Ioh. Angelij Werdenhagen, i.c. De rebuspublicis Hanseaticis tractatus generalis Ioh. Angelii Werdenhagen i.c.c. De rebus publicis Hanseaticis et earum nob. confoederatione tractatus specialis

781쪽

dum Getas cum G ithis coniungit, dctamen alios Getas sarmatas, alios Geras Germo nos facit , primam sedem eorum in Insulis Ballici sive B tussici maris . enotat; secundam in Germa nia ad Vistulam amnem ocitiam in Transsylvania & Dacia c:rca Osnnam chr. 376. quartam in Thracia quintam in Pannonia & Moesia, sextam in Idyma, donec septirno transini grarint quater in t taliam, ac inde in Galliam & Hispaniam. An non sic refutetur tacite opinio Craκαθ in Uana. lib. IO. α 26, ubi refert, vixisse suo tempore qui ab avo audierit abiectum . Gdani huius: statum , unde edi hanc urbem contemptim hesternam vocati oppidum, satis antiquum elle nominis ratio arguir, licet Goro pium quis sequatur , pqui Cte.exist, mat, quasi vicus Danorum dici que' at , ut sit vel isti ianr vvlic L , quod

manis incolis & exteris peperit; trii c-Quid heic ex eadem analogia vocum

sibi fingat Bertius, dum Dan, Codan,

Cdan , G dan . dc cum terminatrone Sclavoni ea Guanshe, facie eiusdem

derivationia , ut inde postea Roxerit Dat et g

782쪽

P A R s T E R T i A. 7 21 Danc I dc Dantiscum , quum tamen: Ioahe alienius hoc postremum a tali pronunci at j one depromat. Accidit Dantisco, quod pluribus Germaniae urbibus evenisse, superius diximus, ceu id quoque mox ex Chytraeo patebit. Etenim quomodo non toties hoc est factum , ut ex Vico aut Oppidulo aliquo ingent sit inbis mole extructat Qulim situs loci, & amoenitas fructifera, hominumque industria, si alicubi concurrant , multa docere & praestare queant ingeniosita

sima. Ita quoque evenit, ut Dantissco sive Glano veteri nova facies A no IZo . cum munimento aliquo

adiecta sit, & quasi noviter condita, uti tuli Mnd Uel.in D. Srad. . a p. 9S. Superius cap. 9 pag. 24 l. explicatum est in migratione gentium, quod Pomeranorum Lemovii & Hermiones se in eum locum ad Vistulam, ubi hodie Dantiscum situm est, contule rint: Vnde satis clarum est , quod non tantum illa provincia iurisdictioni Ducum Pomeran rae per ali quot secula subiecta suerit; sed etiam inprimis Lemovit sibi sedem ta leui constituerint, in qua commoditatem & opportunitatem sortis

perpetuae , sibi & posteris conseiva-Za se

783쪽

.ibus Pomeramae prae aliis maxime ritrii erit, atque selectam sibi adeo habuerint, apparet ex eo , quod etiam eam ex aliorum, praesertim 1 Archio-

ais Brandeburgensis potestate , in qnam ex iure hypothecae inciderat, tuberari ni, ste alien o persolio. Et en i metuum Wratissans 3. Dux Cassubeorum 8c Vandalorum in Eoa sive po steriori Pomerania, ex fratris Mest .vvinii carcere, in quo diu satis dotentus erat, sese exsolvisset,& Marchionis Cunradi ope & anxilio usus fuisset, hoe egregie ipsi tanquam vicino Principi prastitit, ut suas ille recuperaret ditiones. Verum quum idem Marchioni sumptus refundere

nequirer, coactus est, ut eidem Civi- ratem Dantistanam hypothecae tute Anno 12 II. oppignorarer . Id ostentioni quidem admodum fuit Mest

uvino fratri: Sed neurbs ea per hanc Contractus talis occasionem illis plano abalienaretur , ex insidiis illum locum iterum occupavit, & pro iure suo Marchioni 3o millia marcarum, quod alii io. millia Schochiorum

dicunt, in vigorem plenariae redem, ptionis solvit. Andr. chr.

784쪽

P A ns TE R T r A. Trynus Marchiones Brandeb. haud desierunt eam iter si ambire provinciam& urbem , praesertim quum Crucig rorum Fratrum Duces agerent; unde

factum est , quod etian Vladisi a

Locticus rex Poloniae ibi non tantum sibi caveret de finibus regni; sed etiam, quum 1 Primi sao Meheuvini Pomeranici agnato in haereditatem accepisset eum locum, Gedani pb incolis iusiurandum cinno i 3O6. acciperet. 2 euvis. in Ion pag.7 λQu urn vero multae aliae dissicultates ipsi objicerentur, accessit etiam hoc, quod ηno I 3o8. Marchio Holdemarus, ex consensu Marchionis Iohannis, cujus tunc erat tutor , Magno Magistro ordinis Teutonici partem Pometelli occupatam, videlicet Dantiscum , Disthaviam & Schwet Zam cum pertinentibus juribus pro ro mill . mar carum argent earum precio, iuxta po-dus Brandeburg., vendiderit, cum ea

conditione, ut urbes cascum terri roriis suis , quae loca tunc Rex Poloniae milite suo impleta adhue tenebat, in suam quibuscunque modis & viribus simul redigerent potestatem di dominium. Demum quoque alium in praeiudicium Ducum Pomeraniae inter sese composuerunt contractum, Zet a sub

785쪽

RE R V M p. Η Α Η sub cuius praetextu. Fratres Crucigetiuniversam Pomerelliam a Marchione Woldemato sibi cum omnibuapertinentiis pro Ino. millen. Marcia ampliatorum groisorum s ut vocabantur 3 coemerunt , & in i uris sui potestatem redegerunt: velut originale illud in Curia Brandeburgensi subdato Auno Domini Is i i. in vigilia beati Iacobi Apostoli adhuc extat Madservatur. Num vero legitimi fuerint tales contractus, quod chron. Polou. plane negat, id inter eos dispute, tu r, ait Ond. Vel ib. 2 thron. Brana. pag. I 23. HOcs erre omnino consi a

ingentes proptςr Dantistanos sub hoc , Vladissao Lectico Poloniae rege fui G se motus ic mutationes, dc Poloniae regem certis pactis Cruci geris fratribus concessisse arcem Gedanensem cum oppido. Verum nimis sero sentit tandem , quod oves lupis commisi Gset, ait Ndugeb. LIIib. Don. Reg. Pol. . pag. Ist. Namque inde profluxit ille contractus emptionis , quem cum Marchion. inierunt fratres Cruci geri in praeiudicium Pomeran. & Regis huius Polon. Quare isti novi Domini urbem hanc ampliori extendere forma statim coeperunt, ut arx versus

merid:em sita manetet, di urbs ostii

786쪽

PARs TERT I A. 72 marini commoditatem firmiorem propter commercia sortiretur. Arci huic originem suam veram adscribit hytra. in chron. Saxon. lib. 23 .pag. 643. Waldemaro I.Daniae Regi,quod tunc Sobisao Pomeraniae Duci Mest- vini proavo bellum inferens, eam circa Onnum ChriH. O 6 condiderit ad Vistulae ostium , ut receptum tutum classis haberet: Quam, discedente Lege, sobi naus occuparat, & oppidum ei adiecerit, unde urbi ita ex hac occasione hoc nomen Dantisci si a Dan js natum, & merito Danorum vicus aut discessus dicatur. Vbi iterum concidit Bertii coniectura duplex , quod urbs haec ipsi

condita videatur circa avn. svras 1 Oo aut paulo ante ἰ tum quoque, quod illa ex Thoruniae olim florentis sui sunt humanarum rerum vices in tetitu sit orta. Etenim Thorunia adhuc satis floret, eiusque nobile Emporium saltem Onno i 22 s. ad Vistulam extructu perhibetur. Quomodo igitur genitrix Thorunia esse poterit Dantisti, si haec urbs annis zoantiquior sit, iuxta And. Angeli sententiam t. i rem exacte pensitemus, sane contrarium plane erit statuendum, quod videlicet Thorunia jure

787쪽

cum , ut illuc frumentorum copia ex regno undique interiori Poloniae adveheretur, di inde, cum mercibus aliis, Gavigiis Damiscum tanquam ad c commune aenipolium eius dc Pomesamiae , Pomerelliae Culinigeriae q u e per Vi stu i am transportaret u r. Accessit proinde hoc etiam, quod rex Poloniae Primi statis, Primi stat Ducis Paosna iensis filius Posthumus , uti

firmioris subsidii , quod ad stabili

mentum regni sui inceret, Perquam erat cupidus , squoniam Cruciferos fratres, qui iam per SQ annos Botu Gsiam vicinam occuparant de Gedano capiendo consultare suboltecerata anno i 29 s munire ulterius asseribus, ceu ratio belli id tum ferebat, urbem coeperit, ut ita hostes suos praeveniendo antevertet et, quum eam urbem

iam antehac sibi destinassent Crue geri fratres ordinis Teutonici. Etenim jam ante non sine vallo fuit & alio munimento i, licet postea muro cincta fuerit, ut id colligitur ex inscriptione in summo templo posita, q uin se se habet: Anno Domini M. CC XL tr. quarta post Laetare, positus est . primus lapis muri civitatis D ANrsae,

α postea proxima seria sexta postus

788쪽

Virginis Mariae. &c. Ex quo pater, non exiguas tunc fuisse opes civit uis , quod tam operosas & sumptuosas uno tempore perfecerint cives extructiones maximi momenti & munimenti. Velut etiam ipsa testat inscriptio haec , quod tunc pridem fuerit civitas. Vnde mirum est, quod Petr. Benim in Comment. rer. Germis lib. 3. de hac urbe agens, ita vicum pertum circa onum chr. i 29s dixerit, quum non tantum magna Gedanorum vis & virtus per 8oamiosis rit antehac in defensione contra Fratres Crucigeros , sed etiam libertatem suam commercii sub tutela tunc Regis Polon. conservarint, ut Ctuci gerLsingulate de iis capiendis consilium inierint , ceu habet Histor. de Primisas, O id te statur Sal. Neugeb. se

vis. Pr p.74. Ita commoditas loci δα commerciorum omnium abundan

tia praegnans fecit, quod Dantiscum Q prima statim origine satis potenti vigore sub Ducibus Pomeraniae floruerit. Namque non tantum ingens frumentorum copia advehebatur; sed

etiam mare ibidem & fluvii passim incredibilem piscium foeturam subministrabant, sicut Zc singulare Dei

789쪽

13 RERvM P. HANS beneficium in littoribus Borugae conspicitur, quod incolae ibi succinum colligam , quod Barnste)n ab

urendo, Graecis electrum est &duplex habetur; fulvi tamen cum tran3-- lucenti fulgore , quum quasi ignem repraesentet,maior est gratia, quam in quo decocti mellis lenitas noscitur: Sic& sylvae circumi arent incaeduae, unde vis ingens ad navalem usum, quae inde in remotissimas oras des runtur, dependet,ut empori u universale illius terrae semper fuerit frequentissimum. Vnde etiam civitarum Hanseaticarum creberrima illuc fuit navigatio adco,ut principale sibi id iis in locis seligerent Emporium di portum. Conradus Dux Ma viis, Bolesia1 3. Regis Poloniae,quem ab ore retorto CriVoustum inure, ex quinto & minimo filiorum Casimi- O nepos, multum discordiae alebat cum vicinis Borussis, qui mutuisse invicem admodum divexabant infectationibus. Ideoque cum toto sit exercitu ordinum quendam Hermannum de saleta, qui trigesimus erat Crucigerorum fratrum Magister,co ducebat , Hi Fratres ordinis Teut nici tantos progressus belli in Boruia

790쪽

. - P A R s T TR Ta A. 7:'tem primo intuitu obruerent. Laquamvis ille Conradus Dux Maso- viae pactum de communi dividundo cum iisdem iniisset, tamen quum

anno I 22O. ad novam reVocarentur

expeditionem,&felici uteremur fortuna , eam omnem ira in sese converterunt , ut nullius pacti amplius memores essent, sed primum Culmen,

sem terram, & postea, debellatis Bo- russis, potissimam partem usque ad Praegelam fluv. in possessionem suam abripuerint, cuius proprietar quoque -& dominium irriderico 2. Imperatore contra Polonos ipsis privilegio singulari decreta & confirmata fuit.

Et quamvis Anno 13 22 Fratrcs Cruci geri Dantiscum & Pomerelliam totam subiugarint, tamen Dantisci libertatem commercio tu matbi semper salvam pro temporis ratione retinuerunt ἔ quumque svnori A s 4 secum reliquis civitatibus liberioris

iuris Casi miro Regi Poloniae 3. sub

conditionibus ccrtis dedissent, transtulerunt quoque Dantiscant pleniorem Emporii iri sese respectum. Apparet ex ipsis receptionis articulis, quata in ea re Dantisci fuerit auctoritas. Confoederati enim Borus si recepti

sunt a Casi miro quidem sed non aliis