Ioh. Angelij Werdenhagen, i.c. De rebuspublicis Hanseaticis tractatus generalis Ioh. Angelii Werdenhagen i.c.c. De rebus publicis Hanseaticis et earum nob. confoederatione tractatus specialis

771쪽

ro RERUM P. H A Us. erar uena. Crevit amem urbs tractu temporis per res ad Verses , 'non tant Minstructurae dignitate , quum eae commerciorum hunestiori studio initiores. redd entur ; sed etiam I

postquam ab exilio ex monasterio Italiae reductus esset in regnum, raro Io . paulo ante obitum Episcopatu ut bem hanc adornavit; quibus inclementis aucta ita est, ut eius civitqtis Antist ea glarei Episcopi, ob divitias rerum abundantiam , di- rentur Gaddita quoq; est urbi piae si dii Ed tutet e causa arx, cuius hodie supulsunt vest y a in loco. quem BurgvCcant. A Polonis ad Bolestaura procerum devenit urbis jurisdictio, qui primuiVsatillavi ensi sim dc Lignicensium Princeps factus est a Friderico Imperatore, anno MCLXI I I. BO-s stac, succedit Henricus Barbatus, huic Illi a Heinticus Pius, sub quo Tartaro; una incursione adacti cives, deserta urbe, quod lignea ea ut, parumque munita, sese in inlatam, ubi

principum arx erat, recepere, incζnia urbe. SqbHeinrico tertio αγην rati navi a novit aedi fici is ornari cae Fit; murus quoque eius interit r.,

ut adhuc multi e toris exstat, i a V

772쪽

amplificando civium magnanimitas, ut is multis immunitatibus, & privilegiis crescetem civitarem ornari

testatusque sit, se post Deum optimum maximu fidelibus dccharissimis civibus suis Vratistavi ensibus

Ducatum istum debere,quorum vi tute factum esset, ne iterum in Polonorum potestatem veniret .su bHein-rico , qui probus dictus fuit, com-- missa est tota civilis gubernatio civibus, quos Princeps videbat liberi tis suae impense esse studiosos et nec potuit incendium duplex, quorum prius .Anno II 72, poster tua quadriennio poli accidit, ardorem istum civium restinguere , praesertim cum ipse etiam princeps animos ipsas adderet, Vetaretq; , ne quis nisi ex lapide cocto vel vivo quid aedificaret. An. Ir8o exstructum est Collegium S. Crucis. Henrico Probo Succedit Henricus 4. Dux Ligni censis : Huic Hen, ricus s, qui VVrati saviam constituit Metropolin omnium suaru urbin m. Sub hoc recepit se civitas in cliente-Iam Bohemiae Regis Iohannis : itaque eo defuncto Rex Patronus eiust factus multas immunitates civibus

KQucossit, eoaque novo iam incendio

773쪽

ma. RERUM T. 'Ns.sd extrema redactos animet it, .consi- Iioque adiuvit, cunctaque in eam formam redegit, quae nunc cernitur, quaque supra omnes fere Germaniae urbes caput extollit. Carolus 4 Caesar partem eam urbi adiecit, e u in Riteriori eius ripa cernitur trans tau

inen oram; in eaque templum B. Dorotheae exstrui curavit, ac tandem Anno I 348. ipse Vratissa viam venit, ei usque verbis fetua tui praefecturali totius agri vicini concessit. V Venceia Iaus eius filius tanta in cives quosdam liberalitate & indulgentia usus are dicitur, ut etiam tumultui qui nno i Is accidit, occasionem l

derit. At frater eius Sjgis mundus hi- enmo post urbem ingressus, supplicium cepit de is ditionis autori-hu ;& adhibito temperamento sal rari cavit ne vel Aristo cratia in Oli tarchiam in posterum prolaberetur, vel plebs de optimarum potentia queri posset, abhibitis etiam in senarum do plebe quibusdam viris prudenxioribus. Eert. d. l. LAnno I S i Ienense Ianuario Uladi satis rex Bohem.

eum filio quinquenni Ludovico abutatis aviensibus exesit iuramentia, secumq; ducebat Hungariae senatores,

774쪽

PAns TERTIA- pis studebant, uti de salie promi illam dederunt regi soli, salvis privile iis . Tucrex Emporii veteris iura , quae in foedere H an seati co pridem ex oecuerant, iis renovavit, addiditque, nequis Po-lonys aut Germanus negotiandi caus- fi Utar in aviam p aeteriret, sed inraque gens ibi merce: sa as depo aere ac vendere cogeretur. Vnde e contra sigil mutidus rex Polon. Vrati suavi ensibus et ommerciorum viam praeclusit in suo regno, donec quadriennio post n. a i S incongressu regum Polo n. Vngari dc Romani, abolitis Emporii privilegiis novis in pristinum statum negotiationes illarum gentium Viennς restituerentur. Osrael. in Chron. Braud lib. 3 pag. 27 Clat r. lib. 6. NOTA. in enumeratione civitatum Hanseaticar in Pomeraniae Chytraeus ec omnes, qui eum secuti sunt. ividelicet, T Hanus, Meteranus, echi exin , Bertἴω, dc at i i in errarunt admodum gravitcr quod De mynam urbium primae confoe lcratio SH an staticae non ultimam prorsus omiserint, quum tamen ipsa non in min ri precio , quam reliquae, sit habenda, ceu etiam in Regum Nor vegiae Ma

775쪽

-TI RE RV M P. H AN s. turi. Etenim cives & magistratum habuit tales, qui semper bono publico commerciorumque promotioni

addicti fuerint, & fidi Dominis territorii, ut supra id occasione civitatis Anclamae explicatum est. Hic quoque id notati debet de antiqua dispositione Pomeraniae &Megapolios, quod olim tota haec scia-vonia ad mare Balti cum hucusque deducta cum parte Marchiae in I 8 pagos distributa fuerit, ut refert -

mus Bremensis pag. s. quae ex eo repetit Helmota. lib. i. cap. I 4, quos ita re

norum. Circi panorum, DOxanorum,

Herulorum sive Helvedorum , Κietinoruar, Leubusiorum, Linonum vel Lingonum , Obotritorum, Polaborum Pomeranorum,Redariorum sive Ri aduriorum , qui alio nomine e iam Toleneti dicuntur) Rugi anorum sive Ranctum, si oderanorum, Tollenetorum,VUagirorum,VVarn avorti , ilinorum & Vviletorum. De quibus con sul a tur iam Brem. pM, 7.

iri appendice ad Helmold. ibin Chron. Misne pag. 37 . Nun QVero in tot Ducatus dc Comitatu adirempti sunt, uti ideam ex su per i o- . ribua

776쪽

PARs TERTIA, Pistibiis altatis facile colligere possit attentus lector.

Nee praeteriri heic debet id , quod

da nona inest lesi e controvettitur in ter Historicos. Olimi pasu. Qucqpe Silensis driniri fuit, uti id cxitima f. lib. 7. patit. Nomen ab Elysiis derivat Cura usin annalibus Silesiae. Alii a novis colonis S clavis, prolationemon nihil mutata. Vide P c. lib. chron. Phil' Crcmervi lib. s. Histori Sarmat. e vocabulo Polonico Si sach con Venas interpretatur. 6eitcs lib. 2. amor. elag. s. a sleso fium . quod in Oderam currit, deduci L. Alii veram nominis Criginem a mCnte Oxcelso & grandi tu ta Dithmar. , cui nomen Silensi, derivant. Vulgo in Cnsista dicitur Sobo thus , de quo vide Potata F ancisci Fabri, cui titulus Sa bothus, & descriptionem montium Germaniae Davidia Milesii Nissent,

777쪽

pis RERUM P. HAC A p. XXIV. De civitatibus Vansiatici farderis in Βοι. russa di Lidionia sitis, O eartim Metropoli ac Emporio universali crseboronato Vansa. IT tractum illum universum Balti v ci littoris compleamus iuxta seriem eam, quam ratio Foederis Hanseatici sibi heic exigit, necesse est, ut

nunc ad Borussiam & Livoniam ac-medamus. sed omnia nequeunt ita commode explicari, uti constitutio plena requirit, quum loci & temporis commoditas id non sinat. Ideo que paucis constringemus necessaria, reliqua alii loco reservantes. Vrbcs autem in istis regionibus quae foederi Hanser suum nomen dederunt in Borussia sunt undecim; Dantiscum, Elbinga, Κoningsberga, Culma, ali runt adc Braunsbergum : in Livonia, Riga, Derbetum, Parnovia, Revalia Nerva . quae hoc capite explicandae

sunt nobis , quod brevibus her.

Quanta vero virtus & emcaei a se commerciorum . attestari quoque valet Gedanum sive Dantiscum, qua hodie florentisama urbi est Boria sitae. Borus-

778쪽

PA s T ERT et A. 7 russia autem ab aliis dc communitet Prussi adicitur. Posterius vocabulum a Blucteris derivatum putant

nonnulli, quum illi ex estphalia a Charmannis & Angrivariis eiecti secesserint in Sarmatiam ad Balti cum mare, domitis ibi & expulsis Vltu: geris , Subariis & Wigeuvonibus Vandalorum. Alii cum Erasino stella faciunt , qui Borussos populos,

quorum olim sedes, teste Ptolomaeo, fuit ad Riphaeos montes, non longe qui Tanais ex eis erumpit , egressCs

patria di in haec loca d lapsos esse dicit , ut se inde Brugia appellata sit ara ius litterae suppressione. CD-rruesia ta en tib i. Sax. chr. a vicinia Russorum nomen ipsis nCn incompte deducit . Occidentale vero suum terminum habet a Uistula dcindeso. milliaribus Germ. se exporrigit ad sinum maris usque ad Chronum fluv. quem Memmel hodie dicunt, . in finibus Lithuanorum Versus Ortym : a meridie Maso vi a b Dreva - .neia B. paululum supra Thoruniam in Vistulam illabens, eam claudit; Atque continet aut dividitur tota regio in Dacalem & regiam provinciam : Ducalis pars orientalis, quae

779쪽

olim in 12. Ducat iis divise fuit, quos ad s. retrahit Stella. Miram dc variam calamitatem ab eo tempore, quo sub pridico I l. imperat. Teutonici ordinis ςquites, videlicet i2is. subiugariit eam Duce Ottone postea Mandet,. Anno t2 s. plura pertulit haec regio ; & quum ob eorum crudelem saevitiam Sc contributios nimias Onno I o. primum civit a- res ac nobiles foedus defensionis inter se componerent Culmae, ac postea Irriderico III Inperat. simo I Sue. Viennae atroci sententia , omni expectatione graviori propterea condem narentur, prorsus ad Casi mirum regem Poloniae ηnus I S 4. desecerunt; unde i 2 annorum bellum vaxiis cla

dibus dubium exortum est , donic

suo I 466 transactione Thuroniensi totius Borussiae divisio talis in regiam Ducalem facta est . ita ut Ducalis, cuius Metropolis est Kontgs-bereta in perpetua fide ac clientela Poloniae resum maneret ic jure seudi recognosceretur λ Ducibus aut Marchionibus Brande burg. ranquam

Magistri ordinis Successoribus , ubi sanit ipsi regioni hi me jura su a in t

780쪽

consilium publicum , leges, judicia

cum provocatione ad Regem , aerarium & belli gerendi rationem cum 1 4 consiliariis , qui quotannis bis mense Maio Maria burgi, & Michaelis

Grudenti conveniunt, habet. Regio omnis est foecundissima, & finitimis longe beatior: aget frumenti feracio simus, ut Polonicam longE bonitate Vincat et abundat melle, apibus: sicut& ingens vis est pecorum,dcferarum, ceu sunt ursi, apri, cervi, uti & bubali, equi sylvestres, Alces & ictides &c.

ex quibus plenum, commercium incolae exercuerunt, & maxime tres illae primariae quae civitates sunt in parte regia , nimirum Thorunia Elbinga, & Dantiscum. De hac autem , quum Metropolin Hanseaticam constituat, priino loco agere e cepimus, quod nunc per texen

dum est. Nomen huius urbis duplici modo exprimitur Gedanum & Dan riscum. Etenim sunt, qui sic a Getis& Danis eam vocatam esse. d si hoc verum ita est ; quis non videt, Ionge antiquiorem Dalitiscanis deberi Originem , quam nunc in vulgi est opinion et Etenim Gethae quales fuerum genteo Et quando in ita vixerunt locis F