De re vestiaria libellus, ex Bayfio excerptus addita vulgaris linguae interpretatione, in adulescentulorum gratiam atque vtilitatem

31쪽

m misse putauerim:Quas etia fusas appellasse videtur Sueton.in Aug. Togis neque restrictis,nesque fusis usus est: Clauo, nec lato,nec angusto. Toga picta triumphantium fuit,quemadmoduta trabemFestus,picta quς nunc toga dicitur,ai rea purpurea vocitata est.eratq3 sine pictura,&c. nempe palmata apud antiquos.Greci ἀνθ lucis aps Pellant, quarum multa mentio apud Athensum, Strabonem, εc alios. Toga purpurea, quam Plutarchus triumphale etiam vocat.Tullius in secunda Philipp.Antecedidebati rostris collega tuus,amictus toga purpuαtea,in sella aurea. Liuius primo belli Macedoniaci, Dona ampla data qus ferrent regi,Vasa aurea, argeteaque,togaque purpurea.Quibus verbis addiducor ut credam vestem illam qua sacri Euagestis scriptores purpuream di purpuram dixerunt, fuisse togam purpurea,quς α toga picta dicebaratur:qualis in seruatoris nostri ludibrium scilicet, taqua a S. P, .R.missa fuit,illi qui se regem I dsorum diceret,ut mentiebatur Iudsiabidem. Togas rasas Phrygianasque diui Augusti nouuissimis temporibus fieri coepisse scribit Fenesteluia. Nescio an sericeas & arte laboratas intellegat. I tali enim rasum adhuc vocat,du satin.quod foritassis nullis villis hirtus appareat, quemadmoduliolosericum,quod villulum etiam appellant.)Toga palmata eadem cum trabea fuit & pictartri halis enim erat, ec a victoria dicta ,γς pals ms nomine significatur. Martialis, Palmaisque

32쪽

Τrabea triumphantisi erat ut toga picta.Hine

Ausonius,Trabea ut in pace consulum: sic in viactoria ducis triumphantis. Itaque trabea quoque consularis fuit,quod etiam Ammianus confirmare videtur: appellat enim consulare trabeam Osa consulibus deferri solebat.Virg.vit. AEneid.

Ipse Quirinali trabea cinctum Sabino Insignis.

ubi Servius, Sabinu cinctu,iterpretatur trabeam sic in tergu reiecta .ut una eius lacinia a tergo rouocata homine cingat. uo vestimeti genere utebatur cosul bellu 1dicturus.Quinetia Salios Dionysius refert tunicis versicolorib'indutos fuisse, togasque annectentes fibulis circvductis purpus ra sub tegmine puniceo,quas trabeas vocant. Est enim gentilis ea vestis,Romanis valde honorim ca. Quo ex loco pueris non inutile fuerit di

rere,quam elaganter dictum sit annectere togam fibula purpura circvducta,clone ou fermer oc serrer la robe auec viae boucle entouree descarlate,

cuiusmodi Virgilius dixisse videtur:

Aurea purpuream subnectit fibula vestem. Prs terea subtegmen, illud esse quam tramam vocaramus. Itaque coiicere possumus has trabeas, quas Dionysius describit,textiles fuisse: idque ex Viragilio,cum de Andromache loquitur: Nec minus inquit)Andromache digressu moesta

supremo

Fert picturatas auri subtegmine vestes . Postea vero subdit: Textilibusque onerat donis. ) Fuit enim sane tempus cum Trabes equitu essent ut coiitecto ex Martiale in Didymum:

33쪽

Τheatra loqueris,& gradus,& edicta,

Trabeasque S 1dus,fibulasque,cesusque ,Ibidem. Cςterum trabeam tria esse generascribit Sue, tomus: Vnu,quod diis sacratur, & est totum puePureum.Alteru quod est tegum,quod etiam puepureum est,sed albo infectum. Tertium,est augururale,purpura & cocco mixtis insectum. Ibidem. Trabea quoque utebantur equites in funebria pompa,ut inqait T citus in tertio,de funere Germanici. Trabeam autem Plutarchus in Romulo . ἁλούργidi et vocare videtur. Ibidem. , Paludamentu,viae coite darmes. Plutarchus in

Luculi' μεs det vocat, ta in Crasso

pro purpureo paludameto posuit.Erat aute imα peratorum ec militum amictus quo super armis. indui solebant.Dicerem id vestimenti genus, cui intexti liliotu flores, quodque induti reges Gai Iorum depigi solent. Plutarchus in Iulio Cglare. sραTηγὶκημ ερκTae vocat. hinc paludatos duces dixit Iuvenalss. Tullius ad Cassium ; Pansa noster Paludatus ad tertium Cal. Ianuarii Ofectus est. Vtebatur & milites Gisci alio genere vestis Maii midae appellat Athensus in quinto.paludantum autem,Vulgus vocat,encotte maille.. Paludamento aureo textili,sine alia materia inisdutam Agrippinam Claudii principis uxorem in

nauali spectaculo refert Plinius. Quod Tacitus non paludametum dixit,sed chlamydem aurata, , in duodecimo. Vide cap.vit. Chlamys,vestis militaris di regia, ρος ut inquit Strabo libro secundo Grecorum & maxime

34쪽

Macedonum fuit,qua pro paludamento utebanis

tuo Dionysius libro quinquagesimo, chlamydem pro veste militari, Romanoru paludamento fodi lasse vel sagis posuisse videtur.. Quinetiam chlaamydem Vlpianus inter puerilia recenset,qua Nusma primus Romanorum regum usus est, ex ea daeoccina viam Alexandrum imperatorem testatur

Lampridius. Cic.pro Rabir. Chlamydatum L. Syllam imperatore vocat.Et Plautus chlamydia Iam appellauit. Cap. xl. Quod autem Virgilius

de Didone loques dixit,Sydoniam picto clinivrdem circun lata limbo: id quidem ad regiam masiestatem ostendendam dixit: ac ne videretur misnus proprie fortassis mulieri attribuere humissmodi vestimenti genus,addidit pictum limbum. Erat autem limbus ,ut id quoque obiter etiam diis eamus ,fasciola quςda siue instita, assuta extrempparti vestium muliebriu: cuiusmodi passim apud

Germanos drferre videntur nobiliores matrong.

Inde textores Limboratii a Plauto dictuquoruomcium erat huiuscemodi fascias arte quadam ea leganti intexere. Pallium GNeorum fuit,quemadmodum toga Romanoru.Tullius pro Rabirio,Consularis ii mo,soccos habuit sc palliv.Quod inter vestimetata comunia, qtis Tacitus in tertio promiscua appellare videtur ponit Vlpianus:ea vulgus vocat, robe a tous les iours.Gellius Itb.ix.Herodi philota sopho palliu attribuit. unde Pallioten' 8c Barbatenus philosophi dicuntur,qui nihil habent pNαrer pallium ec barbam. Pallia etiam pro linteis

35쪽

quibus In lecto utimur,sumpsit Iuvenalis saty.R. Advocat Archigenam,onerosaq; pallia iactat.

Horatius vestem nocturna dicit: Vestem noctutina maculant,ventreo supinu,les dram dii lict. Palliis etiam mulieres utebaturvius tunicis suPerimpo nebant: unde prouerbium,Tunica pallio propior. Erant & pallia coenatoria, quibus tumviri,tum mulieres utebatur,dum in tricliniis ,cce Narent:de quibus Martialis, Ad coenam venies,sed sic in mensa recumbes,

Vt non tangantur pallia nostra tuis, De palatiis coenatoriis intelligit, quς eade re coenatoria absolute diceb antur. Idem lib. x. Ebrisq; noctis

Coenatoria mittet aduocato.

A pallio fit palliolu,quod laneum fuit. Marcis. Succcida palliolo vellera quinque petit. Iuuen lis quoque mulieres palliolatas fuisse testatur. Hinc palliolata virgo apud Martialem:& palli tus apud Gellium lib.ix. Vide cap.xiii.Bayfil . Palliolum quoque pro breui operimento si mi potest quod humeris conis cimus, dum per gre proficiscimur,vng manteau. Plautus in Epid. Orna te Epidice, & palliolu tuu in collum colla

Palla,inquit Varro,ideo dicta, quod palam sit. iis varia fuit,& multis propria. palla enim perastabat mulieres quς palla honesta Horatio dici tur:ea etiam tragoedi utebatur: ex Ouidit tertio Amorum. Prsterea fuit palla longa ad terram usuque promissa apud Virgilivi fuit S psia breuis quo Gallica dicebatur. erat autem facta ad forα

36쪽

mam nostri palleloci manicati. Martialis.

Dimidiasque nates Gallica palla tegit. Que versu videtur interpretari Strabo in quin to,cum ait tunicam vice pallas manicatas a Gaialis gestari solere, ad verenda usque, natesque mes dias pertingentes, Cap. xiii. Fortassis non ineoptum fuerit quam cappam Hispanicam vulgo Vorucamus, pallam Hispanicam vocare: qua breuissiαma utune Floretini,vne cappe a lespaignole.Ha Ubet aut a tergo,& de humeris dependentem c cullum ad arcedos imbres ta collum ac caput ab iniuriis externis protegendu: Itali vocat,vng c pumo: nostrum vulgus cappetam vocat, qus mos Nachorum quoque propria est.. Bardocucullum autem opinor eundem fuisse cupalla Gallica, quo scilicet Galli Xanthones Vte, hantur: dictum quasi bardus cucullus: Hoc est,r dis & male compositus. Martialis, i Gallia Xanthonico vestit te bardocucullo, i Cercopithecorum penula nuper erat. Penula aute abusive nobilissimi veteres dixere omne quicquid tegit vestimenti genus itinerariuad pluuia arcenda,ut inquit Lampridius: nos via toria vestem dicemus: qua etia mulieres utebanutur peregre proficiscentes. Grsci φαινί λκμ vocat&-cuius verbi vocabula sequentes noS,mateau, dicimus :habet enim Madia simile quidήdam cu penula: Qua etia oratores usos refert Tais citus & Lampridius in Alexandro,senes. Hinc fiepenulatus,pallio amictus,amantele. Cic.pro Μυlone,Cum alter veheretur in rheda penulatus

37쪽

3PP anula scortea, utuntur ii qui solenne habent visere sdem D.Iacobi in Copo stella: brotides oα camus. Appellat aute Hispani lingua sua huiuGmodi tegumetum,inorata di cuero.) Scorta enim veteres, pelles nominabat.Vtutur di penulascor,ta pegasaris cursores qui a Gallia Lugdunesi qui. to aut sexto demu die Roma aduolat,subinde Prustationes mutatis equis,Vulgus Postas vocat, Penula gausapina erat crebra 'ta villosa,qua hyd. berno tempore oc frigido utebantur. Cap.xvis, Lacerna pesterea utebantur Romani ad arce das pluuias, quam togs su per imponebant, cumspectaculis operam sedentariam pUstaret. Iuu natis Satyra nona, Pingues aliquando lacernas, Μunimenta togς duri crassique coloris. Quos idem ex Traquillo ta Martiale probatur. Eandem quoque militum fuisse videtur significa, re Propertius in quarto: Texitur in castris quarta lacerna tuis. Dicta lacerna quasi lacera, quod capite minus sit.Et autem non utebantur illustriores,nisi Plu, uio tempore,aut in spectaculis: quas aute in speuehaculis deserebant, albas fuisse conii cimus ex Martiale, qui in Horatium ludit, quod nigra la, cerna opertus spectaculis adfuisset. Lacernis quo que mulieres usas videtur innuere Iuuenalis in prima satyra. Qtiinetiam in plerisque Italis eia uitatibus matrons lacernatς, mirifice temperato gressu incedunt.

38쪽

vsque doctores quu cappis, quas vocant, pellitis ornati incedunt,laciniis ornatos dicere: id autem insigne plerunque apud Italos deserre solent. Sacerdotes quoque qui canonici disuntur,laceronis nigris ornantur,& cucullo,cum in choro plausnos Daviticos decantant. Tempore vero gstiuo utuntur amictu pelliceo,quem ab amiciendo opis

Dor auiniciam vocant.vne auinusse,

Item videntur lacerng esse es quib' cardinales Romς obequitando traphantium more utuntur, sacerdotii ,ut ita dica, diabaphici ius adepti cum cucullo & causa purpurea.Csteru lacernas pauα periora fuisse ostendit Iuvena.in tertia.Cap. xvi. Endromis vestis genus quo ἐν Δρ ω hoc est, in cursu uteba:ltur,palgstra, qua pinguem hirsum tamque & villi longioris fuisse coistat ex Martiale lib.iiii. Iuvenalis item in sexta taxat mulieres Romanas , quς endromide purpurea uterentur. Sindon vestis linea a Polluce dicta,vel amictus ex lino AEgyptiaeo: quod nuc dicrotam appelα latur: dicta ut opinor,quia primu in Sidone urbe huiusmodi amict'fieri coepit. ob id Tyria a Martiale dicta.Erat enim cingustes Tyrus & Sido. Othonium aute vessimentu magis ex lana fuit, hoc est,ut ait Homer', ἔ ἐρiou potius. i. ex lana, quam ei Ih.V,id est,ex lino. Cap. xiii.

De variis vestiu appellationibus. Cap. VI I VEstis, ung habillementi Greci vota

cant omne vestimeti gen',cuius a, natura

is usus fuit,simul ut depelleret iniuriam es

39쪽

li, simul ut eas corporis partes, ρος non decore

aperiuntur,velaret: Vnde nomen accepisse credistur. Vestem prς terea accipere videtur Cicero in Verrem pro ipso panno. Hic est quod ait vulpi mus vestimentorum omnia lanea esse. Vestimen, tum autem a veste ita destinguemus,ut dicamus vestimentum omnia simul vestimetorum genera comprehedere,quibus corpus tegitur: generalius enim quiddam est: Vestem aute ipsum indumen, tum seorsum & solum,ac singulare quandam ven stimenti speciem. Cap.l. Stola δαὲ τod si 'Aonuis ide sere quod vestisna 8c id coprehendere videtur ex ethymo,quod indui a nobis solet. Ital nulla alia ratione a vecsse differre videtur, quam ea qua vestimetum ab indumeto quis differre putaueriti uanqua non defuerunt qui inter vestimenta muliebria stolam annumeraret,inter quos fuit Vlpianus: Et authorem videtur habere locupletiss mum Ciceronem in Antoniana secuda,in iis c verba: Sumpsisti vi, rilem togam, quam statim muliebre stolam redudidisti. Cui sententis videtur accedere Vitruvi ius lib.s.cum Cariatides matronas stolatas depingi ab antiquis solere ait, & pro calumnarum orssianistis ad fulcienda sdificia rectas erigi.) Stola ite O cultu a quoda Grecarii elegatiatu scriptoα re poni videtur ex Plutarcho 1 AlexadroIbide. Vestis insignis ,robbe destat: qualis nuc a nostris consulibus geritur.quasi vero consularem & no bilena ac splendidam vestem dicamus. Liu.Flaminem Ioui assiduum sacerdotem creauit,insignis

40쪽

eum veste 8c euruli regia sella adornauit. Quinaetia insignia gentilia hodie dicemus, qus vulgus

arma vocat,quasi armis quesita.des armes.

Basilica pro veste regia lard Tyβα61λgiαS dixis. se videtur Plautus in Epidico,vng mateau royal. Segmentata vestis,hoc est gemmata quop ων

mentis,ac margaritis& gemmis Ornata esset. Segmenta enim gemmas vocat Iuvenalisi Segmenta & longos habitus. Idem etiam semetatas cunas vocat: hoc est,gemmis decoraS:

Et segmentatis dormisset paruula ranis. Hoc est, cunis segmentatum vestimentum superis impositum habentibus. Setica vestis, siue serica absolute, ex Martiale,

qus S medica olim dicta fuit, ut inquit Pollux Iib.i.de bello Persicola Setibus populis dicta:

pud quos vermiculus quidam eκ ρ appellatus seriαco nomen dedit.Tacitus in secundo Siticam pro Serica scriptum reliquit. Falluntur aut maxime qui Sericum putant esse,quam vulgo fetam vocaramus: quamque conficiut isti vermiculi,qui passim in Italia re Gallia lanificii eausa nutriuntur. sunt

enim bombyces, non autem seres. Holoferica vestis,tota exserico,nulla alia matristia, qua primus Romanorum usus est Antonius Heliogabalus ex Lamptidio,cuius immesum fariisse pretium coniicitur ex Flabio Vopisco. Subserice vestis ,substame ex serico est: cuiusmodi fortasse vides id quod vocam',Sati de bruges. Bombycina vestis,vel bobycina absolute, PI