De re vestiaria libellus, ex Bayfio excerptus addita vulgaris linguae interpretatione, in adulescentulorum gratiam atque vtilitatem

2쪽

benevolo lectori. S.

Q. V ANDO ita seres habet Lector, requihodie tum in dicendo,tum in alio quovis gerendido negotio uni satiricerit, nibus ex squo notiti fecerit:sitque nunc,Vt semper fuit admodum magna ingeniorum varietas: quorum qui exacta rationem habere cupiat,Varie quoque se gerat ne eesse est: Id certe cum diligetius perspiceremus, atque audiremus quotidie nonnullos conquerentes,quod Lazarus Baylius,uir alioqui grauisse. nosque pueris atque eruditoribus consuluisset: ne 'quid posthac eorum utilitati detractum esse quisquam amplius iudicaret, visum est nobis προς, prscium summam eoruni qus in libello de re vestiatia continentur,breuibus perstringere, atque in ordinem disponere,ex ipsi' authoris volunt te: prsmissa interim vulgari vestium ac colorum interpretatione,ut vel etiam in hac parte adoleoscentuli bonarum literarum cupidiores sibi quo, que satissactum putent: nulla tamen authoris grauitate imminuta: sed tantum ex ipsius opusculo selectis iis quς ad puerorum utilitatem facere videbantur.Neque enim nos latet quam inconsul te fortassis. ne dicam temere faciant ii, qui dum alienas vigilias in compendium aut epitomen redigunt, viris bonis laudem omnem prςripiunt, labores suffurantur, prssertim quum id suo no mini nescio quo fato attribuunt . Quamobrem

Lector , si me audies , nullam posthac fidem Ail.

3쪽

adhibetis iis, qui istiusmodi nugis curiosius de lectantur , uterisque hac vehit summula rei vestiatis , donec integrum Baiii libellum intelligere potetis, aut 2 di Vacabit perlegere. Vale.

4쪽

De tegumentis capitis Cap.f. Rimum quidem in vestimentorum raoltione,a superiorib' ad inferiora: deinde

vero,ab itimis ad exteriora progredieα - mrar. sthsc autem ad ornamenta, colores,& alia lauiuscemodi pueris necessaria deu, Niem .dua in re,ne verbosiores simus,post eκα Plicata vocabula ex Bayfio,Lectore remittemus

ad libellum: atq; ubi quidpia additu erit prsterauthoris sententia,id a nobis hac nota signa.

Utvrancipiemus igitur a tegumetis capitis. Pile',siue pileu, g bonet.a Grecis.τὸ ni λιον, καὶ τὸ rima ν dicitur. Cave autem ne pro pilidio,dicas philidion.Na τὼ φιλί Moy ινα apud Grscos galericulum significant,que nos falsam perrucam dicimus.Tranquillus in Caligula, cap.xi. capillamentum appellat. )Pileus aute sediuorum fit insigne, cum raso capite libertate do, Nabatur. Vnde pileati serui a Gelio dicti qui manumittebantur: atm hinc etiam prouerbium,Voccare ad pileum,pro,donare libertate, doum est a Suetonio.Vide Cap.xx.Baysto Pileus clauatin ex Nonio, ung bonet a sera ou a boutos dori quod clauis aureis intextus sit,

5쪽

autem aurei in pileis, vestimentis aut etia calceis sunt qui vulgo dicuntut,fers dor. Cap.vit. Hinc clauulus diminutiuu,qui cingulis canu inis figebatur,hoc est,collaribus quos vulgo vocant. Varro inguiu circa collu,ex corio firmo,csiclauulis capitatis. des clouetet a teste.)Galerus,vng bonnet rond,rotundu ait esse pio Ieolu Hieronymus ad Fabiola,quasi inedia sphsra.Nonnullis autem est quam Tiaram Grsci ataque adeo nostri appellant. Cap.XX. Fortasse Galerus non erat absimilis pileolo γε hodie GKci,quos Albanos vulgo vocamus, sub oblonga cyrbasia gestare solent: cuiusmodi etiam nune Senatores Veneti utuntur,& in Acaα demia Parrhisina scholasticir sed his nunc usus aliam formam dedit.)Τiara,erat capitis tegmen regum orietis.Oui. dius hi undecimo de Μida rege, Tempora purpureis tentat velare tiaris. Plutarchus inter medicam stolam annumerat in Antonio: & in Artaxerxe pro galea lampsisse viis detur.Ηie.idem ipse ait cum Galero. Cap. XX. Gemmatam tiara dixit Virgilius: N Iuuenalis Phrygiam,mtid ea primu Phryges usi sint. Sis donius item tiaratos reges dixit,caput tiara velastos,quos Grses tiarophoros vocant.Budsus tiataram summi pontificis appellat,quam triplice codironam vocare solemus. te regne.). Petasus ,pileus Arcadicus Hisychio.Inde pet satus,petaso indutus apud Tranquillum in Auis

gusto, re M. Tullium in Epist ad Cassium.Vide

6쪽

Cap.xx. Petasum fortassis non ineptum fuerit appellare leuem pileu,sed amplius satis,quo via, tores,tabellaris atm adeo caduceatores uti solet ad arcendos imbres ta solem.Vnde petasatu Μercurium finxerunt p0ets. Cucullo,onis ,1quit Iul.Capitolin',gen' est pia Diviatoru,quo capite obtectovagari nocte solet. Cyna pileus erat Lacedgmonioru ex Strahoone.Quanquam Ephorus ex eodem pileu Laco, nicum appellet Cap.XX.

Cymasia,chappeati desbanois,pileus altus in speciem coni educt'. Cuiusmodi nuc solet quis dem ex Grscis gestare.) Ibidem.

Cidaris,sive citaris, ornametum capitis regum

Armenis,quod pro diademate confundit Plutarchus in Pompeio,& in Lucullo.Erat etiam instigne regum Persarum:vt idem Plutarchus Mi in Artaxerxe. Q. Curtius primo gestorum regum Armeniς scribit Cidarim csrulea fascia albo citucundata circuiri solere apud Persas. Ibidem Diadema, g diadesine, ornamentu capitis regum insigne .hinc Ponere diadema,& capere diadema dixit Tranquillus. unde etia Μetellus di dematus dictus est. Reginarum quoque fuit, veait Plutarchus in Lucullo,de Mononyma Aliti Iesia altera Mithridatis ore, Fascia quada aut amiculum opinor fuisse,quo regis caput atque a deo pileus ornaba παρα - hiixΔέσεαι h'c est obuincire. Quod insigne regiarn inuenisse prismum libem patre author est Plinius . Erat autecandidum vinculum, rusmodi hodie nostri pra

7쪽

sides Parrhisini,prs terea etiam Venetiarum duo

res suis tiaris obuincire solent.) Ibidem. Causia,pileus erat regum Μacedonis. Budeus eleganter sumpsit pro salem coccino cardinaltu, quem nonnulli capella rubru appellat.Q uinetiasdem author est,causiam posse sumi pro eo pileo qui a solis ardore nos defendit.) Vng chappeau. Ibidem. Plaut' pro naucleri pileo sumere vide, tur in Milite,Facito ut venias huc ornatu naucleriaco, usiam habeas ferrugineam. γΜitra,vng chapeau de fleuis, matronarum ornamentu Varroni. Ea primum usas opinor virgines Lydias,deinde vero Μαonias. Virgil. iiis. AEneid de Paride. Et nunc inquit ille Paris, cu tamineo comitatu

meonia mentum mitra crinemque madentem

Subnixus,rapto potitur. Postea aute ad AEgyαptias, Phrigias,Syrias peruenit.Ea autem viderutur fuisse corona noribus,vel quopiam alio ornameto,ut fasciis horari si cotexta,ac filo circulis gata,ut sub meto astringeres: unde nome quida accepisse putat:nepe a πὸ τ su mrou hoc est a fi Io.Quod situ Virgili' redimiculu mitrς appellat: Et tunicς manicas, & habent redimicula mitrg. Quidam phyliras vocant.Plin.lib.κvs Tenuissiumum corium phylirs,coronarum lemnitas celeαhres,antiquorumv honore. Nonnulls mulieres eas nunc adhuc vocit des mulettes.) Cap. xlx. Non omittendum hoc loco videtur, quando de mitra sermo est, Plutarchsi in Numa, ubi de

Saliis loquitur,mitra sumpsisse pro sneo pecto

8쪽

ris tegumento.Ita enim inquit,

νοῖιτεο.auod ita retulit Liui' Decidecima,S lios ite duodecim Marti gradivo legit,tuni mpicty insigne dedit: S super tunicanasneum petactori tegumen.Homerus quoque mitram moeu

Alitella pro Corolla dixit Virgilius in CopatCopa Syrisca caput Graia redimita mitella. )Cic.; Rab. Sed Neapoli in celeberrimo oppidost videmus eum mytella chlamydatum L.Syl

lam imperatorem. Vitta,Tegimen capitis matronarum, quo capillos coercebant, & constringebant ac colligabat. Tibullus, quamuis non vitta ligatos Impediat crines.Ouid.i.Metamorph. Vitta coercebat positos sine lege capilos. Erat quoq; vestallu,qua cum plaga utuntur ep, ins perpetua virginitate deo voverunt. Vittas gerebant,qus pudicς erant matrons: nem enim meretriculis licebat vittis vri. Ouid. Este procul vitte tenues, insigne pudoris. Virg. Solvite cri nates vittas,capite Orgia mecum.) Cap.xx. Reticulum,une coesie,tam viroru,quam mulierum fuit quod capillum continereti Ita dictum fortassis a forma retis,vel piscatori , vel venat xii. Iuvenalis Reticuluini comis aratum ingentibus implet. Cap. XlX. Resis, g rubad, Fasciola,qua mulieres capit.

9쪽

los inuoluebat.Capite eode. Retiolu semius appellare videtur,super illud Virgilii iiii. AEneid.

Crines nodantur in aurum.Erat enim retiolum,

instrumetum siue fascia qusdam qua comas couligebant matrong.Italics virgines cordellam vocant.Cicero redimiculum appellare videtur assi Win Verrem, Hsc ciuitas mulieri redimiculum pNbeat,lige in collum,hoc in crines. Rica a Romano ritu,quod,ut 1quit Varro, mano ritu sacrificiu foeming cu faciut, capita vestat.Ibide. Plau.in Epidici t crocotu Muparu, aut subminia rica, basilica. Subminia ricam pro ostrina dixisse videtur quasi subrubra.Hinc ric la diminutiuu.Τerent.I nterea aspexi virgine vectati in capite riculam indutam ost inani.)Capital,vng camail,sacerdotale erat,inquit Varro,quod etiam nunc nostri sacerdotes deferre solent. Cap. XX.

Capitiu capitii, e cappe a semme,Capitis teragmen,a quo etiam appellatum est. Quod si verti est,in mulieribus id capitiu dicemus quod in matronis cappa appellamus,quo undatim crisporiutur Parrhisins.vne cappe de camelot.Cap. xvii. Flameum siue flameolum,ueli genus, quo NO us nuptς capita amiciebantur. Qui mos adhuc hodie in Hispania obseruati solet, ut primo nusptiam de virgines nameolo pelluceti facie obis tegant,eum per totu die gerat,seu intactς 8c pu rς virginitatis signu. Dictu flameum quod a flais minica,hoc est,flaminis uxore primu deferti sostitu sit:erati coloris lutei, cuiusmodi ferriseses

10쪽

Mannians virgines deserre solet Lucanus de Martia item nubente Catoni, Lutea demissos velarunt flamea vultus. Plin.Lutei video hohorem antiquissimu in nuptialibus flameis totum foemi, nis concessum. Iuvenal. sedet parato Flameolo.Italicς matrons fasciolia appellant. Carbasus aliud vessi ex delicatissima tela com positum. Val. Μax.lib.i. Cum carbasum quam o,ptimam habebat,soculo imposuisset, subito ignis emicuit .Virg. viii. AEneid.

eum tenuis Glauco velabat amictu Camatius Hinc vela nauium per tanssationem carbaseata

Plaga,vm voele,grande tegme lineu quo hodie mulieres Romans ututur:& queadmodum plaga olim Vestalesvirgines operiebatur,ita nuc quosvnostraru monialiuvelametu,plagς nome accipes re potest. Cuius diminutivum plagula. Cap.xx. Calatica,vng cue reines regine capitis muliebre.Cie.in Clodisi Tune eu metiretur pedes musci,cum calantica capiti acc5modares,&c. Ibide. De vestimentis intimis. Cap.xi.

CAmisiam quam vulg' appellat chemise, nos

recte 8c latine ima siue intima tunicam dicere possumus.Quida interula vocat.Est quas do tunica absolute ide significetivi apud Ovidiu . multis in locis,& CiceronE act.vij. in verrem.Vnde tunicatus a Martiale,pro eo qui barbare dictitur in camisia.Et tunicata quies ab eodem dicta, hoe est,hbera ad opera togata. Athensus πιτω