장음표시 사용
121쪽
O.ὰ astita infunditur, semper do sis purgantium electu riorii duplicannis. Ἀρ- da: siccum minori molestia purgantur humores. Quoties cor-gant initis poris prima regio ab initio expurganda venit, de maxime si purgatio- obstructionis aliqua est suspitio,nunquam medicamentis quet ' μ' astringendo purgant utendum, qualia sunt myrobalani , ab -
di synthium,rosae,& si rupi qui ex his componuntur,dcc. ne ob-
vij. Sed horum loco uti licebit sympo viol. ex s. infusionibus, cassia, manna,aut thamarin dis qui putredini resistunt,3e ferocientem bilem compescunt. Pro rhedarijs, baiulis icc. fiat potio th.- sequens, M. Diapruni sol. aut elect. de psyllio, aut rosati cho Qua pro lagogi Mes. aut elect. de succo ros. Nic. 3. vi. infunde in de- et dii πι cocto praescriptae potionis etiam per noctesia. Expressioni di iar solue lytupi de cichorio dupl. rhab. 3. I. si . fiat poti toris q. ante lotorium insulsum sumenda. cob ahὸλ Si hae febres fuerint spuriae refrigerantibus aliqua calidaias, diu sunt permiscenda, de in purganIibus quae pituitam expurgent.
His benignis remedijs subducta putri materia, quae in prima corporis regione contenta videbatur,facilius natura sarcina qua premebatur leuata) quod superest coquit, vincit,dccxpellit, idque citius si arte iuuetur. Dep'rg - 3. Tertium curationis genus consistit in humoris alteratione, & purgatione: illa molitur tu lepis, dcc. ut putredo inhibeatur: haec, perpurgantia; materia putris cum delectu educitur, hoc modo. U. Syrupiendi uiae com p. s. iij. aquarum stillatitiarum in-tybi, dc portui. ex alembico vitreo distillatae, dc non plubeo, Vtriusque m. g. fiat tu lepus pro tribus dotibus. Si hae febres fuerint spuri ob pituitae salsae. aut humoris melancholici mixtionem, vice strupi en diuiae comp. sume Oxὶ sacch. cop. quod rad. aperientes, de succi granatorum quantitatem recipiat. Vel paretur sequens V. Rad. acetosae, graminis, rusci, M asparagi, singul. 3. I. Gu . herb. cichorij satiui , de erratici, portui. hepaticae , vel lactucae,vel lentis palustris, de borra g. vel bugi. dc adianti omnis, singui. m. i. sem. papau. albi, &4. Dig. in a. singul. 3. h. forum cord . dc nymph. vir. p. I. singula quo decet ordine coquantur in aquailistic icti ad 4.v. syrupi omphaci , Vel grana-rorum, vel oxysacch. simpl. velli monum, 3. q. fac apoete ina
122쪽
clari se . Marom. Santalo citreo, Vel cinnamo. quod putredini resistit, halitum commendat, dc concoctionem iuuat proq. do sibus. Apparentibus signis coctionis,ut monet Hip. Aphor. 22. ct . i. humor morbi ficus sequenti pharmaco foras educa
V . Cinnamo. 9. I. rhabarb. B. IV. tamarind. 3. h. elect. p. i, alia rosati Mes. vcl Nic. vel de psyllio,aut diapruni sol. 3. vi. infun- cho cga. dantur omnia sisti ut per noctem super cineres cal. in parte una decocti a poete malis. Expressioni dissolue strupi viol. ex s. infusio inibus si extiter iij vel rosati sol. cum agar si febris illegitima fuerit, 3. i. si . fiat potio diluculo propinanda. Si spurius fuerit causus , vice superiorum et ei'. sume tantundem diaphoenici quod bilem N pituitam expurgat.
Sunt nonnulli qui scammoniata re ij ciunt, quod acriora,& scam n calidiora, & morbis calidis infensa, qui a contrario curari de- tam 3. cs-bent ex Hi p. axiomate lib. de fiatibus, τὰ Λαίια , των , Q. ων im cur ε Πν ins clα, I. Contraria, contrariorum sunt medicamina: cui p iobiectioni respondeo. Hae febres exquisitae, sunt morbi acuti, ex Hi p. lib. de victu acutorum, in quibus plerumque rurget, qui ex eodem Hip. Aphor. Io. q. sect. ab initio expur- gari debet: disterre enim in talibus malum. Itaque si turgentis humoris impetus sub saltantisque bilis feruor venae sectione nondum satis repressus esse videatur , omnia conturbans, medicamento accommodato subtrahenda est. Plenius quidem in his febribus, parcius vero in synocho putri, de quo memini cap. IO. pag. 4s. Si Hi p. in acutis morbis vim catharticorum, quae eius saeculum usurpabat, non satis a suis noxis castigata, suadet, ut liquet ex parte priore lib. de victu acuto
Cur hodie scammonio S similibus catharticis te clanico castigatis coctione, aut infusione in parua quantitate usurpatis, S mixtis alijs benignioribus non utemur 8 Ea voce spe. --MMιν, non modo celeritatem remedi), sed Se vehementiam hortatur, minime illius calorem S acrimoniam veritus, ut
simul feruentem bilem expurgaret, Se sic ex accidenti refri
Quo enim acutior est morbus, squalis est causus& tertiana continua in eo magis acceleranda . validiorque est decernenda purgatio, eodem Hi p. teste Aphor. 6. sech. I. Exirc mis
123쪽
morbis,extrema exquisite remedia aptentur. Non sic autem in caeteris febribus seu cotinuis seu intermittentibus, in quia bus materia non turget mitius est agendum. Post haec. - V. Pul. diatrias an tali, B. . conseruae florum cichorij & ro- p r uina serum vir. 3. ij .cum saccharo,fiat bolus sequenti die a purga- ωferrum' tione sumendus horis tribus ante prandium, Ut empyreumae natans. in visceribus relictum emendetur. De 9.mitu At si nauseat aeger, vel dolor stomachi eum premit, 3e humor sursum vergcte v ideatur,dc facile v omit,de aestas fuerit, consilio Hip. Aphor. 2I. a. i. de Aphor. . sect. . iuuetur natura. duo natura viam affectat, eo lege naturae ducere oportet. Contra, si dissicile, non est licitandus, Gal. de AEtij
V. Succi Nicotianae depurati J. iiij. Oxymellis simpl. 3. 3. ' '' fiat vomitorisi tepide hauriendii, modo aeger non sit rabidus
aut angusto pectore Quartum M vltimum curationis genus, versatur in symptomatum curatione: quibus remediis occur-
rendum erit, tractatu secundo, M suo loco docebimus.
um ιπόρθαι a iunioribus medicis auctore Gai. sic nominatur, quia nullam habet intermissionem , ad differentiam is , quae est quotidiana intermittens. Hanc quotidianam continuam Gai. συνω nuncupauit. Haec febris differt ab intermittente materia, oc loco ubi pituita putrescit: quia continua fit a pituita naturali in magnis venis contenta, quae nihil aliud est, quam fanetuis crudus, qui successu temporis in optimum sanguinem degenerare potest, saporo dulci, εί insipido ex chili portione frigida de humida procreatus. QToties hic sanguis
putrescit a calore praeter naturam in iisdem venis, alias humoribus intactis, sit quotidiana continua.Interniittens vero sita pituita excremetitia etiam a calore praeter naturam putre
facta extra illas magnas venas putrefacta : nempe in venis quae sunt in habitu corporis, in hepate , liene , me senterio, d c. qui cordi communicatus febrem accersit,&actiones humanas interpellat.
124쪽
Causae effectrices, sunt externae, aut internae. Ξxter' obra, nae simuntur ab aere pluuioso , caliginoso , opaco , frigi' externis. do de humido, a natura pituitosa, ab hyem e , a ventis au stralibus , ab esculantis , potulentisque frigidis de humidis , ab
ebrietate, crapula, ex pane male fermentato, aut sub cineribus cocto: a carnibus suillis, leguminibus, lacticiniis, caseo, a piscibus carne molli, &viscida praeditis, ab extis animal tu,& reliquis alimentis viscidis: necnon a brassicis Sc fluctibus frig. de humidis, de acetariis: a somno immoderato, a nimia quiete , a natatione in aqua frigida mox a prandio , aut in aquis aluminosis : ab equitatione graui, stomacho cibis pleno, ab excretis, a peregrinatione per nives, S c. Causae internae, sumuntur ab intemperie frigida ventriculi, dc venarum me saraicatum, quae chylii incoctum hepati suppeditant. Nam primae coctionis vitium non emendatur a secunda , neque huius a tertia: senilis aetas, humores etiam
frigidi qui a cerebro in ventriculum deerrant, obstructiones viscerum causa putredinis de huius febris esse possunt. His sebribus propensi sunt iuuenes,pueri,senes, macilenti, mulieres de desides homines quique nimis indulgent genio, ρς' de praecipue in hyeme M in frequenti aquillonia constitu
Haec febris non incipit cum frigore, Vt intermittens; quia D P,iri materia putrescit in magnis venis, Sc non extra illas: sed cum oscitationibus de pandiculationibus. Succrescit, plurimum invadit nocte, &statis diei horis fiunt quaedam exacerbationes, Sc remissiones S non intermissiones,calor minus acris de mordax quam in biliosa continua: quia humor eli trigidior. Vrinae initio sunt albae, crudae, de crassae: in augmento de statu sunt magis coloratae. Pulsus cst tardus de rarus i quia obruitur a vapore crasso ex pituita generato per resolutionem. Sitis nulla, aut valde pauca. Lingua e it alba, ratione pituitae qua obducitur. 2Egri sunt somnolenti, & hypochon-dria sunt tensa a flatu. Deiectiones sunt albae,crudae, lentae&pituitosae. Sudor nullus aut paucus , dc veluti lentor ap-
Haec febris diuturna esse solet, quia sit ab humore frigido& lento, ut lignum viride in ignem coniectum quod tardius succenditur quam siccum : sic haec febris tardius quam biliosa succenditur de resoluitur si negligatur, aut praeposte recuratur. Id iij
125쪽
Saepe grum in cachex iam 5e hydropem praecipitat, ex quo subsequitur mors. Si ab initio in urinis sigia a coctionis appareant, breui finietur: Sin contra, diuturnus erit affectus. Si principium est longum, de incrementum erit l0ngum, totusque morbi progres iis erit longus, de praecipue si aeger artis praeceptis non obedierit. Haec febris tam simplex seu exquisita , quam composita
seu non exquisita, curabitur victu idoneo, aperientibus ob structiones: incidentibus, de tergentibus materiam cras am, de lentam: cruditates emendantibus: venae sectione,& Symptomatum correctione.
Victus, pro morbi longitudine , aut breuitate cst instituendus: Item considerare an aeger cum victu instituto , perdurare possit, donec morbus consistat , &nunquid prius ille deficiat, quam cedat morbus id obtundatur, ut Hip. Aphor. 9.sect. I. suadet. Et quibus plura , aut pauciora minutatim offerenda spectandum. Dandum vero aliquid temporis, regioni aetati de consuetudini, auctore eodem Hip. Aphor i 7. eiusdem sect. r. Quinetiam in febris exacerbatione, a cibo abstinendum ex Hi p. Aphor. it. eiusdem se ch. de lib. i. dc victu acutorii. sed in remissione, scilicet quando aeger minus assit gitur. Pituitosis de melancholicis febribus diuturnis, plenius est alendum quam in biliosis. Initio plenus: in augmento Mstatu , tenuior: ne a scopo auocetur natura. Fugiat omnia quae crassum S lentum succum generant: necnon acetum,
nisi medicamentosum fuerit. Loco vini utatur hydro sac- Charo , aut ptisana condita cinnamomo , aut santalo citrea. Victu instituto expurganda est corporis prima regio sequentibus praesidiis, incipiendo a mitioribus hoc modo. V. Hordei Mercurialis, Viol. Sc maluae,fmgul. m. i. sem. 1..i dis,a sceniculi,& dauciivir 3.iij. summit .anethi,5 storum chamae-meli, vir. m. si . coquantur in aqua ad m. j. colaturae distatue hierae Gai.& Benedictae, utriusque 3. H. mellis antho sati, leolei chamae meli, utriusque 3. 3. si . fiat cir ster. Si validiorem requiris.
126쪽
Si nauseabundus est aeger de sua natura est facilis ad vomitiana, sequenti iuuetur.
Succi rad. raphani S: aquae mulsae utriusque 3. ij. put .aGri 3 .l fiat potio tepide propinanda. Hoc remedium in his moro
bis esse utile scripsit Hi p. lib. de salubri diaeta, S maxime in
hyeme. Q nou sis urati , - νος του ταμ i. Sex motibus hybernis vomitus ciendus, quod tempus hoc aestiuo plus pituitae gignat. Huic tantam vim tribuit Hi p. non solum in curandis morbis , verum etiam intuenda valetudine, lib. 3. cap. 2 de diaeta, ποῦ Q uia .ri, υγρο Νους πις τοῦ ta li: G Iibs u in I ς Ξιν ταν reruma. I. v tantur vomitibus humidiores quidem terin mense: sicciores vero, bis, a cibis omnis generis sumptis. Contra non: si aeger non facile vomit: autoribus Gal.& Aetio , cuius loco cap. potionem sequentem. V. Cichorij, hordei,& capiti. communium, singui. m. s. passul. imund .pa. iiij. prunorum, . num. florum cord . p. j. CO-que in aqua ad E. ij. colaturae infunde elect .diacartha mi, aut indi ina. 3. g. calliae recensa canna extractae,5 4. agarici troch.
3. i. expressioni dissolue syrupi rotati sol. 3. j. fiat potio. Si
potionem renuat utatur sequentibus. U. Agarici troch. B.; .masiae pii. imperialium,3.j. cum melle rosato, fiant pilulae , . aut S. cap. post medium noctis. Lenientia sola, & purgantia comprimendo, in hac febre parum conueniunt. At cum aliis mixta iuuant : qualia sunt cassiae, manna, syr. violatus sol.& rotatus sol. myrobalani: quia illa tenaces humores non educunt: haec vero pituitam in prima regione contentam impingunt & obstructionem augent. Sic temperata accommodatiora esse mihi videntur. Sic expurgata corporis prima regione i& non prius) aperienda est vena basilica dextra, & educatur plus minusve pro aegri viribus, aetate anni tempore, regione, & sanguinis impuritate, quia haec febris est continua, in qua ut in caeteris feb. venae sectio conuenit ex Gal. lib. H. meth .med. cap. IS. quia leuata
natura ingenti sarcina qua premebatur, haud aegre quod reliquum est vincit. Deinde. Oxymellis simpl. humores crassos Sc lentos incidit, extenuat, abstergit,& obstructiones reserat) Z syrupi ad ianimi , obstructiones citranianifestucalorem expedit) utrius
127쪽
que J.j. si . mellis rosati,xj. aquarum stillatitiarum sex alem bico vitreo &non plumbeoὶ foeniculi, Mendi uiae, utriunque m. si . fiat tu lepus conditus cinnamo .in .doses. Vel Abb- .. Rad. foenic. petroselini a matrice mund . &rusci M a paragi, singui. J. i. herb. eupatorij, cichorij, endiutae,5 capiti. communium singui. m. i. absinthii poni minoris,potius quam maioris, quia minus astringit, m. g. passul mund. pa. io. ficuu quia detergentὶ pa. 6.sem. cndiuiae 3. 6. anisi, 3. ii. florum bugi. & stoechadis, vir. p. i. haec non minus visceribus refri geratis quam cerebro conuenit in rotismarini, p. s. hydromellis , lib. iiij. coquantur ex arte in fictili vitrato angusti oris operculato ad medias. Colatura clarificetur cum mellis ro- fati, de strupi de succo endi uiae, utriusque 3. ij. dc condiatur cinnamomo pro .dosibus. Si hyems fuerit, herbae siccae, vi ridibus sunt praeferendae. Cocta materia , sequenti pharmaco est expurganda ex Hi p. doctrina. Π iba*- V. Agatici trocli in Oxymelle simpl. macerati cum pauco es morbis decocti apoetematis , ne calore cinerum Vratur. Expressionifricidii cr dissolue electuari j indi ma. J. g. catholici, 3. ii. syrupi rosati sol. tuis potio diluculo sumenda. VcI
cut istia. grana ii. cum melle rotato fiant pilulae 6. deauratae , quas cap. post primum somnum,leui coena praecedente. e. . Mithridatu probati x veteris S .ii. conserua florum roris marini 3.ii. cum saccharo fiat bolus, postridie deuorandus horis tribus ante prandium. Quibus praesidiis symptomatis hanc febrem comitantibus occurrendum sit , tractatu sequenti docebimus. De Febre quartana continua.
to quoque die statis horis exasperatur & remittitur, duest continua, de qua nunc ago. Et quum est intermittens, de qua suo loco fusius agemus, 4. quoque die recurrit. Hae du febres differunt materia, de scdc, ut dixi in quotidiana continua
128쪽
tinua. Materia quartanae continur est melancholia naturalis intactis aliis humoribus putrefacta in magnis venis. Materia vero intesmittentis est melancholia excrementitia, putrefacta extra maiores venas, scd in iis quae sunt in liene , mesenterio dcc. Quartana continua est duplex : exquisita&spuria. Exquisita, quum melancholia naturalis sola putrescit: spuria, quuath humores simul in magnis vasis putrescunt, & haec est fic-quentior quam exquisita. Causae sumuntur ex vitae genere : videlicet si artem aliqua laboriosam quis exercuerit , dd est temperamento frig.& sic- co: si eius aetas est inclinans: si antumnus fuerit,si aer est inaequalis , modo calidus de siccus , modo frigidus de siccus. Succrescit, si aeger est educatus cibis melancholiam generantibus a Gal. 3. lo c. affect . cap. de melancholia descriptis: quales sunt caro suilla, bubula, aprina, ceruina, caprina, hircina,leporina S c. quae sunt nigra S durae coctionis, ut legumina, brassica , caseus, lacti cima, fructus astringentes: pisces s liti, aut recentes tam marini, quam fluviatiles qui carne molli de glutinosa sunt praediti. Ad haec longus usus ranarum fluviatilium, limacum, aut ostreorum, extorum animalium: aut panis furfuracet, aut sub cineribus cocti', aut male fer- . mentati, dc reliquorum alimentorum succum melancholicum generantium : aut vini nigri Nausteri assiduus v su ,, quin etiam vigiliae diuturnae : aut haemorrhoidaria, aut mensum suppressio, lienis durities δά obstructio. Curae, moerores, tristitiae,insomnia terrore plena, lites,anni constitutio si in ea grassantur quartanae. Gal. lib. de alimentis M de victu at
Signorum alia sunt praecipua : alia minus praecipua. Praeci- tinniapua sumuntur a febris substantia, quae est in genere caloris, cuius disserentias pag. o. harum lucubrationum cxposuimus. Ab actione laesa, quae cognoscitur expulsus inaequalitate, celeritate, tarditate de raritate. Ab excrementis, urinis , dc qualitatibus quae necessatio consequuntur haec febris incipie sine horrore, quia materia peccans continetur in magnis vc- nis te non extra illas ut intermittens. Signa minus praecipua elici possunt , ex causis superius 'enunciatis,ut docuit Gal. lib. I. ad Glauconem. Vrinae sunt
vari*, scdyt plurimum crudae ob umoris morbi fici frigidi
129쪽
tatem. sudor nullus, aut paucus,ob materiae paucitatem. Sitis mediocris: linguae superficies vergit ad nigredinem ex Hi p. sect . quinta lib. p. epid.teXtu Is. φλου M A sm C κη υστος λιγνυωχυς, ψ-- ου τι ἡ φλεγ les: I. linguae nigrae ab atra bile,valde re siccatae ex succensa fuligine & utero, albae autem a pituita. Calor minus acris de mordax quam in tertiana continua. προγνω ' Quartana continua seu exquisita seu spuria fuerit in seni-ς ς bus est lethalis, Ac maxime si ab intermittente scaturit, aut a causone neglecto , aut praepostere curato. Iuvenes curantur quidem, sed cum magna dissicultate, etiamsi pareant artis prςceptis. Quartana spuria si aestiua fuerit, magna ex parte est breuis ; autumnalis vero, quae ad hyemem usque pertingit, est longa, autore Hip. Aphor. 2s. sect. 2. Qui quartana corripiuntur, raro conuulsionibus tendantur. Si vero prius tentati fuerint quartana superueniente, liberantur. Aphor. To. lib. V. l. 6.epid. sect 6. textu 9. per conuulsione a plenitudine , non solum intellige morbum comitialem , sed etiam quemvis alium magnum. Et sect. Σ. eiusdem lib. textu i 3. Aιπιτ ταῖν οὐ πιφραγιοι δίαυθοι: I. quartanae, sanguinis c naribus. eruptiones dissicile iudicantur. Q σῶα Summa curationis versatur in victu idoneo,blanda purgatione ab initio facta;inclinante vero validiore, venae sectio- . ne, de symptomatum correctione tam sumpti: quam admotis. De victu instituendo docuit Hip. Aphor. 4. 9. IO. scct. s. victus tenuis de exquisitus, in morbis longis, est parum tutus: videndum tamen ab initio si ex tali victu ad vigorem usque perdurare possit, an prius deficiat, quam cedat,& obeundatur morbus Se perferre queat,& maxime ua nostra Gallia,in qua homines prae caeteris nationibus indulgent genio, meraco utuntur vino, Sc cibis boni succi,cum paruo aut nullo exercitio. I cmpus cibationis crit horis remissionis, scum intermissione haec febris careat.) Aer sit lcmperatus, aut calidus M humidus. Caliginosus, crassus, pluuiosus, frigidus M
siccus, a lucr satun, , 3 Alimenta si x boni succidi quida potius quam solidat qua-
lia sunt iura pullorum, gallinarum , lioedorum , agnorum, A. vituli 3cc. Alicrata borragine, duglosso, caltha, violis, de similibus. Et si vires sunt deiectae, utendum erit hordeatis, consummatas, iuccis carnium, gelatina capi, aut perdicis,
130쪽
ibus, fugiat omnia in cau sis effectricibus enunci
seta, & vinum licet calidum siue humidum, quia in febre citinna facile putrescit, cuius loco utatur ptisana, & hydro sac- charo , & prunis actuo dulcibus ex aqua & fac charo coctis init o pastus,&in fine passulis damascenis exacinatis parum coctis, aut corinthiacis, aut nucleis pineis recentibus aut prae maceratis in aqua ob rancorem, piris coctis aspersis sac- charo , scubus recens siccatis , martio panibus tu piscibus, anadromo scili cet, lucio, perca: fixa cil ibus carne friabili praeditis. Acetum in hac febre licet incidat humorem crassum minus conuenire mihi videtur : quia humorem morbi. ficum in magnis venis contentum sua frigiditate, &siccitate conduplicat. At vero si in lane tantum contineretur, ad eius crastitiem incidendam , M obstructionem tollendam esset proficuum. Animi pathemata potissimum iram, tristitia, de rii rorem fugia p, SI curas graues. Initio purgationis benignis medicamentis utendum : quia Initio purvi validiorum medicamentorum humor magis ac magis g tisnii
crassescit, cx tenui parte dissipata, faex eius terrena indis lubilis manet. Inclinante vgro febre, non est eadem ratio, in - - 'O Qua Validiora purgantia iuuant. Quocirca si aluus astrictior '' iuerit, emollienda erit sequenti. Mai. viol. atriplicis , borrag. bu glossi, singui. m.i .sem. ci e Iini,5 foenugr. vir. S si. 4. frig. ma. & foeni c. melancholici sunt flatuosiὶ singul. 3. ii .summit.anethi, chamae m. meliloti, M sambuci, singui. p. i. colaturae dissolue catholici, & dias en-n V,Vir. 3. Vi. mellis viol. &olei liliorum ut ῆ. i.si. fiat clyster hora deligenda supponendus. Hierapicra de benedicta lax sunt calidiores quam par sit. v. Polypodii querni contus 3. vi. sem. cartha mi & sennae mel mund .utriusqq. iii .epithymi 3. u.anisl 9. iiii. cario ph.integr. ' PPUnum . ii. coquantur in sero lactis ad S. iii. colaturae infunde elect. dia sennae Nic. aut diacarthami quae pituitae,eadem litis mori melancholico conueniunt s. vi. vel utriusque 3. iii. expressioni distatue syrupi violati ex ' infusionibus si extiterit, ver saporis de pomis i. si . fiat minorans dilaculo sumen
Haec febris valentiora exposcit purgantia, quam synechi*biliosa ob melancholici humoris terrenam facultatem. Dethleb. Eu cuata sic prima corporis regione, veniendum ad sca, tomis.