D. Matthaei Curtii ... In Mundini Anatomen explicatio

41쪽

quoque in libris de potiu usu cum formam inquiritistum, figuram,costiuuber superficiem, nulla alia autitur quam=nali: Interroganti igitur qua obrem bo/m rectus incedat, GHenita re1pondebit, quia aptus es ad omnes artes exercend , Arist.autem formali edu/fa uteretur, quod scilicet superiorem partem leuiores. inferiore babeat, quod in alijs animalibus est opposito moto quibus uerbis manifestum esse potest Aristotelennam formam pro alia declarare,ut forma totius per formam partis,at s eius inferioris. In libris autem degeneratione animal. causam ocientem Cr materiale inquirit, ut uirtutem informantem, sanguinem me fruam, π semen. Ego igitur causam ex fine 1pectanαdam esse censeo. Illud etiam ex decimoseptimo de usu.part. cap. r. Cr libro de constitutione art. medic. ca. 3

debet confiderari,quod posset quis inanimum inducem re partes quas a non tantum frμstra in nobis esse, uerum etiam ut ladant, tantum abesse ut prosint,huic ita restonsum uult Galen. quamcunq; partem suum sun

ctionem habere,quod I asiqua esset iners prorsusque

operatione careret,illa potius esset abscindendu:quaα re omnes nostri corporis partes sunt ad operationem aliquem utilem de bonam institutae. Postremo, quonain uno quor; membro partem esse dixi quae principem habeat operationem,reliquas vero opem ferre: addendum est: vel quod partem iram cosequitur necessario, at in unguibus est color albus: in musculis sapor, errabor,ta' similia. igitur horam omnium accidentiam Musas reddet philosopbus ac medicus, eorum inquam

quae sunt in nobis, er quae id necessario consequunmtur, quod a natara institutum est ad operationem ob ira eundam.

42쪽

eundam. Heoque ungues non sunt durae, aut molles: quo conrodiis manui deferviant. Quemadmodum etiaintestinum ieiunum, ut docet Galen. de usu pari. quinto,cap. 3.non ob usum aliquem proprium estsed ut ei quae per se usum praestant consequatur. QIaecunque igitur principem operationem exbibent funt Substanti umerus, FEAra, situs, ordo is Via,quae uerbsubsequuntur funt ueluti sapor,color huiusmo tauaque quaelibet pars aut operationem perficis,aut opitulatur,aut eiusmodi est, ut sine ea commode operatio perfici non possit,aut a noxijs mebrum tutatur,aut necessario conseqsit r, ut sipor,eolor, Cr odor, similia licet baec partos appellari nequeant.

INCIPIT ANATOMIA

mo therapeutice methodi auctoritate Platonis: opus in aliqua sinentia vel arte traditur tribus de causis. Primo,ut Mfatis faciat amicis. Secudo,ut exercitetur uti t

iissimo exercitio quod est a intelle mi. Teretio,vi remedietur obliuioni:quae est ex senectute. Hinc est Q his tribus de causis promotus propositi meis scholaribus in medicina quoddam opus componere. Et quia cogntra

tio partia stibi in medicina quod est cor

43쪽

Pus humanum qus partes loca dispositiona

appellatur est una partium scientiae medicine:ut dicit Auer. I.colIectorii cap. de di nitione medicis.Hinc est Q inter cstera nobis cognita cognitione corporis humani, re Partium eius, quae ex anatomia insurgit Oposui tradere, non hic obseruans stilum alis rum: sed secudum manualem operationem vobis magis tradam notitiam. CVRTII. R O P O NIT Mundinus se tractaturii primo de anatomia toti us,tum paratum.adduciti Gale ni sententiam in septimo Meth

di in initio: quod tres sunt causae quae nos ad scribendu impellat. e motum ait. inui si errare in 'squae ex G leno adducit deprehenditur,quid de hs sperandum est quae ex suis adiecit, de quoniam

multo grauiora in eo reprehendere est animus,no

prauabor primum haec letita attingere,qub dictis meis ueritatici: ipfi maior fides adhibeatur. statim enim Galeni sententiam non commode adducitanem enim ηs tatum de caufis fieri libros dicit quoniam aliae sunt, ut Imperium Principiseloriae cupiditas, vertim ob aliquam trium harum causarum,Platonemq; ad hoc tantum aduocat,ur ostendat fieri libros quo senectuti opem stramuia Pe cauit etiam Mundinus,cum inquit se fecisse anatomiam

44쪽

Senolle uti alto stilo sed per manualem operationem, perridiculum est: Docui enim in anatomia μquatuor e me spectanda,artem secandi, rectam ctionem, gnitionem partiu sensiti, per causas: sIste igitur inquit se nolle uti stilo alto ita.n.appellat) sed reuere causas paratu ut facit Aristotcles in lib.de pari. aiat.& Galen. in libris de usu parta

Sed quarti quid altius in hac re dici potest, quam

rim totam tractare rationibus ex Arist. de Galeno sumptis

MUNDINI. SItuato itaque corpore vel homine mors tuo per decollationem vel suspensionem supino.Primo notitiam totius debemus hahere. Secundo partiummam in omnis norastra notitia incipiat a notioribus nobis:μqsunt confusa sunt notiora:& totu cofusius sitiatibus a cognitione totius debemns incipe. Circa totum autem quod debemus coognoscere est id,in quo homo differetiam h het ab alijs animalibus. Habet autem differentia in tribus, scilicet in figura vel situ par itium:&in moribus siue artibus: ec in partis bus quibusdam. In figura nam homo est staturae rectar: & hac habuit *pter quatuor

causas: nam corpus humanu habet inter caetera animaIia materiam lauissima spirituo-

45쪽

ANATOMIA.sam et aerea Et ideo ad sirperiora elevabisse. Secudo, i nter caetera animalia eiusdem qualitatis calorem habet ampliorem, cuius est sema ad superiora elevare. Tertio, formam habet perfectissima q cu angelis di intelli gelijs,q totu uniuersum regut,c5municat: et 5su r ij eliis secundu sursu uniuersi esse debet. Q IIarto,ratione finis sui fuit eiusdem staturae de figurae redis:quia ipse finaliter ordinatur ad intelligere ad quod deseruiui sensus 8c maxime senstis visus: ut apparet in prooemio metaphysia: ct ideo in ipso debuit uissus siluari, Sc cerebrum: & per consequen&caput situ tali ut posui omnia urdiuersa sensibilia apprehedere. Et quia ad plura visibisti a se extendit quando situatur in alto, apoparet quia custodietes ciuitates,ut possint a longe bene videre, statutit sua spe qacula in ioco alto:vt in turribus 5c huiusmodi ut dio cit Gale . de iuvamen. membro.eap. a. Et,ppter hoc ipse ibi dicit.& Auic. auc. Gale. 3.can.in principio. Q intentio in creando eaput superius in homine non fuit propter cerebrum, nec propter aures, nec propter OS, nec propter nares, sed propter oculos pro pter cam die a.Et sic apparet ex parte omnium quatuor caru* ho fuit staturae rectae.

46쪽

TAMETSI passim anatomia exerceatur

in homine, tui laqueo uitam finierit, aut cui caput merit amputatum, commoditis tamen fieri

affirmauerim de homine qui in aquis perierit,propter colli partes quae in illis probe inspici neque

tint. Cum uero dicat Mundinus debere nos a notioribus initium sumere: atm ideo a toto incipiendum estς, quia totu con fusius e st,consa uero manotiora sunt, uidetur uclle ordinem doctrinae, eundem esse, qui fit notitiae consuste, cum tamen distincti sint,atet ideo ratio haec non ualet. Iterum

quidem est,cognoscendum eme hac in re totum prius, loquimur enim de notitia quς sensu inrcipitur,

in qua totum primo occurrit: Ad totius autem notitiam considerandii proponit,quibus in rebus maxime a crteris animalibus homo disserat: ae pri mum,quia rectar est staturae: cuius rei causas quatuor recense trad quam rem plurim im proderit regula superius a nobis tradita. ex qua liquido a 'parebit Mundini defectus, di ratio Aristotelis Dictum est enim mebra omnia in famulatu esse operationis totius corporis:uideamus itain quid prosit homini rectae staturae eme,ex illius enim usu appaerebit quare homo eam figura habeat.Totius igitur corporis opatio est multas exercet artes,quod si rects staturae non esset,qui artes exerceret com Des etenim artes aut stando aut sedendo fiunt: ex Galeno,tereio de usu pari.cap. 3.Arist.aur quarto de patet. animal.cap.io. inquit,Quia homo est priadenti Timus,debilit habuisse m anus, quaS ut exercere posset oportuit missae rectae staturae: qua causamquae uerior est misit Mudinus. Sinerea q, ree

47쪽

gulam illa ignoraucit: restri uero quatuor causas, quarum duae sunt Aristot.tertia licet fit Arist. male tamen ab ipsb adducitu reliqua, quam ipse adiecit falsa est. Imprimis dicit ideo homine e sia re ctae staturae, quia fit calidissimum. hoc aute falsum eme uidetur: Galen. enim in Primo de Tempera.

cap.s. Leonem & canem esse homine calidiorem asseuerar.Auic.quocp prima primi,hominem mediae esse temperaturae, ait, inter omnia animal ict, cui etiam Aueri assentitur. Notandum tamen e s.

Aristotelem,primo de pari.animal. .uideri hanc referre ratione, quod ho sit rectae staturae quia sit calidissimust inquit.n. quia habet loca pulmonis de cordis calidissima. Et quartapart.probi.6.ho, inquit, est omnium animal tu maxime calidus humidus.Vertim eo in loco Arist.non dicit hominsi esse calidissimum sed calidu de humidu fimul,& ideo si qua animalia sunt calidiora homie sunt

etiam sicciora ,ut leo canis. homo uero est calidus cum humiditate. Quam sentetiam uidetur ideconfirmare secundo de pari. animal. quo in loco dicit, hominem esse calidissimu dc referti Timum sanguine secundum loca pulmonis, emo uult esse humidissimum. Vel dicendum est quod homo est calidissextensiu e ut usitatis uerbis utar quia pi' habet de spiritibus non autem quod fit calidior intensive. Sed in idem redit,quoniam spiritibus abudare de humidissimum esse re idem sunt, nomini hus tantrum disserui spiritus.n sunt calidi, dc humidi:Nec p uero secundum Aueroem ratione ita format Arist.ut dicat homo est calidissimus, eigo statim redhae staturae. Verum hanc rationem colligit

Aueri

48쪽

CVRTII.

re hin habet caeteris omnibus humidius, cuius rei

inniim illud est quod sinciput per annu dc co amplitis in homine molle permanet: atque ideo propter humiditate,nervoru i mollitiem non pol eri-gi:sed procedente rempore exiccata illa parte obcaliditatem, euenit ut fiat rectae staturae, caliditas enim neruos illos duriores reddit. Solus igitur lio,c imprimum rectus non esset, propter abii dantiam exicclitis caliditatis fit postea rectae staturae. Potest tamen Zc alio mo ratio lisc secundu Auer. intelligi,ex quarto de parti animal.3o.quomo secudam etiam Mundini ronem intelligit,cum inquit, homo materiam habet leui Tima, ideo potuit esse

rectae staturae. non tamen asseueranter inquit ob

id esse rectae staturae. Dixi autem Aristotele quado p unam Drm1 per aliam Obare, Nam esse staturae rectae, D esse leue no sunt eiusde sermae, probantur autem. Si homo debet esse staturae rectae, partem superiorem leuE eme oportet intelligo autem per superiorem partem uniuersum truncu usi ad coxas S anum ergo oportuit istum truncum Comparatum inferiori parti,coxis. s.& tibiis, esse reuiorem dc calidiorem: ergo parte superiore ha het leuem,& calidam:ergo eum rectae staturae egoportuit. atque ideo Aristo.quarto de pan.anim.

6.declarat,qub animalia stigidiora sint, hocms serpere:ut serpentes lacerti, & huiusmodi. Iligitur ergo quod eade ratione procedunt anima lia in calidu-siccum, qua habet statura redi amet Atm ex his habetur quo mo dux ills rationes sint intelligendae: neque enim,ut Mund. ita etiam dicit

49쪽

ANAT O MI A.

Arisoteles hominem habere materili leuissimI. sed leue neque ab lute calidissimam, sed caIi dissima eo modo quo e κ suimus. Tertia Mudini

Tatio,qua non magis apte adducit est Q uod homo idcirco rectae statvrs est quia comunicat cum incelligerulis propterea debuit habere Ciperiora, infiriora, ut mundus habet in arctico,& antar-ctico polo. Verii vide quid conscqtiatur: hominε.S.eo mo habere superiora & interiora,quo poli. Sed Arist. quarto de pari.animal. cap.ro . hanc haehet scntentiam. Homine esse omnium animatium prudentissimum, idc6l illi manus esse datas ad exercendas omnes artes,quod facere n6poruissetnia rectae staturae fuisset: quae causa sicundu asInnatam regulam uerissima est. Sed obiiciat mihi serta sic aliquis aues licet duos tantum habeat pedes pronas tamen incedere.neque eb confugiendae st,quia prons ob id incedant quia superiora graitiora habeant: quandoquidem duobus sustinetur pedibus quemadmodii homo. quare non ualce coseques, pars silperior leuis est & calida eigo est rectae staturae. quoniam tametsi aves superiore partem leuem habeant tu calidam, non tamen idcirco sunt non pronae. Ex his quae dicta sunt uidetur Arist. rationes e X hac tertia pondus non habere. quoniam non sunt secundia regulam. Crediderim ego causam illam tertiam in tiorem esse,ut quae Psinalem ratione procedat, ex fineque deducatur. ut concedamus alias quom rationes eo mo procere quo interpretatur Auer. Propterea quod homo leuis est de caIidus, sic potest staturae rectae,notamen qiua sit leuis tantum. Affert etia alia causam

Arist.

50쪽

Arist.Quia .sbruta animalia panes habeant instinxiores minoris quantitatis quam superiores, ideo prona essecat in hole inseriora non sunt adco partia respectu superiorum,ut in brutis,asP ideo conserunt plurimu ad figura rectam,non tamen haec

necessario concludit inuare sola tertia causa qugex fine & operatione totius sumitur necest arib cocludet. addit Mundinus falsam omnino cum hosit ad intcIligendii institutus,intclla ctui aut sensus, S prscipue uisus deseruiat:ideo de hui esse rectae staturae ut oculi ex alto munus fusi obircnr, nam rotu eaput propter oculos tactu est teste Galeno,& Auic. Q uar romanifeste falsa esse apparet,nam Galenus & Auic.cu probant caput e si e propter oculos, id non de homine tantum affirmat, sed de uniuersis animali hiis, qrc ex hac ratione dcduccretur citcta animalia re ctae esse staturae,qn etiam ipsis propter oculos caput est dam. Forte dicet quispiam quibus oculi altiori loco fili sunt ii sunt prudentiores. ridicula ratio,iaquam ex oculis metiri soleamus prudEtiam male enim ageretur cum exigui corporis hominibus,quos in vastis corporibus illis sepi iis prudentiores e sse usu ncipimus,qua re nihil a fleri rhabile Mundinus hae sua rationesertim obiter admonuit locus ut nonnulla adducamus qus faciunt ad quaesione illam oculortim ne an cerebri nratia caput fit anima tibus a natura datum. Nam Arist.quarto de pari. animal lib.cap.io.omnia animalia sanguinea mquit, habent caput,quod est cerebri causa. Galemi autem de usu pari.octauo,cap. LA cap.s docet,adcognoscendum propter qua pariem membra ali