Ioh. Angelij Werdenhagen, i.c. De rebuspublicis Hanseaticis tractatus generalis Ioh. Angelii Werdenhagen i.c.c. De rebus publicis Hanseaticis et earum nob. confoederatione tractatus specialis

751쪽

Professores ex ea secedere. Quare Io cum mansionis dc docentes & disecenter in Gcyp twaldia sibi elegerunt, 'quum ibi immanitati maxim Eaddictos invenirent homines, ex qua occasione Colonia quasi Rostochiensis facta est Gryphswaldia. Etenim quum post sexennium res esset

transacta, & inde Mnno I 4 3. Professores cum studiosis in antiquam sedem remigrarent, a civibus assuefact: s & vicinit hoc consiliu Principi suggestura fuit, ut ipk quoque suam

tali bono exornaret provinciam ,

quod quidem tunc on dicto IAs6. factum fuit: sed licet principia Academ ae satis fuerint laeta ; tamen quum magis Rostochiana floreret iterum usque ad Onnum asi 8 , o scurationein exinde passa est Gryptis. waldensit, donc tandem anηo I ψ7. Philippus Dux Pomeranorum eam restaurare inciperet, ex quo florentiorem quoque Prosessores & maxime script is su is erudi i ssimis de rure publico clariorem effecere. Matthrarci Ioachimus stephani ICti, sicut etiam Medicus optimus Franciscus Ioel egregium sustema Medicum conscripsit . quod discipulus eius Matthetus Paci musterua M. D. Pars. Lunaeb.

752쪽

PARs T ERYi A. ς' r p. m. amicus meus summus in publicum edidit, quum inter Saxon as eius

loci vix quid simile prodierit. In quo nihil desiderari potest, qua quod nimium credulus fuerit iis, qui Chimiae & Medicinae luci oculoque unico & veriori ex mera inscitia dierunt iniquiores. Gryphswaldensis autem

intercitati & fidei solidae semper cum reliquis fuisse addictos , constat ex

histori aDucum Henricorum duorum Megapolitanorti, qui tu . iue 26, quum rebus humanis Uratissatis Dux Pom. exemptus esset, infantibus trinis relictis Duc Pom. astute Diripere ic in praeiudicium tantillorum occuparaconabantur. Strali undium, Glyphs-waldia, & Demyna nec precibus nec

precio tunc potuerunt a Megapolitanis corrumpi, ut in tale facinus consentirent , quamvis magnam Occupassent partem Ducatus; sed potius omnibus tribus vicinis, videlicet Daniae regi, Megapol j tanis Ducibus, MMalchioni Brandebi, qui uno tempore pet 22. annos belli conatu Pomeraniam ambiebant, fortiter se opposuerunt : ceu et i a Gryptis valdenses, quum minus tuto IVolgasti& alibi in suis Arcibus Principes infantea commorari possent, in suam Xx z urbem

753쪽

'us , molem belli pssimum sustinuerunt RE R v My. H A N s. urbem cum matre, quae post humum viam satam apud eos enixa est, receptos defenderunt, di sua virtute, fide

tum pieta L fides, integritas &. constantia crga Principes suos fuit lsic etiam G vpsivaldenses cum An clamensibus semper in foedere Hanseatico perseveranter fidi in Ventistit, ut etiam arctius Redus Osnno a sis. cum Belgis initum maxime promovere non desierint . & aliat quoque non defuere necessitatibus,

quas commune exegit commercium.

Est autem An clam civitas Ducatus steti neniis, sicut eius socia Damyna:& quamvis non statim, ipsum attin-xat mare, sed prope milliare a stagno Fri schen hamo, ubi se Poarna ex adverso, ad apicem Vsdomi et in stagnum

dictum effundit, ceu etiam Poaena . Eu. Quam proxime Verstas septen tri nem a D amyna Han seatica decurren seam attingendo praeterlabitur. Locus est.utrique civitati perquam am nu; & abundans omni genere frugum, a quo omnes pagi juxta plani ena Brandeburgiet werderi depen-

754쪽

PARs TERTIA. 693dent, qui vitae necessaria inde conducunt, ut haec potissima ratio subsit, quur ita commercii cog HI-nis rationem in foedere Hanseatico stricte tenean r. Vere triangularem situm respectu Gryps Naidiae &Damynae positum repraesentat, quum tertium sie angulum in ea aequalitate sua constituat utraq; haec civitas, dii ita Pocena R. ambas quasi in linea. quamvis nou quali secundit cursum connectit. stangardium sexta

est Pomeraniae in foedere Hanseatico urbs, dc principalis huius Ducatus,

quae non ultra tribus a Stetino ab a tera Oderet parte versus Ortum miliaribus distat; apud eam in a. quae se

ita antea diviserat duplici fi ivio

iterum consolidatur,& praeterlabendo eandem hinc per amoenitatem sylvaru in adiacendium longo & obliquo tractu non procul a Gol novi a in mare sive stagnum Daminense excurrit. Antiqua etiam urbs est, cea ipsum indicat nomςn , quae nec minus eximia meruit a Ducibus suis

privilegia , quum tantas praestiteritiis fidelitates adversus hostes illorum. Nihilominus anno i 28 3 quum Marchio Cunradus Brandeb. Bogitalaum IV. Ducem Pometauiae bello

755쪽

cs RERUM P, H ANS . inique infest aret, urbs ea ita exim proviso obrota suit , ut eam cum Beria steyn io. simul occupari t.Verum Duc imperterritus statim in auxi . aium ad vocavir stetinenses, atque sic 28 Octobr. eodem anno , civibus star-gardiae id promoventibus, recupera vita unde in ut fidem eorum ita Dux approbavit, ut non tantum e vestigio

omnia illis confirmarit privilegia. sed etiam ampliarit, dc iuramento se adstrinxerit. quod eorum jura in perpetuum salva dc integra subsis cre deberent, ac res omnis Steti n: transacta

di consopitum fuit omne odium , quod Princeps eua cives aliquot conceperat. Frid in chron. Stet lib. t . pag. 46. sic etiam quum Duces Stargaritiae Viritus &Iohannes Marchionem aliis implicatum bellis ita circat Iz infestarent, ut sua recuperarent, non iis desuerunt auxilio. Vcrum quam anuoi AI . quo tempore Dux Otto 3. minorennis adhuc apud tutorem Marchionem Brand. Frideri cum degeret, propter navigationem frumentariam inter stetinenses Ee

Stargardienses ingeniat seordi a exoriretur, & stetinenses nimis procaciter palos fluvio Inae infigendo Stargari iuu; obstruerent navigationem,

tactum

756쪽

ΡΑης TERTIA. factum hoc ad Ducem alteiumvVolgasti residentem Ericum 2. detule Iunt, & obtinuerunt ibi repressalias.

Quae res in tantam erupit acerbitale, ut anno i 3 8 ex improviso Stetinen- . ' ses targardiam summo mane obrue rem & totam exspoliarent urbem aci licet Lubeccenses se interponere stui derent ; tamen utraque pars suami defendit causam ,&duravit discor-

dia per aliquot annos. Accidit ta-- men quod Rex Ericus Daniae quon dam otii rei diem suum, & lis quoi que inter ipsos oriretur Duces , qui bello simul mutuo relictas haereditates sibi vindicare cupiebant: Tunc

Stargardiani urbe sua receperunt Ducem Ericum 2. V Volgasti. Stet De ses e contra Vraristat Ducis &Ottonis 3, qu jdem icnuerunt partes ssed Dux Ericus totam nobilitatem sibi adsociavit, quae se expressum erga stetinenses litteris publicis confite, batur hostem. Et quum Stetinenses

Margardensis pecora anno i CO. adimereat, inde de novo omnium Steti- nensium naves ex Dania cum magnahalecum copia redeuntes UVolgasti arrestati sunt , donec tandem haec lis transactioni Ducum, quum d haere pitate Erici Regis paciscerentur, in .

757쪽

sciopetarium in aliud vasculum tranfunderor, fortd ancillet seintilla ignis ex manu in illud incidit, unde aliquod des vicinae funditus subversae sunt dc ultra 2 homines ruina ea interfecti. Annum continet hic Ver- seu lua : Pulvis edit Stargardi quoquatqrmentarius ignis. Quod praeludium gravioris fuit ince adii. Namque anna 1 8 3. 9 Iun. tempestas subito exorta, fulia nis ichii incendit ita urbem, ut 87 aedes quasi in momentoccnsumer x. Frid. Chr. Stet. lib. 2. um flavius Ina tales naves ad- mittat quae usque a Scargat lia avehant se. menta Lubeccam, multo via. cinior est mari septima Hanseatica inur Pomeranicas urbs Gol novia, quae eodem utitur fluvio privilegio portus, di inde commune Foedus Hanis observet, quamvis non ita sit famosa , uti reliquae, quum in hac Ducatus parte euro non mereatur locuna , quem Starga id um obtinuit. In commodissimo tamen illius fluminis navigabilis loco sita est,maxime ubi cursus si nuOsus se aquarum per sylvam alia nam versus stagnum Damminease, quod Odera permeat, ' bi . sectere

758쪽

PARs TER Ti A. 697 flectere inc:pit . ut ipsi mare tunc omne obui uin iit iter. Ex Gol novi a per Gret Fenbergum&Treptoam novam, ad Regam flav. satas ut bes, pervenitur ad Colbcinam urbem 8. Hanseati carn,quae in e X tremitate fluminis Persantis, ubi in mare Ballicum, Belgartio dc Cortino urbibus ablutis, excurrit, sita est. Reprcesentat ea Jrincipalem Cassubiae civitatem , ta territorium quoque proprium continet , per quod pars Regae sav. ultima in mare se exone raus labitur. Unde quoq; Colbergen ses partem eam fluvii Regae quondam molibus obiectis Trept iensibus obstruxerant , Vetum hi Abbatis Besbugensis auxilio novum portum versu s occasum , fosia manu ducta,

aperuerunt iterum, quem anno I J6.

ab Ottone 3.&Erico 2. Ducibus Pomeraniae confirmatum, pro suo postea defenderunt contra Gryphenbergenses, quum illi publicum fluminis

usum & privilegia sua allegarent . Portu ibi optimo ex Persante fluv. utuntur Colbergenses . quum locus

mercatur c sit convenientissimus,unde etiam urbs ista legum honestarii,

judiciorum & d. sciplinae custos fidelis perhibetur. Frequentia quoque

759쪽

s98 Rr RuM P. HAN s. civium ea est , ut aedificiis, opibus, commerciis & alii e civitatum ornamentis illis in partibus terrae nemini cedat. Hollan di quoque & Belgareo portu in lanae coemptione Ac frumentorum frequenter hodie utun-

Inde si ad littus maris Ballici ultra Cossi inum excurratur ad Ducatum posterioris Pomer niae, ubi Case . subia desinit , & Vandaliae nomen populis relictum est , acceditur ad fluvium Grabovium, qui utramque Pomeraniam quasi dissecar, & , ubi in Wipperam non procul a mari inofuit , Ruge valdium in finibus maris ibi situm est, omnino a Rege Nes dio, prope initium Regae fluv. sito, distinctum. Urbs autem haec propter commoditatem situs Pomeranicae trulius partis versus Vandaliam metropolis una habetur,quum inde omnia generis commercia ad victum & amictum facientia petantur. Sclagam' quidem habet vicinam timem . sed commoditate loci longe eam exirpe rat. Est quoque terra ea aquis irrigua, dives agris, pascuis &sylvis, ut inde pecore, piscibus, necessario frumento,

butyro & melle & similibus rebus ad aliquor milliaria , ubi non

760쪽

PARsTER Ti A. 699 montosa est , satis abundet. Sic etiam Stolpa Eoae Pomeraniae altera metropolis, ad fluvium ei undem nominis sita, bonorum ingeni rum ferax ; honesta gubernatione, civium frequentia &commerciis scholaque bene constituta per aliquot haec tempora iuxta loci qualitatem sanὰ admodum floruit. Et iam ab antiquis temporibus eorum Virtus praecellens habita fuit & pietas , quod

egregio i ncolae R im demon strarunt exemplo. Etenim huius civitatis in Principes suos ea observantia & fides fuit, ut a Magistro & fratribus ordinis Teutonici in Borussa, quibus, pro ingenti summa auri, ditios tot pensisPppignorata erat, proprio aere & Ω- cultatibus se redemerit, & Principibus Pomeraniae Bogis aO, Barnimo,& at illa o fratribus, Wiati sal filiis,

circa an . I 3 o. se rursum adiunxerita

Qu)ppe aequius putabat sub nativi

Domini tutela in libertate pactorum& privilegiorum vivere, quam alterius doininium insolentius in servitio impatienter ferre, quum nee sic foedus Hanseaticum rite colere potuisset, quod tam iniquc ab ordinis Teutonici collegio alias tractabatur

sapius, uti id alibi refertur.