장음표시 사용
111쪽
te illatu grediuntur. Aque infirmum cst quod asserunt, Remotio de disti nectione substantiarum Et sensibilium V - '
Ubi negat Philosophus, substantia esse tangi i h biles qualitates. Nec enim sunt, limitat lo quendo, ipsius mixti substantiae, uno sensu det omnibus tam primis, quam secundis intelligendo: sed propterea, non possunt non esse pars substantiae elementorum, cum Cartam Virturo, ista praecipue sint. Et quod deformis aliis, seu Lemo ladii crentiis, ne in qualitate sint, cum sint par substantiae in categoria qualitatis, respondetur, distingui modum, in iis, qui ob nostram cognitionem cit, nobis enim cognoscentibus qualis res cs id, quod modo significatur, quod est substantia. Ita hic, qualitates hae quatenus a nobis percipiuntur, qualis caro dicuntur cum tamen ipsae maneant, pars substantiae clementorum. Aliud de aliis qualitatibus est dicendum. ut pluribus, sequenti capite, admonebitur. Ex hoc solvitur altera ratio, quam contra Solutio alte- qualitates afferunt, quod qualitates sint contrariae substanciae, contrarietatem non admittunt,
quare non possunt cile serma clementorum. Verum quid cra est, externa ista, quae in qualitatibus, nos percipimus, contraria esses sed ea unde fluunt, quae initia qualitatum sunt, Ssverae clementorum serinae, non stant contraria. Disserro autem ista, quae nos percipimus, ab iis,
112쪽
unde profluunt, dixerit utique quis ex hoc, quod qualitas nulla permanens sit, sed fluxa:
formae Vetro elemoniorum, permaneant ut ipsa
alias solam materiam primam, dicendum superesse, quod repugnat rationi Iam inquirendae rationes, quae probant formas csse: ne sine caussa li comisisse videamur. Pro nobis primus, ,ι mi Vix,*Oxum cum elementisco sequutio: ponu enim, S tollunt elementa. Quod enimes meutoni frigus observabitur, sine frigido sine calore, quod calidum e sine sicco, quod siccum e sine humore, quod humidum inursum, quam aliam ob caussam, vocamus calidum, quam Ob calorem, quo imbutum est, quam frigidum, nisi ob frigus sic de caeteris. Quare ponunt tollunt elementa, quorum sunt qualitates. Forma autem substantialis, sine dubitatione ea vocari potest, quae rem ponit tollit ut enim talis informat rem , ita cum absumitur, eam reddit incertam. Quare crunt qualitates sormae elementorum . Aut supererit aliud sublatis qualitatibus, a quo pendebunt operationes
elementorum: ignis, consumere, digerere,congrcgare terrae, consolidare, congregare &c A
nullo autem alio, illae pen sciat illis sui uis aut a materia produci affirmandum . quod quidem si fereti uno sequeretur omnia praedita modo operandi, quia ae qualiter omnibus adest materia, quod experientia redarguit. Quemadmodum enim
113쪽
et di s et viusu epipidum enim divertis, distinctis, unum quod Tertium aque, praeditum est qualitatibus: ita etiam diver gumen.um
so modo offendi, his iisdem, intcr se discrepant. quod extrinsece conspicitur in omnibus. Quod auic in modum cssendi, praebet forma, nemo negabit formae enim informare datum cst, ita
iit citam ab omni aliare distinguat. His adde si uarisiar-xe possumus ipsisus Aristotclis authoritatem a grumme tuemde Ort. Contextu o qui postquam principia
clementorum appellasset, subjungit, formasco contextu o. rundem es h. v a potius contentos esset decet V s. Aeliquam cum Achillino, nulla forma adjecta, has metu Hib. , accidentia statu cre. Cui refragantur, Alexander, Ammonius Ioan Gram a de ortu su p. Tex. O. Gai tractat. De elementis. C A P.
Gradit item, editatem non feformas substantiales elementorum. No minori contentione certatur, dei cundis qualitatibus, possintne ipsae esse formae et omentorum. Quibusdam negantibus, quod clementa tantum sequantur, jam constituta, conformata. Aliis asserentibus, quod magis idoneae sint, ad conditiones formarum recipiendas, quam sunt primae, qua etiam antecedunt clementa. Proinde non parum ad
114쪽
quo proba.tur secundas qualitates non esses ormas elemmiorum. Secundum argumentu. Tertium a rumeratum.
so statuendisti licet ad generatione de qua quaerimus hoc loco, parti faciant. Primu autem non esse, ipsitus formae ratio convincit, quae debet simul cum re, quam informat, incipere, non autem post eam. Et qualitates ccundae, Clementa sequuntur, graVe enim est , quod propius ad centrum es , Si minus caloris habct e contra leve. Ob quam caussam quod grave csh,&lcve, ad locum disponitur tantum. Gravia enim,
deorsum tendunt levia vero sursum Vnon vero rem componunta Utc Ungatur,cum aliiS,adquid aliud constituendum quod faciunt elementorum formae, quae sunt ipsorum quidam fines Calefacitcnim calor, in igni, unde Congregat homogenea, disgregat heterogenea. Frigus frigefacit unde tam homogenea, quina heterogenea congrcgae reliquorum eadem est ratio. Sine quibus impossibile est clementa considerari, tum cr se, cum in mixto: in nullo enim ali, fixa cogitatio intelligentis erit, nisi
in materia prima cujus certe iuditas, tam lates patet, ut potius, de non ente, praebitura sit cognitionem , quam clerente aliquo. Est enim cum insit per se principium rerum omnium, in quod dividutur ipsium autem in nullum aliud dividuum est . Sine vero gravitate, hie Vitate, recit quisquam clementorum instituerit tractationem tum per se ipsa, cum quatenus, inmixto sunt. Haec enim eorum locum tantum respiciunt,
115쪽
respiciunt, qui quidem ad unima speciem momtu attinet, extra quam in reliquis poterit esse
reliquorum consideratio. Nil autem, sane r-ma consideratur per se praeter partem alteram Compositi, custas contemplatio imperfecta est.
Huc accedit, quod eadem forma substantiali
manente, graVitas, S levitas, permutentur ut
ex eodem fumo calefacto, Ss frigefacto gravitas&lcvitas est calidus enim ascendit,&leve fit, frigidus, contra, non ascendit sed ingrava
tur. Orma autem, semper cadern est,incat,tcratione, nisi planc tollatur, ut ex omnium rerum formis apparet. Ex qua diversitate, aliud colligi potest non esse formas elementorUID, quddsentiatur. Quod enim sentitur, formam substantialem esse negat Philosophus, et de Anima tox tu is .stibstantiae cnim per aliud sentiuntur, per se minime negat&, substantiales qualitates r. de Ortu. Postremo hu)us instituti est, quod contrarientur sibi,cum sint principia, Contrariorum motuum : grave enim deorsum tendit, levius arsum Formi vero contrarietas
non inest, siquidem per magis&minus, non dicantur, in rebus Uusdem generis qualiter gravitas, S levitas dicuntur, in corporibus,mus dem speciei. Ut in eadem terra, pars ejus una, alia gravior, dici potest: S in codem acre, pars
depuratior, levior est, concrctiori parte. C, P.
Suartu arrauintutar gumentum. Substantia per aliudsentiuntur,scrse minime. Ultimum argumentum. Formis nora inest contra rielma
116쪽
degenerat. Duplex elementi consideratio.
Cuomodo Uulis elementis amsi qualitates
accommodatae sunt. Vidi hi posset alicui mirum , cum quali tates sint formae elementorum , quibus qui de sunt, ab aliis distinguantur; cur una qualitas, pluribus elementis,attributa est, cur etiam uni clemento, plures qualitates,attributi sunt , ut sensus experientia docciat. Nam tum ignis,ctim aer, calida sunt: frigida terra, S aqua: Ut sicca terra, Ss ignis humida aer, aqua . Coniunctum autem, signis, calidus est Sosiiccus: aer,calidus,&humidus aqua, humi da, frigida terra frigida,& sicca. Quare istas quaestiones cosideremus, Vcur unum elemen' tum plures habeat qualitates, S cum una pluribus conveniat, quomodo formae nihilominus Vocentur, distringuantque suum clementum ab aliis. Primam autem quaestionem explicat, duplex clementi consideratio, qua duplex in eo a flectus invenitur. Nam intelligitur elemen tum, principium mixti quo fit, ut alterent tirea in se invicem, ut pars universi, certa sede dis posita. Cum enim cntia, alicubi sint, helementis, sua oportuitisse loca A prima consideratione habent, ut contrarientur sibi invicem, qualitatibUS tran inuratio enim, ratione contrarii fit. Ab altera coli siderata ODe consentire quam
callenistasi ita litiae et ignis h
117쪽
tire qualitatibias, requiritur: cum cnim locus, iocatu conservet, similitudinem interutrum Quare unu-que intercedere oportet. Hinc est, ut binas, unumquodque habeat qualitates, unam, ob nia habeat corruptionem sui, alteram ob transmutationem Aqua propter haec habet frigiditatem v Ioan d humiditatem. Propter locationem humidi Grom . . etatem , frigiditatem autem ob transmutationem. Similiter Cr qui proximus cst igni, oblocum habet calidum simile calori ignis, ob
transmutationem calore suo, resis Pit humido aquae Contra Empedoclem Stoicos, qui 1- dbeli, humidum, frigidum,esse voluerunt. De aliis, S Stoies.cadem plane est ratio: nam si vel contraria qualitas deesset, oporteret, aliquod elementum, esse intransmutabile ita in mixto darentur tria tantum clementa. Vel si similis desideraretur, Ineommoda sine loco esset clementum,idemque seret, sive igni proxime subsiceretur aqua, aut terra, sive aer,&contra Quam dispositionem, naturam non admittere sensus docet qui transitu hunc
Clcmentorum, praeternaturalem, in apparentiis
facile distinguit: cum terreni vapores, ad aerem velaquei ad ignem, sita migratione, nova Phat nomena ostentant. Sed, de his distinactius inquirendum Videtur enim , S praeter
elementi naturam quod constitutum est, ob mixtionem selementum enim dicitur respectu elementati ut aliam, quam tra simulativam qualita
118쪽
qualitatem habeat: aut fortasse haec, quia debilis est, ut alterius ope indiget, habet coagentem eam, quae a loco es . Vel quid sentiendum de ea, an forma, an maioria, idem sit. Ut autem dc his statuatur altius deducenda est quaestio, ad gradus qualitatum , in elementis: nam isti, codem spectare videntur. Si enim hi stim mi, duas qualitates attribui iis, res ipsa comprobat. Sin aliqua praecipua, aliqua minus, hoc enim
verbu remissum, totius litis,apud Latinos,caus velim ntis sa est una tantu erit serma. In elementis,inco ira g sudicio per se, extra mixtionem. Qualitates Iummas adcile dicere, non videt tur alienum.
Cujuslibet enim vera forma, perfectissima est, prima in suo genere ni impediatur aliqua
materie exuberantia. Ita homo ad rationis apicem constitutus bruta a ecta ad summam discursus ineptitudinem S in aliis rerum creatarum generibus, quaedam summe agacia alia summe fortia, varia, ad velocissimum cursum: ad aspectum, prominentissimum nonnulla: auditus celerriim, quaedam Vide Si haec, quibus qualitates assignam Us,qUaedam, percipies,summe aspera. alia remisse mollia radia ulla in sum-
Te-- ima duritie, Ac varia praeter modum levia. Cur
Ad sumis non in elementis, ad summam sui formae humidire, rextensionem, natura valebit ut ignis sit summe
ui ius si c-lidus aer summe humidus aqua frigidissi- cissima. ma: terra siccissilina Quin cum misimpli
119쪽
cissima, inter ipsa si qualitates remittantur, pomtiori gradu, alia aliis praevalere inveniemus E go, si ignis, sit non summe calidus, intensius calor,alicui aliorum conveniet sed quis sensibus illaesas, acrem calidiorem igni, vocabit umera cnim est quorundam insensatio,qui dicunt esse calidum, aeque , a nobis tamen, non percipi,obconjunctam humiditatem qui S aquae,calorem attribuet aut terrae. Aliorum formas quoque inquire in aliis ocrem esse humidissimum, quod maxime terminabilis sit, ratio docci: nec
cnim terrae aut ignis tantam esse convincit cxperientia. De aquae autem terminatione faciliori, quod non ulli objieiunt, hoc vas idem,ad aquam, S ad aerem dispositum refellit in quo aer, quamvis figuram recipit, cujusvis dimensionis aqua veris,ob crassitiem, S majorem resistentiam, non adeo ductilis est, nec externo cingente non adeo cogi bilis. Quod Natura
considerasse videtur, quae post calidissimum si aliud subjunxisset quam humidissimum, quin
ignis caliditas omnia confecisset, non esset dubium. Itaque tanquam Optimum, S conjunctissimum elementum aeremias posuit, qui, sua humiditate, calorem per solem in his inserioribus, excitatum, suo accessu temperaret. Et ne nimius ignis calor, reliqua perderet, sua maxima humiditate, idoneum esse tanto calorij buluaerem voluit. Unde fit ut aer ad istorum inseriorum
120쪽
inferiorum recreationem, quandoq. in aquam resolvatur quod non posset, nisi ex humidis Instantiasse dirno provcnit. De tactu autem, quod dicunt, quo in aqua contrarium ex petritur, os cndit non
polle , hu)usmodi distinguere inter frigidissimum, lumidissimum Frigiditas enim, talem tactus speciem efiicit no humiditas aquae. Quod crystallo glacie obdurata probatur:
quorum utrum l. similem tangenti, o cressensum, ac si aquae essent, iam tamen aqua non
sint. Nec quomodo aliter aeris summa qualitas constitui possit video Requirit enim ut prius admonui quadam ob transmutationem, qua proximo elemento contrarietur requirit ob locum, Maliquam, quae similis sit cum elementi qualitate, quod continet. Aeris autem caliditas cum qualitas sit, propter locum quae erit ob transmutationem Frigiditatem cum Stoicis, si assignemus aliam oportebit ob locum, quam caliditatem praescribere: calidum Calidum S cnim &fiigidum,lum me contraria sunt, sista a Lis, pugna, destruerent clementum. Si siccitatem,
idem tum esset cum igni. Ignis enim calidus,Msiccus, quare salas has habebit qualitates aer; calidum, humidum. De aquae jam dicendum frigiditate, an ita in eas remissa, ut vel frigidior terra sit, vel igni, vel aere. De igni quidem, aere, non est dubium, quin iis frigiditas non conveniat perderi de terra magis ambigitur, , sitim