장음표시 사용
51쪽
quod attinet in Tigremabonicavi Tagodastica regione,lacteus praecellit,in calidioribus locis albus atquc diaphanus Maximam autem pariem, fulvus ex auro posscns princeps nabctur. Secundas tenet albus transucens, cui ego non injuria cum Aristotele primas concederem. Quippe signum est puri mollis Maeraim,nulla herbarum tinc ura infecti. Ab eo rutilum laudatur nisi fuerit aestivum,tunc enim collectum mel veluti cera& butyrum vel ob fi riim flavescentium copiam, vel acris adustionem, ad intensam quasi sat ratam savedinem, imo ad ruborem fere accedit. Si vero Erycaeum vel Amininum rutilum videatur,quasi noxium ab omnibus jure habetur, quia intempestiust. Suspecti infames colores dicuntur,nuge fuscus, spadicem, & praesertim lividus, qui sive in favis sive in melle apparentri, nunc corruptionis,
nunc veneni manifestari,indicia sunt. Est item tactu me optimum .pingue, lentum glutinosum, grave καιν, clarissimi terebinthini liquoris aemulum, sui ubique simile, & vel nullis vel saltem paucissimis faecibus impuratim blandissimo calore liquefactum, & levissimo frigore quasi in lapillos concretum. Energeticae qualitates in usu mellis apparent; qui sane multiplex videtur, sive ad medicinam sive ad culinam te vertas: Tamen potenter nutrit, Vitamque integram coincrvat, k longaevam, ut Graeci Cyrnaeo luina sit συι πλυγ-ιωφαὶ... Herodoti Athenaei,& Diodori Siculi testimonio ix continuo ejus usu putarent. Sane Pollio interrogatus, quomodo intantum aevum amnos produxerat, respondisse sertur: quia intus mulso, extra oleo a teneris usus tuit Prieterea flores, fiuctus, singulaque simplicia, atque composita item medicamenta,qus permixtione a putredine integra servantur, qua sane facultate ita cxcellit, ut Babyloni etiam nobilium mortuorum cadaverae dcin sepelirent,ut Herodotus in Thalia testatur oenopole item quidam nebulones cum nigitiuo vino&sere exanim me, addunt: quo adulteratum vinum, pinum videtur, palato non parum arridet, ctiam critico Putredini non subjicitur. Servantur in eo fructus, omniaque corpora quam diutissime. Tactum tamen a suo inimico putrescit, id est, pane. Ideo qui mel vendunt, diligenter cavent, ne pueri transeuntra panem intingant; ita enim facile corrumpitur .d in formicasvel similia semicis animalcula transmutatur si Paracciso credimus, philosopho quidem in rerum natura naturali quadam peritia insigni Mellis item admixtione Placentularum pravitatem corrigit Galenus Mes cum alis quibusdam mixtum, Mnutrit,4 bonum colorem exhibet. Per se ipsum autem at tenuat,magis quam reficit: nam urinam Maluum plus justo expurgat Hippocr. Si etiam c cumeris semina, vel alterius Plantae in melle aliquandiu maceraveris,&p as,die misi stea severis, dulciores inde fructus certo proveniunt Medicam quod attinet ' virtutem, calfacit, vulnera ulceraque optime detergit, attenuat, discutit quae aliqua corporis parie coierunt ut Galenus, Avicenna, Celinso Plinius, tarunt Alopecias & tarda capitis ulcera persanat Plin. Ad generationem capillorum in Alopecii vel febribus diuturnis,plurimum valet,si per se crudum illinatur, vel cum favo nouiter extracto Galenus Potissimum autem oleum mellis distillatum id facit. A qua stillatitia mellis cutem egregiὸ mundar,urinam provocat, subrium calores extinguit, obstructiones viscerum expedit,sitim lenit:calx vero sive sal ejusdem, uti omnium coimsiuorum,min, me dolorificum est, ita etiam maxime energeticum propterea in virga caruncula unice a Chymicis expertis aliquo chirurgis commendatur. Quot Ver quam amplas virtutes Mellis, quinta illi uti vocant,essentia contra omnium morborum vires obtinet, praetiare ab Isaaco Belga Paracelsi ant cetare scriptum est. Nae si crudum Magreste mel Democrati, Pythagor
Pollioni, Baptistar, Pythagoreis denique & Cyrnijs salutem cum vita Ore
52쪽
minimorum animalium Theatrum. '
attulerit: quanto illud magis praestiterit depuratum,4 in summum nutritionis gradum perductum Epicurei vero, qui summam salutis&voluptatis rationem habebant, Ambrosiam continuo comederunt ut Tactetes refert quae ex decima mellis pane constabat Acsi assiduo ejus usu dolares arcerent, et a morbis immunes sani viverent mirifice auribus exulceratis auxiliatur mel per se tepide infusum, praesertim si istores simul adsint. Quinctiam ut iuearum sibilis sonuibus,inflammationibus, mel Atticum instilletur jubet Galenus mel, Butyrum&oleum resaceum, an topidum,auriculae dolenti infundit Marces, Empyricus Idem quoque mel cum infantis stet cor subactum,invisus hebetudineis albugine valde laudat. oculorum epiphoras,tum in hominibus,tum in equis, hoc modo tollit Vigetius. Primum infra oculum sanguinem detrahit, Meum usque ad sanitatem melle optimo inungit. Cavendum tamen ut non male meminit Columella est quoties unq; melle oculi unguntur, circumlinantur prius pice liquidari oleo, ne a mustis, apibus 4espis infestentur. Audi etiam quae ad claritatem visus narrat&comisndat Marcellus. et in quo apes secrant demortuae, nitidum &iurum oculis instelletur vel capitum apum cinis cum melle, oculos claros reddit & rursus Mel Atticum cum primo infantis stercores lacte nutricis
commisceto, eoque hcbeteS ex quacunque causa oculos inungito. Sed prius aegrum erectum ad scalam alligabis, quia tanta vis medicamenti est, ut camalias patienter serre nequeat. Cusus beneficium tam praesens, ut tertio die abstersa omni maculavitum acutissimum efficiat Sutrusionem oculorum c
rat servulturis cum marrubij succo, qui duplo pondere fel superet &mellis dupla Gii l.in Eustoriis. Alibi etiam sellis testudinis marinae panem unam, metus quadruplo immisce is illinit. Serenus vero istiusmodi Oxydertia
'biai messis pucci eum fige caprino,
Subveniunt Musis iura caligine presiis. Insantibus butyrum cum melle exhibeto: nil enim utillus in dentitione&oris ulceribus Galenus solo melle gingiua corum confricari jubet ad demtium enim generatioraem,coruservationem,nitorem,abstersionem mireconducit. Ad dolorem stem taucium, Si Arabico meae junga agrepepapaver, sanat ipsum imo aliquando Simplicibus Implis confunditur aereum mel in egregie,teste Sereno atque Plinio,arcstenti in febribus linguae, Cynanchae, uvae, cunctisque gutturis, faucium & tonsillarum vitiis medetur. Adspirandi diff- cultatem xsputum promovendum, vel simplex, aut alijs immixtum optime Hippocratis sententia conducit; in auricularum pulmonum convulsione qui morbus esse solet lethalis figidae potus, & in qua favus mellis macer
tus est,plurimu conducit. Stomacno item non calido,non bilioso,non amaro, nec nauseanti, aua febrienti vigorem obur,alimentumque maximum comciliat,& eodem lac coagulari non sinii renes expurgat cum aqua lutyro
coctum, calculosos juvat Avicenna Lienis dolorem sedat, sed demortuis . apibus appositum nam intus sumptum, Ienia hepati nocet, inquit Galenus Crudum,aluum levat Coctum cum apibus vel caseo recenti,ipsam adeo sistic ut dysenteria 4 caeliaca passionis arcanum a Galeno,Cello& Plinio habeatur. Hippocrates omnibus mollitori cineri medicamentis'mel admiscet: Mel cum resina mixtum, testibus medetur ii idis, teste Plinio qnietiam cortibubuli cinerem cum melle, phagadamas &ianos curare aismata Nurum cum melleo lacte bubulo ulcera faciei sanat; mellis spuma curutae juglandium, adustionem cutis emendat senibus maxime conducit,
stomacho refrigeratis: coctumque flatus discutit, potenter movet urinas
Calenus II erius mel inter diaphoretica recenser, quia aperit, suro' in . reddit
53쪽
reddit meatus malenus inter diuretica ponere non dubitat. Acrimoniam dococtione vel aquae admistione exuit, propterea mel coctum ad sinu si rum ulcerum glutinationem fuit a Galeno praescriptum Sal cum farina isel-lc,luxati articuli dolorem tollit, tumorem discuti is repontioni meliori viam praemunit Possem hic recensere Aetilis Aegineta Diamelleum empi,itrum,Tapsi me Ardent, sirupos omnes ex melle antiquitus consectos: cui saccharum coterici vicarium, nescio quo rationis momento surrogarum. Nam sane si mel Atticum,uel aliud Attico bonitate aequi-parandum, in procinctu sit,is debita praeparatione non careat nascito oculum effoderit,saccham,terrestri,arufidineo,& nimium seculent, melli, nec usu, nec origine, nec ullo modo,cum caelesti hac lachryma comparando. Sed haec mittamus; potuum ciborumque mellitorum genera enumeremus. Potus mellitu sex praesertim a veteribus recensentur Hydromeli, Ocnomeli, MXymeli,Ap nacli,omphac omeli,Thalaisomeli. Hydromer κραl. a Polluce et Nicandro vocatur, atq; etiam Hesychiorcjus Compositionem Galenus, Plinius, Aeginetavi Dioscorides tradiderunt
his verbiS. Odrome Galem. R.aqua font. dulcis & depurat&t .viij mellis Opt.m.j coquantur isne lento vase terreo, spumam innatantem saepe exDinc;coquito ad intentionem. Si mox bibendum sit, aquosius fiat: si reponcndum,diutius coquatur,nam incrassatur, ut julepus, diu quidem servatum, sed inparicSaegri remotas altius penetrat, &in bilem citius convertitur. Alias quoque varias facultates coeti ei acquirit, quia parum coctum inflat in
gis, aluumque subducit, & minus nutrit. Diutius coctum, insationem dissipat,magis ali minus purgat Aromatiratur pro libit croco,Zingi te, gallia moscata, liquo aloes,&c. Fit etiam alio modo ex mellis lib. . aquae lib. Octo, sementi unci)s tu ibus omnia lianco dolio tradantur relicto truum Vel quatuor digitorum pacto vacuo,ut liberius serueat. Ubi vero deser-buerit, obturato vaseri diligenter orbibus munitio,tertio post mense fit, rabile maerome Plinij. R.unbris puri per quinquemum serVati lib. II. coque ad tertias, cui adde tertiam mellis veteris partem ac Syrio ardente per Ao .dies Soli exponito,atque ita expositum decimo die obturato vas: cvocatur Hrdromeli, vetustate saporem vini assequens, nusquam laudatius, quam in P nrigia compositum. Dabatur appetentibus vinum orgris, sed jam
a multis annis damnatum. dromet e nera. R. succi malorum cydonuorum contusorum, lib. V. aquae fore. Sextar coque donec flaccida fiunt;
ablata ab igne,refrigescant. Colauea expressa mala abjicito;huic aqua mellis dimidium addito coquito, destrumato,donec pars octava meri consumpta. Quidam e dulcibus malis prrisve eodem modo conficiunt 'drome Di scoridis. Fit duabus aquae pluviae veteris ad unam mellis partem additis &4nsolatis sunt qui hydromeli appellant,quia e melle elutis aqua favis coraci b-
Iet. Sed meracius fieri non convenio; quia eo modo praeparatum ex abundam te cerininc aegros laedit Hydromet,ubi mutius fuerit repositum, media aetate
vino oligophoro, aut lorae,in reparandis viribus respondet. Quare in inflam mationibus sedandis iis etiam praefertur Aqua mulsae inveterata usus da natur in inflammatis&constriciis, sed laboranti stomacho, aut cibum fastudienti,aut aegro sudoribus dissuenti, aut siticuloso,aut sebre ardente exoluto, convenit Actius clysterem e sola aqua mulsa ad aluum movendum describit, eodemque1snuosorum ulcerum saniem abstergit Galenus melicrato in quo
sit decoctum aliquid hysopi,vel origani,vel thymi vel pulegij ad preparas
Hos cratas humores in acuto morbo purgandos utitur, commendat sed in supinitate stomachi non laudat. Nuper alia Hydromelis compositi ab Anglis inventa est vari vocant) pro navibus melius inserviens,quam quod Diuitia ' Coral
54쪽
mmimorum animalium 1 heatrum. 3
vis vinum rius praeparatio hujusmodi est. R.Mν,6 id est, hordei post debi
rufestivis nes,sive Mallae,saporem Hujus lib.3 cum mellis. 8.4 aquae lib.
x o simul cocta,potum tum gustu suavissimin tum usu saluberrimum praestat optime nutrit, aegre corrumpta cliutissime servatur 'dromet uose μticum. R. decoctionis lupulatae sextar. 8. mellis despumati sextar unum. Panis tosti cereviliae flore illiti frustuminum. Pone in vas ligneum probe coopertum, iuxta hypocaustum colloca. spumam ortam quotidie his aute to,ligneo cochleari perforatis: post Io.dies recondatur in cella. Post quatuom decem bibatur codc modo conficiunt pro astate cum aqua simpliei.hoc enim modo paratum hyeme bibunt, quando inebriati se cupiunt. Illorum4 Amglorum lingua,Mede voeatur. Oenometi vinum melilites dicitur Pollux μελ ραγν, Plautus mellinam vocat.alii Mulsum. Hoc Aristaeus primus in Thraciam advexit, vini ac mellis mixti incredibili suavitate captus: imo mulsum ex melle Heracleotico factum di inveteratum, desest esse perniciosum Plinius. Hanc potionem recomtiores ita describunt. R. mellis opl.congium .vini antiqui vi salis cyathum vnumis inter feruendum subinde despumare oporto,tunc salem addere,ac aniso condire,, helenifradic ibus in sacculo in vas ipsum demissis Aegutii aliter conficiunt nempe ex passis & melle, quod nuncupant, quia gustu est valde suavi Oenometi renditum. R. piperis eloti&rcsiccati sciet .viii. meulis Attici sextar unum:vini veteris albi sextar.v. misce. Meminit ejus Celsus
ni fallor Caelius. Aurelianus in cura Ischiadicorum. Genus est item
mulsi quod Graeci τοῦ κύα κ appellant, quod ναύφιμ γα vocatur.ex. 3S reb constans Gorreus. Forie idem quod Athenaeus Voca - -οώι. Κυμὼν enim
potio est,ex vino, melle, variis herbis commixtis quale Cambrorum nostrorum Nectar Methesilla dictum Hibernicum melle,Vino, herbis qui busdam oenomeli destillatum parant, quod fleebache vocant, genti crudis Ei O minuci saltem semicoctis carnibus vescenti haud ineptum. Nectar. Mulsum
quod ex musto fit, Graeci Nectar vocam. Defruto ducimam Partem melli iyi.ω se. addunt, sed hoc genus stomaolio est adversum, & obnoxium inflationibus datur alui ciendae gratia:idem Hippocrate ι- nomina ut Gaialenus notae. Atiud, atque illud verissimum nectar, circa Olympum Lydiae montem praepa ari Athenaeus scribit ex vino, faviso floribus maxime odo riseris Alexandi idam non potum Nectar, sed cibum deorum existimasse ani maduerto. Dicit enim : Nectar mandens edo ovi ministrans Ambrosium Labo. Homerus tamen, major poetarum pars Nectar tro potu habuerunt. oenomeli Dioscoridis sic paratur. R.vini veteri seXtar. duo mellisopi sextar. j. Aliqui ut celerius praeberi possit, cum vino mel coquunt,4 transfumdunt. Alij utilitatis gratia ad sextarios sex musti serventis, unum mellis adjiciunt ubi ferbuerit, vase recondunt dulce enim permanet. Vsus vini melilites sic est datur in longis febribus quae stomachum cruditatibus collectis infirmarum Aluum leniter mollit.Vrinam ciet. Ventriculum expurgat;n dest morbo articulari, renum vitiis, imbecillo capiti, & muliebribus abste-mijs: odoratum quidem est, et corpus alit. Vomitum provocat ex oleolaatum, daturque utiliter ij qui venena hauserunt: uti etiam languidis,
inbecillo peripneumoniad tussi laborantibus, ij qui immodico
exolvuntur sed tum Hydromelite dilui onuum est Galenus meli. C Iuni etiam ditiuum in praescribit, quibus non ultra primam septimanam rigor producitur, idque forti admodum existente natura. sunt qui in febribus Vinum hoc prorsus damnant: Sed hoc de quibusdum febris temporibus intelligendum. Merrogatus Romulus quidam Caeseris hospes, supra centum
55쪽
annos natus,quanam ratione corporis illum animique vigorem tamdiuretium
isset, foris oleo,intus mulso cum Pollione illo respondit: in magis demiremur mulsi usum,qui multus antiquis ideo flat, quoniam illis erat peta sum: omnem animi aspcritatem dulcibus succis mitigari, spiritus leniri, meatus molliores reddi, atque per-flatiles, morumque etiam medicinam esse.
o melitae acetin melilites sic fit,ex lini sententia. R. mellis lib.vi. aceti voteris heminaS quinque,salis marini lib.s aquae pluviae quam Galenus nonprobat, Sextar. v.Omnibus seruefactis doctes,mox Soli expositis atque inveteratis, o mel confit Vertim ultra annum non durat. Omnia ista quemadmodum vina factitia, a Themisone summo authore damnantur. Galenus sic parat.Melli optimo despumato tantum aceti vini addito,ut agroti gustu arrideat:coquantur ad bonam unionem: quando uti voles, aquam pro arbitrio miscebis:satis autem coctum est, cum spumam amplius non rejicit. Sunt qui has compositiones forte paulo aliter proponunt, Dioscor,
des a Mesue, Nicolaus ab utroque dissentit. Apud Mesuem decem illius formas reperies Apud Nicolaum quintum vidi, septendecim: alias simplices, alias vero e squilla, thymo, itide, aliis herbis radicibusque con,
positas. Gesterus item Ox mel Helleboratum introduxit non parum commendat in Graeca sua ad Adolphum otionidem epistola. -ὸισὸλἐ--τήια miam. ςMm οιαν-Quas vero in melancholia, cachcxia, hydrope,epilepsia,&sebribus abigendis vires obtinet, passim in epistolarum ejus libro iiivenietis, ubi etiam Oxy mellis helleborati majoris & minoris descriptio vobis proponitur. omeli Philagri ex Aegineta. R. favorum melle repletorum alborumlib j. aquae sent.lib.iij. semis confracto Evori expreta, quam cum melle unitam coquito,donec spuma ipsi vi quod velut cerosum ruri arat,pa latim ablatum fuerit, refrigeratum vase accipito Leviter rcfligerat, in rente Galeno, ideoque in Phlegmone clamidine sebrili multum conducit Avicenna syrupus de melle idem cum hoc videtur. Apud Nicolaum tres Apomelites species videris, apud Aetium,Oribasium, Actuarium,adhuc lures Variantur enim pro natura arari rumorbi, quae nos ratio induxit,ut elibare eas magis vellemus quam plenius depromere. Bibitur tota aestate
refrigeri nomine quo tempore praeseriim ubi acescerit cuilibet exhiberi
potest Mediar naturae inter mulsum&Oxymel haberiir Galenus. Consertetiam ad educendum sputum urinam mouendam, aluum subducendam, humores attenuandos Aeginet. Ructius Omphacomeli quod non recte Grapolias mel acerbum transtulit fiex succi uvae immaturae Sexta ijstribus, mellis sextarium, simul coctis, vel ad dies 4o .insolatis Finito servore, in vas probe coopertum ponatur, Musui servetur. Eodem fere modo paratur Melomeli ex cydorijs, Rhodomeli ex rosis,
mel mirites, Rhostes, Rhodostacte,&c quorum descriptiones Musus ex Aetio petere licebit. Thalasameo constat aequis panibus maris, mellis,&pluviae desecatis, in picato vase per Canis aestum insolatis. Sunt qni maris partibus duabus unam mellis adjiciunt,ac vase condunt. Vtrumque vim purgandi habet, sed
hoc multo imbecilliorem Gorram. Saporeo odore gratum est, clementer Purgat,sine omni stomachi vexatione Plinius Atque hactenus de tionibus messitis.
Ciborum genera quae ex melle di alijs mixtis in usu apud Antiquos fuere,
56쪽
ante oculos proponere, nimis mihi arduum esset,is lectoribus taedium esse ret: Ideo illa recensere non erit opus, sertassis impossibile. Nam diversae varia gentes diversimode mel cum alij miscebant,nempe cum lacte,cibo, Diana, tritico, caseo,aut sesamo: de χ-- ----νωγδει-- . bellaria,vel potius mellaria illa, liba cum melle consecta, diversis pro renata nominibus appellabantur. Athenaeus. Hujusmodi quoq; Cereri quam immolabant ut Nicandri scholiastes docet, atque ἔν--ὲ-, quem panem dulciarium vocamus. Quinetiam Eolivi caelo, & caelorum reginae placentas ex mclle iactas Gentes teste Scrietura offerebant: qua de caesa, Deo Israclitae ex melle adolerent jussit Moses;Levit a forte autem id Iudeis potius prohibitum,quia mel sementandi vim habet. Coniecerunt item cum adipe, caseo recenti, Olco,4 uvis passissimo ad somnum conciliandum edulij genus ex melle & papavere gratissimum veteres composuerunt, quod Cocetum vocarunta ut Festus retort. Denique deorum ille cibus habitus Ambrosia, ex melle dulcedinem illam salubritatem insignem qua immortalitatem inerre credebatur contraxit,de qua sese Athenam atque Bellonius optima autem & saluberrima mestaria habent Indi,Barbari olim
crediti sed revera ingenio,arte, prudentia cum Europeis facile parandi, imo quantum video anteterendi. Verum antequam in usum trahatur mes, clarificatio eius necessario requiritur quae sic fit. R. mellis et aquae fontanae distillatae, alib. q. vel q.v. coquantur, continuo despumando, quod supernataverit, usque ad aquae consumptionem, postea cum Ia ovorum albuminibus clarifica, Abγ-our Si
vero etiam, durum, purum, atque tenax reddideris, librae hujus mellis clarificati,vini optiau lib. 1emis,admuce: bulliant,dcspimando, ad duritiem,in phialam repono,quam colloca in aqua bulliente, dympidum evadet, & quasi saccharinia Candiae lapidescet Mel vero si peioris notae suerit, coctione fit melius. An vero adulteratum, vel purum sit mel, ipse accenso cognosces. Qum vero adulteratum non est, pure ardebit. Auctor Geomnicon. Si vero
intam mellis essentiam,oleum salam, Q am cerum superare vclis, Isaa-
cum Belgam,Euonymi thesaurum, aliosqnc hymicos consulito. Neque enim tam ingens unquam iteratamus aequor, si in ipsojam amplius portu haeώwamvs Tantum nunc illius primos inventores recensebimus. Mellis inventor itΜacrobius Myre me jactitant, Saturnus fuit. Ca Iius re Plinius tradum Aristarum a nui, Ommam primum excogitasse, sed
Diodorus Siculus scribit,Curetes cretenses messis conficiendi rationem et usum primum monstrasse. Quillam inventionem Thessalis ascribunt. Alii Messimo Graecorum regi iniquissimo assignant. Nonnulli Baccho, Ovidio
teste. A Baccho mella reperta ferunt. Et vidissim Liber est in ventiIraemia
mellis habent Graeci fingunt Nympham nomine Melissam mellis usum primum monstrasse, unde ab apibus ei nomen impositum. Quis invenit, vesquando, non multum referti Donum cerie caeleste est,in hominibus utilissimum,si eo recte et caute uterentur.
57쪽
vel naturalis, vel attificialis Simplexin naturalis cera est crassior avorum pars,mel continens,estq; Virginea& secundaria Virginea est quam adolescentior apum popinis id est,primum examen alveari novo exceptum disti pium floribus consecerit. Sic enim teste Aristoteseo Hollario ab apiarijs dicitur, quam ceu naturaicrsectissimam a primis iovis favis diligenter separant. Secundariam licet non respuun tanti tamennini honoris est neq, usus. Modus eonsciendi ceram, huiusmodi est Perreptant flores primum primis pedibus, quos leviter affigunt, tum in medios sese abstergunt, et assiicant: tandem vero tincturam florum atrua vel salma sua laboratam et compactam in crustula posteriorum pedum dextreis celeriter deponunt, magnitudine sermaque lentis collectam, onustae ad proprios lares ipsam deportant. Est autem illa materia pro florum natura viiij coloris, nempe,flava,
rubra, pallida, crocea, albicans, nigra: quae cera illius --ει,-. vias, causa
est Ceras inquit Plinius χx omnium arborum latorumque floribus com fingunt, excepta rumiceo choenopode Amficialis dieitur, ad cujus persectionem scientia nostrain manus adhibetur illam varie vari Authores faciunt Palladius Iunio mense ceram naturalem eximit, quae in vase maeo ferventi aqua plena, minitim concisis rivis, molliter, deinde in aliis vasculis sive aqua resoluta digeretur in formas Aliter Ptimin Cera fit expresesis favis, sed ante purificatis aqua ut mellis reliquiae omnino austrantur &triduo in tenebris vel umbra resiccatis. Quarto die liquefiant igne in novo fictili. Aqua ipsos tegente, deinceps per ortam colentur rursus in eadem olla coquitur cera&m eadem aqua, excipiturque alia frigida, quoties vascula melle circumlita perspexeris Columelia vero lic: postquam expressae favorum reliquiae diligenter aqua dulci perlotae sunt, in vas aeneum conjiciunt adjecudeinde aqua ignibus liquantur, tum cera per stramenta vel jumcos distula colatur, atque iterum seruiliter de integro coquitur, cin quas quisque velit formas,aqua adjecta, detunditur,eamque concretam tacile est cximere, quomam qui subest numoi, formis inhaerere ceram non patitur. Differt autem cera dupliciser Bonitare o Q. Optima cera ex optimis apibus colligitur, & ab optimis artificibus adeo elaboratur, ut candida tener sorinoia,homogene pura, subpinguis, odorata, sine nervis, pelliculi
pilis,atq; omni retrimento appareat. Qualem Nonius Marcesius en Varrone ceram tarentinam a Milesijs apibus collectam describit. Dcpravata eo magis
est cera,quo magis ab his boms notis recesserit. Vsus cerae est duplex, Medicus, non medicus Medicinam quod attinetis in medio est quodam modo
calfacientiu rerrigenu ma,h--; habet aliquid crassarum item partium, & meatus obturantium ideo non solum siccat, sed per accidens humectare videtur perspirationes prohibendo. Vnde&materia est aliorum pharmacorum. Ipsa autem per se, ex leviter con coquentium numero fuerit, qua foris apponuntur habet enim parum ex
discussoria et calida tacultate, cujusquam multum me ipsum particeps ex stit. Sorbitione dysentericis medetur, milis magnitudine grana decem ceras
devorata, lac nutrisibus in mammis coagulari non patiuntur. Dioscoriae Aetius trium ervi granorum magnitudine exhiberi jubet. onymus quidam contra capitis dolorem&malignos humores ex rebre aliasve ortum,hoc remedium praescribit. R. Cerae virginae, q. s. eam ad ignem emolli ita ut pro libitu distendi possit. Cum ea caput aegroti rasum, tanquam pileolo contegat, illici pileum canabinum superinducat, ut non decidat Atriduo abjiulatur, vel tandi retineat ejus usum, donec senserit desorem b- ijsse Cera cavo et dolenti denti impositi, specillum candens saepe adlii-beto Archigener Cera denudatis nervis di tendonibus applicata, amet
58쪽
mmimorum animalium Theatrum. 33
eos vestit& sanat Aetius. Ad dolorem junctinarum ex frigore. .linteum cerauquida intinctum δε quam calidissimc&arciissime aeger ferre potest, noctu applicetur sanabitur GaunuT. Praeterea fauces extrinsece ungere prodest Ursino ct tauri sevo,cerasque rem M. Marcellus. Crythasin palispebris cerae albae semento viscuties.Gal.ex Archigine oleum vero cerae in podagrosis doloribus sedandis, duris apostematibus emolliendis vulneribus iaceribulque curandis singularem habere vim, nemo non veritatis hostis negabit. Miscetur item, Galeno teste, medicamcnto Asclepiadis contra Ore nas ad certi imam Icteri curam Heroina quaedam has pitulas beatissimae memoriae Gemero mirifice commendavit. R. vitellum ovi ad duritiem coctum, cera pondere, tantundem, cum granis aliquot croci&strum absinthij. Fiant piluta mane&veueri sumendar. Valde sitim excitant, sed paulisper sine potu continuata morbum extirpant. Fit etiam e cera globus ad cohibendam matricem prolapsui obnoxiam, atque ea medicamenta etiam involuta diutius serunt atatem Clodiu AF ad sectator Graeci succum Cyrenaicum cera involutum propinare solent ad facilem deglutitionem. C litis Aurel. Est denique omnium emplastrorum, ceratorumque fundamentum et basis: quamvis Myrepsus emplastrum unum in . primus con fecit. Nec solum vivos praeservat, sed etiam mortuos conservat a putredineto decausa, ut nunc apud nostrates ditioris fortunae viros,iti ut Strabo reis fert apud Persas cadavera cera oblinire, mos fuit Cereo item specillo Duitates ulcerum optime explorantur. Pro medicamentorum usu optima est cera punica,proxima, quam maxime MPontica Plinius. Quod equidem miror inter venenata mella Tertium
Iaudis locum habet Cretica, ex propoli abundante Vltima Corsica, qu niam ex buxo fit, habere quandam vim medicaminis putatur. Non medici cerae usus sequuntur Recte a principibus, divitibus 4egris ob odoris flagrantiam desidetiuntur,ubi lucis copia negatur Cerae item usus est non exiguus in oblinendis vasorum, rimis, tentorijs, canabinis, in castris
Contra pluviarum impetum armandis culcitris neptumssi ineant,obducem
Hi tibijs ex arundine tactis conjungendis: Sicut vidius de antiquis illis ese it pastoribus hoc versu Erbene cerata modulantur arundise carmen. Sed
repraestantissimi pictbres,cera pingebant, ut Plinius merit,eaque naves con.
decorabant. Haec pietura, licet nec sol nec sale, nec Ventis corrumpebatur, exolevit tamen quo nesciam modo, et una cum Apelle, Protogene,Zeuxide
disparuit Ceraetiam veteres, ante chartam inventam, pugillares tuas Dbellas obducere solebant, ut Iuvenalis insinuati
Nonne licet medio ceras implere capaces,
Et Plinius Iunior epistola ad Tacitum, Ad retia sedebam, erat in proximo
non venabulum aut lancea, sed stilus pugillares Meditabar aliqua ann tabamque ut si manus vacuas, plenas tamen ceras reportarem. Hinc illa veterum loquendi formulae prosectae in prim secunda,lerti vel extrema cera.
Romanos enim in tabulis ceratis testamenta scripsisse probat Suetonius in Carchis verbis inpedium ex quadrante haeretam instituit, reliquos inima Cera,id est, in ultima parte testamenti. Nec sane minimus cera sigillaris usest, qualiteras diplomata consignamus. Hujus quatuor potissimum sunt, ecies, Punica, sive alba, miniata sive Inda, Nigra sive Americana,lutea sveEuropa a Punica fit hoc modo Ventilatur subtam saepius cera fulua, Minde fervet in aqua marina addito nitro Inde ligulis hauriunt florem cerae, transfunduntque in vas quod exiguum frigidae habeat, rursus tum marina decoquunt separatim, dein vasiplum refrigerant. Hoc terresterato, juncea crate sub dio noctem siccant:hoc enim candore iaci melle persolem attracto Diqiligo b Corale
59쪽
& tinctura flava evaporata;siccatam timefaciunt,liquefactam protegunt tenui lime Soliq; exponunt post insolatione albissima vadit,etiamnum recocta. Alijs modis cera calbatur, sed hic medicamentis utilissimus. Plinius. Graecis aut horibus non aliam esse video, quam quae a Plinio Punica vocatur. Aetius . λι-εὶ in unguento Martiato meminit;& Paulus is habet. Nigra cera,vel est naturalis, qualis in Mollucis insulis America plui imis locis ab apibus ipsis colligitur uti in Theveto et Navigationum centuriis legimus vel artificialis, addito chariarum cinere. Miniata sive Inda rubescit, Anchusae admixtione vel etiam cinnabrii. Est alia cera rubra species, dura, et sublapidea, sed fractu facilis, qua consignatas literas
mercatores clausissimas este autumant Nebulonum tamen aliquot peritia ita resignantur,4 sine noxa vicissim occluduntur, ut ne vestigium quidem fraudis ullum appareata quam artem licet summus impostor Pennio, dum Lutetijs esset,ostenderet,iamen ne illam malefico hoc seculo revelatet,pietas prohibuit Europaea natura familiarem colorem imitatur Flavum scilicet. Nunc autem rerum color varietatis ita nos effascinavit,ut natiuis haud contenti coloribus, Punicam, Americanam, Indorumque imitemur ceram scimo his viridem, fuscam,spadiceam,caeruleam adjiciamus, ex aere viridi, alijsque pigmentis, pauca terebinthina conflatam. Irvolu A ursecundum Arabes expositore Vocatur,a Graecis '-- ---
Helvetices ni fallor et, ct Sinne trost Angli νιτ drus anesiant. Hispani e icto A ias coimenas Scribonius illam pro cera virginea accipit lyl- uaticus pro face alucarium perperam interpretatur Andreas Beli mensis sorditiem parietum vocat, aliosque pro Bdellio ea abuti affirmat, Quidam propolin stillare ab arboribus contendunt; alii primum favum esse concerrant. Est autem revera crassior quaedam materia flavescens, odorata, styracem referens,in in mastiches modum ductilis, cerae finitima,nondum tamen ceras qua omnis frigori pluviaeque aditus obstruitur Tettia scilicet illa est materia, rura acris odoris, Mi s ab Aristotele Commosis, a Plinio&Gaza dicitur. Secunda, ιν κηρω quasi materia ex piceatq; cera composita. Tertia Propolis, media inter haec duo stabilimenta atq; ceram naturae, ad foramen alvearium denssime constructa, maxime autem aestate. Itaquet
vocatur Propolis,quasi suburbanam diAcrisimioniam apes prae ipsis foribus ante alueum aedificant. Propolis inquit Cordus,ex Plinio lanasse 'achryma est disinosa, arborum gemmantium oculi innascens, quam collectam circa vestibulum alueoiam suspendunt apes, ut hyeme rimas omnes contra frigoris injurias obturent. Hujus quatuor sunt species. Prima e populonigra tantum colligitur quam Aegyrinam vocant, colore fimo aut fulvo rtra umollis est,& visci instar sequax, odorem habet suavem jucundum, capiti gratum, somniserum, styracis aemulum sapore populaeis gemmis respondet. Secunda ex Betula collecta, betulam ole. colorem obtinet inter flavum cinereum subviridem edium tractatu item mollis est ductilis. Tertiam ex Alpina populi lachryma pes conficiunt, sed raro jsque tamium Iocis, ubi nulla alia populus aut betaea praeter Alpinam solum abundat. Quarta, sive mixta, ex his omnibus altioribus colligimratque confunditur, adeo ut colorem, odorem, saporem, & consistentiam mixtam consecuta sit. Hacfere Cordus. Nunc Plinium audiamus. Propolis est substantia quaedam
laeter mel&ceram media: potius inter ceraminiissoceron atque videtur esse gummi ab apibus collectum ad claudenda alveola Densam habre substantiam inquit Rondoletius odorem fermenti: Odore adeo gravi comstare dicit Plinius,ut ea nonnulli pro galbano utantur. Sed mestatione verna separari potest hare pars quae cellas claudit, de qua Potnianus.
60쪽
Lenes arrat apis unoquesaporibu alueo,
Candida multi erae ponunt Fundamina cera.
Ergo videtur quasi cerae fundamentum crassius sed iam desitum est ea uti,
nec quis puram propolim invenerit.Nam apiari pleri , exemptis favis postquam mel omne defluxit, quicquid est in avis una confundunt, sincerumque nihil superesse permittunt. Nec cera illa, quam Avicenna, Mum nigrum vocat,aliud est quam sordes quaedam favorum, vel potius sedimentum quoddam post excoctam ceram fundum aqua petens, propolis modo ; propolis nihilominus pura non est, sed quiddam mixtum Propolis naturaist, ut oleo resoluatur, veluti cera, sed ponderosior stit densior, in qua liquefacta fuimdum peti cera quando supematat. Eligatur odoratissima, sincerissima, cera nulla adulterata,quam fullone in agua facile sejunges Optima propolis dicitur,sincera odoratissima,cera expers. Efficacior est Cretica et passidica,cuius
majore partem a styracis ladani pinguedine colligunt apes Colligunt proculdubio ex alijs plantis:nam propolim faciunt, ubi nec populus, nccbetula,
nec ulla antedictaru plantarum crescit. V . Magna sincera propolis virtus est V in spiritus cratas;& vitiosam materiam ex alto enicit. Hollerius. Cerosa nat rae est,sed potentius evocato educit Diosc. Celsus inter anastomica recem set,eamque concoquere pus movere in ulceribus firmat Calfacit inquit Aetius discuti maturat,extergit,&attrahit. Ex torsoria vis non valida, attractoria satis valens tenuium est partium calfacit secundo gradu completo aut tertilinitio. Hanc manibus praemollire oportet,antequam cum aliis medicamentis miscetur, atque ita reliquis ab igne ablatis injectam coquere;
nullam enim super ignem cocturam bene fert. Evocat aculeos, et omnia corpori infixa extrahit Aetius Varro propter multiplicem usum, quem in emplastris exhibet,multo eam carius in sacra via,ac mel ipsum venditam memorat. Ideo autem factum puto, cur propolin quidam ceram sanctam, carint,ut scribit Largus instrumarum curatione Spinas&similia corpori imfixa extrahunt coapulo maxime leporino cum thuris polline et propoli:
Plinius:veteri tussi suffitu prodest, Guttam rosaceame aqua tollit, impetigines illita extirpat Dioscor OZama emendat: Serapio Plures ad medi Cinam usus habet,quos Plin.lib. I. Capit. 7. numerat. Exirhacam Aristoteles sandaracham vocat, si Cerinthum Smerion di citui,lib. a. de Plant Aristoteli attributo. Doctiore Vernilaginem vocant
quidam etiam ab anni tempestate, Vermcem. Hoc gluten inquit Niphus a
rustici Lombardi, Cartinam vocant; nostri vero Taram. Est apum dum operantur cibos in favorum inanitatibus seposita, amarulenti saporis gioni tur autem ex rore verno, arborum succo gummi, Od O. Africi flatu mi
nor, Austri nigrior, Aquilonis melior&rubens, plurimiim in Graecis nuci his Menecrates florem esse dicit, futurae messis indicium Plin. Varrossori sis. cibum esse vult, sed gluten, quo favos extremos inter se compingunt apes. Mira illi vis est eliciendi examina. Quocirca examen, ubi volunt considere ibi ramum erithace, vel aliam rem oblinunt, addito apiastro Vergilius ni filior Varronem secutus,gluten appellat. Mitys,commosisi mri Stephanus appellat iti etiam ira plagis et suppurationibus medentur.Aristotel. Quem vero in alvearibus usum obtinen alis antea est dictum.