장음표시 사용
131쪽
Venae M quia materia putris continetur in magnis vasis , id ei nihil praestantius autore Gal. l. ii .met. med. qui huius rei rationem sic reddit. Leuata natura & exonerata portione quo velut sarcina premitur, haud aegre quod reliquum est,uincet. Itaque proprij muneris haud oblit , coquet quod concoquies: habile, de excernet quod potest cxcerni: sententia certe notatu digna. Quantitas sanguinis decernenda erit pro aegri temperamento, aetate , viribus, regione,coeli statu, tempore morbi, sexu, ple thora, aut suppressis aliqua vacuatione, ex basilica sinistra, lato vulnere di lucto. M se rin ingcra Venae sectione ad vomitum incitatur, de non per se vomit iuuetur natura ex Hi p. consilio, Aphor. 2I. sect. I.
git, per loca conterentia eo ducere oportet. Et lib. de salubri diaeta sic Hi p. loquitur. Sex hybernis mensibus purgabis per superiora: reliquis vero per inferiora,vt dixi pag. 6 .Pul. cori. medianae iugladis , aut eius tuli,qui catuli vocantur si ver est,uel sem. genistae, vel rad. asari, vel rad. peponis, Θ. iiii. cum decocto rad. rapham fiat potio. Horum coctio- ne vis vanescit. Vrticae semen pulueris tum cum mulsa vel sero lactis idem praestat tepide propinanda die minoris assii. ctionis. Sunt qui stibii praeparati grana tria aut 4. propinant, quod non probo nisi prius tentatis benignioribus remediis, idque tantum agrestibus corporibus quae facilius validiora quaeque perferunt remedia , de quorum vitri non sint deiectae. Deinde veniendum erit ad humoris praeparationem seu
coctionem ut monet Hip. Aphor. 22. sect. I. DIEπινα φα ps 'υω ψ ἴμοι- δε αρχκ o,tai suci οργα- c. ὀργῆς I. Quae matura coctaque sunt , medicari ac mouere oporter, non etiam cruda, nec per initia, nisi materia turget, idquo raro turget. Et Aphor.9.sect. 2. φ ικου ' ς βουληlic γα αερω , ευροοι mi Mis: I. Corpora quum quis purgare volet, ea fluxilia faciat oportet. Secus omnia irrita erunt,&naturam non haberemus adminiculantem. Igitur
ν Syropi de succo fumariae, J. iii. aquarum stillatitiarum inalem bico vitreo) endi uiae . Se borraginis, utriusque lib. g. sat tu lepus in tres doses pro delicatis. Vel paretur sequens
132쪽
glycyrrhietae, singul. 3. i. medianae cort. tamarisci, vel ericae, vel fraxini, & sambuci, utriusque si. herbarum fumariar, lupuli, en diuiae vulg. quae est lactuca agrestis,diosc. cichorii,
rum, singul. 3. ii. florum tamaricis, genistae, borrag. sambuci, lingui. p. i. coquantur singula quo decet ordine in aqua sulli. ad . s. succi pomorum redol. 3. iii .sacch.albi q. s. fiat apo Zema clarisic.& arom .pul. laetitiae Gai. vel laetificantis Rhasis, 3. s. pro .dosibus. Ex decocti portione parari poterit syru pus magistratis additis melanagogis, quo epicrastice educetur humor morbi ficus: si sequens potio non profuerit, apparentibus signis coctionis in urinis propinata, hoc modo proderi P.
V . Decocti pr scripti q. s. in eo coque polypodii querni
Contus, 3. Vi. lem. carthami, id sennae mund .utriusque 3.iii. epithymi ,3. ii. veratri nigri veri de non adulterini huius usum ne verearis ut multi somniant 2 quia aegri temperamentum melius facit, de mores probatiores reddit, dc corpus incolunae,ac iuuenile efficit, modo a suis noxis emendetur, sui docte annotauit Mes. in simpl. cap. proprio , dc ante eum Hip. de Democritus in Epistolis) seni. anisi, vel cymini, cuiusque 3. i. caryoph. integrorum, num .iii. colaturae infunde elech. diacartham i, potius quam confect . hamech, ob myrobalanorum astrictionem quas recipitὶ 3.vi. syr. de sumaria ina. vel det epithymo , vel de pomis saporis, vel viol. ex P. infusioniabus . vel rosatis l. cum agarico J. i. fiat potio diluculo sumenda. Syr. magistralis si ver aut autumnus fuerit paretur sic. V. Succorum pomorum redol. fumariae, lupuli, dc bugi. Vel borrag. singul. 4. iii. in tertia parte infunde super cinerescat. salis gemmei, 3. i. cinnamo. 3. ii. agarici trocla. 3 i. rhab. selecti. A. ii. in reliquis duabus partibus coque in fictili vitrato angusti oris operculato polypodii querni contusi s. iiii. de seni. cartham i& sennae mund .utriusque 3. ii .epriby ril 5 i. si. veratri nigri veri de non adulterini, id scin . anisi cuiusque 3. si . caryoph. integrorum B. i. macerentur in eodem fictili per horas duas. Deinde exprimentur in torculari. Volatura traiecta super colum medicum pro omni clarificatione, coquatur in syrupum cum sacch.albi& mannae Calabriae, cuiusquom si deinde affunde qxpressum infusionis praescriptae,5 rc
133쪽
coque lentis prunis It seruari possit citra comiptionem. Dosis erit J. i. si . aut ῆ. ii. pro cuiusque aegri facilitate bis in hebdomade cum iure pulli insulso , aut cuim decocto a splenii
diebus febris exacerbationis, quibus materia est in motu, quae a natura mota, facilius educatur. Intermediis autem diebus , prospiciendum erit viribus, de visceribus , sequentibus praesidiis. 47 9 U. Elect. de hyacintho, aut consect. alchermes, T. si . pul diatriasin tali, de laetitiae Gai. cuiusque 3 i. conseruae florum cichorii , de aseleni j , utriusque 3. iii, sacch. albi aqua stillatitia lupuli, vel mariae soluti de cocti, J. iiij. fiat elect in tabellis redactum pondo 3. ii. cap. Vnam alternis matutinis horis . eribus ante primum pastum et intermediis autem utatur sequenti.
conditum. V. Troch. de capparibus, 3. g. pul. diatriasin tali, &laeti scans Rhasis,sem. citrio mund cusculae,& portui singul. 9. b. conseruae rad apij.& florum tamaricis, vel florum genistae. αcicliorij , singui. j j. 6. fiat consectio, te qua cap. mane. E si superbibendo parum decocti graminis etiam horis iij. ante primum pastum : adde fol. auri si). aut iiij. si diues fuerit. Si forte licti obduruerit, ob humoris crassitiem, vel obstructus appareat & robore egeat, sicquenti unguento illinetur mane de vesperi
Dθομμ', rum , & de capparibus, singuli j ). si, bulliantad succorum
ferme consumptionem, Sc colentur, tum liqua cerae flauae,3 . n. gummium ammoniaci, & bdellii aceto solutorum, de ad mellis crastitiem coctorum, utriusque 3.iii. Axungiae gallinae, de mcdullae ossium cerui, vel vituli, utriusque r ii .pul nardi ind. schoenanthi ,& sem. agni, I. casti, & portui. singul. 3. i. fiat linimentum v sui dicto. Vel.
o.. - Gummi cicini, de suczi ni cottanae,utriusque J. i. olei hyperiei, vel fambuci, S si resinae,& gummi ammoniaci aceto
capparorum soluti, dc cerae flavae,utriusque g. i. extra ignem. antice pul. aristol. rol. dc longae ,& cyclaminis, singui. z. i. fiat Unguentum usui dicto. V
libus praesidiis symptomatis aliis has febres comitantibua
sit occurrendum, Tractatu de curandis syniplomatis doce -- bimus.
134쪽
τὸ Tertiana intermittente. ΔΙΑΛΕΙΠΩ N jωε apud Graecos in genere sumitur
pro omni febre intermittente putrida quae vicissim soluitur& repetit. At speciatim iidem Graeci&maximet Hi p. sect. 4. Aphpr. 19. hanc tertianam febrem de qua agimu - ἀμαν appellant: quod tertio quoque diere- currat. Different a continuis, de quibus superioti cap. egimus, non essentia sed materia & sede : quia continentium materia cui dix imusὶ putret ut magnis venas: intermittentium vero non ubique, sed in venis minoribus, quae sunt in Ventriculo , hepate, me senterio, intestinis, licne, Vtero , Mhabitu corporis. Sunt qui aliter sentiunt,quorum sententiam Conuellere nostri nunc non est instituti, sed quibus plus est Otij , discutiendam relinquo. Tertiana interrilittens est duplex. Vna exquisita: altera non exquisita seu spuria,& notha. Ex qu i sita fit a bile non naturali seu excrementitia, quV mul is festa tiplex cum sit, variae consurgunt tertianae disserentiae, LX quis, ira equisitae materia peccat aut quantitate aut qualitate. Quanti' aut 1 liaras, aut magna aut parua est: Si magna, aut putrescit in V no rare, dat irloco, aut in diuersis simul. Si in uno loco , tertianam exquisicam , quae septenis circuitibus terminatur ex eodem Hip. -- - ης ioco supprius citato. Si vero quantitas est parua, eius circui- tus est minor, S: finitur quarto vel quinto circuitu ut annotauit Hi p. in coacis pra potionibus. Si mazeria peccas quali' o lyratritate, si bilis magis vel minus fuerit calida tota morbi consti- Tertia tutio & paro xyimi sunt longiores aut breuiores: mitiores,aut siplex sit, grauiores. Nam bilis non naturalis seu pallida, seu excre- - mentitia est longe mitior qua flava,& haec qua vitellina, po racea, aut aeruginosa: caerulea vero omnium calidissima, Ahi, sinui .
bilis putrescit in diuersis locis simul&in eodem die, fit iis DuduplcX tertiana intermittens, cuius accessiones tertio quo' die.
135쪽
que die repetunt, id ingrauescunt, licet quotidie repetant& intermittant: quia quod est putrefactum , singulis acces
sionibus excernitur, vel per sudores, vel vomitum, vel pe De terti - alui deiectiones. Non exquisita, mixtione pituitae aut me-ν Ω' lancholiae fit longior, quam si a sola bile excrementitia fieret,
de ultra T. periodum extenditur pro natura humoris mixti: necison ex aegri intemperie, coeli statu, & intemperato victu, ut annotauit Gal. i. ad Glauc. de quodam adolescente , qui ex intemperato victu, tertiana spuria laborante, cxtensa fuit ab aequinoctio autumni usque ad aequinoctium Vernum , dc maxime quoties artis prςcepta negliguntur. Decausis Causae effectrices tertianae exquisitae omnes sunt calidae M u nii, tacae bilem procreantes : qualis est aer calidus de siccus , aestas feruida, alimenta cal.& sicca. pauca, aut inaedia, sitis, labor improbus, usus medicamentorum acrium cal. 5 sicco
rum: & frequens potus vini generosi non diliti : aetas iuuenilis biliosa, curae, vigiliae, excandescentia, hepar calidius: temperies aegri ealida& sicca. Causae tertianae spuriae , praetere nunciata, sunt vita desidiosa , aetas puerilis, aut senilis, sexus , ut mulieris,dc eunuchi, tempus hyemis. aer pluuiosus, victus ratio frig. Ac humida , somnus diurnus, nimia satietas, usus piscium coenosorum , curae graues, suppressio excretorum, Viscerum obstructiones: plet hora ad vires, aut ad vasa, quae neque concin qui, neque a natura ab imbecillis viribus, regi possit. Causa continens , sunt humores in aliqua farte retenti, non dictati qui facile putrent a calore externo. Hic calor acris & mordax est, calori insito infensus, qui cordi communicat' sper arterias diffusus, actiones humanas offendit. Ex hac putredine tota sanguinis massa non inficitur: ut annotaui in tertiana continua, sed tantum portio quaedam.
tui ρ - Huic febri propensi sunt desides, homines biliosi, de quir A sunt hepate calidiore, & helluones, qui degunt in regionibus cal. de siccis, qui opiparc vivunt, aut artem laboriosam
signa maxima sumuntur a febris substantia, quae est ingenere caloris praeter naturam. Ab actione laesa: &ab excre- sit mentis. Calor exquisitae tertianae est acrior de mordacior,
quam in non exquisita pro A. morbi temporibus plus mi Min
136쪽
Exquisita, incipit cum rigore de saepe cum vomitu bilioso, Mterminatur cum sudore uniuersali. Calor autem subi rigor cessauit) veluti luculentus ignis accenditur : aucta vero febre, plurimus est, dc mordax, qui aegrum adeo deurit , ut corpus nudare & stragula iactare cogitur, cum dissicili an he. litu. Pulsus initio accessionis est debilis, paruus, tardus, Mrarus. In augmento & statu celer N frequens , calidus de valde inaequalis. In declinatione minus: quia tunc corpus paulatim ad statum naturalem redit, & calor accessionis mitescit. Vtina ab initio subflaua, &rufa,aut subrufa cum me- D ,ris, diocri substantia: in eius parte inferiore videtur tenuis, S insuperiore opaca. Contenta si sunt alba, taenia, & aequalia, febris in aut quinto finietur paroxysmo, Vt annotauit Hip. incoacis pramotionibus, si talia signa ab initio morbi apparuerint, sunt bona. Signa tertianae spuriae, sunt horror, qui fit ex mixtione bi- nj si istis 5 pituitae. Calor quam tertianae exquisitae est obscurior,& tertiana quam quotidianae exquisitae manifestior. Pulsus minor, spuriri tardior, de rarior : in dies si durior appareat, febris erit multorum mensium. Gal. i. ad Glauc. Sitis in exquisita est maior quam in spuria,& lingua siccior & magis flaua. Eius accessiones sunt longiores, & constitutio etiam longior, ratione pituitae , de maxime si aeger fuerit intemperatus & artis praeceptis inobediens ut dixi versa pagina: quod etiam ex humoris quantitate, aut qualitate , aut eius motu accidere potest.Vigiliae saepe aegrum diuexant,& oris amaritudo, corporis grauitas , vertebrarum dolor, & ventriculi inflatio, de
cibi fastidium. Si bilis quantitas est magna,& crassa,& corpus imbecillum
aut densum fuerit.& sensus obtusus, accessiones, de consti- tutiones huius febris erunt longiores. Contra breuiores, si
parcior, tenuior eius motus vehementior, & corpus robustum , rarum,& sensus tactus exactior. Si ab initio rigor est breuis, cum vomitu bilioso , & in fine accellionis fit sudor copiosus ac uniuersus cum aegri levamine , & urinae fuerint quales sunt depictae, paucis paroxysmis finietur febris. Tertiana exquisita si fuerit, septenis circuitibus ut plurimum iudicatur, ex Hi p. Aphor. 19. sect. q. & praenotione Caoca -
Tertiana exquisita autore Gal. comment. a. parte λ9. in s.c.,
137쪽
lib. Hi p. 1 de humoribus curabitur sumptis, educendis, sa-ciendis, de admouendis. Sumuntur aer ambiens, csculenta, potulenta εἴ medicamenta. Educuntur humores morbis cie uacuatione per venae sectionem de purgatione excrementorum triplicis coctionis seu sponte naturae, vel artis beneficio. Aguntur frictiones, ambulationes,vectiones, equitationes, vitae studium &somnus, animi pathemata. Admouentur quaecunque foris occurrunt, ut balneum aquae dulcis reseratis prius obstructionibus 5c uniuersalibus prςmissis, vestes, olea, unguenta, emplastra, pulueres,. epithemata , fomen
Speciatim aeger decumbat in amplo conclaui, si sit aestas,&saepe irrigetur aqua rosarum vel frigida, & humi sternentur l. violarum, salicis, pampinorum vitis, vel flores sua- Uc olentes, quales sunt rosarum de similium quae aerem x-stuantem temperent. Reliqua quae ad victus rationem pertinent cap. de tertiana continua sunt petenda, ne videar toties eundem lapidem reuoluere pag. y . & s. tam in exquisira quam spuria tertiana. Instituta victus ratione, veniendum ad venae sectionem prius exonerata corporis prima regione, clystere refrigerante , vel balano, vel bolo, vel manna, aut minorante occo protho pag. 17. descriptis, ne fiat raptus humoris morbi fici in maiores venas, dc febrem continuam pro intermittente pariat. Quantitas sanguinis sumenda erit a viribus aegri, plus minusue pro sexu, aetate, regione, coeli statu, plenitudine,tempore , victu de sanguinis impuritate: ex vena basilica dextra, ex angusto vulnere die intermissionis: At si vires sunt deiectae, partiatur. Deinde ex Hi p. consilio Aphor. 9. sect. 2. ante humoris morbi fici purgationem, oportet corpus fluidum facere sequentibus praesidiis. V. Oxysacch. simpl. δί syrupi de succo endi uiae, utriusque s. i. si aquae stillatitiae cichorio, de portui. vir. S. v. fiat tu lepus intres doses, vel paretur sequens aporema refrigerans, ape riens, ut bilem flauam domans, si est ver, quo tempore Vigent plantae. Rad. cichorij, 3. il .graminis. rusci, asparagi SI acetosae, singui. S. i. herb. seriolae, poli. si sit aestasi cichori; borra g. vel bugi. quia ainbo sunt ciusdem facultatis , ic capiti. communium singui. m.i. uuarumdamas c. ab acinis mund .pa. .. pru-
138쪽
norum pa. iiij. seminum eradi uiae, portui. plantag hoc iocinetis obstructiones tollit ex Gal. 6. simpl. cap. de arnogloso & melonis, singul. 3. i; florum cord . p. i. fingula quo decet ordine coquantur in aqua ad 4. quinque. Colatura clarificetur cum syrupi omphacij, j. iiij. & aromat. santalo albo, pro q-dosibus mane sumendis. Concocta materia & reseratis viis sequenti Parmaco purganda. 2 . Cinnamo. B. i. rhabarb.selecti, D. iiij. thamarindorum potis A,
bilem ferocientem domat.ὶ 3. ij. diaprunis l. vel elect. de psyllio, vel cho lagogi Mes. vel Nic. 3. vj. omnia simul infui dantur in parte decocti aporematis praescripti per noctem super cineres cal. expressi. di lue syrupi violati,aut rosati ex nouem infusionibus, 3. j. fiat potio hora . matutina propinanda die intermissionis. Quoties purgantia medicamenta infunduntur eorum dosis duplicanda venit: sic citra noxam clamentius purgant ut dixi. Si aeger catapotiis delectatu det potiones renuit, de hyems fuerit,a . Diadacrydii, grana iiij.rhab. selecti, Θ. j. massae pii. aurea- Catapoitici rum,3 j. cum syriapo de cichorio, forma pil. 6. aut T. deaurata , quas cap. post primum somnum cum custodia domus de
s. Conseruaestoru cichorij,&viol.veli naph Vir 3 ij put, gistuc diatria tali,BJ. cum sacch. fiat bolus postridie deuorandus
horis tribus ante prandium: viscerum empyreuma emendat. Medio tempore ualuus non fluit, iteretur clyster in curatione tertianae continuae descriptus pag. 36. Et aegri viresco seruentur alimentis euchymis,& eupeptis, diebus quietis, Mnon in accessionibus ex Hi p. Aphor. H. sect. I. U. Pul trium fantal. ros rub S troch. de capitura. singul. 3.j. D monardi ind.& schoenanthi, vir. B. a. aquarii solani, endi uiae de tv Hros singui. J. v. aceti rosa ti, 3. i. g. fiat epithema hepati tepide applicandum cum panno rub. denso per horam in paroxysmi
V . Cerati sania lini,& vnguenti rosati Mes.utriusque g. i. si VKκωφοῦ Plei rosati, j. laventur aquis pluribus, deinde adde captiu-τα , B. si . & his illinetur iecur post epithema panno lineo apposito frigide si aestas fuerit, vel tepide si hyems,& maxime in
Rccessionis vigore, de non in ea inclinante, quo tempore sudores erumpere solent: initio curationis harum febriu astrin-Iςntia reiicienda esse dixi, at in deci iratione, ea admittim
139쪽
ad partium assectarum robur. si his empyreuma non tollitur,ob metum recidivae,balneo aquae dii l. v tendum, tametsi, nonnullis reprobetur nec non frictione blanda, aut ambu Iatione,vel somno, vel ptisana per aliquot dies. Quod si vires plus aequo sunt deiectae,5 ea uti nolit,utatur vino oligophoro in pastu tantum. Hoc balneum cutis spiracul perit, Mfuliginosa excrementa excutit, & praecipue si vim album vel oleum aliquod discutiens, quale est anethinum, aut chamaenae luminieceris. Post cuius exitum,&exsiccato corpore aeger contineat se in lecto per aliquot horas , de haec suificiant in educendis, faciendis dec.
De tertianae Febris intermittentis sturiae
HAEc febris in hoe solo est frequentior tertiana exquisita, quia homines nimis indulgent genio , Meius paro Xysmi,& tota eius constitutio sunt longiores, ob pituitae lentae Sc crasta, vel melancholiae mixtionem. Haec febris ab exquisita non dissidet se de , quod utriusque materia putris co-tinetur invenis minoribus ut saepe diximus. Causae esset rices, signa M prognostica non differunt ab exquisita de qua egimus, sed tantum in paroxysmorum longitudine , qui non sunt horarum 6.8. Io. aut Iz.sed interdum
2O. 2 . alias qo.& tunc extensa tertiana nuncupatur. Causa huius longitudinis pendet ex humoris quantitate,qualitate, tempore M aegri intemperantia. Non enim in 7.periodis terminatur: sed in plures extenditur. Praepostere curata aut neglecta, aegrum saepe praecipitat in feb. erraticam,vel cache-xiam,inde hydropem accersit. Et si materia eius est pauca, ter' minatur in septem periodis. Curationis indieatio sumitur a bile dominante, de a pitui ta, Ves a succo melancholico, vel ambobus simul mixtis ac putrefactis. Imprimis victus secundum sex res non naturales,
refrigerare & nonnihil declinare ad caliditatem 5e siccitatem ob pituitae frigiditatem de humiditatem debet. Pro potu quotidiano utendum hydromelle cum tantillo succi gra-
140쪽
natorum, ad humoris lenti incisionem di detersionem. Vel huius loco si aulicus aut nimis delicatus, syrupo acetato cudecocto hordei, vel hydro saccharo nostri Eoues et appellant i si diues fuerit, & mel renuat. Si omnia dulcia re licit, utatur aqua simplici bullita, si coenosa fueritὶ cum aliquo succo acido, qualis est omphacium, succus mali punici,citrij, limonum, auranciorum, aut cerasorum acido tu. Cibus non detur acgisionis tempore ut monet Hip. Aphor. II. sect. i. sed eadem tinita,vel, ante eius insultum spatio 4.aut s. horarum ne avocetur natura a scopo, & die quietis, ut conseruentur vires, alimentis bilem refrigerantibus, & pituitam incidentibus, S tergentibus. Initio pastus utendum pra-nis elixis aqua & fac charo ad refrigerationem, S aluum concitandam: necnon iuribus carnium boni succi,alteratis serio-Ia, borra g. petroselino, Oxalide, portulaca, cum quarta parte hyssopi, vel satureiae, vel hingi dij, i. cere iij cum tantillo omphach, si aestas fuerit, vel aura iaciorum pro aegri palato.
Aromata non omnino sunt reiicienda , ob pituitae lentorem. Carnes elixae, assis sunt praeferendae. Legumina, caseus, pisces, brassicae, castaneae, rapae, x quaecunque crassumdentumque succum generare possunt, huic febri aduersantur.
si vires pessundant, propinentur succi perdicis, vituli, dcconsum nrata, colatilia, gelatina, stillatitia, & similia quae in
parua quantitate sumpta, multum nutriunt, & facile excernuntur , ob id quater aut quinquies offerantur , ex Hi p. Aphor. I 8.sect. 2. α ροως ψ ψ Hγίγνον M: I. Quae confertim ic celeriter alunt, celeros quoque faciunt excretiones. Si haec non sufficiunt, illis dissolue tabellam unam elect .diat hodiab. aut pul. cardiaci cochlear i. mox descripti.
V. Pul. t titiς Gal. 3. h. put .analeptici seu resumptiuisacch albi j. H. l .auci num. vj. sat pul. iuribus carnium dissoluendus. Hoc puluere reficiuntur vires a longo morbo prostratae. Si aluus pro secunda valetudine non fluxerit, solicitanda erit balano,vel clystere , aut iure pulli in quo coxerint Mercurial. m.ij. diebus quietis& non paroxysmi, ne a scopo auocetur natura, ex Hi p. praescripto, qui tunc temporis, cibum dare vetat, qui alere potest, multo magis a purgantibus quae sua natura corpora nostra alterant immutant, & Vimilia inserunt. Gal. lib. i. simpl. Animi pathemata, ut choleram