장음표시 사용
51쪽
fit aestimatio culpae, sicut in commo. dato aestimari solet.Nisi quod regula riter diligentia non debeaturique pre ter culpam in commodato pristancla est nisi aliter conuenerit. Ergo &custodia a conductore praestanda est,
quam communis hominum natura desidcrat, ita ut vis maior & fatale da. nutri dumtaxat excuset, t.cum duobus 3 2.g.da mna D.Pro socio.Caetcru is,qui
merce dem pro custodia accepit, riculum custodit pristare debet & pro . inde etiam diligetiam adhibere sicut incommodato. Vnde si a furibus sub reptum sit sine eius culpa,diligentiam tamen non adhibuit, proprium eius est detri mentum, Li. um duobus s.da. na. Intensius igitur obligatur quam venditor. Nam si res vendita aut conducta per surtum perierit,custodia ta. tum desideranda est,quam bonus paterfam.rebus suis adhiberet; quam si praestiterit, & res furto perierit;securus est,t. Quod saepe 3s.S. si res vendita D. de contrab.empl. Uerum qui custo. die nomine aliquid accipit , rem saluam fore tacite promittit, sic uti comodarius,& sic periculu omne, quodeustodiendo auerti potest, in se sui ei-pit; sed vim maiorem & fata praestare non debet, nec de damno dato ab alio cum eo agi potest, quia nulla custodie conseqiu potuit ne iniuria damnum ab alio daretur, ι. Sed de damnoqI. D. Locati, nisi ipse vel eius custos custodire potuerit,ne damnum daretur,d.l. sed de damno,nam tunc in cui
pa esse intelligitur. C A Ρ V T IX.
ouid prostandum sit in Soeietate.
r. Societas contrabitur uel consensu, dies re ipSa. a. Pericolam O damnum in societate cuius pl. 3. Societatem contrahendo non dest-nit quis reisua esse dominus. q. Socius socio levetur de dolo oe eul
. Culpa ad quem modum praestanda
in societate Ien communione re
6. Et quid in societate consensu e tracta . p. Depositarius eur de dolo tantum
8. Culpa in societate subinde ad dum Dum redigi non possunt.
9. V egligentia o desedia in rebus propriIs quatenus culpanda. ocietas quoque utriusque causam
respicit. I interdum autem conia
sensu inimus societatem, interdum in eam incidimus, i. Haredes 2I. g. non tantum D .Familia ercisc.Lut sit 3 I. D. Pro socio. Consensu inimus, Viputa
cum communionem contrahimus vis
niuersorum bonorum,vel negotiatio. nis alicuiuriaut etiam unius rei. Incidimus in eam, cum non assectione societatis in communionem incidimus vlputa haereditas nobis communiter obuenit, vel duobus aut pluribus res donata, legata,vel empta est. Cohaeis res enim cum cohaerede non contrahit , sed in eum incidit. Legatarium quoque res coni ungit ad societatem, non Consensus. Ucrumtamen inter eos proprie non consistit societas, sed communio , quae a societate multum distat. Et ideo iudicio societatis inuicem non experiuntur,sed familiae erciscundae vel communi di uidundo. a Siue tamen re, siue consensu societas constet, periculum & damnum est comune ex eqtus partibus,Vel pro
52쪽
portIone eius, quod quisque in socie. f. damna D.Feo foeto: sicut nec Iair
talem intulit, nisi aliter conuenerit. cinia, aut incendia,nisi culpa eius ac Nam & ita contrahi poteth, ut alter cesserit. Si tamen pecus furto subla- tertiam partem di endi serat,dimi- tum sis , proprium eius est detrimen-diam vero lucri sentiat, vel ut nullam tum , qui aestimatum accepit. Nam .
partem damni sentiat, lucrumvero sit qui custodiae nomine aliquid accipit, commune si ne tanti sit opera & periculum custodiae in se suscipit, udindustria eius , ut plus cietati com dixi supra. ferat, quam pecunia, t. Si non fuerat Verumtamen licet lucrum & da I9.D.Prosocio; vel si pericula,quae so- num commune sit in cietate , socii Ius subire debet,tanti sunt,quanti pe- tamen iniucem praestare debent do-euniae damnum. Leonina autem est Ium & calpam, Ll Heredes a S. S. nomsocietas, dum conuenit ut alter set tantum D.Fam. ercisc. dal. Cum duobustiat totum lucrum, alter vero totum Finenit D.Pro socioqNam quod socius damnum. no it in re communi,resarcire socio 3 Nemo tamen societatem con- debet, d.ι.Cum duobus j qui in coeunda trahendo, rei suae dominus esse dem quia detrimentum, quoci alterius cui nit,l. Si tibi area a Si tibi rem II. . I. pa accidit,non est comunmtid.l.Cum
D.de prascr.νerb. Sed partem sibi reti- duobri, qui moneat oportet, vel aliud potius ne- s Quaesitum olim fuit, ad quem gotium , quam societatem, contra- dum culpa praestanda esset in locieta-hit. Et propterea si areae meae tibi dota te. Et quidem placuit, cum res tantum minium dedero, ea lege, ut, insu- socios coniunxit, & unus se admini-Ia aedifieata , mihi partem redderes, strationi immiscuit diligentiam eam non est societas, sed contractus ia- adhibere non debere, quam boni denominatus, d. l. Si tibi a rea. Ideo- frugi patresfam. adhibere solent, d.9. que totum periculum ad accipiem non tantum,sed ad eum dumtaxat mo tum pertinae. Sed si, parte retenti. dum,quem adhibet rebus suis. Et ra- aliam partem tradiderim, ea lego , tio traditur, quia pro parte sua causivi quod in area aedificares esset com- gerendi habet, & pro eadem parto mune, vera est societas, & pericu- expedire non potest, nisi ut socii sui tum spectat ad utrumque , si Sili. partem attingat,d S. non tantum. Erinbi area . Eodem modo si tibi pe- so si id, quod in re communi gessit,
cora palacnda societatis contrahen- ita pro parte sua expedire potuctitavedae causa, aestimata dederim, eadem soci partem non attingeret, culpam Iecora fiunt communia . Nam praestare tenetur ad eum modum ., icet aestimatio emptionem & ven- quem diligentissimi patresfam. praeditionem faciat, uti latius ostendo- stare solent . Nam cum, nulla causa .mus suo loco, in societate tamen . aut necessitate cogente, alienam par- non aliter facit, quam natura con- tem attingit, alienum prorsus nego- tractus patiatur, hoc est, ut nonia, tinm gerere videtur, eoque nomin nisi pro parte dominum transferat, tenetur actione negotiorum geliosi& ideo damna, quae imprudenti- rum, l. Si communιs D.De neg. gest. h. bus arcidunt, hoc est fatalia, solus Hym cum 3a D Pro socio. Praeciamu non tenetur, qui aestima- 6 Ceterude societate consensu com
um p im accepit, i. cum duobus I a. tracta maior fuit dubitatio. Quidam
53쪽
putabant sucium socio polum dumtaxat praestare debere, ad exemplum depontario , quod adicultistratio fidei socia commi1la esse vidcatur. Praevaluit tamemut dixi, opinio Celsi, extistimantis socios sibi inuicem prεst re debere dolum de culpam, da. Cum duob.β. venit D.Prosocio , quod indu stria & diligentia quoque, non sola fides, electa sit . Quia tamen socius in alieno negotio totus non uersatur, sed in communi, in quo propter partem suam & gerens eausam& necessitatem habet , culpa etiam hoc casu ad exactassimam diligentiam redacta non est, sed suffice uisum, si in rebus communibus ta. Iem diligentiam adhiberet, qualem suis rebus adhibet, I. Socio 72. D. Pro socio,. cum de se queri debeat, quod parum diligentem socium elegerit. 7 Ergo,inquies,de dolo tantum tenezur,sicut depositarius. Nam si quid minus fecerit in re communi, quam in propria , fraudem facere intciligi.tur, l. Quod Nerua 32. De Depos. Respondent Interpretes ad hanc obiectionem, socium qidem teneri admodum suun i,sicuti depositarius,sed modum aliter in deposito, aliter in societate aestimandum esse: quippi depositarius modum quem habet
tempore contractus, mutare potest. Quatriuis entin mutatio morum P
bus suis culpanda sit, id tamen non nocet depositario,qui non tenetur de eulpa. Satiscst, quod supinam nemugentiam non committat, quae dolo proxima habetur. At vero sociusmo. m,quem tenuit tempore cotractus mutare no potest.Nam hoc ipso,quominus diligens esse incipit,repreheniasionem meretur, & culpam eotrahit, damnumque ex ea causa datuin relateire debet, quia tenecur ad calpam. 8 sed haec distinctio nulla Iege subis
nixa est, & non immerito multis displicuit. Sciendum igitur,multas occurre culpas in societate,quae ad modum suum dirigi non posIunt. Vtputastrui communes in seditione vel tumultu, culpa unius soci; excitato, incisi sunt, vel cum duo essemus socii , tu alium tibi socium,me non consen tiente assumpsisti,& ille societati nocuit . damnum ab eo datum cuNa tua accidisse intelligitur, L Ex contraria22. D.Pro focis, & pro inde a te sim pliciter praestandum est, Et quidquid
Ii- eod. quia modum non inuenies,
ad quem culpa ipsa dirigi possit. Generaliter igitur dicendum est, socios inuicem praestare debere dolum &culpam , ted si culpa sit eiusmodi, ut ad suum modum dirigi possit, ad elim dem redigenda est. Ergo si socius in rebus suis magna negligentia versetur, ad ea indem culpa redigi non debet, quia cuIpa ad modum diri3enda est, & magna negligentia modum excedit. Modus autem hoc loco est administratio rei suae quatanus reprehensionem non meretudet
magna vero negligentia semper esbvituperio digna, quia dolo proxi in
habetur as unusquisque quidem res pro
prias ex proprio ingenio genere po test, t. In re a I. C. Mand. in quibus
ipse moderator sibi eth & arbiter asi tamen negligentius ,& residiae
modum exeesserit, tuuc de inum eoenomine culpandus est. In rebus alienis ea res aliter se habet, in his. enim omnis desidia dc negligentia , . quantumuis minima, semper est culpa. Et quidem si mere res alienae fit rint, culpa ad exactissimam diligentiam redigenda est : si non mere fuerint alienae, sed communes, vel dotales, ad suum modiun culpa cX igitur s
54쪽
tta ut nec plus nec minus diligentia: in lius adhibere dc beat,qua in suis ad- Libere solet. Itaque si in rebus suis sit diligentissimus,eamdem diligentiam
. societati impendere tenetur; alioqui si minus fecerit,fraude non caret, d. l.
uod NFrua D. D epos Si vero parum diligens sit in rebus proprus , potest quoque ad eumdem modum parum diligens esse in rebus communibus et sed si negligentia & desidia eius in re
hias propri)s culpari possit pariquo
negligentia res communes adminia strauerit,plectendus est refusione dani: quoniam negligentia,quae in pro- Pri)s rebus culpanda est, in alienis co .ercenda est,hSi constante aq.s.Sι mari rus D. Soluto matr. ubi elegans exemplum traditura I. C. utputa maritus
saeu )t in seruos dotales , & quidem si
in dotales tantum saeuiat, eo nomine tenetur de damno, quod eam diligeniatiam dota is furnis non exhibeat, qua ropriis adhibere solet. Si vero natura sit talis & tam in suos quam dota-1es promiscue scutat, adhuc tamen se Ditia eius plecteda est refusione dam-Di Quamuis enim uxor eam demum diligentiam ab eo exigat,quam rebu&suis adhibet, nec plus possit, attamen saeuitia,quae in proprin rebus culpan. da est,in alienis,hoc est dotalibus,co crcenda est . Quod ibi de marito traditur, ad socios quoque reserendum est,quia utrobique cadem est ratio.
C A P V T X. Guid praefandum sis in contractu
dotali. SVM MARIA. I Dos consante matrimonio est ma
3. Maritus tenetur de dolo σ cklpa non de casu. q. Pacisci nequit, tIolum dolum pre. Retas. Culpa ad quem modum praestet. 6. Maritus si soluendo non fuerit
i Os datur matrimoni causa, O quod utriusque gratia con
trahitur, eoque animo datur, ut constante matrimonio apud maritum sit atque eo soluto ad uxorem redeat,t.1. D. De iure dot. a Catterum ut sciamus,cuius periculo dos sit constante matrimonio,
spectandum est, quid sit actum. Nam si pecunia numerata in dotem data sit, tota stat periculo mariti, quia fieuerus dominus minillerio solutionis .& in substantia eius este intelligitur.
ea tantum lege,ut soluto matrimonio tantumdem reddat, sicut in mutuo obtinet. At vero in ijs rebus,quas extra numeratam pecuniam doti vir ha
bet, si aestimatae, datae sunt, idem dicendum est uti trademus post paulo asi autem inaestimatae, periculum est
uxoris . Licet enim bonis mariti sunt, manent tamen in substantia uxoris, ouamuis 73.D. de iure dot. 3 Ucrumtamen hoc casu praestare maritus debet dolum & culpam, LEtram I 8. s. licet σ l. In his rebus 66. D. Soluto matrim. quia causa sua dotem acccpit, L In rebus T. D. de ιure
t. Itaque si serui vel animalia i dotem data fato perierint, detrimentum ad uxorem pertinet. Idem est, fi landus dotalis chasmate ab sumptus vel deterior factus sit. Nisi sorte culpa mariti praecessit casum avtputa si animalia vel serui in tumulis tu vel seditione occisi sint,cui maritus culpam dedcrit, tunc enim damnum datum uxori refundendum est, d. tan
55쪽
Φis rebus Colato matrim. quia maritus de culpa tenetur. . H Quin imo usque adeo tenetur de culpa, ut ne pacisci quidem possit, ut solum dolum praestare debeatu.Pom- pomus 6.D. De pactis dotal. In reliquis contractibus Iegitima est eiusmodi Conuentio. In contractu dotis ideo improbata est, quia Reipubi interest, mulieres dotes tuas habere saluas, ut iterum nubere possint. ι.a. D. De iure
s Caeterum culpa ad eum quoque
modum redig itur, quem maritus t net in rebus suis,d.I.In rebus D. de iure dot. d. l. Sι constante g. maritus Solutomatri Non gerit enim rem mere ali
nam , sed quasi propriam , in qua &causam gerendi, di necessitatem hiabet. Quamuis enim dos constanto matrimonio maneat in substantia sexoris, interim tamen cst in bonis mariti,uti dixi, utilisque dominus ipso habetur, d. l. Quamuis D. de iure docAtque ideo si diligentissimus erat in rebus suis dotalibus quoque prsi abit leuissimam culpam, Gl. in du.In rebus. Et si culpandus sit in suis,coercendi erit & in dotalibus, d. l Si constante g.
bus, plane ut de sociis diximus. 6 Sed hoc intelligendum est, si maritiis sit soluendo;nam si soIuendo
non sucrit, non est condemnandus insolidum: habet quippe exceptionem, ut eatenus tantum teneatur, quatenus facere potest, hoc est deducto eo, ne egeat, L Maaritum Ia. er ibi Glos. D. Soluto matrim. quia contra reuerentiam est, quae maritis exhibenda, ut dotis nomine ad egestatem deducantur, I. Alia causa I S. eleganter D. eod. Licet ergo in dotalibus rebus non solum dolum, sed& culpam praestet, cum tamen quaeritur in iudicio de dote,an sacere pocsit, dolus dumtaxat et noeet . quem
circa dotales res habuit,aut quo e&cerit, quo mimis soluendo esset, d. Etiam j licet D. eod. Igitur si culpam tantum adhibuit, tuendus est per e ceptionem . Alia enim est ratio doli, alia culpae; dolus enim suus nemini unquam prodesse debet, Ac qui committit in fraudem legis, beneficio logis est indignus. Nihil simila est in .cuIpa, ideoque in administrationGrerum suarum a viro exigenda, non
est,ad hoc, ut heneficio legis priuetur d.S.licet O ibi Glos & maritalis te rrentia exuatur.
Quid praestandum sit in contracti.
bus innominatis.sVM MARIA. I. contractus innominiat qui dico
a. Datur ex bis actio in factum, seu rascriptis verbis. 3. Habent similitudinem eum aliquo contractu nomInato. q. Cuius sit periculum in his contraiactibus,dantis an vero accipientis. s. Vter teneatur de dolo culpa, in quando.
6. Dolum σ eulpam praestat , qui
commodum percepit ex contractu.
7. Exemplis varijs hoc declara.
56쪽
, Ax his datur actio,quae generali
nomine vocatur in factum. Nam cum olim petebatur actio a Praetore factu
ipsum proponebatur per libellum de inde subi jciebatur conclusior plane ad eum modum,quod libelli hodie in foro concipi soIent. Hinc etiam dicitur actio praescriptis verbis, quia e verbis in libello praescriptis, siue vecum Pragmaticis dicam) ex narra.
tiuis verbis ipsius libelli dabatur a
3 Caeterum hi contractus sere hahent similitudinem cum contractu Iiquo nominato;vsque adeo,ut subin de ambigatur, utrum nominatus sit Contractus,an in nominatus,& utriuiaque actione experiri liceat.Et proi de ut sciamus,quis periculum sustine re debeat in hisee negotiis, & virum dolus tantum veniat, an etiam culpa, recurrendum cst ad contractus nomLNatos, cum quibus similitudinem habent, aut qtubus accedunt. Et quidem si ex natura contractus hoc agatur, ut res fiat accipientis, vel quasi accipientis, eerit et,qui accepit, aut si in obligationem dumtaxat deducta est , perit ei, cui dis tur . Si conuenerit internos, ut ego tibi scyphos, tu mihi Stichum caret, priusquam alteruter dederit, nulla est obligatio : quia in rerum per mutatione obligatio non oritur ex nudo consensu, cum sit contractus in-
nominatus . At vero si ego tibi scyphos dederim, periculo tuo sunt scyphi, qu ia factus es dominus, mini- 1lerio cationis. Sed Ec periculo meo est Stichus, ita tamen, ut mihi praestes dolum & culpam , t. Natu
ratis s. g. et se quidem in sine D. De
praescr. vobis. Quamuis enim, prius quam dederis, obligatum me non
babeas, postquam tamen ego dedi, ilichus mihi cepit esse obligatuS. Res
autem in obligationem deducta perit ei, cui debetur; sicut in emotu, ne res vendita perit emptori . nisi per debitorem steterit , quo mianus daretur, ι. Quod te mihi s. D. Dereb. cred. Ergo si dolo vel culpa tua Stichus interierit, vel deterior factus sit, teneris eo nomine ad id quod interest actione prescriptis verbis . Sed si nullus dolus vel culpa tua intercesserit, praescriptis verbis actio non competit, quoniam obligatio morte Stichi dissoluta est: scyphos tamen repetere possum per
condictionem, t. it. D. De condictis causa data, causa non sec. Nam cum
verum sit , te Stichum non dedisse, & ideo a me datos esse scyphos , ut eumdem dares, locus , est e dictioni, d. ι. vltim σι. L. D. De rer. permutat. tamquam ob causam datos , causa non secuta. Ι-dem dicendum est, si tibi scyphos
dedi , ut tantum pondus argenti redderes, quantum in illis esset, velut eosdem mihi redderes, vel ut eiusdem ponderis argentum dares, proximum est mutuo negotium, &styphi fiunt accipientis,& periculum
s Caeterum in contractibus, inia
quibus hoc non agitur, ut res fiat a cipientis , periculum haeret menes eum,qui dedit. Nam cum non mut tur causa dominiJ,nec res ei debeatur
qui accepit,perire debet suo dcanino.
verum ut sciainus, utrum hoc casuis,qui accepit, tuneatur de dolo tam tum,an etiam de culpa , lpectandum est, utrum contractus dantis gratiam dumtaxat respiciat, an vero tantum accipientis aut utriusque I breuiter, uter rogauerit, an neuter. Si dantis tantum gratiam respiciat, soIum do-
Ium prἀstare debet is, qui accepit, quia prope depositum hoc accedit,l.
57쪽
si rem tibi a L L si gratuitam IT.S. 2.in rιvc.D-De pres . e . Si accipientis tantum vel utriusque, prestandus est di dolus S culpa, propter utilitatem, quam is , qui accepit , consequitur , d. l. Si rem tib. 6. Hoc enim est mnerale , ut qui commodum aliquod percepit ex contractu , d Jum & culpam praestare debeat , ι. In
Exemplis res fiet illustrior,Si annu. tum apud te deposui,ut eum Titio da res, si fugitiuum meum reduxisset, vel sponsionis causa annulum suscepisti, ut vi flori redderes , non est hoc proprie depositum,d.LSi rem tibi f. si quis cum t seq.De praetcr. verb. cum non sit depositus annulus a pluribus in solichim, ut in esquestro este videatur,nec depositiis culi odiae causa, proximus tamen deposito contractus habetur ,& ideo is,qui accepit,tantum tenetur de dolo.
Si rem inspectori dedi, similis est
et , cui res commodate est , ι. Eumlu i Io. q. I. D. Commos. Et ideo i mei dumtaxat causa dedi , volo pretium exquirere a dolum mihi tantum praeliabit , d. l. Eum
qui S. I. l. Sινι certo g. interdum D. Commod. Utputa dum vestimenta
emere vellem tibi inspicienda dedi, ut aestimares, quam ii probe emi poesent, & vcstimenta tibi exciderint,&corrupta vel inquinata sint damnum ad me pertinet , si nihil doIo feceris,
quia commodatum hCc prope ad de. positum accedit , d. L Si rem tibi an pran . D. De praescr. verb. Sed si tui causa vestimenta dederim , dum velles formam aut materiam inspicere , aut alteri inspicienda dare, Nperierint , vcl deteriora facta sint , detrimentum tuum cst, sicut in commodato , d L Euna qui . P ι'.6 omm d. & vis maior ac fatale damnum dumtaxat excusat,nisi culpa alia qua tua interuenierit, d. l. Si ne eeristo ρ. quod vero D. eod. Quod si dum vestimenta referuntur , perierint siquidem ego mandauerim, Per quem remitteres, vel miserim, qui repeteret , atque ei dari iusserim , & ill e aufugerit , eericulum meum erit, d. I.
f. I. D. Commod. Si vero ego ei dari non iusserim, sed commonendi tantum causa miserim, ut referremtur, vel si tu, cui volucris, vestimen ta reserenda commiseris, dolum de
culpam praestare debes, si tui causa acceperis , d ι. Eum qui S. sed eiβσ d. l. Si mei L. I. quia non tam idoneum hominem elegisti, ut recte perferri possent, I. Qui non II. D. Comm d. Sed si mei causa dumtaxat
acceperis , tantum teneris de dolo d. l. Sι mei in princ. D. eod. Eodem modo cum ambularemus circa fumen , annulum meum tibi
inspiciendum dedi , & tibi excidit, atque in flumen deuolutus est; si qui.
dem ego te rogauerim , ut inspice. res, periculum meum est, quia mei causa dedisse videro, & proande ne gotium ad depositum accedit; si tu rogaueris, detrimentum tuum erit, eoque nomine teneris mihi actione in factum , l. Duo secundum 23. D. De praeseri verb. Ostendi enim tui causa , & vicinum est negotium
At vero si cum vestimenta emere vellem, rogauerim apud me relinqueres ut peritioribus ostenderem,vel si equos venales experiundos mihi dederis, ut si triduo displicuissent, tibi redderem, vicina quoque sunt negotia commodato utriusque gratia
que periculum ad te pertinet tamquam domitium, d. S. I. Qiliatam cu
58쪽
mei quoque gratia contractum est, pristare tibi debeo dolum& culpam, d l. si rem tibi m pr. est metita De
Similiter si cum. emere argentum veIlcs, venditor ad te detulerit & reliquerit & cum displicuisset tibi, lamo tuo reserendum dedisti,ac perijt peri. culum quidem est venditoris sed quia
tui quoque causa delatum est culpam eorum,.quibus custodiendum, perserendumque dedisti,praestare deues , t. Apud Labeonem ao. Si cum emere de
dedero,cleasdem mihi ad terres, vel Pretium earum, si vendidisti, mandarum est,si perierint ante venditionem negotium est propris contractus , LRogasti I9. Daeod. Et quidem si ego rogauerim,res ad depositum inclinat iadeoque de dolo dumtaxat tenetas, &de c ero periculii meum est,t.Sιgret-ruitam II., si margaritae D.eod. quia mei dumtaxat gratia con Practum ii telligitur Si tu me rogasti res ad commodatu accedit, & proinde tuum est
periculum,d. di metari ita tamen ut fatale damnum & vis maior excuset, si nulla tua culpa interuenerit,d. l. Sist certo S.quod vero D. Commor. nam rui dumtaxat causa contractum i riel.
Iigmir.Si vero neuter rogaucrit , sed
dumtaxat consensimus, veluti cu vellemus comi mena anticum liberare ac reditoribus, nec pecuniam haberemuS In promptu conuenit intcrnom,
ut margaritas tibi vendundas darem, ac eas uem mihi ad ferres, aut pretium Carum , dc perierunt ante venditionem , pcriculum quidem meum est, hactenus tamen, ut mihi tenearis de dolo & culpa, d. 94i mariaritas. Nego rium cnim ad commodatum accedit, an gratiam utriusque.
At veti, si laticem tibi vendendam dederim, ut pretio utereris , si vendi lilii , verum eth mutuum , LRogasti II. D. Dereb. cr d. si non
vendidisti,vel ante venditionem lannperierit , negotium est proprii coe tractias , d. l. Rogasι I9. De prascr.
verbo de mutuo accedit a quia laucem tuam laci , ut pretium rem detes , & proinde periculum ad topertinet , d. l. Rogasti De reb. credis ι. Si quis nec causam q. D. eodem Aliud igitur est, si eamdem lancem venalem habuerim, tunc enim nego. tium ad depositum respicit I petau de enim est , ac si alii dedissem vendendam , do ι. Rogassι De reb. cred. dc proinde periculum ad me pertinet& tu. teneris de dolo tantum. Suffsi lancem tibi vendendam dederim, ut pretio sub usuris utereris , simile est negotium commodato ,- quod utriusque gratia contrahit , dc consequelarer periculum meum est, ita ut mihi praestes dolum x cul
Quid ergo si lancem tibi dedbrim, ut alius pecunia uteretur e Spectandum est , uter rogauerit , d.. g. si margaratas: nam si ego rogauerim, Peticulum meum est-. M inihi dolus dumtaxat praestandus est ; si tu
rogaueris, & vendidisti, preti tundi, creditum abiit . Si vero ante venditionem petierit, proprius est contractos, ad quasi mutum accedensnpericulum igitur ad te pertinet, nia si lancem venalem habuerim , uta supra dixi. Si neuter rogauerit, sed dumtaxat consensii nus , periculum meum est, ita tamen, ut milii pr.
stes dolum de culpain, d. f. si rarum
Similiter dicendum est , si lancemitibi vendendam dederim certo Pre. tio, δι quo pluris vendidit te, tibi ha. beres, vel uod pluris verus let, intenuias
59쪽
nos d i uideretur , contractum est: gratia utriusque, & res ad locationem spectat vel societatem,ac proinde do liis praestandus est & culpa. Sed si actum sit, ut quo pluris venderetur, daretur Titio, spectandum est tunc,
uter rogauerit, an neuter , ut m
do dixit. Quod vero hactenus deis lance vendita diximus , intelligendum est, nisi is,qui accepit, opcram suam locauerit.Nam si,mercede data vel constituita,id fecerit, locationis conductionisq; negotium geritur,aut fi eo animo negotium gestum suit, ut
postea tantum mercedis nomine daretur, quantum inter nos statutum eiasti,nouum quasi negotium est,simile locationi& conductioni, I. ι tibιpotienda a T. Deprefcr. verb. & proinde utroque casu prautandus est dolus& culpa, s. Periculum deterioribus measuspectat ad maritum. io. Nisi conuenerit, Hspecies in dotem
D. Quid si eonuenerat,vt i stimatio averes praestetur,oe adiectum, utrum mulier velit Ix. Locatio non mutat dominium. 13. Equus conductus Uimato traditus euius sit perierelo. H. Et quid iuris,naue aut aedificio eo ducto astinato tradito. I s. Et quιd se fundo locato instrumentum astimatum colonus acci piat. I 6. In societate rei aestimata tradita venditio tantam pro parte contra bitur. 7. Tenetur eo easu accipiens de periculo custodia , de damno non utique
C A Ρ U Τ XII. Quid praestandum sit in infimatoria
s V M M A R I M. T. Actio de aestimato astimatio quid. Transit h/o actio subinde in vend
3. Re estιmata deposita manet deposituis, periculum spectat ad de
q. Similiter re aestimata commodato
s. Idem in rebus aestimatis pignori da.
a. Rustimata vendenda data cuiussi periculum. I. Res aestimate in dotem data transit
3. Fundum assimatum in dotem da in tyssu marisu a alιenarentes.
ACtio a limatoria etiam in factu '
dirigitur, & ab actionc praestri PtiS verbis differt tamquam species a
genere I.Dicitur autem de q stimato, cum res ita datur, ut incorrupta reddatur, vel eius sitimatio, ι .i .in sine D. De in .act. na qui rem aestimatam dat alterutrum sibi redi tacite paciscitur. .
Et proinde nihil aliud est istimatio, Iam pactum alicui contracti adie-um,l Cum dot. Io . . De iure d. quod in nouum propriumq;negotium tra-sit,ex quo actio oritur ad conseque dainaestimationem. Naturam tamen cotractus,cui accedit, non alterae,sed periculum tantum eius facit, qui reuis stimatam accepit.secunduin natura cuiusq;contractus,l.Sι gratuitam IT . . margaratasD De prasci Nexb. a.Subin autem in venditionem transit,quoties stilicet re quatenus principali S con tractus alienationem rei patitur. At vero cum principalis contractus nou
cipit translatione dominia, venditio
60쪽
non eontrahitur I sed plerumque
summa declaratur, ut si res perdita vel diminuta fuerit,non alio pretio,quam quo taxata fuerat,reposceretur , t. Si
Itaque si species aestimata deposita suerit nihilominus depositum manet, quia nemo rem suam deponendo dominus este desinit, l. Licet IRMI .Depositi. Consequenter species deeincta cum potest restitui , omnino ostituenda est depositi actione , ita 't nec is , qui deposuit , aestimationem exigere possit , necis , qui fuscepit , aestimationem prastam. Si tamen is , qui deposuit . ablatam aestimatio in ultro susceperit, rem osterentis faciat ex nouo proprioque contractiacit qui ii idit in , venditionem . Seu & res deterior facta potest exigi ; potest etiam restitui , ι. Sane 38. D. De iure dot.
verumtamen id quod interest , simul praestandum est usque ad qstimactionem , quia proprie non videatur reddi,qiv ceterior facta traditur, nisi id quod interest prestetur, I. Sed mihi
positi competit,cl4.Si res D.Dep.Ιta. que in eiulmodi deposito hoc tantum agitur, ut si dolo eius, qui susce. pit, peri;sset res deposita, aut dim, nuta esset , eodem valore S pretio, quo aestimata suisset, rectituereturine necesse sit iurare in litem, vel ad probationes recurrere. Periculum igitur ad eum pertinet , qui deposuit , &is , qui suscepit tantum tenetur dodolo & lata culpa,secundum naturam depositi,d. l. Si gratuitum f. si margaritas De praefer. 'verb. nisi sorte aliud sit actum. Nam si depositarius periculum in se susceperit, etiamsi sine doIo eius res perierit , eatenus adae si imationem tenebitur , quatenus in
se periculum suscepit. Vsque adeo
res,quq extat,ressituenda est tisi de positarius neque volente, neque r tum habente eo qui deposuit, vendi. derit, perinde teneatur, ac si nullR aestimatio interuenisset, L Aestimatis 3O.D.Soluto matram. Sed si apud emptorem sine eius dolo vel culpa perie rit,vel isHui vendidit,eam redemeritin causam depositi, & sine dolo malo vel culpa eius postea pereat, nihil minus tenetur ad illimationem, quia semel dolo secit,cum venderet, ι. 1. S. si rem depositam D.Depos Eodem modo cum res aestimata commodato data est non desinit esse commodatum, I.Si ut certo s. S. etsi
forte D.com.Nemo enim commodam
do rem facit eius,cui commodat , LNemo 9.D.eodsed &possessionem rei di proprietatem retineri l.ret 8.D.eod. Et proinde species ipsa finito contractu restituenda est, actione comm dati , nec tenetur is , qui suscepit, aestimationem praestare , nis culpa eius perieriispecies,aut deterior facta siti ita tamen, ut deletioe lacta etiam
restitui possit , si refundatur id quod interest pro modo istimationis. Ergo
si casu Qrtuito perierit vel diminuta sit res, nihil praestandum est: quamuis enim in commodato periculum omne ad eum spectet , qui accepit, vis tamen maior & fatum excusat, Hι. Si vi certo f. et si forte cum f. seq. Quod igitur senectute contigerit, aut morbo vel ut latronum ereptum est, aut quid simile accidit , non est ima putandum ei, qui rem aestimatam ac. cepit, nisi aliqua eius culpa inter uenerit. Sed etsi quid incendio, uel ruina contigerit , vel damnum latale , non tenebitur ad aestimatiotiem ; nisi forte , cum polliet res aestimatas sacere saluas , suas praetulerit , d. t. Si ut certo j. quod