ Minus desti Vigne,cui Laudonnierus excubiarum curam commiserat, misertus militum madentium, iontinua vigilia fatigatorum, eos ad horam quietis tradere jubet vix armis depositis in suas habitationes ingressa erant, cum Hispani duce Gallo Francisco Ioanne, qui suos sodales seduxerat,tribus locis accelerato duin arcem penetrant nemine resistente, & militum statione occupata signa militaria
47쪽
figunt, inde per nailitum domos agantura quotquot reperiunt occidunt,
de clamores xhorrendi gemitus exauditi eorum quijugulabantur: ad me quod attinet, quotiescunque memoria repeto insigne miraculum quod Deus cui nihil certe impossibile in me ostendit,satis mirari nequeo, siquasi attoni tus haereo nam ab excubiis rediens, posita pyxide tormentaria, totus madens in xylinum tedium, quem Brasilianorum more suspenderam, me coniicio aliquantulum dormitare sperans sed exauditis clamoribus, armorum strepitu,&iteratis vulnerum ictibus, illico desilii, atque egredientiades, ut viderem quid rerum gereretur, bini Hispani ductos gladios manu tenentes, in ipsa j nua obvii facti,nec me allocuti licet in eosimpegissem in habitatione ingre diuntur:ego vero ulterius progressus nihil nisi caedes conspiciens, atque etiam militum stationem occupatam ab Hispanis, pone eam regredior, recta probficiscor ad aggeris foramen qua tormenta aenea explodebantur ex quo facilius me posse exilire sciebam istic quinos vel senos e meis commilitonibus re perio necatos quorum duos agnovi,videlicet a Gaule, Ioannem diaden Tuin fossam desilio, qua superata solus iter facio paulatim ascendens, donec ad silvam quandam pervenirem:isticinaeditiore collis loco consistenti, primum mihi a Deo mens reddita:certum enim est,quaecunque mihi ab habitatione digress acciderant, tamquam mente capto evenisse Oratione autem ad Deum ficta, ut quid in tam extremo periculo agendum esset mihi suggereret, ejus Spiritus instinctu sylvam, cujus semitae ex frequenti usu ante probe mihi erant cognitae, ingressus sum paululum progressus, alios quatuor Gallos reperi magna cuanimi talitia, atq; nos mutuo conselati, disquirere coepimus quid esset agendum e nonnullorum erat sententia,ut istic in posterum diem, quo Hispanorum furor mitigari posset haereremus, deinde in ipsorum potestatem nos traderem us potius, quam istic manentes feraru libidini nos exponeremus, aut fame, luam alias tam diu expessi eramus,extingueremur:aliis displicebat haec sentetia vi Indorum habitationes procul quaerandas esse censebant,apud quos vivetemus, donec Deus aliam viam nobis demonstraret ad quos ego, fratres, neuxwxum sententiam probo, sed si mihi credatis, per silvam ad maris littus
tendernus, ubi forsitan aliquid intelligemus de binis navigiis minoribus quae Ribaldi mandato fluimen ingresta sunt ad exonerandam annonam e Galli ad echam . illi meas rationes omnino impossibiles judicantes, ad Indos se contulerunt, me solo reliet'. exum Deus,meae assiictionis misertus, alium comj- tem pru ravit, 'empe militem illum, Grand chemin nominatum, quem ab Ottigni ita arcuem, advestes illi concinnandas, remissu ante dixi huic idem
consilivm do quod aliis, nempe littus investigandum, ad minora duo, virigia reporiςda probato meo consilio, pio illo die facientes iter,tandem sylvam
superavimus: sed ut quo tendebamus perveniremus, emetienda adhuc erant
harundineta,magnis harundinibus consita dissicile admodum iter) atque tali labore consectos noxippressit ψntinuis imbribus supra nos cadentibus, maris undis intumestentibus , aqua supra cingiam pertingente, quuin labore prior nox transacta, Ortajam die cum versus mare nihil sese offerretnostris oculis,indignatus miles mihi dixit praestitisse
48쪽
hostibus se tradere, atque ad eos regrediendum: nam dum intelligent nos opifices, parciturossim minus,an no satius est ab illis occidi,quam in hoc misero 1latu an uerea Eum a tali proposito divertere tentavi sed opera lusi: mojam me relicturus,effecit ut fidem illi darem ad Hispanos cum ipso regressivum:r menso itaque per sylvam itinere, conspiciensjam arcem, strepitum gaudiuino Hispanorum exaudiens, commotus fui atque militi dixi, Oro te amice sodes, ne illuc eamus, sed aliquantulum adhuc subsistamus Deus enim ali quam salutis viam nobis demonstrabit, cum multas habeat nobis incognitas, no ab his molestiis liberabit: tum ille me amplexus,ego inquit abeo,' ubi valedico Editiore paulo locum conficendens,observare volui quid illo fieret Conspectus ab Hispanis ut e monte descendebat, illico adversus eum caterva militum mittitur,quos ad se venientes videns, in genua se coniecit,vitam ab inlis postulans sed furore perciti si ustulatim cum conciderunt, summis hastis cpilis fiusta conci a praefigentes. In sylvam interea me abdo, in qua consecto
unius miliaris spatio,incido in quendam Rotomagensem,cui nomen Lacre , te,&Belgam insulanum Eliam des Planques cum Laudonneri ancilla, quae vulnus in pectore acceperat;ad prata igitur marina tendentes, ante quam byuvam e rederemur, Laudonnierum etiam invenimus de alium nomine Ba tholomaeum, cui altum vulnus in collo acinace inflictum tandem accedentibus adhuc aliis, decimum quartum vel decimum quintum numerum expleusemus Quia ver faber lignarius dictus Lechateux, unus e nostris, breviter de scripsit eam calamitatem de iis non plura illud solum addam,quod transactis in aqua supra cingulum duobus diebus& totidem noctibus in paludibus :harundinetis, Laudoianierus qui natandi peritus erat, cum adolestente R tomacrensi tria magna flumina natando superavit, antequam nostras naves
conspicere posset tertio die nautarum opera salvi Dei beneficio ad naves per
Supra dictum est, Ribaldum aquae penuria quatuor nanores naves influminis ostili perducere nypotuisse, ad eas exstieraudas, sed tres minore duntaxat flumen ingressas, quarum majori praeerat Iacobus Ribaldus ejus filius is suam navem usque ad arcem perduxerat selicet istic in anchoris staret dum Hispani istam lanienam exercerent,ne tormentu quidem ullum cum non Mreret explodi curavit. Contra volenti suam navem adsumin1 ostium moliti, venti obsistebant toto illo die interea Hispanis ipsum solicitantibus ut se ipsis traderet; aequis enim conditionibus cum eo pacisci velle, nihil respontum: nam cum illum observarent omniconatu suam navem in altum deducere veΙ-la in cymbam,qua in arce utebamur,tubicine cum proditore illo Francisco Ioa e sui Hispanos ad arcem perduxerat imposito colloquium Petierunt, sese ad compositionem invitantes.Et licet sproditor adeo confidens fuerit, Iacobi Ribaldi nave ingredi non dubitarit, adeo taliae ignavus cimudus. sii Ribaldus, ut illum tetinere sit veritus, at liberum dimiserit tametsi prae ter nautas plures quam sexaginta milites habςret. Sed nee His ani licet crim
i, Sc lintribus abundarent, eum aggredi inquam sunt: φι
49쪽
Postridie tandem Iacobus navem ad fluminis ostium perduxit, ubi alias duas minores invenit, classiariis fere vacuas nam major pars eorumque prae stantiorum Ioannem Ribaldum sequuta erat. Quod animadvertens Laudon nierus, ex binarum illaru classiariis, apparatu unam instruendam alteram autem deserendam statuit deinde cum lacobo deliberat quid potissimum sit fata ciendum, rectene facturos si ipsius patrem perquirerent ille respondit, se in Galliam redire velle quae sententia obtinuit. Porro, quia praeter biscoctum panem in minore navi nulla erat annona, atque aqua destituebatur,Laudonnie rus aliquot vacua dolia aqua impleri curavit idem fecit Iacobus, in quare restaurandis quae deerant, biduum insumptum totoque illo tempore nostrae naves lateribus consertae fuerunt, cum arbitraremur Hispanos aggredi nos velle:nam stibinde cymba ingressi nos observatum veniebat, propius numquam tamen accedentes, quam ad pyxidis tormentariaejactum δε certe cognitis iis,
quae in nostris perpetrarant,strenue nos defendere statueramus.
Ante quam selveremus petiit a Iacobo Ribaldo Laudonnierus, ut unum ex quatuor quos habebat naucleris sibi commodaret, quia nullus nostrum navigationis admodum peritus erat, sed repulsam tulit deinde commodum suturum ait, ut deprimerentur naves, quas ad fluminis ostium habebamus, ne Hispani a nostro discessu eas occuparet, iisque Ioanni Ribaldo reditum in flumen praecludant, a illud ingredi cuperet ignorabamus enim ipsius naufragium sed Iacobus nihil istorum facere voluit.Laudonnierus hominis pertinacia perspecta situm fabrum misit,qui naves corrumperet deprimeret, videlicet qua ex Gallia advexeramus, quamq; a Praefecto Anglo Hamquin emeramus,&minimam earum quas Ribaldus advexerat, atque e Flo Ua solvimus, nautis&annona male instructi sed Deus adeo prosperum iter nobis conces
siti licet multa in navigatione perpessis ut pone Anglia appellerem his in sinu, qui vulgo Divi Georgi manica appestitur. Haec si iniquae de iis, quae in nostra
navigatione a me observata sunt, dicenda esse existimavi ex quibus apparet victoriam non ab hominibus, sed a Deo provenire, qui omnia prosia volun talejuste facit. Nam humanojudicio, quinquaginta Ribaldi milites infimi orta dinis,omnes Hispanos protrivissent, qui magna ex parte mendici de sex populi erant Ribaldus verbplures octingentis pyxidariis veteranis, frenuis, quorum arma erant deaurata, habebat. Sed quandoquidem Deo ita placuit, nostrum est dicere, si benedictum nomen Dei aeterni iis
Quid porro Ribaldo acciderit ab ejus naufragio, quia non adfui, dicere nihil possiim, nisi quod a nauta quodam Diepensi intellexi,qui ex Hispanoruni manibus elapsus est, ut postea dicetur. Summatim igitur rem ipsam percurra. Lustro, ut diximus,siorum faecto, k locenturione a Gange desiderato amissis tamen naufragio omnibus armis, Ribaldus adsitos egregiam orationem habuit, illis declarans aequo animo seredam esse eam calamitatem, quae ex Dei voluntate ipsis acciderat erat enim vere pius & benedicendi facultate praedi tus Peractis deinde ad Deum precibus, ad nostram arcemi a qua quinquaginta miliaribus aberant proficistendum esse statusit. In hoc itinere multas haud
50쪽
dubie perpessi sunt dissicultates,i magnos labores sustinuerunt: nam loca per
quae illis iter faciendum, aquis intercisa erant,ab Indis neque habitata neque culta, sic ut herbi si radicibus vesici cogerentur, unde maxima pars animi admodum anxia superatis tamen omnibus dissicultatibus magno animo, vicini nostrae arci facti sunt ad quartum aut quintum miliare,ut Laudonnieri milites ex locorum observatione judicare poterant. Tum Ribaldus ulterius progredi non voluit, sed coacto concilio, quid agendum es Iet, deliberandum censuit: tandem in eam sententiam tum est, mittendum esse Vassorium, virum navi gationis admodum peritum, cui noti erant omnes rivi qui in sumen Maiu decurrebant,cum quinque aut sex viris, in Indica cymba,ut obseruaret. intelligeret qui valerent Galli in arce relicti. Ille in majorem fluminis alveum perueniens Marci vicinus, Hispanicassigna agnovit, quibus conspectis, ad Ribaldurediit,ab Hispanis non observatus,& quae vidisset retulit. His auditis quantum animo moerorem conceperit Ribaldus cum sua caterva facile est coniicere, ut quid dicerent, quid agerent plane ignorent. Nam ipsi praevidebat Hispanorucrudelitatem, deinde majorem suorum partem fame egestate perituram mediis in sylvis animadvertebat: ante tamen quam quidpiam statuerent, ad arcem remittendum esse aliquem censent,qui intelligat quo animo ero a se sint assecti Hispani, quid de his actum sit qui in arce erant. Mittitur ergo Nicolaus Verdie navis unius Navarchus, cui adjungitur Laudonni eri Centurio Catilius, cujus ante memini, in cymba cum quinque aut sex militibus, qui secundum mandata illis data, longinquo se conspiciendos praebuerunt: Hispani his conspectis,scapha ad alteram fluminis ripam aduenerunti, cum nostris colloqui coeperunt. Galli percontantur ubinam essent quos in arce reliquerant. respondent Hisipant, suum praefectum virum humanum clementem
magna navi omnibus rebus egregie instructa ipsos in Galliam remisisse nec minore humanitate erga ipsum Ribaldum, & ejus milites usurum haec illi re ferri posse. His auditis Galli revertuntur. Ribaldus his intellectis, nimis temere credidit suos in Gallia remissos, coacto denuo concilio; maxima pars militum vociferari coepit, eamus,eamus,quid dubitamus ad eos proficisci. Et
iam si nobis utantur pro sua voluntate, an non praestat semel occumbere, qua
tot clamitates perpeti nullus est nostrum qui centies mortem in simu jam non senserit,dum in istis angustiis versamur Alii prudentiores dicebant se Hispanis numquam fidem adhibituros nam licet, inquiebant, nulla alia subesset causa, quam odium quo nos religionis causa prosequuntur,certum est eos nobis non
Ribaldus autem videns maximam suorum partem eius esse sententiae, ut
sese Hispanis traderent,statuit mittendum Catilium ad Hispanorum Prςfectu, atque sis illum ad clementiam propensum animadverteret, ab ipse peteret fide Legati regis Galliς nomine,atq;significaret,si jusiurandu pr stare velit,omniuritae se parciturum, paratos eos fore ad ipsius pedes se abiicere. Hac sententia a maxima parte probata,remittitur Caillius, qui ad rcem veniens ad praefectu
perductus est, ad Uus pedes se abiiciens, sibi commissa reseri Ille Casilii ora