장음표시 사용
111쪽
eum iuribus carnium dis luendum si vires plus iusto sunt deiectae: vel cum ptisana, aut decocto rad. acetosae inter duos pastus. Huius loco confectio de hyacintho aut confectio a chermes nisi esset ingrati saporis est utilis: vel paretur sequens pul. valde cardiacus. puluis tam a . Coralli rub. dc fragm. v. lap. pretiosorum super Pol diati . plurium sub . tritorum, singul. D. r. ossis de corde cerui, vesbouis ambo sunt eiusdem facultatisὶ 3 si . margaritarum sub. tritarum, 3. I. sacch. rosari, 3. q. s. l. aurinu. 6. Vtatur Vt de condito dixi, si vires pessundant, adde consect. de hyacintho aut alchermes 3. I.& lapidis beeteardici veri gra. 8. Mys V. Pul. Diatrias antali,& troch. de spodio,vir. 3. I. conser. - viol. aut nymph. J g. sacch. aqua rosarum soluti de cocti, iij. sant tabellae pondo 3. ij. ca. unam ante utrumque pastum spatio horarum duarum, superbibendo parum aquae borrag. in alembico vitreo destillatae. Dithema V. Pul. Melissae,& croci, utriusque B. J.ssorum nymphaeae,c rdiacum &rosarum rub. & granorum tinctorum, singul. 9 .iJ.pul dia marg. frigidi B. iiij. vini rub. optimi, ij. aquarum scab. bu-gl. 3c portui. singui. v. fiat epithema cordis regioni admo- μφῶ uςndum cum panno rub. denso. 2 . conser. storum borrag.&calthae, utriusque j. i. confectionis alchermes, 3. j. misceantur & extendantur super pannum cher me sinum,& eidem regioni post epithema admouendum. Pro hepate , V. Pul. Di 58ma trium santalorum, & troch. de caphura, singul. 3. j. rosarum hepatis , rub. nardi ind. utriusque D. i. aquarum solam, en diuiae, M splimcii rosarum singul. 3. v. aceti rosati, 3. i. fiat epithema iecori vel lieni lepide applicandum cum panno rubro denso, per horam ante utrumque pastum: ardorem vitiusque visceris
. . - - -V. Cerati saniatini, & vntuenti rosati Mes virtusque E. s. hepatis. i. Q/ui , ἶ- i. misce, deinde lauentur aquis pluribus rosarum, vel frigida sit pauper) caphiarae, B. si. adde, & his illinentur praecordia post epithema frigide si aestas) vel tepidet ii hyetiis fuerit panno lineo opposito, sequenti illinetur
A δρυ Vnguenti albi Gal. ex tempore praeparati ,3 iij. caphu- M ' - vae, B si misce pro litu lumborum frigide singulis fere horis ut consulit Gal. lib. Io. meth. med. & lib. l. simpl. cap. 6. simili modo alia praescribi poterunt pro morbi tempore, statu, & regione.
112쪽
2 regione. Nunc tempestiuum est aggredi curationem febrium continuarum ab humoribus inaequaliter putridis
ti, edisserunt non materia neque curatione, c Πη sed nomine, &sede. Ambae fiunt a sangui 7 μ ιν ne bilioso putrefacto in magnis venis intactis visceribus. Ille in venis propinquiori is, ἡ bus cordi, veluti in trunco venae cauae an cendentis,& in vena arteriosa S cordis coronaria. Haec verbin venis quidem magnis seddistantioribus, qui ab inguinibus ad alas vique excurrunt. Causus per Ei, ardens appellatur ab Hip. lib. i. Epid. scist. 3. & parte 4. lib. acutorum, ob incendium cordis ma
Causus, ut tertiana continua est duplex : exquisitus scili- Disti M. cet, &non exquisitus. Exquisitus sit a sanguine bilioso lo- rum febricis annotatis putrefacto. Non exquisitus, fit quoties spraeter bilem pituita salsa, aut ichores simul putrescunt. Hic Causus, duplici modo contingit: uno cum venae siccatae ab aesta- te ad se trahunt ichores biliosos qui sunt acres ut nos melio- 'ribus alimentis destituti, deteriora sumimus. Sic venae alicuius partis, vel totius corporis vehementer siccatae, ex partibus carnosis ichores, Scalios humores sequi paratiores ad se rapiunt, &infensum sibi causonem procurant. Altero verbmodo fit, quoties ichores ali j que humores a parte robustiore una vel pluribus simul expulsi, in imbecilliorem non disssati putrescunt. Pari ratione tertiana continua est duplex: una exquisita, altera non exquisita. Exquisita pariter ut causus fiea bilioso sanguine putrefacto, ut dixi.Non exquisita fit etiam δε quoties cum sanguine bilioso pituita, aut melancholia, aut dis sex. ichores una putrescunt.
113쪽
Causae harum febrium sunt externae, aut internae. Externae sui nuntur ab aere calidiore , a vaporis putridi inspiratione, a foeda scabie, alue venerea, ab aegri intemperie biliosa: necnon a potu vini optimi non diluti, ebrietate, aut potu aquarum coenosarum: a cibis bilem generantibus, aut qui facile putrent, ut lac, de fructus horaei, aut intempestiue sumpti: aut quum cibus prior nondum confectus , alter ingeritur, aut praepostere sumitur, aut quum diri, & concoctu di siciles, leuioribus proponuntur. Vsus piscium coenosorum, leguminum, S herbarum acrium: iugis vigilia: labor immoderatus, equitatio grauis in aestate cxcrementorum suppressio : animi pathemata, ut ira , de tristitia, illa excandescere facit, & bilem concitat. Haec vero calorem reuocando a circumferentia ad centrum, idem quod ira praestat.
Internae causae sunt, aut antecedentes, aut coniunctς:antecedentes sunt, obstructio quae a crassis, ac viscidis humoribus se de perspirationem impedit, qua impedita, humo res etiam probi facile putrescunt. Quod si in venis magni cordi propinquis contingat, hunc Causum: I. ardentem febrem generat, ut dixi. Si in alijs venis paulo distantioribus sit, obstructio & putredo. Tertiana continua generatur. Altera causa antecedens est utraque ple thora, seu ad vasa, seu ad vires fuerit, quae concoqui nequit, neque regi a viribus imbecillis. Causa vero continens, cst ipse Eumor putris, qui cordis sanguinem purum de sincerum sua labe inquinat, inde in corpus uniuersum per arterias diffusa actiones humanas impedit. Ex hac putredine , non tota sanguinis massa ex primo insultu inlicitur, sed tantum is qui putredini propinquior fuerit, deinde is qui ordine paratior succedit, &sic
deinceps. Veritas huius rei colligitur ex venae sectione, qua sanguis purus qui ad partis nutritionem crat destinatus, primus ema. nat, mox corruptus prosluit: denique purus, si vena diutius
Causa non exquisitae tertianae continuae, sit quoties biliosus sanguis una cum pituita salsa, aut ichores, putrent in Ve nis diaphragmatis , quae exeunt a trunco Venae cauae ascen dentis, vela venis oris ventriculi quae scaturiunt ii trunco
114쪽
splenico venae portae, quae coronariam stomachicam dictam constituunt : vel in ieiuno intestino, vel in sima hepatis se turit, haec tertiana continua non est exquisita. Signa tam causi legitimi, δί illegitimi, quam tertianae con ' sic rahc, tinuae sunt fere eius Iem naturae: quorum alia rtas m ., alia οὐ an, α, I. assidentia. Illa sumuntur a calore de urente, qui maximam febrem ratione humoris biliosi) profert: nec- MC'. i. nona siti indicibili, ob humoris actimoniam assiduo cor ip- sum&stomachum ferientis misi forte tenuis humor c. cerebro deerrans in os, linguam humectet. Alias lassitudo ulcerosa quae ab humore putri accidit. Haec verb assidentia signa, sunt linguae siccitas, nigredo, Masperitas, ab adustione: ventris dolor , dc mordax, a tenuis Leo via. humoris aflluxu: insomnia, a bilis caliditate, de siccitate: dc-lirium, a pulmonis, aut diaphragmatis instammatione, vel abile in cerebrum sublata: spiratio dissicilis ab ijsdem partibus inflammatis. AEgri efflant igneum spiritum , ore semper aperto: illis os amaricat, a bile tunicam ventriculi internamori communem.
Deiectio interdum liquida, pallida, S: Reetida a copia ma- DE d isteriae crudae& acris initio motae per morbi vehementiam, S ctione. maxime quum harum febrium illegitimarum sedes, hepat aut ieiunum intestinum fuerit: interdum incipit cum rigore leui, alias cum vomitu: alias cum sopore, si exquisitus fuerit: alias cum horrore, si sputius ob bilis δί pituitae mixtionem. In hoc, initio urina est crassa & turbida: quia humor est cras- , , .sus de crudus a bilis putrefactae ardore agitatus. In augmento 5e statu, multa bile est perfusa.
Pulsus initio est paruus, Sc inaequalis: in statu magnus, Ve- nblox, 5 frequens. Calor, contactu est mordax: statis diei ho- Dris exacerbatur dc remittitur, multa alia fgna notantur ab mordaci. Hi p. lib. I. Epid. curatione 2.5 4. lib. 3. se ist. 3. curationuI, de parte 4. lib. victus acutorum: de post eum Gal. suis in hos lib. commentarijs. signa tertianae exquisitae magnam analogiam cum causo si 3. . exquisito habent. Pariter x eius prognostica mox annotan- da licet mitiora seu salutis aut mortis: longitudinis aut breui
Signa non exquisitae distinguuntur rigore, non ratione sc- Sit si bris, sed facultatis expultricis venarum maiorum, quα in r - G u
115쪽
minores sese exonerant. Hς in habitum θί partes sentientes humorem acrem de mordacem depellunt. Rigorem fieri polia se a frigida ut a calida causa docuit Gal. lib. s. de sympl. causis,&2. de Crisibus,&lib. de rigore. Maec ου quoniam materiam morbificam a corde magis dissitam habet quam causos, pari impetu, eoque assiduo illud non serit putredo. Suas quidem alternis diebus exacerbationes,& remissiones habet,&non intermissionem , ut tertiana cxquisita intermittens. Symplomata etiam in exquisita tertiana continua, sunt longe mitiora,quam in causo, S vehementiora quam in contianua notha, aut intermittente.
Si praecordia sine dolore fuerint tensa , inflammationem denotant: si cum dolore, idque a morbi principio,
mortem denuntiant, ex Hippoc. sententia progia. a. . lib. I. progn. A vehementi ardore, aut cerebri instam matione, aut e siccatione, si conuulsio fiat, lethalis ex Hi p. de Ga l. in Aphor. 26. sect. 1. Haec febris comitata grauissimis signis quarto,aut septimo die interimit. Contra, cum securissimis quarto, aut
septimo die securitatem promittit. Hi p. progn. r. lib. 3. Si rigor acciderit in die critico, Λ deiectae sunt vires, mortis rum est, quia imbecilla virtus rigoris Vehementem quaslum ferre non potest. Hi p. Aphor. 46. sect. q. Contra, si constant vires, fit febris solutio per sudores, authore eodem Hippoc. Λphor. s8. eiusdem sect. Si rigor sexto die acciderit, etiam cum signis coctionis, iudicium erit dissicile. Aphor. 39. sect . . oc lib. i. Epid. de Gal. lib. i. de diebus decretorijs . Denique alia prognostica tam salubria quam insalubria expiscari possunt ex Ireriptis Hi p. in Epid. &lib. I.&Σ. prognost. ex facie,
oculis, naribus, palpebris, de cubitu, stridore dentium, manuum gesticulatione, sudore, spiratione facili, aut dissicili, de somno, alui excrementis, vomitu,& Vrinis, sternutatione, de insomniis, necnon ex seci. q. Aphor. quae prudens omitto ne longior excurrat oratio. Praeter Hi p. de Gai. scripta . medico sunt aegri vires perpendendae, temperamentum, las, coeli status, & regio, ut praedicere possit morbi cuentum, si lutem aut mortem, longitu ainem aut breuitatem :. sic calumnia vitatur: praedicendo laboranti aut parentibus futura, seu per urinas, aut sudores, aut alui fluxum, vomitum, hae
morrhagia, aut parotidas si maligna α venenata est qualitas
116쪽
ipraeter humorum putredinem. Quamuis hae febres sint comitatae grauissimis symptomatis,non illico tamen suam de-
bet sententiam proferre medicus,seu do salute, seu de morte agatur, ut recte consulit Hip. Aphor. 19: sect . r. Signa crisini praeuenientia, ndanxietates,vigiliae, lemen- cintiae, somni graues, respiratio dissicilis, vertigines, sensu uin si 'ρ dissicultates , dolor capitis colli, stomachi, de multorum alio ' ς' rum membrorum, ὀί nonnullis aurium sonitus, de interdum vanae imagines, quae ante oculos apparent,& lachrymae inuoluntariae effluunt, & urina retinetur, labrum agitatur, obliuio, A praesentium ignorantia, de vehemens rigor accidit,
multus aestus, S sitis inexplebilis sequitur, aegri saepe saliunt
sicut furentes, nec possunt in eodem situ recumbere. De - 'inde repente multus sudor erumpit, aue vomitus insequitur: aut venter subi id soluitur, aut abundans fluxus sanguinis fit, unde non paruus timor adstantes invadit. Gal. lib. 3. de Crisbus cap. 2. Minus periculose qgrotat iuuenis biliosus , in coelo aestuante, quam senex in hyeme ex Hi p. Aphor, sq. sect. a. Minus, inquit periculose aegrotant ij quorum vel naturae, vel aetati, vel consuetudini , vel tempori familiaris morbus est, quam quibus horum nullo assinia cognatusque existit. Excreationes in febribus non intermittentibus nigrae aut liuidae, cruentae, foetidae, biliosae omnes malae: si tamen commode prodeant, bonae. Aphor: AT . se a. q. de Aphor. T. . eiusdςm υυσου ἰχομου omeνου ιγε , λύMς γ . Si febre ardente, rigor laboranti superueniat, solutio fit. Et
, τὰ P. ινδε --ψ Ii ait . MEranti: i. In febribus non intermittent bus si partes exteriores algent, internae uruntur, de sitiunt est lethale: de sequenti Aphor. In se bre non intermittente si labrum, aut supercilium, aut oculus, aut nasus peruertitur, si non videt, si non audit, imbecillo iam corpore : quicquid horum acciderit, in propinquo mors: de se lucti etiam Aphor. Si dissicultas spirandi acciderit,aut delirium, lethale, de Aphor. 37. eiusdem se ch. Oi υ iam 'oris οξῶ - ττὼ γν, oo , θοάπν , ,υν- I . Frigidi sudores cum febre quidem acuta mortem: cum mitiore vero morbi longitudinem significant. Et lib. I. progn,Pc mitiosi etiam sunt sudores, si circa caput de vultum de ccx
117쪽
uicem guttatim quant. Contra optimi si oriantur in die decretorio, S: febrim finiant cum aegri tolerantia. Morbus regius si T. 9. II. aut I . acciderit,& hypochondrium dextrum durum non sit, bonum: alioqui minime bonum. Si ante diem T. acciderit malum,Hip. Aphor. 61. de 6 . Si futura est Criss 7. morbi die, ijs urina rubram nubeculam die q. hab . sic censendum de enaeo remate, S: hypostasi. Aphor. 7 i. sect. . Urinae albae, pellucidae S aquosae, sunt malae, exsequenti Aphor. Hi p. quia bilem sursum ferri,& futuram phrenitidem ostendunt.
HIE subres auxiliorum generibus curantur, nempta
victu refrigerante, δί humectante: euacuatione, puragatione, 5 symptomatum correctione tam sumptis quam adi
ob Iisi. Si aer est temperatus, eo sit contentus: si calidior, leui-D rire. bus euripis, irrigatione pauimenti, aquarum aspersione, flabellorum ventulo, instratis humi herbis refrigerantibus, ut lactucae, vitium pampinis, frondibus salicis, quercus, arundinum subinde mutatis: siccata enim laedunt: vel floribus nymphaeae, rosarum, violarum recentibus, de non siccatis. Veli)dem flores naribus saepe offerantur: vel vetonica alti-ilis vulgo dicta cario phyllus. Vel acetum rosatum aqua rosarum dilutum, cum spongia. His inspirationibus, cordis ardor temperatur. Sed aeger interim continere se debet in lecto sub Vera cum manibus & pedibus ne aec sic refrigeratus, extrinsecus corpori occursans, interiorum exhalationi obsit,putridamque fuliginem per tenuia cutis spiracula exilientem cohibeat. Linteola praeter vulgi opinionem sunt saepe commutanda , ne putri halitu inquinata febrim foueant. AEget in magno coctaui documbere debet, quo lenior aura aspiret, δί. - in lecto ampliore tenendus, omni hominum turba prohibi-- ta, ut multum frigidum, de purum aecem liberius trahat: strepitus quiscunque fuerit, ad aegri aures non perueniat.
118쪽
Contra, si aer est frigidior, qualis est in hyeme, per ignei tiluculentum in cubiculo temperetur, ne humores in crassentur, te pori occludantur, & fuliginosa excrementa retineantur, S naturae motus impediatur laborantis dispendio. Potus sit aquae frigidae,modo aeger bonis visceribus sit piae- Det tu.ditus, & temperamento biliosus, ab omni obstructione ina munis, coelo aestuante, in regione calida,& iuuenis. Sin minus ivtatur aqua cocta cum lyriapo acetato, aut ptisar. a, vel
hydro sacc haro. . Et si dulcia renuat, cum tantillo omphacii, vel succi gran torum, vel citrij, vel limoniam. Et si ex iugibus vigilijs delirium imminet, utendum erit tu lepo Alexandrino, aut syru-po viol. vel nγmph. Si hae febres sunt spuriae, oc aeger cst pro
uectae aetatis, senex S aer ambiens est minus calidus, S: vires sunt deiectae, vinum maxime dilutum aqua pura cocta cum saccliaro de pane asso in eo macerato , cst conceden-
Esculenta liquida, potius quam solida sint, frigida, de hu-
mida: qualia sunt iura pulli, vituli, agni alterata, portulaca, lactuca, acetosa, borragine, bu glosso,violis,caltha,cucurbita longa: Sem. frigidis ma. papauere albo, in quo cst securitas, teste Auic. hordeata diu in aqua cocta sunt ex via. Tempus cibationis . oportunum est matutinum, L horis remissionis, Pt ς t&. non exacerbationis. Caro ipsa danda non est nisi raro, quia facile corrumpitur: neque fructus praecoces , maxime dulces: qui vero acidi sunt, & subastringentes, quia putredini. resistunt concedi possunt: quales sunt agrestae, berberis, cerasa, fraga, rubii daei, Gallice frambos . Pruna damascena nos Dibacida prius ex aqua & saccharo cocta: vel etiam cruda probe cibati,ni .. matura, si aeger cstiuuenis, & coelum aestuans fuerit. Panis clotus cum pauco omphacij,vel succo granatorum,& sacch.
rosato est idoneus. Vbi febris desinit, aut minuitur sensim . aliquid est adiiciendum . Contra si vires pessiandant,collatitia, gelatina, consummata vulgo dicta, iura carnium expressa Mi restaurantia seu analeptica offerantur. Si deiectus est appeti sponendi sunt aegro vari; cibi ut paulatim ex singulis degu-ctando imbecillitatem vitet. At si neque vis, neq; deest cupiditas, nulla ciborum varietate est solicitandus, ne plus astu- at quam concoquat.Neque verum Asclepiadis dictum est, quo erit arios cibos facilius concoqui. Eduntur cnim ita
119쪽
cilius: ad cost onem autem materiae, genus x modus peri ianent. Celsus lib. 3. cap. 6. Aues quae molli sunt carne, ca-iusmodi sunt capi, gallinae, perdices, phasiani, de quae in dumetis vivunt concedi possunt, & non quae sunt carne dura, nigra,quaeque in aquis vivunt. Ex piscibus saxatiles: quales sunt anadtonii, acipenser, luctus, perca, astaci de reliquiqui carne friabili sunt praediti conceduntur. Oua sorbilia, Muuae corinthiacae, & damascenae exacinatae,Conceduntur. In
genere victus frig. de humidus febricitantibus omnibus prodest, authore Hip. Aphor .is. sect. i. in specie victus variati debet pro temporum varietate. Nam in principio febrium tenui victu utendum: in augmento, tenuiori: in statu tenuissimo, ex eodem Hip. Aphor. S. T. 8. 9. Io. II. eiusdem feci. At considerandum est, num ex tali victu perdurare possit aeger usque ad morbi vigorem: qui si statim futurus est, tenui victu utendum est; sin minus, pleatus est alendas arget, Ut perferre queat, modo non sit tempore exacerbationis, sed remissionis ut dixi loco citato. Quinetiam aetates M anni tempora & consuetudo sunt consideranda. AEtas iuuenilis, facilius concoquit cibos, quam seni lis: quia calor insitus in illa aetate est vegetior ad concoque dum, in hac vero imbecillior: ob id illi copiosiore egent alimento, quam hi. Fame facilius fert adolescens, quam puer: in denso coelo, quam tenui: facilius in aestate quam in hyeme : facilius uni cibo assuetus, quam duobus : facilius homo pituitosus quam biliosus sustinet ex Hi p. Aphor. i 3. sech. i. oc Celso in fine suae praefationis. Tempore hyemis S: autumni, uberius aeger cst alendus: vere minus, aestate veto adhuc
Consuetudo cum sit altera natura teste Platone αν duae δευτεροι φυσas I. et nonnihil condonandum eodem Hi p. authore Aphor. 17. eiusdem feci. i. AEger superuacuo alimento non est onerandus , ne febris exasperetur , neque fame , ne vires conuellantur, quas tueri oc conseruare par
est, vi longitudini, atque iudicationi sustinendae satis esse
Somnus sit moderatus, S nocturnus si fieri potest, vel matutinus, cx Hi p. progn. I l. lib. 2. At si praecordia sunt inflammata, per initia, co concurrente hum 're) arceri debet: quia reuocato intro caloro per somnum, ab extimis partibus ad intimas
120쪽
intimas augetur inflammatio. In declinatione verb, utile est obdormire: sic facilius&copiosius erumpunt sudores,sic saepe febres soluuntur. Danda est opera ut aluus quotidie fluat, sponte vel arte. Animi pathemata penitus arceantur, M si quae sint tempe
a. Secundum genus curationis pendet ex euacuatione, quae fit per venae sectionem imprimis celebrandam. At si 'aeger fuerit aluo duriore pr mittatur sequens clyster, vel ba
Herbarum viol. mal. lactucae, cucurbitς aut portui. cl erre. borrag. singui. m. I. prunorum acido rumpa.Viij. sem. . Dig. frgo παma. singul. 3. ij. fibrum papau. rhocas si aestas, vel nymph. ω rosarux ingui. p. i. coque in sero lactis, vel in aqua, ad it,. r. colaturae dissolue diapruni simpl. Sc casiae recens a canna extractae si exquisita fuerit) vel diaphoenici si non exquisita,
utriusque 3. n. mellis violati, Molei nymphaeae, utriusque 3. i. s. vel tantundem olei chamcem . si non exquisita, fiat clyster mane supponendus. Si pauper, huius loco V. Mellis co- Eo munis, I. coque cum salis gemmei,& stercoris muscerdae, Vir. 9. ih. pul. hierae. D. r. fiat balanus supponenda vice cly- B1luit steris. Vel V. Sem. melonis mund. 9. s. rhab. crasse triti, si per aluum ducenda est bilis: vel tenuissime, si per urinas, B. iiii. cassiae recens a canna extractae & mund. 3. v I. aut 3. i. si aeger est aluo duriore cum saccharo fiat bolus per sesquihoram ante lotorium insulsum deuorandus. Si nequit uti bolo, utatur sequenti potione. V.Cinnamo.&sem, melonis mund Z, MAVir. B. I. rhab. A. I. thamartiad Q. iis .cassiae extempore a can- uis na mund. 3. I. si . omnia simul infundantur in decocto cicho ri), scriolae, borrag. prunorum, & florum cord Vel huius loco in sero lactis per noctem super cineres cal. expressum,detur summo mane ex artis instituto. Sic exonerata aluo detra- . hatur sanguis ex vena basilica, dextra si hepar: aut sinistra, silien afficiantur,seruata , T ξει ad δ viij. aut Itb. i. si aeger est iuuenis, & plethoricus,do non ad lypopsichiam ut diximus in Synocho non putri. Quantitas, ad aegri vires metienda, aut ad mensium, authemorrhoidarum suppressionem , ad anni
tempus, aetatem,aegri temperamentum, consuetudinem, M ictum. Caenen a