Felicis Plateri ... Praxeos seu De cognoscendis, praedicendis, praecauendis, curandisque affectibus homini incommodantibus tractatus. .. De doloribus, libro vno, qui tertius totius est operis, agens ..

141쪽

Pt sana veteribus dicta, cum paulo sit efficacior.

ubi hoc decocto perseuerare nequeunt. illis conceditur. Quae cremor, Vt nunc vocant, seu succus est hordei. ex eo excorticato Uel mundo, Vt Vocat,

unde ptisanae nomen, decocto paratus. Qui nunc spissior, nunc dilutus magi S, si minus eum nutrire volumus, exhibetur. Qui & simul bilis, si illa e ser uescat. vii in hisce febribus fieri solet, acrimoniam. admodum retundit. Cuius loco & succus tritici. Amylum dictum. vel oryza bere cocta. quae facilius digeritur, mi nusq: inflat, usurpari potest. Iusculo gallio . vel pulli. additis interdum alte rantibus, uti prius dictum, nostri uti solent: quod

tert8. cum in eo conficiendo natura non adeo occcupetur, improbari non omnino potest. Lac vocatum seu emulso Amygdalarum, non loco potus, quia nunc nimia copia ingeritur, sed cibi datum , huc quoque referri potest, cui e inulasionem aliorum seminum Frigid. vi metonum, interdum permiscent. Tenuis vero victus, qui hoc paulo plenior est,

dicitur, quo a principio aeger uti quoque docet

Hipp.) uti, eoque tamdiu donec status immineat, tunc enim sensim iterum detrahendum)perdu rare debet, '&d bus pluribus aut paucioribus. status morbi citius, ut in causone& tertia, na, tardiusue in reliquis,aduenit, perseuerare. Sed Sc cum acerbatio febris adest, eo tempore & pavulo antὸ, non cibandus erit aeger, non tam ob naturae motum non impediendum, quam ne calor,

quod cibo sumpto solet fieri, ut & in hecticis dice

tur, augeatur.

Plenior autem victus, at tame tenuis is erit, tum qui frequentius ut bis, tε rue in clie exhibetur, tum

142쪽

'ti est contusum carnis Pulli alicuius, prius bene decoine, & cum suo iure dilutae. Vel brodium, in duo haec diu multumq; coxerint. Oua cum in biliosis facilὸ corrumpantur, non temerὸ exhibenda erunt. Vti&eandem ob cauusam Lac, quod Hippoc. febricitantibus malum es,

se docet minimὸ conuenit. Panis lotus prius, cum iure, huc quisq; resertur. Pruna, Poma, Pyraque, non austera tamen, re centia, vel potitia aliquamdiu asseruata, aut etiam

siccata penitus tuc enim in illis succus est lauda, tissimus, uti no itri omnis generis fructus eiusmodi asseruare solent) cocta, cum suo iure qui ab aridis instar syrupi spissus coquitur, utiliter exlii

beatur.

Quae reliqua a plantis. exceptis fructibus tur alterations, causa potius qui in nutritionis, ut 3c situ aus acidi, ut dictum, usurpantur. Vinu prae caeteris omnibus illud est, quod magis reficit: sed non tam ob calorem. cum si dulce non si, sed vinosum aut acidulum, tunc minimὸ corpus inflammet, quam ob capitis d olorε, quem in hoc assectu consuetum augeret, non, donec ii cremittat, & in declinatione sit febris, conceditur:

Tunc enim δc ad urinarum pro Vocationem,&res ficiendum aegrum. permittitur, Uti 3c conualesce-

tibus. Victus ratio quoq; plenior, quae sit saep8 3e

paucis nutriendo, conceditur. Somnus quoque admodum vires reficit. Qui tamen a multis toto febris tempore, quo calor ade Yteriora Vertit, ne per eum ad interiora repat, i inprobat ar. Verum cum calorem per somnum ad externa potius qua interna rapi, quod somni te mapore plus calere & sudare soleant, satis ostendat. eoq; no in ine uti se quod sitim sedet,quoque prossit, non necesse erat hoc quod potius iuuat metue.

143쪽

re,&ob id a somno eos arcere. seq. magis debili.

tare cum nec per somnum natura ab officio, qud dtunc magis concoctioni ciborum intenta sit, in minus tempore somni, ut alibi ostensum est. con coctio fiat, reuoeetur, sed naturae vis in morbi cautasia elaboranda minim; cum dormit, quiescat. Interi in tamen in ipsa febris exacerbat one, satius est a somno abstinere: & reliquo tempore. habita ratione aetatis, consuetu i in is, & prout se post so innum bene maleve habent, euin it regere, ne imis moderatus aut intem estiuus obsit. Et ii quoque omnino insomnis sit aeger, eum interdum exhibi, tis admotis prouocare. Frictiones loco exercit ij, quod maius obire nequeunt, viribus aliquo modo excitandis quoque. sed maxime ad causam morbificam tollendam,ut id ictu in . adhibentur. Animus fortis, nec nimium tristis: inpriinis fiducia in Deum, ipsiusque ministrum Medicum spesq; salutis, vel in praesenti, vel futura vita, maνgnum viribus adiumentum adfert. Medicamenta quod attinet, restaurantia, in alterantib. ijs quae 3c simul vires conseruat, iam sunt eX parte eκplicata. Praeter quae multa alia in synis

cope, in praxi nostra descripta, praesertim in febri bus hisce Syncopalibus dictis, locum habent.

Possumus tamen cum vires omnino deiectae sunt, sequentem Iulepum exhibere: IV. aquae RosBuglos Scabiosae an. g. j. g. aquae Cinam Om. cuin aqua elicitae, vel etiam vino nec enim in summa virium prostratione calor illius metuendus) I. g. sp. Di amarg. frig. I. g. colentur, adde Manus Christi perlati g. j. succi Limonum 3.j. misce : Capiat frequenter cochl4. Vel sic: Iv. confect. Athermes g. j. modo non

alui iluor, quem lapis laguli promouet, ad st) syti

144쪽

C v K A T Iro. Iasile Papau. g. g. qui &ipse reficit aquae Cinamo A. ij. aquae Buplos q. s. sumat: addendo interdum Parum Vini. Externa quae pulsibus applicantur 3c cordi, in

alterantibus iam recitata sunt. Sympto mala quod attinet, quorum praecipuόetia ratio habetur. multa ex illis, iam enarrata cura, causae morboq; accommodata, quoque emendantur, alia etiam curam aliquado peculiarem rea

qui rui. qualis in singulis symptomatis in praxi di .cta explicabitur, & hic tantum summatim, quo, modo procedendum, docebitur. Capitis dolor 8e quid mox sequitur delirium. quae potissimum urgent, illis quae cauta &mor,bo debentur remedijs iam dictis, cum & vapores quoque reprimant.& incendium illud in capite

contemperent, etiam emendantur. Illorum tamen nomine cum inualescunt, Venam sub lingua aperimus, & Scarificatione, Cucurbitulis. Frictio, nibus, revulsionis causa utimur, Topicaque capiti ab initio repellentia , inde dolore in sedantia. mox discutientia, ut in cephalalgijs ostensu in,ad

Vigilias nimias soporiferis, 3c in summa neces state narcoticis, una cum cordialibu , ut supradi. ctum. & refrigerantibus, cum illa calefaciant potius, capitis q. dolorem faciant, exhibitis, cortigiis mus. Vel si somnus profundus adsit, reuellentibus eum arcere studebimus. Sitis, quae maximὸ vexat, potu actu frigido. aeto disque, uti explicatum, emendatur. Quam &multis conditis, quae tamen propter dulcedinem ea hi potius promouent,sedare conantur. Verum Aciso

mnus,vii dictum, sitim sedat. In quietudo frigidis, &potu inprimis mitiga. tur. Et si aere externo liberiore Sc frigidiusculo reis

145쪽

socillentor frequenter i. locum, quem continuo calefaciunt, mutent. Linguae, ori, . fauciumve inflammationes va. riae :i mei quas & angina occurrit, in febribus hi oris glutinositas, linguaeq; uigredo, quomodo curens tur, alibi docetur.

Cardi algia inunctione ventriculi tollitur. Synaco pete .ut in viribus restaurandis iam dictum, prospicitur. Ardores in hypochondrijs, e xtrinsecus hepati, renibus applicatis, supra expossitis, miti

gantur.

Dyspnoeae nomine pectus inungimus. Diarrhoea, ventri applicitis sistitur: & propinaὰtis illis, quae astringendo citra calorem, qualis est strupus Cydon. prossint. Constipationem alui, lausantia dicta soluunt. Marcor corporis si hecticam minetur, illiusve metus Se suspicio sit, no solum cordialia in cordis regione, sed & voluerso pectori epithemata, & vnguenta humectantia applicamus, potionesq; cors diales supra dictas frequentius repetimus, sicuti haec in hecticae cura explicabuntur. Int/ν lien Intermittentes putridae febres. sub se comprae-ςiumputri- hendunt Tertianas, Quartanas : Tum simplices, quarum illae unum, aliae duos dies dant inducias: Tum duplices quae mox altero die redeunt: Ea Sq; vel Exquisitas ab humore simplici, vel Nothas amixtis humoribus . vel D meris naturae genitas. Plures enim species harum, uti i i causis dictu est, minim8 statuimus: cum reliquae omnes quas alij ad ij ciunt. diuersimoda humorum mixtione ab enarratis variantes, & quotidianae quoq; ipsorum, ve,sub his comprehendantur, vel minimὸ in rem natura inueniantur. De compostis ex intermit. tentibus A continuis priuatim agemus.

ratio.

146쪽

Harum autem omniu iudicium certius est qua continuarum. Cum . vii d ictum, tertianae breuio res sint. si sint exquisitae, sintq; aestiuales & verna.

les Longiores vero nothae di aurumnales. Quartat anae vero omni u longissimae, autumno incipienates,&per mense Si ex Pleru'q; pers exierites in terdum tribus mensibu, cessant et errore non uia

quam ad annum usq; productae. Ex duplicatis fecibribus, sin gulae fiam naturam seruant. Sunt autem febres hae per se minimὸ leti ales: etsi quae exquisitae sunt, admodum ac ut existant, cum ipsarum causa procul a corde in ventre inferiore circa excrementorum se inam, uti dictum est, lateat, a quo loco melius quoque expurgari potest. Nisi ea in maiores vena S translata conti nuam eXcitet, quae dein periculosa est. Fit tamen quoque, si diutius febres intermittentes perseuerent, aut frequentius infestent, ut visceribus vici nis laesis, hepate, liene, ventriculo,&intestinis, no

ut inde morbi & grauiora periculosioraq; sequantur symptomata, ut colicus dolor , icterus, hy drops, similiaq; quae ob errorε aegri nonnunquamia medici, potiant accidere. Febrium autem istarum omni uiri tam tertianarum quam quartanarum cuiuscunque generis curationem . simul explicabimus, dum causa non adeo, quod ipsius naturam attinet, quam in viri Metios biliosam statuimus: r.ec loco, quem in utrisq; venas me sera icas posuimus, discrepent. Et si ple,rique pro diuersitate humorum tam naturalium quam praeternatural u, qiaotquot ferὸ in corporenueniri possuntia excogitari. singuloru putredi- suas accommodantes febres, singulis, vel saltem picribus, certa curationis capita assignarint non tacitum Ietti . ni S & quartanis, quatenus Uuuisitς vel si, aris, simplices vel duplices suci qu

147쪽

ir 8 FEBRIVM nomine 3c nos ipsarum curationem variare dices mus) sin a atim lingulis curationes praefigentes: sed & te tianis nothis a bile citri na sic eam, quae pituita te .ui & aquea diluta sit, vocantes genitis: vela bile vitellina sic eam cui crassa pituita per mixta sit. appellantes &utramque tertianam Masioris Lime vocantes uti & huic tertianae quatit Minoris famae notham vocant, eam cp a bilis cunimelancholici succi, velatret bilis praeternaturali ἴ- mixtione oriri existimant: item huic quam a bile prassina vel aeruginosa fieri dicunt, peculiarent

curationem accommodantes. Quod Sc diuersis quartanis faciunt nothis, non tantum,uti volunt.

ii iace sangui nis. sed & bile & pituita adustis ortis. sed & quotidian . quam non saltem a pituita simplici pronatam, sed & ad ulci,acida, salsa vitrea, espialas, si pyrias dictas, & ex illius missione cu melancholia vel bile. fieri credunt, singularuui quo

que haru in specierum , priuatam curationem doscent. Eas item quae ab hisceno alia ratione quari quod graui syncope, ut 8c continuae quaedam, in piroxysnis aegrum exagitant, Se syncopales ob id dicuntur. ac si diuersum constituerent febrium genus, i Eculiariter quoq; quoi nodo curari debeant. explicant. Vnde factum, ut tam confusa & multi plex febrium curandarum descripta sit undique tracta Uo, tamque varij purgationum pro humorum

diuersitatibus. a quibus febres nasci crediderunt; modi sint propositi, quibus scatent integra febriucurandarum volumina: quae si quis imitari vellet.

aegro curam incertiorem redderet, quam si totum Negotium naturae comitteret: quae per se solata-pe ad febres sanandas sufficit.

Itaque curationem omnibus intermittentibus simul accommodantes. Primum quid causae sum- Inou dae ratione, euacuantibus moliendum; Et ob moris

148쪽

C v R A T i o. Ir , ob morbum alterantibus efficiendum, V riumq;tella urandarum causa; in vivendi ratione obserauandum sit: Denique symptomatum grauiorum occasione faciendum: curandi methodum ad sin putas interim tertianarum, quartanarumq; diuersitates respecturi, explicabimus. Euacuantia ratione causae administrantur, ut ea tollatur vel minuatur: quam in venis me seraicis

sanguinem putrem biliosum esse diximus : quae ea uia nisi prius sublata sit, qui volunt alijs paro Escysmorum cursum & motum hunc naturae, per quem portionem illius causae excutit, impediendo febres sanare, uti maior empiricorum vel indoictorum turba facit, quia causa tunc remanet, grauiores morbos, qui vel cessante febre, vel una cum illa superueniunt, ut colicam, icterum. cach extam, caeterosq; inducent. Ergo primum per euacuaritia causa morbi tollenda erit, unde & morbi calor emendatur, 3c symptomata mitigantur. Fit autem hoc Armis sequentibu S.

Sanguinis detractio si fieri posset ex venarum

me feraicarum ramis, Ubi causam putrem harum febrium latere diximus, sine dubio, quia eam euacuaret, praestantissimum esset remedium uti in se bribus continuis, si rami venae cauae aperiantur. verum coin venae meserat cete nulli bi ad cute per tingant. nulla ipsarum sectio Uti Venae cauae ramo rum culaneas venas constituentium . illic fieri po test. Nec etiam intrinsecus medicamentis exhibi. tis tutum esset hisce venis reseratis, sanguinem ex

illis in ventriculum & intestina emissis per vomia ludi & aluum, uti tamen natura aliquando sponte

facit, educere: cum talia medicamenta vehementiora se adurentia esse oporteret: quae erodendo non tantum venas aperirent, sed & exulcerandodysenterias faceret: uti ex colocynthidis via sini

149쪽

stro taph factuin esse vidimus. Haec etsi se ita ha

beant: nihilominus in febribus hisce sanguinem

ne ducimus interdum hac ratione.

Haemorrhoidum fluxus in hisce febribus, non solum quartanis, uti existimarunt, sed Se tertianis reliquisque omnibus speciebus. plurimum compe tit,hasq; febres, etsi longissimae sitnt, nec alio artis praesidio sanentur, per fluxum hunc sanari subito

interdum videmus. Nec mirum, cum venae hae venarum me serat carum rami, causam morbi proximam, si sanguinem effundant, euacuent. Ergo harum fluaeus, si sponte a natura, ut in consuetis fero fieri solet, concitetur, non est sistendus,&si par, citis fiat, promouendus. Sed &in diuturnioribus febribus, quartanis praesertim, quibus ob sangui nis crassitiem, qui hac ratione meliuS euacuatur, priuatim competere existimant: si naturam eo in clinare praesertim videmus , vel quod notae aliquae sanguinis interdum apparent, vel pruritus in podice sentitur, p)oritandae sant. Quod fit inci piendo a fotibus leuioribus. Singuli agarum applicatione, quod omnium est commodisse num Vel frictionibus clam folijs ficus, caprifolij, sicuti haec in harmorrhoidibus explicata suerunt. Sunt qui eas secando aperiunt, quod tamen, nisi vena

manifes d appareat, ne podeX Vulneretur, cauere oportet, Unde eoasam mos postea cruciatus passos et Te, obseruaui.

Menstrua quoque in iam in eo sexu, si suppres

sa sint, etsi haec non ut haemorrhoides a vetiis me- sera icis. sed venae cauae ramis effluant, atque adeo a causa proxuna febris nil videantur educere, quia tamen nataralis haec excretio certo tempore fieri

debet. &si impedita sit, collectionis illuuiei in v- niuerso corpore, causam quoq; praebet, uti Se hisce febribus, ea est promouenda: ut sic corpus pu-

150쪽

rum reddatur, 3c eosdem usus, quos venae sectio ne in praestare quoq; dicemus, praestet. Praeserti in cum per hanc viam in impuris corporibus natura suam illuvie in soleat deponere :& fort. etiam ex venis me seraicis propter vicinitatem venatu haeismorrhoidalium, aliquis sat ad hanc sedem transiatus. qciae venulae, etsi non ita ob eXilitatem pateat, implet et tamen distendi, ut in reliquis quoque videmus pos int. Ergo menses si non fluant, aut non deceriter, promouere eos oportet: quod varijs fit modis. I primis vero vena secta, saphena dicta: quae vel statim menses prouocat, vel illorum ma teriam eXhaurit. Sed Se licet prius ob generalem

euacuationem vena secta sit , altero tame mox die

vel sequentibus. malleoli haec vena nihilominus aperiri debet, unde pὰ febris mox cessat, vel vicit us desinat, una cum at js remedijs adhibita, facit. Sed & purgantia, de quibus postea,vti natus

ra in sollicitando excretio .es mouent,sic&menisses prouocant, sicuti haemorrhoides. Phlebotomia in vena culanea aliqua patente,

aliquando conceditur, aliquando improbatur. Omittenda est enim in tertianis exquisitis, alijsque, quae vehemeti calore ob bilem magis adurentem, unde hae febres fiunt, excruciant. Quin Scin pituitosis, & senibus,3c in resi quis quoq; non te mesrὸ, uti tatnen vulgus facit, potioremque curationis partem hanc esse iudicat, adminit .ada: cum enim nihil de causa coniuncta febrium, uti dictum, detrahat , hac ratione linure minime potest. Sedia saepe sinistr8 vel temere instituta , rapta mate

ria intra venam caualn, eX intermittente contis

nuam facit: vel puriore sanguine ob eXhaustos ve-

Nae cause ramos, eX Venis metera icis retracto. is

qui remansit biliosus putrisque, cuius frenum sangui, erat, quo cotemperabatur, magis ferocit. V cla